ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος  λόγος διαφωνίας, ότι δηλαδή το επίμαχο έργο ενόψει του προϋπολογισμού μπορούσε να ανατεθεί νομίμως αποκλειστικά σε επιχειρήσεις των τάξεων   Α1, Α2 καθώς και της πρώτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ. και ότι, συνεπώς, είναι μη νόμιμη η ανάθεση στη φερόμενη ως δικαιούχο επιχείρηση, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ., μεταξύ άλλων, στη 2η τάξη των οικοδομικών έργων, με συνέπεια να δικαιούται να αναλαμβάνει έργα προϋπολογισμού με ανώτατο όριο τα 1.500.000 ευρώ και κατώτατο τις 175.000 ευρώ, είναι νόμω αβάσιμος (..)Επομένως,  το εν λόγω μικρό δημοτικό έργο νομίμως, ανατέθηκε στη φερόμενη ως δικαιούχο εργοληπτική επιχείρηση, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. στην κατηγορία των οικοδομικών έργων και, ως εκ τούτου, έχει την τεχνική επάρκεια για την κατασκευή του έργου αυτού.

Επανακαθορισμός ορίων προϋπολογισμού έργων τα οποία επιτρέπεται να αναλάβουν εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο ΜΕΕΠ.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Νόμιμη η εξόφληση από Δήμο σε εργοληπτική εταιρεία του 1ου λογαριασμού του έργου «Κατασκευή συνδέσεων δικτύων ύδρευσης …» Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος       λόγος διαφωνίας, σύμφωνα με τον οποίο το επίμαχο έργο ενόψει του προϋπολογισμού του μπορούσε να ανατεθεί νομίμως αποκλειστικά σε επιχειρήσεις των τάξεων  Α1 και Α2 καθώς και της πρώτης τάξης του       Μ.Ε.ΕΠ. και ότι, συνεπώς, είναι μη νόμιμη η ανάθεση της εκτέλεσής του        στη φερόμενη ως δικαιούχο επιχείρηση, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. με αριθμό 22584 (βάσει της 395 – 4.3.2013 απόφασης της επιτροπής ΜΕΕΠ), μεταξύ άλλων, στη 2η τάξη για έργα κατηγορίας «υδραυλικά»,           με συνέπεια να δικαιούται να αναλαμβάνει έργα προϋπολογισμού με ανώτατο όριο τα 1.500.000 ευρώ και κατώτατο τις 175.000 ευρώ, είναι νόμω       αβάσιμος. Τούτο διότι οι διατάξεις του ν. 3669/2008 που προβλέπουν την υποχρεωτική εγγραφή εργοληπτικών επιχειρήσεων σε τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ. και εμποδίζουν την πρόσβαση επιχειρήσεων στις αγορές των συμβάσεων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αντίκεινται στην προστατευόμενη από το Σύνταγμα οικονομική ελευθερία και στην αρχή της ισότητας με την ειδικότερη μορφή της εξασφάλισης ίσων  όρων ανταγωνισμού. Ειδικώς δε, για τις δημόσιες συμβάσεις, οι οποίες εμπίπτουν στις κοινοτικές οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις ή παρουσιάζουν διασυνοριακό ενδιαφέρον, έστω και εάν η αξία τους είναι μικρότερη από τα κατώτατα όρια εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών, παραβιάζουν, το μεν τις κοινοτικές οδηγίες, το δε τις θεμελιώδεις αρχές για ίση μεταχείριση και απαγόρευση των διακρίσεων, στις οποίες ερείδονται οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις δημόσιες συμβάσεις(άρθρα 16 και 29 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008) .

Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει το μεν ότι για την ανάληψη από την ανάδοχο εργοληπτική επιχείρηση του άνω έργου, που περιλαμβάνει περισσότερες κατηγορίες εργασιών, δεν αρκεί η εγγραφή της στο Μ.Ε.ΕΠ. για την κύρια κατηγορία των οικοδομικών εργασιών, αλλά απαιτείται εγγραφή της και για τις δευτερεύουσες εκείνες κατηγορίες. Το δε ότι η ανάδοχος εργοληπτική επιχείρηση κατέχοντας πτυχίο 2ης Τάξης δεν μπορούσε να αναλάβει την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου καθόσον το κατώτερο προβλεπόμενο όριο για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις της τάξης αυτής για έργα που εκτελούνται στο νομό που βρίσκεται η έδρα τους, όπως εν προκειμένω, είναι 87.500,00 ευρώ, που είναι κατά πολύ μεγαλύτερο του ανερχόμενου σε μόλις 6.900,00 ευρώ προϋπολογισμού του ανωτέρω έργου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη δαπάνη που αφορούσε την εξόφληση του 1ου και τελικού λογαριασμού εκτέλεσης του μικρού δημοτικού έργου «Συντήρηση νεκροταφείων Δήμου …..»(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος       λόγος διαφωνίας, ότι δηλαδή το επίμαχο έργο ενόψει του προϋπολογισμού μπορούσε να ανατεθεί νομίμως αποκλειστικά σε επιχειρήσεις των τάξεων        Α1, Α2 καθώς και της πρώτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ. και ότι, συνεπώς, είναι μη νόμιμη η ανάθεση στη φερόμενη ως δικαιούχο επιχείρηση, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ., μεταξύ άλλων, στη 2η τάξη των οικοδομικών έργων (βλ. την 152-28.2.2014 βεβαίωση εγγραφής στα Μητρώα Εργοληπτικών Επιχειρήσεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων), με συνέπεια να δικαιούται να αναλαμβάνει έργα προϋπολογισμού με ανώτατο όριο τα 1.500.000 ευρώ και κατώτατο τις 175.000 ευρώ, είναι νόμω αβάσιμος. Τούτο διότι οι διατάξεις      του ν. 3669/2008 που προβλέπουν την υποχρεωτική εγγραφή εργοληπτικών επιχειρήσεων σε τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ. και εμποδίζουν την πρόσβαση επιχειρήσεων στις αγορές των συμβάσεων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αντίκεινται στην προστατευόμενη από το Σύνταγμα οικονομική ελευθερία και στην αρχή της ισότητας με την ειδικότερη μορφή της εξασφάλισης ίσων       όρων ανταγωνισμού. Ειδικώς δε, για τις δημόσιες συμβάσεις οι οποίες εμπίπτουν στις κοινοτικές οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις ή παρουσιάζουν διασυνοριακό ενδιαφέρον, έστω και εάν η αξία τους είναι μικρότερη από          τα κατώτατα όρια εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών, παραβιάζουν όπως προεκτέθηκε το μεν τις κοινοτικές οδηγίες, το δε τις θεμελιώδεις αρχές            για ίση μεταχείριση και απαγόρευση των διακρίσεων στις οποίες ερείδονται       οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις δημόσιες συμβάσεις. Επομένως,      το εν λόγω μικρό δημοτικό έργο νομίμως, ανατέθηκε στη φερόμενη ως δικαιούχο εργοληπτική επιχείρηση, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. στην κατηγορία των οικοδομικών έργων και, ως εκ τούτου, έχει την τεχνική επάρκεια για την κατασκευή του έργου αυτού.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, και εφόσον δεν προβάλλεται άλλος λόγος διαφωνίας, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Μη νόμιμη διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου, καθόσον:α) δεν δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της κυβέρνησης και στον ελληνικό τύπο ουσιώδης όρος της διακήρυξης του διαγωνισμού, που αφορά στις δικαιούμενες συμμετοχής κοινοπραξίες εργοληπτικών επιχειρήσεων και β) η ανάδοχος κοινοπραξία του ελεγχόμενου έργου δεν πληρούσε τις απαιτούμενες από τη διακήρυξη προϋποθέσεις ως προς τη δυνατότητα συμμετοχής της στο διαγωνισμό, καθόσον δεν κάλυπτε τις καλούμενες για τις εργασίες του συγκεκριμένου έργου, τάξεις του ΜΕΕΠ. Το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου με την 1892/2010 απόφασή του ανακάλεσε την προ- μνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον ως προς την πρώτη νομική πλημμέλεια, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι 38 εργοληπτικές επιχειρήσεις έλαβαν γνώση του πλήρους περιεχομένου της διακήρυξης, σε συνδυασμό μάλιστα και με το ότι από τις 5 συμμετέχουσες εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες οι 4 ήταν κοινοπραξίες με αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου της τάξης τους, αναγνώρισε συγγνωστή πλάνη στα όργανα της αναθέτουσας αρχής. Ως προς τη δεύτερη νομική πλημμέλεια έκρινε ότι ήταν νόμιμη η συμμετοχή στη διαδικασία της αναδόχου κοινοπραξίας, αφού αυτή αποτελείτο από 2 ατομικούς εργολήπτες 2ης τάξης (2η+ 2η, ανώτατο όριο με την αναβάθμιση 2.062.500,00 ευρώ) για την κατηγορία οικοδομικά, που είχε προϋπολογισμό 1.898.457,14 ευρώ, και μία ομόρρυθμο εταιρεία 1ης τάξης (ανώτατο όριο 1ης τάξης 750.000 ευρώ) για την κατηγορία Η/Μ, που είχε προϋπολογισμό 374.482,53 ευρώ.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Ανάθεση:Νόμιμη η καταβολή ποσού σε εργοληπτική επιχείρηση, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. στην κατηγορία των ηλεκτρομηχανολογικών και βιομηχανικών - ενεργειακών έργων για την εξόφληση δημοτικού έργου, καθόσον οι διατάξεις του ν. 3669/2008 που προβλέπουν την υποχρεωτική εγγραφή εργοληπτικών επιχειρήσεων σε τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ. και εμποδίζουν την πρόσβαση επιχειρήσεων στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αντίκεινται στην προστατευόμενη από το Σύνταγμα οικονομική ελευθερία και στην αρχή της ισότητας, με την ειδικότερη μορφή της εξασφάλισης ίσων όρων ανταγωνισμού (άρθρο 59 του ν. 4278/2014, ΦΕΚ Α' 157/2014).(Όμοιες οι 62/2015 και 78/2015 πράξεις του ιδίου ως άνω Κλιμακίου.)

