Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείο σε εταιρεία για παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, για τους λόγους ότι : α) τόσο κατά το χρόνο έγκρισης της ως άνω ανάθεσης όσο και κατά το χρόνο σύναψης της οικείας σύμβασης, δεν είχε εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης που να καλύπτει το σύνολο του απαιτούμενου ποσού κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 21 του ν.2362/1995, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, (η εκδοθείσα απόφαση ανάληψης δαπάνης αφορούσε ποσό ουσιωδώς μικρότερο εκείνου που απαιτείτο για την κάλυψη της συνολικής δαπάνης), β) μη νομίμως το Νοσοκομείο προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την ανάθεση των ανωτέρω υπηρεσιών, για ένα έτος, χωρίς την προγενέστερη υποβολή σχετικού αιτήματος στην Ε.Α.Δ.Η.Σ.Υ. για την παροχή σύμφωνης γνώμης, ενώ η προϋπολογισμένη δαπάνη της σύμβασης (319.229,86 ευρώ σε ετήσια βάση),  εμπίπτει στο πεδίο του π.δ.60/2004, περαιτέρω δε, κατά το χρόνο υπογραφής της σύμβασης, η εν λόγω αρχή είχε εκδόσει απορριπτική απόφαση για παροχή σύμφωνης γνώμης και γ) δεν συντρέχουν για την επίμαχη ανάθεση με την διαδικασία της διαπραγμάτευσης, οι προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου 25 παρ.1 γ του π.δ. 60/2007, που αξιώνουν την συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων.

Κρατικές προμήθειες. Προϋποθέσεις προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Αποκλειστική ή ενδεικτική η τριετής προθεσμία, που προβλέπει η διάταξη του άρθρου 25 παρ. 4 του ΠΔ 60/2007.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Κατά παράβαση του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007 προέβη το Νοσοκομείο στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την ανάθεση της εν λόγω υπηρεσίας, καθόσον και μόνο η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης είναι ίση με το ποσό των 207.000 ευρώ, συνυπολογιζομένης δε και της παράτασης αυτής, ανέρχεται σε 343.364,61 ευρώ (207.000 + 136.364,61) και ως εκ τούτου επιβαλλόταν η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, ενώ δεν προκύπτει η συνδρομή έκτακτων περιστάσεων, οφειλομένων σε απρόβλεπτα γεγονότα, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση εγκαίρως της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας. β) Σε κάθε περίπτωση, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 2 του ν. 4013/2011, δεν προηγήθηκε ....,  η σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.Δ.Η.Σ.Υ.), ... γ) Περαιτέρω, η πραγματοποίηση τμηματικών αναθέσεων της επίμαχης υπηρεσίας καθαριότητας εντός του ίδιου έτους, κατά κατάτμηση της συνολικής δαπάνης που απαιτείται για να καλυφθούν οι ετήσιες ανάγκες του Νοσοκομείου, καταστρατηγεί και τις διατάξεις περί προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενόψει του ότι η οικεία δαπάνη, υπολογιζόμενη σε ετήσια βάση (45.484,87Χ12), υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ, άνω του οποίου απαιτείται η διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου από Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. δ).... μη νομίμως το Νοσοκομείο προέβη στην ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών με την ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία, καθώς δεν προκύπτει ότι είχε παρασχεθεί σ’ αυτό σχετική δυνατότητα, στο πλαίσιο του συστήματος της ανάθεσης παροχής υπηρεσιών που θεσπίζει ο ν. 3580/2007, στο δε Π.Π.Υ.Υ. 2014 έχει ενταχθεί ανοικτός διαγωνισμός για την ανάθεση της εν λόγω υπηρεσίας.

Σύμβαση καθαριότητας.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη δεύτερη σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το….. προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών καθαρισμού των χώρων και κτηρίων του για το χρονικό διάστημα από 5.2.2014 έως 5.3.2014, καθόσον δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις των διατάξεων των άρθρων 2 παρ. 13 περ. V του ν. 2286/1995 και 25 παρ. 1)γ) του π.δ/τος 60/2007, που αξιώνουν τη συνδρομή  απρόβλεπτων περιστάσεων.

