ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑΣ /ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ (...) Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις αυτοτελώς και σε συνδυασμό ερμηνευόμενες, προκύπτει ότι στην περίπτωση που μια σχεδιαζόμενη σύμβαση προβλέπει δικαίωμα προαίρεσης, η αξία της ανέρχεται στο ανώτατο συνολικό ποσό αποτίμησης αυτής, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης.
(...) Για τους λόγους, όμως, που αναφέρονται ανωτέρω στη σκέψη 7, βασίμως έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι έπρεπε να συμπεριληφθεί και η αξία του συνολικού ετήσιου δικαιώματος προαίρεσης στην 31740/4.8.2021 απόφαση πολυετούς έγκρισης ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου Διοικητή της 4ης Υ.Π.Ε., η οποία, παρά την αιτίαση της Επιτρόπου δεν συμπεριελήφθη ούτε στην μεταγενεστέρως εκδοθείσα 37855/17.09.2021 απόφαση του ιδίου διατάκτη. Ωστόσο, εφόσον δεν διαπιστώνεται, κατά το ανωτέρω αιτιολογικό, άλλη ουσιώδης πλημμέλεια της διαδικασίας ανάθεσης, το Δικαστήριο κρίνει, χάριν οικονομίας της διαδικασίας, ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των είκοσι πέντε (25), τελικώς υποβαλλομένων σχεδίων συμβάσεων, υπό τον όρο της καταχώρισης στην απόφαση έγκρισης πολυετούς υποχρέωσης και της δαπάνης που αντιστοιχεί στο συνολικώς προβλεφθέν ετήσιο δικαίωμα προαίρεσης. Ανακαλεί την προσβαλλόμενη με αυτή, 18/2021 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης «Τομέα Υγείας».

Δημιουργία συστήματος επιτήρησης συνόρων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω προβλεφθέν στο ΣΤ΄ Παράρτημα της διακήρυξης δικαίωμα της Αναθέτουσας Αρχής να συνάψει - αφού το ενεργοποιήσει με πρωτοβουλία της - με την ανάδοχο, μετά το πέρας της τριετούς περιόδου χρόνου εγγύησης καλής λειτουργίας-δωρεάν συντήρησης του συστήματος, νέα σύμβαση (πρόσθετη πράξη), με την οποία να παρατείνεται, κατ΄ έτος και μέχρι 7 έτη, η πλήρης συντήρηση (προληπτική και αποκατάσταση βλαβών) του συστήματος, δεν αποτέλεσε, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν (σκέψη ΙΙ), νομίμως αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης και δη υπό την μορφή νομίμου δικαιώματος προαίρεσης. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω δυνητικώς συναφθησομένης σύμβασης- η οποία το πρώτον αναφέρεται ως δικαίωμα προαίρεσης με το άρθρο 18 του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, δεν προϋπολογίσθηκε από την Αναθέτουσα Αρχή. Επίσης, αυτή δεν περιβλήθηκε των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, δεδομένου ότι δεν συμπεριελήφθη στο αντικείμενο και στη συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προμήθειας, όπως τα στοιχεία αυτά η τελευταία καθορίστηκαν στη διακήρυξη που εστάλη για δημοσίευση στον ελληνικό τύπο, στο Φ.Ε.Κ., αλλά και στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο τμήμα ΙΙ.2.11. του οποίου "Πληροφορίες σχετικά με δικαιώματα προαίρεσης" σημειώθηκε "όχι". (..)Κατ’ ακολουθίαν αυτών και δεδομένου ότι οι νομικές πλημμέλειες που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη καθιστούν μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1040/2019 

Δαπάνες ασφάλισης και φύλαξης δημοτικών κτιρίων...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 6, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη πράξη ότι η 36/2020 απόφαση έγκρισης πολυετούς ανάληψης υποχρέωσης είναι μη νόμιμη, εφόσον σε αυτή δεν είχε συμπεριληφθεί και το προβλεφθέν δικαίωμα προαίρεσης, ώστε να εξασφαλιστεί η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη των 491.040,00 ευρώ με Φ.Π.Α, όπως επιβάλλεται από τις προπαρατεθείσες και μη προβλέπουσες εξαίρεση ως προς το δικαίωμα προαίρεσης, διατάξεις του άρθρου 53 παρ. 2ζ του ν. 4412/2016 και του άρθρου 67 του ν. 4270/2014. Ωστόσο, εκτιμώντας ότι προσκομίστηκε από τον προσφεύγοντα Δ.Κ η 36/20 διορθωμένη απόφαση έγκρισης πολυετούς υποχρέωσης για τα έτη 2021 και 2022, ποσού 207.181,76 ευρώ και 283.858,24 ευρώ, αντίστοιχα, ήτοι συνολικού ποσού 491.040,00 ευρώ με Φ.Π.Α., καθώς και νέο σχέδιο σύμβασης, στα «Έχοντας λάβει υπόψη» του οποίου προστέθηκε συναφώς το στοιχείο 25 και συμπληρώθηκαν σχετικώς τα στοιχεία 34 και 55 αυτού με αναφορά της 36/20 διορθωμένης απόφασης έγκρισης πολυετούς υποχρέωσης, το Δικαστήριο κρίνει, χάριν οικονομίας της διαδικασίας, ότι αφού συμπληρώθηκαν οι ελλείπουσες κατά τον χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού προϋποθέσεις της νομιμότητάς της η διαπιστωθείσα κατά τα ανωτέρω πλημμέλεια καθίσταται μη ουσιώδης. Συνεπώς, και εφόσον δεν διαπιστώθηκε άλλη ουσιώδης πλημμέλεια που να κωλύει την υπογραφή της σύμβασης, οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 10/2021 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου OTA ΙV στον Δήμο ... και να υπογραφεί το διορθωμένο κατά τα ανωτέρω σχέδιο σύμβασης.