Αντικαταστάση υπόγειων αγωγών..ζητείται η ανάκληση της 504/2009 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και με βάση όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι μετά την επισυμβάσα ορθή επανάληψη, εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, του άρθρου 21.1 της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού, διευρύνθηκε ο αριθμός των εν δυνάμει υποψηφίων εργοληπτικών επιχειρήσεων και των αντιστοίχων με αυτές που προέρχονται, μεταξύ άλλων, από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθόσον απέκτησαν το πρώτον δικαίωμα να συμμετάσχουν στη δημοπρασία, εκτός των εργοληπτών κατηγορίας ηλεκτρομηχανολογικών έργων, και μεμονωμένες εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.Ε.Π. στην κατηγορία των υδραυλικών έργων. Επομένως, όφειλε η αναθέτουσα αρχή να αποστείλει εκ νέου προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης την τροποποιηθείσα, ως προς τον ως άνω ουσιώδη όρο, προκήρυξη, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του. Με την υπό κρίση ανακλητική αίτηση προβάλλεται υπό του αιτούντος ότι από τις διέπουσες το διαγωνισμό διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 3669/2008 και της Δ17α/08/35/ΦΝ430 (ΦΕΚ Β΄469) υπουργικής απόφασης περί επανακαθορισμού προϋπολογισμού έργων που επιτρέπεται να αναλάβουν εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ., σε συνδυασμό με τον προϋπολογισμό μελέτης του ελεγχόμενου έργου, προέκυπτε εξαρχής και χωρίς την ανάγκη ρητής διατύπωσης στη διακήρυξη η δυνατότητα συμμετοχής στη διαγωνιστική διαδικασία μεμονωμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων κατηγορίας υδραυλικών έργων, ενόψει, μάλιστα, του ότι, όπως ορίζεται στην Δ15/10666/18.07.1996 απόφαση του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., όταν δημοπρατούνται έργα που αφορούν εξωτερικά άρδευσης, όπως εν προκειμένω, καλούνται υποχρεωτικά οι επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στις κατηγορίες τόσο των ηλεκτρομηχανολογικών όσο και των υδραυλικών έργων, καθόσον οι εργασίες αυτές αποτελούν κοινό αντικείμενο των εν λόγω κατηγοριών, και ως εκ τούτου με την ορθή επανάληψη του άρθρου 21.1. δεν τροποποιήθηκε ουσιωδώς ο σχετικός όρος της διακήρυξης, αλλά, απλώς, αποσαφηνίσθηκε το περιεχόμενό του. Ο ισχυρισμός αυτός στερείται ερείσματος και βασιμότητας καθόσον από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων προκύπτουν οι τάξεις, στις οποίες κατατάσσονται οι μετέχοντες σε δημοπρασία για την εκτέλεση δημόσιου έργου εργολήπτες, βάσει του αναλυτικού προϋπολογισμού αυτού, στην περίπτωση που το έργο περιλαμβάνει εργασίες περισσότερων κατηγοριών και όχι οι κατηγορίες έργων, για τις οποίες εγγράφονται στο Μ.Ε.ΕΠ. οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, ανάλογα με τη στελέχωσή τους. Περαιτέρω, στον προϋπολογισμό μελέτης που εκτίθεται στο κατ’ ορθή επανάληψη εκδοθέν και δημοσιευθέν σε εθνικό επίπεδο άρθρο (21.1) της διακήρυξης αναφέρεται για πρώτη φορά αναλυτικά κάθε κατηγορία εργασιών του ελεγχόμενου έργου με το αντίστοιχο τμήμα της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, εις τρόπον ώστε να καθίσταται εντεύθεν δυνατός ο προσδιορισμός των δικαιούμενων να υποβάλουν προσφορά εργοληπτικών επιχειρήσεων, αυτός όμως ο προϋπολογισμός μελέτης δεν αποτυπώνεται ρητά ούτε μπορεί να συναχθεί κατά τα επί μέρους στοιχεία του από τις διατάξεις της αρχικώς δημοσιευθείσας διακήρυξης, εφόσον δι’ αυτής ταυτίζεται κατά