Διευκρινίσεις σχετικά με την εκπόνηση Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και την κατάρτιση Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) των Δημοσίων Έργων.

Καθιέρωση του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) ως απαραίτητου στοιχείου για την προσωρινή και οριστική παραλαβή κάθε Δημόσιου Έργου.

Πρόληψη και αντιμετώπιση του εργασιακού κινδύνου κατά την κατασκευή Δημοσίων Έργων (ΣΑΥ και ΦΑΥ).

ΜΕΛΕΤΕΣ: Με την προτεινόμενη μελέτη θα συνταχθούν: (α) η τοπογραφική μελέτη (συμπλήρωση και επικαιροποίηση υφιστάμενων αποτυπώσεων), (β) λιμενικές μελέτες – μελέτες Η/Μ έργων – φάκελος ασφάλειας και υγείας και το σχέδιο ασφάλειας και υγείας (ΦΑΥ-ΣΑΥ) καθώς και τα τεύχη δημοπράτησης των προτεινόμενων νέων έργων που προβλέπονται από το εγκεκριμένο MASTERPLAN του λιμένα …

Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρμόζονται ή κινητά εργοτάξια σε συμμόρφωση προς την οδηγία 92/57/ΕΟΚ ΣΧ.ΔΙΠΑΔ/οικ./369/2012 .ΘΕΜΑ : Ένταξη στα συμβατικά τεύχη (Ε.Σ.Υ) των δημοπρατούμενων έργων, άρθρου σχετικού με τα «απαιτούμενα μέτρα ασφάλειας και υγείας στο εργοτάξιο».ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 27

Aντικατάσταση αγωγών ομβρίων...Οι προβλεπόμενες εργασίες ήταν κυρίως αφανείς εργασίες εντός του εδάφους, η ακριβής προμέτρηση ποσοτήτων των οποίων θα ήταν δυνατή, κατά το στάδιο της μελέτης, μόνο με την πραγματοποίηση διερευνητικών τομών στην οδό, διαδικασία που δεν προκρίθηκε, διότι επρόκειτο για οδό σε λειτουργία, με αποτέλεσμα η μελέτη να στηριχθεί σε επιφανειακή εκτίμηση – προμέτρηση ποσοτήτων. Σύμφωνα με το ίδιο ως άνω έγγραφο, κατά την εκτέλεση του έργου προέκυψε αύξηση στις εργασίες κυρίως των εκσκαφών και μεταφοράς των προϊόντων προς απόρριψη και εγκιβωτισμού με σκυρόδεμα του αγωγού στο σημείο σύνδεσης με τον συλλεκτήριο αγωγό στη ..., οι οποίες ήταν αναπόφευκτες προκειμένου το έργο να αποδοθεί, το συντομότερο δυνατό, ολοκληρωμένο, λειτουργικό και άρτια τεχνικά κατασκευασμένο. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. του έργου «Αντικατάσταση αγωγών ομβρίων» ήταν πράγματι η επανόρθωση ποσοτικών σφαλμάτων της μελέτης και ως εκ τούτου, νομίμως η σχετική δαπάνη για την πληρωμή των προαναφερόμενων υπερσυμβατικών εργασιών βάρυνε το κονδύλιο των απρόβλεπτων της οικείας σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν, η δαπάνη που εντέλλεται με το 414, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη, ωστόσο, το ένταλμα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010.

Από τις διατάξεις του άρθρου 223 του π.δ.696/1974, του άρθρου 2 παρ.2 και του άρθρου 5 παρ.2 του ν.3316/2005 και του άρθρου 209 του ν.3463/2006 ,προκύπτει ότι για την ανάθεση προκαταρτικής μελέτης, για λογαριασμό των δήμων, στην έννοια της οποίας εμπίπτουν και οι αρχιτεκτονικές μελέτες κτηριακών εγκαταστάσεων, εφόσον αυτή ανατίθεται σε ιδιαίτερο ξεχωριστό στάδιο από τα υπόλοιπα στάδια μελετών, απαιτείται η προηγούμενη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού με προκήρυξη, προκειμένου μέσα από τη διαδικασία αυτή να διασφαλίζονται οι αρχές της διαφάνειας, του ελεύθερου και υγιούς ανταγωνισμού, της ελεύθερης πρόσβασης των ενδιαφερομένων σε αυτήν και της ίσης μεταχείρισης τους να επιλεγεί ο καταλληλότερος ανάδοχος. Κατ' εξαίρεση, είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση μελετητικών εργασιών μόνο στις περιπτώσεις για τις οποίες αυτή η δυνατότητα παρέχεται ρητά. Ειδικότερα, είναι επιτρεπτή με απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ή του κοινοτικού συμβουλίου η απευθείας ανάθεση του συνόλου των μελετητικών εργασιών κτηριακών έργων (προκαταρτικής μελέτης, προμελέτης, οριστικής μελέτης και μελέτης εφαρμογής), εφόσον προηγουμένως έχει προεκτιμηθεί η αμοιβή όλων των ανατιθέμενων ως άνω σταδίων της μελέτης αυτής και δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής μελετητικού πτυχίου Α' τάξης. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση που ανατίθεται η εκπόνηση αποκλειστικά και μόνο του σταδίου της προκαταρτικής μελέτης, αυτή πρέπει να γίνει μόνο εφόσον προηγηθεί σχετική ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 5 και 6 του ν. 3316/2005 περί μελετών, τυχόν δε απευθείας ανάθεση αυτής, κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων, καθιστά τη σχετική δαπάνη μη νόμιμη.