Νομιμότητα του σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης Δημοσίου έργου. (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία σύναψης της υπό έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης εκκίνησε στις 12.7.2017, ήτοι πριν από τη λήξη της αρχικής όμοιας και αφού είχε ήδη ενεργοποιηθεί και το δικαίωμα προαίρεσης επιπλέον εννέα μηνών, και ότι συντρέχει, πράγματι, δικαιολογητικός λόγος για την απευθείας ανάθεση των ελεγχόμενων υπηρεσιών στην ήδη αντισυμβαλλόμενη του ΕΔΣΝΑ εταιρεία, για χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών ή έως την τυχόν προγενέστερη ολοκλήρωση του εν εξελίξει διαγωνισμού, κρίνει ότι η προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία ανάθεσης οφείλεται σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, καθόσον αυτή επέδειξε την απαιτούμενη επιμέλεια, προβαίνοντας εγκαίρως σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία του ΧΥΤΑ(...)Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη ότι α) οι πρόσθετες εργασίες παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, εφόσον αφορούν σε επιπλέον των προεκτιμωμένων και περιλαμβανομένων στην κύρια σύμβαση εργασιών υποστήριξης των λειτουργικών αναγκών των επίμαχων εγκαταστάσεων και είναι απολύτως αναγκαίες για την απρόσκοπτη και αδιάλειπτη λειτουργία τους, ενόψει και των περιβαλλοντικών κινδύνων που προδήλως συνεπάγεται η αναστολή λειτουργίας των Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ Φυλής Α΄ και Β΄ φάσεις) και β) το ποσό της υπό έλεγχο σύμβασης (928.934,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.) δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού της από 1.6.2016 αρχικής σύμβασης, το οποίο, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης, ανήλθε σε 3.557.732,67 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει τη σύναψη της υπό έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης.

Ανάθεση δημοσίων έργων:Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, όπως έχει ήδη κριθεί με την 242/2014 πράξη του Κλιμακίου του, η κατατεθείσα από την εργοληπτική επιχείρηση "….", για το παραδεκτό της συμμετοχής της στο διαγωνισμό για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου, υπεύθυνη δήλωση που υπογράφεται από τον, σύμφωνα με το καταστατικό, νόμιμο εκπρόσωπό της …, με την οποία βεβαιώνει ότι τόσο αυτός όσο και ο άλλος διαχειριστής …. δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης 22.2. της διακήρυξης πληρούσε τους όρους της διακήρυξης, καθόσον, σύμφωνα με το άρθρο 23.2.2.α.ii αυτής, απαιτούσε την υποβολή από τη διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση υπεύθυνης δήλωσης «που υπογράφεται από νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης» και βεβαιώνει «ότι τα πρόσωπα που αναφέρονται στην περίπτωση 2 του άρθρου 22», ήτοι οι δύο διαχειριστές της, «δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης αυτής», χωρίς να απαιτείται προς τούτο ειδική πληρεξουσιότητα, καθόσον η πιο πάνω δήλωση δεν υπογράφεται από τον … ως φυσικό πρόσωπο για λογαριασμό δικό του και του … αλλά ως, όπως απαιτεί η διακήρυξη, νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης που βεβαιώνει, αντλώντας τη σχετική εξουσία απευθείας εκ του καταστατικού της, για την ύπαρξη ή μη συγκεκριμένων ιδιοτήτων στα πρόσωπα που διοικούν την επιχείρηση. Επομένως, η πιο πάνω διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση πληρούσε τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης για τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου.(..)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από το Δήμο … στην κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων με την επωνυμία "…", του έργου "Συντήρηση και επισκευή σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων Δημοτικής Ενότητας …".

Ανάδειξη αναδόχου σχεδίου σύμβασης έργου...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σε αυτό στοιχείων δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης.(..) Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι, όπως προκύπτει από την 8406/16.9.2015 βεβαίωση της αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων του Δήμου ....., κατά της ως άνω κατακυρωτικής απόφασης δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή προσφυγές, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας.Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι, όπως προκύπτει από την 8406/16.9.2015 βεβαίωση της αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων του Δήμου ....., κατά της ως άνω κατακυρωτικής απόφασης δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή προσφυγές, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης..