Υπηρεσίες-εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε εταιρείες για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτηρίων των υπηρεσιών δημοσίου οργανισμού. για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2014, καθόσον:α) για τις απευθείας αναθέσεις ανά μήνα των υπηρεσιών καθαριότητας δεν αποδεικνύεται ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγουσας ανάγκης που να οφείλονται σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες καταστάσεις και συνεπώς ο ανωτέρω οργανισμός μη νομίμως προέβη σ' αυτές καιβ) η αναθέτουσα αρχή αναιτιολόγητα προέβη σε απευθείας ανά μήνα αναθέσεις των υπηρεσιών καθαριότητας (Απρίλιος έως και Οκτώβριο του 2014 με τις προηγούμενες αποφάσεις και εν προκειμένω για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2014), προκαλώντας έτσι κατάτμηση της σχετικής δαπάνης υπερβαίνουσας το χρηματικό όριο των 207.000 ευρώ, άνω του οποίου έχει πεδίο εφαρμογής το π.δ. 60/2007, και συνεπώς απαιτείται πριν από τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, η προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) επί της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης, πράγμα το οποίο ούτε και αυτό τηρήθηκε εν προκειμένω, κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, με συνέπεια οι σχετικές συναφθείσες συμβάσεις να είναι άκυρες.(συγγνωστή πλάνη)

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας (..) Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:..Α. Η αξία των υπηρεσιών καθαριότητας που απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών του Νοσοκομείου, αναγόμενη σε ετήσια βάση, υπερβαίνει το κατά τον κρίσιμο χρόνο ισχύον όριο των 209.000 ευρώ για την υπαγωγή στο πεδίο εφαρμογής του π.δ. 60/2007..Συνακόλουθα, μη νομίμως ανατέθηκαν οι επίμαχες υπηρεσίες καθαριότητας με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, δεδομένου ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις επιτρεπτής προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία, που τίθενται από τις διατάξεις του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007. Και τούτο διότι δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, συναρτώμενων με έκτακτα γεγονότα μη οφειλόμενα σε υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των πάγιων και διαρκών αναγκών του Νοσοκομείου σε υπηρεσίες καθαριότητας. Τέλος, αλυσιτελώς επικαλείται το Νοσοκομείο ότι «με τις διατάξεις του άρθρου 63 του ν. 4430/2016 προβλέφθηκε η δυνατότητα κατάρτισης ατομικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, η οποία αποτελεί επιτακτική πολιτική του Υπουργείου Υγείας για θέματα καθαριότητας», διότι η δυνατότητα αυτή δεν αναιρεί την κατά το κρίσιμο διάστημα υποχρέωση του Νοσοκομείου για την τήρηση της κείμενης νομοθεσίας σε σχέση με την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών. ,..Β. Περαιτέρω, δεδομένου ότι το Νοσοκομείο προέβη συστηματικά σε δίμηνες απευθείας αναθέσεις για την κάλυψη των αναγκών του σε υπηρεσίες καθαριότητας, καθ’ όλο το χρονικό διάστημα από 12.2.2016 έως (τουλάχιστον) 29.12.2016, μετά από  κατάτμηση της σχετικής δαπάνης, που υπερέβαινε, κατά τα προαναφερόμενα, το χρηματικό όριο των 209.000 ευρώ, άνω του οποίου έχει πεδίο εφαρμογής το π.δ. 60/2007, η επίμαχη σύμβαση συνήφθη κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, καθόσον δεν προηγήθηκε η απαιτούμενη από τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 2, περίπτωση γ΄ υποπερίπτωση δδ΄ του ν. 4013/2011 σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.