Ανάδειξη αναδόχου έργου:..Στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι:i) Το έργο, που αφορά τον οίκο ευγηρίας του .. ...του Δήμου ..., διαιρέθηκε σε δύο τμήματα, τη φάση Α' και τη φάση Β'. Αντικείμενο της Β' φάσης του έργου είναι η ολοκλήρωση της κατασκευής του κτηρίου του οίκου ευγηρίας του .... με όλες τις απαιτούμενες οικοδομικές και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, τις εργασίες του περιβάλλοντα χώρου και της εσωτερικής οδοποιίας, τις γενικές εργασίες και τις εργασίες κυκλοφοριακής σύνδεσης με τις οδούς της πόλης με τον απαραίτητο ηλεκτροφωτισμό τους, τις πεζοδρομήσεις, τις σημάνσεις και τη διευθέτηση της απορροής των όμβριων υδάτων. Ο προϋπολογισμός μελέτης των δύο φάσεων του έργου ανέρχεται στο ποσό των 2.050.000,00 και 4.920.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) αντίστοιχα, το δε άθροισμα της αξίας των δύο τμημάτων ανέρχεται στο ποσό των 7.070.000,00 ευρώ. Σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, τα δύο αυτά τμήματα αποτελούν ενιαίο έργο. Με τις υπ’ αρ. 332/πρ.15/13-9-2005 και 333/πρ.15/13-9-2005 αποφάσεις της Δημαρχιακής Επιτροπής του Δήμου .... εγκρίθηκαν οι όροι δημοπράτησης του έργου και ορίστηκαν τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού αντίστοιχα για τη Β' φάση του ως άνω έργου. Το έργο χρηματοδοτείται από πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Σ.Α.Ε. 093, κωδ. έργου: 2005ΣΕ09300004) και από πιστώσεις του ....ii) Με τη διακήρυξη, περίληψη της οποίας δημοσιεύτηκε στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβέρνησης και στον ελληνικό τύπο, ορίστηκε ότι η δημοπράτηση του έργου θα γίνει με τη διαδικασία του ανοικτού διαγωνισμού και με σύστημα υποβολής προσφορών εκείνο της προσφοράς επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών, σε συμπληρωμένο τιμολόγιο ομαδοποιημένων τιμών της Υπηρεσίας με έλεγχο ομαλότητας των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης (άρ. 4 παρ. 4 περ. β’ ν. 1418/84 και άρ. 7 π.δ. 609/85). Με δεδομένα αυτά και ενώ κατά τα ανωτέρω ο συνολικός προϋπολογισμός του όλου έργου, τμήμα του οποίου αποτελούν οι ελεγχόμενες εργασίες, ανέρχεται στο ποσό των 7.070.000,00 ευρώ, η αναθέτουσα αρχή δεν απέστειλε περίληψη της διακήρυξης αυτών στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ως όφειλε βάσει των άρ. 3 περ. γ' και 11 παρ. 1, 4 και 5 του π.δ. 334/00. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Έργο..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. δεν ήταν η διενέργεια συμπληρωματικών (νέων) εργασιών, αλλά η αύξηση των ποσοτήτων των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν οι νόμιμες προύποθέσεις για την επιβάρυνση του κονδυλίου των απροβλέπτων της οικείας σύμβασης με τη δαπάνη των εργασιών αυτών, δοθέντος, επιπροσθέτως, ότι αφενός μεν αυτές κατέστησαν αναγκαίες λόγω εσφαλμένων προμετρήσεων της οικείας μελέτης, αφετέρου δε ότι το προς εκτέλεση αντικείμενο της σύμβασης δεν τροποποιήθηκε. Κατόπιν των ανωτέρω, η Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση (23/2010), η οποία έθεσε ως προϋπόθεση για την αυξομείωση των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών τη συνδρομή «απρόβλεπτων περιστάσεων», πρέπει να ανακληθεί ως προς την κρίση της περί μη νομιμότητας της δαπάνης, που εντέλλεται με το 176, οικονομικού έτους 2009, χρηματικό ένταλμα πληρωμής. Το ένταλμα δε αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2009, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκε.

Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη που προηγήθηκε και λαμβάνοντας ιδίως υπόψη αφενός μεν ότι αντικείμενο της από 25.8.2011 σύμβασης ήταν η εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης σε μία φάση, ήτοι η εκπόνηση οριστικής μελέτης, χωρίς να προβλέπεται στάδιο προμελέτης, αφετέρου δε ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή της αναδόχου υπολογίστηκε, κατ’ εφαρμογή μεν του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, πλην όμως εκ των υστέρων, ήτοι μετά τη λήψη της 276/27.6.2011 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου και την υπογραφή της οικείας σύμβασης, στο ποσό των 75.763,83 ευρώ, το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως ο Δήμος .... ανέθεσε απευθείας την επίμαχη μελέτη, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ.. Τούτο δε, διότι η προεκτιμώμενη αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου υπολογίστηκε αυθαίρετα, ήτοι χωρίς την προηγούμενη προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στον ανωτέρω Κανονισμό, βάσει του οποίου θα καθοριζόταν εκ των προτέρων με σαφή τρόπο η προεκτιμηθείσα αμοιβή, ώστε να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα ως προς τη δυνατότητα εφαρμογής ή μη της ανωτέρω εξαιρετικής διάταξης. Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως των ανωτέρω, ως προεκτιμώμενη αμοιβή, από το ύψος της οποίας εξαρτάται, κατά τις προαναφερόμενες διατάξεις, η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης μιας μελέτης, νοείται αυτή του συνόλου των σταδίων της εν λόγω μελέτης και συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και για το λόγο ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της επίμαχης αρχιτεκτονικής μελέτης υπερβαίνει το ποσοστό του 30% του ανωτάτου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ Τάξης, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης αυτής για τη συγκεκριμένη κατηγορία μελετών (24.475 Χ 30% = 7.342,50 ευρώ έναντι 75.763,83 ευρώ εν προκειμένω).