Συντήρηση, αποκατάσταση αναχωμάτων ποταμού- συμπληρωματική σύμβαση έργου...Με δεδομένα τα ανωτέρω και την από 9.12.2016 βεβαίωση της Προϊσταμένης του Τμήματος Δομών Περιβάλλοντος της ανωτέρω Περιφερειακής Ενότητας ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση δεν έχουν εκτελεστεί, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της σύμβασης αυτής, υπό τον όρο ότι μέχρι και την υπογραφή της θα έχει εγκριθεί η αιτηθείσα με την με αριθ. πρωτ. Η-13004/30.12.2016 αίτηση της αναδόχου εταιρείας παράταση της προθεσμίας περαίωσης των εργασιών της αρχικής σύμβασης, που έληξε στις 31.12.2016.

Μη νόμιμη διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου της ΔΈΣΦΑ ΑΈ, καθόσον ο όρος της διακήρυξης περί δυνατότητας επαύξησης του τελικού αντικειμένου έως 50% του συμβατικού τιμήματος είναι ανεφάρμοστος ως αόριστος, διότι δεν προσδιορίζει το είδος και την έκταση των εργασιών, που θα αποτελέσουν το περιεχόμενό του, αλλά ορίζει ότι αυτό θα εξαρτηθεί από τη μελλοντική πορεία της εκτέλεσης της σύμβασης και θα προσδιοριστεί είτε μέσω μεταβολής, είτε μέσω συμπληρωματικής σύμβασης.(Σχ.η 26/2010) Με τις 659 και 660/2010 αποφάσεις του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακλήθηκαν οι προμνησθείσες Πράξεις του Κλιμακίου, αφού κρίθηκε ότι οι εργασίες που αποτελούν κατά παραπομπή το περιεχόμενο του δικαιώματος προαίρεσης είναι οριστές με την αναλυτική περιγραφή των εργασιών και προμηθειών υλικών, που περιγράφονται στη διακήρυξη και αφορούν σε υπερσυμβατικές ποσότητες και νέες εργασίες, σε σχέση με αυτές που αφορούν στο αντικείμενο του έργου.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου..ζητείται η ανάκληση της 9/2012 (ορθή επανάληψη) πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως αυτές περιγράφονται στον προσκομισθέντα εγκεκριμένο Α.Π.Ε., δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, η κατασκευή νέου κοιτώνα, που οδήγησε στην ανάγκη αύξησης των χωματουργικών εργασιών, συνιστά μη επιτρεπόμενη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, δεν είναι αναγκαία για την τελειοποίησή της και μπορεί να διαχωριστεί από αυτή χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή. Κατά το μέρος δε που προβάλλεται ότι οι εν λόγω εργασίες οφείλονται σε πραγματοποίηση διερευνητικών τομών από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, ο σχετικός ισχυρισμός πρέπει να απορριφθεί ως αναπόδεικτος, καθώς το επικαλούμενο έγγραφο της ΙΑ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων αφενός μεν αναφέρεται στην κατασκευή των δύο πρώτων κοιτώνων, που αποτελούν αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφετέρου δε αφορά σε αρχαιολογική έρευνα, η οποία είχε ήδη ολοκληρωθεί κατά το χρόνο έκδοσής του χωρίς την ανεύρεση αρχαιοτήτων. Ως προς την ανάγκη κατασκευής σηπτικού βόθρου μεγαλύτερων διαστάσεων σε σχέση με τον προβλεπόμενο στην αρχική σύμβαση απορροφητικό βόθρο, το Τμήμα κρίνει ότι και η εργασία αυτή δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο, διότι κατά το μέρος που η εργασία αυτή συνέχεται με την κατασκευή του νέου κοιτώνα συνιστά ανεπίτρεπτη μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, κατά το μέρος δε που προβάλλεται ότι η ανάγκη μετατροπής οφείλεται σε μεταβολή των ισχυόντων στο νησί οικοδομικών κανονισμών δεν παρέχεται ουδεμία απόδειξη προς τούτο. Τέλος, το Τμήμα κρίνει ότι αλυσιτελώς προβάλλονται με την κρινόμενη αίτηση λόγοι που αφορούν στις εργασίες κατασκευής περγκολών, θυρών εισόδου και υαλοστασίων, οι οποίες δεν αποτελούν αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως προκύπτει από τον υποβληθέντα 3ο Α.Π.Ε., με την προϋπολογισθείσα δαπάνη του οποίου άλλωστε συμφωνεί το συμβατικό αντάλλαγμα που προβλέπεται στο εξεταζόμενο σχέδιο σύμβασης. Τέλος, δεν συντρέχει περίπτωση αναγνώρισης συγγνωστής πλάνης (βλ. 3037/2011 απόφαση του Τμήματος αυτού, όπου και μειοψηφία), λόγω της βαρύτητας των πλημμελειών της επίμαχης σύμβασης. Συνακόλουθα, το Τμήμα κρίνει ότι η αίτηση πρέπει να απορριφθεί και η προσβαλλόμενη πράξη να μην ανακληθεί.