Δ. Τέλος, το Νοσοκομείο επικαλείται όλως αορίστως για τη νομιμοποίηση της ελεγχόμενης δαπάνης το άρθρο έκτο του ν. 4432/2016 (ΦΕΚ Α΄ 212). Και τούτο, διότι η διάταξη αυτή παραπέμπει σε σωρεία νομιμοποιητικών διατάξεων, ενώ το Νοσοκομείο ούτε επικαλείται κάποια συγκεκριμένη διάταξη από αυτές ούτε πολλώ μάλλον προβάλλει με συγκεκριμένους ισχυρισμούς, βάσει αποδεικτικών στοιχείων, ότι συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που τάσσει έκαστη από αυτές τις νομιμοποιητικές διατάξεις προκειμένου να τύχει εφαρμογής. Ενδεικτικώς επισημαίνεται ότι δεν προκύπτει πως η επίμαχη ανάθεση έχει διενεργηθεί με τιμή που δεν υπερβαίνει την οριζόμενη στο τηρούμενο από την Επιτροπή Προμηθειών Υγείας Παρατηρητήριο Τιμών τιμή για την παροχή των σχετικών υπηρεσιών.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει της συνδρομής στην υπό κρίση περίπτωση της προβλεπόμενης στο άρθρο 25 περ. 1 β΄ του π.δ. 60/2007 προϋπόθεσης για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Παροχή υποδομών και υπηρεσιών..:ζητεί την ανάκληση της 364/2007 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά απεφάνθη το Κλιμάκιο με την προσβαλλομένη ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Οι δε ισχυρισμοί του αιτούντος, καθώς και της παρεμβαίνουσας, ότι τόσο η ματαίωση του διαγωνισμού της 13.8.2007, όσο και το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της από 10-7-2007 σύμβασης εκτιμάται ότι θα καλύψει παρεχόμενες υπηρεσίες μέχρι 25-10-2007 συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, κατά την έννοια του άρθρου 25 παρ.1 περ. γ΄ του π.δ. 60/2007, πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Με την υπό κρίση, όμως, αίτηση ανάκλησης το .. επικαλείται, κατ΄ εκτίμηση του δικογράφου (σελ. 5 αυτού), συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων προσφυγής στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, ενόψει προγενέστερων θετικών πράξεων του ίδιου ως άνω Κλιμακίου που αφορούσαν σχέδια συμβάσεων, για τα οποία είχε τηρηθεί η διαδικασία διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών του εν λόγω Συστήματος Διαχείρισης Ζήτησης Υπηρεσιών Υγείας του αιτούντος (Πρ. Ζ΄ Κλ. Ε.Σ. 67/2006 και 197/2007). Λαμβάνοντας υπόψη ότι με τις τελευταίες αυτές Πράξεις του Ζ΄ Κλιμακίου του Δικαστηρίου τούτου κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή σχεδίων συμβάσεων του .., ύστερα από διαδικασία διαπραγμάτευσης, λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε απρόβλεπτες περιστάσεις, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του αιτούντος εύλογα και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης του νόμου θεώρησαν ότι συνέτρεχαν και στη συγκεκριμένη περίπτωση απρόβλεπτα γεγονότα και υπέλαβαν ότι έχει εφαρμογή η διαδικασία της διάταξης του άρθρου 31 παρ. 1 περ. γ΄ της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (ήδη άρθρο 25 παρ.1 περ. γ΄ του π.δ. 60/2007). Συντρέχει, επομένως, εν προκειμένω συγγνωστή πλάνη των οργάνων του αιτούντος, κατά παραδοχή του προβαλλόμενου ισχυρισμού, και δικαιολογείται η ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και με δεδομένο ότι το Κλιμάκιο δεν διαπίστωσε άλλο λόγο μη νομιμότητας που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι πρέπει να ανακληθεί η 364/2007 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον διαφωνούντα Επίτροπο με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, δεν είναι νόμιμη, καθόσον δενσυντρέχουν οι προϋποθέσεις επιτρεπτής προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, που τίθενται από τις διατάξεις του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, στο πεδίο εφαρμογής των οποίων εμπίπτει η επίμαχη σύμβαση ενόψει της, αναγόμενης σε ετήσια βάση, αξίας των εν λόγω υπηρεσιών...