περιεχόμενο με τον συνολικό προϋπολογισμό του έργου. Τέλος, η προμνησθείσα Δ15/10666/1996 απόφαση του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., την οποία επικαλείται το αιτούν Υπουργείο, αφορά σε διαφορετικό του κρινόμενου ζήτημα και δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα του προβληθέντος ισχυρισμού του. Ωστόσο, δεδομένου ότι αφενός η ορθή επανάληψη (ως προς το άρθρο 21) της διακήρυξης του διαγωνισμού δημοσιεύθηκε, κατά τα ανωτέρω, προσηκόντως στον ελληνικό τύπο, αφετέρου δε, προσήλθαν και υπέβαλαν τελικώς προσφορές δέκα επτά (17) εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες, εκ των οποίων η μία αλλοδαπή, αριθμός ικανός, ενόψει και του αντικειμένου του διενεργηθέντος διαγωνισμού, να εξασφαλίσει την τήρηση των αρχών της διαφάνειας και του υγιούς ανταγωνισμού, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η παράβαση των προβλεπομένων στο νόμο και στη διακήρυξη κανόνων δημοσιότητας οφείλεται σε συγγνωστή πλάνη των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου της κρινόμενης αίτησης...Ανακαλεί την προσβαλλόμενη 504/2009 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Εργοληπτικές επιχειρήσεις. Λήψη υπόψη της τήρησης των δεικτών βιωσιμότητας κατά την έκτακτη αναθεώρηση του πτυχίου Μ.Ε.ΕΠ. Ισχύς πτυχίου που εκδίδεται μετά την αναθεώρηση.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Κατά την έκτακτη αναθεώρηση του πτυχίου εργοληπτικής επιχείρησης με πρωτοβουλία της υπηρεσίας τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. δεν ελέγχεται η τήρηση των δεικτών βιωσιμότητας, αλλά το εκδιδόμενο μετά την (έκτακτη κατά τα άνω) αναθεώρηση πτυχίο έχει ισχύ μέχρι το τέλος της περιόδου τακτικής αναθεώρησης, όπως αυτή ορίζεται στην παρ.8 του άρθρου 16 του Ν 1418/1984.

Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά και ανωτέρω, ο όρος του άρθρου 21.4 της διακήρυξης ήταν πράγματι ουσιώδης, εφόσον αποσκοπούσε στη διεύρυνση του αριθμού των δικαιουμένων σε συμμετοχή κοινοπραξιών, και για το λόγο αυτό έπασχε η γενόμενη, κατά παράλειψη αυτού, δημοσίευση της περίληψής της, όπως ορθά έκρινε κατά τούτο και το Κλιμάκιο με την πράξη του. Περαιτέρω, η αιτούσα Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, σε αντίκρουση της επάλληλης αιτιολογικής σκέψης της πληττόμενης πράξης, προβάλλει ότι κατά το άρθρο 21 της διακήρυξης, δεν αποκλειόταν η συμμετοχή κοινοπραξιών με οποιονδήποτε συνδυασμό τάξεων ανά κατηγορία έργων. Αρκούσε, δηλαδή, η κάθε τάξη να καλύπτει αυτοτελώς τα όρια της αντίστοιχης κατηγορίας εργασιών, με ή χωρίς αναβάθμιση, χωρίς να αποκλείεται η συμμετοχή και κοινοπραξιών που είχαν αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου τους μόνο για τη μία από τις δύο κατηγορίες εργασιών του συγκεκριμένου έργου. Πράγματι, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά και στην προηγούμενη (υπό III) νομική σκέψη, η ερμηνευτική αυτή εκδοχή συνάδει τόσο με το περιεχόμενο όσο και τον σκοπό των σχετικών διατάξεων. Επομένως, η ανάδοχος κοινοπραξία «….», η οποία αποτελείτο από δύο ατομικούς εργολήπτες 2ης τάξης (2η+2η, ανώτατο με την αναβάθμιση όριο 2.062.500,00 ευρώ) για την κατηγορία οικοδομικά, που είχε προϋπολογισμό 1.898.457,14 ευρώ και μία ομόρρυθμο εταιρεία 1ης τάξης (ανώτατο όριο 1ης τάξης 750.000,00 ευρώ) για την κατηγορία ηλεκτρομηχανολογικά, που είχε προϋπολογισμό 374.482,53 ευρώ, νομίμως συμμετείχε στον διαγωνισμό κατά τα βασίμως προβαλλόμενα ως προς τούτο με την υπό κρίση αίτηση.