Περαιτέρω, αλυσιτελώς προβάλλεται από το Νοσοκομείο ότι η πρακτική των απευθείας αναθέσεων ακολουθήθηκε επειδή είχε επιλεγεί η λύση της συνάψεως ατομικών συμβάσεων κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων του άρθρου 97 του ν. 4368/2016...Δεν δικαιολογείται, δηλαδή, η πρακτική των απευθείας αναθέσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2016, εν αναμονή της υλοποιήσεως των ρυθμίσεων του ανωτέρω νόμου, το δε Νοσοκομείο όφειλε, μέχρι τη μετάβαση στο νέο καθεστώς, να εφαρμόζει απαρεγκλίτως την νομοθεσία που ρυθμίζει τις διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων...Τέλος, βασίμως επίσης προβάλλεται από τον διαφωνούντα Επίτροπο ότι η τηρηθείσα τακτική των απευθείας αναθέσεων με συμβάσεις μηνιαίας ή δίμηνης διάρκειας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2016, καταστρατηγεί και τις διατάξεις περί προσυμβατικού ελέγχου από τον αρμόδιο σχηματισμό του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφού, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω (βλ. σκ. V), η συνολική δαπάνη του Νοσοκομείου για υπηρεσίες καθαριότητας, ανερχόμενη για το έτος αυτό στο ποσό του 1.098.711,12 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., υπερβαίνει το όριο του 1.000.000 ευρώ ..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του π.δ/τος 60/2007, καθόσον και μόνο η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της οικείας προσκλήσεως σε διαπραγμάτευση, συνυπολογιζομένου και του δικαιώματος προαιρέσεως, υπερβαίνει το ποσό των 209.000 ευρώ..Με το δεδομένο, συνεπώς, αυτό, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο με τη διαδικασία της διαπραγματεύσεως, δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τίθενται από τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 1γ΄ του π.δ. 60/2007 για την προσφυγή στη διαδικασία αυτή...β) Κατά παράβαση της διατάξεως του άρθρου 2 του ν. 4013/2011, το Νοσοκομείο δεν απευθύνθηκε, πριν από τη λήψη της 15/16.6.2016 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου του, με την οποία αποφασίστηκε η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγματεύσεως για τη σύναψη της επίμαχης συμβάσεως, στην Ε.Α.Α.Δ.Η.Σ.Υ., προκειμένου να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της..γ) Περαιτέρω, η πραγματοποίηση τμηματικών αναθέσεων εντός του ιδίου έτους, κατά κατάτμηση της συνολικής δαπάνης που απαιτείται, για να καλυφθούν οι ετήσιες ανάγκες του Νοσοκομείου σε υπηρεσίες καθαριότητας, καταστρατηγεί και τις διατάξεις περί προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο,..δ)μη νομίμως το Νοσοκομείο προέβη στην ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών με την ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία, καθώς δεν προκύπτει ότι είχε παρασχεθεί σ’ αυτό σχετική δυνατότητα, στο πλαίσιο του συστήματος της αναθέσεως παροχής υπηρεσιών που θεσπίζει ο ν. 3580/2007, στο δε Π.Π.Υ.Φ.Υ. 2014 έχει ενταχθεί ανοικτός διαγωνισμός για την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών...Tέλος, η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμη, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο έκτο παρ. 2 β΄ του νόμου 4432/2016, καθόσον δεν αποδείχθηκε από τον ελεγχόμενο φορέα η συνδρομή των προϋποθέσεων εφαρμογής της, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη VI....Σε κάθε, δε, περίπτωση, δεν αποδεικνύεται ούτε η συνδρομή της δεύτερης προϋποθέσεως της ως άνω νομιμοποιητικής διατάξεως για την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών σε τιμές ίδιες ή κατώτερες με αυτές του Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.