Δανειακές συμβάσεις:Με δεδομένα αυτά, δεν διαπιστώθηκε ουσιώδης νομική πλημμέλεια που να κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος με το 1697/7.3.2016 (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 17717/7.3.2016) έγγραφο του Δημάρχου .. σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του Κλιμακίου, με την επισήμανση ότι η παράγραφος 12 του σχεδίου αυτού πρέπει να αναμορφωθεί ως εξής: «Το προϊόν του νέου δανείου θα μεταφερθεί οίκοθεν για την αποπληρωμή των αναχρηματοδοτούμενων με την παρούσα δανειακή σύμβαση συναφθέντων δανείων του Δήμου με το ..(...)»

Η Πράξη 220/2019 του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ανδρίτσαινας – Κρεστένων και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ύψους 868.000,00 ευρώ. Ο σκοπός του δανείου είναι η εκτέλεση του έργου «Αγροτική οδοποιία» στο πλαίσιο του προγράμματος «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι». Το Κλιμάκιο, κατά τη συνεδρίαση της 6ης Μαΐου 2019, διαπίστωσε ότι ο φάκελος ήταν ελλιπής. Έλειπαν, μεταξύ άλλων, η απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών για την ένταξη του έργου, η ανακοίνωση έγκρισης του δανείου από το Τ.Π. & Δανείων και το σχέδιο της δανειακής σύμβασης. Συνεπώς, το Κλιμάκιο ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης και διέταξε τη συμπλήρωση του φακέλου από τον αρμόδιο Δήμο.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων μεταξύ των ανωτέρω φορέων δανείων(...)Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 3677/24.4.2017 έγγραφο του Δημάρχου ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 25578/26.4.2017), σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται, όμως, ότι ο προαναφερθείς όρος 7β του ήδη ελεγχόμενου σχεδίου δανειακής σύμβασης δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση - εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 7α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ. εσόδων του Δήμου (βλ. σχετικά Ε.Σ. VI Τμ. 15/2017, Ζ΄ Κλ. 100, 38/2017), αλλά ότι οι απαιτήσεις του Τ.Π.Δ. από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων (βλ. Ζ΄ Κλ. 95, 96/2017).

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής σύμβασης (..) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το περιεχόμενο των αναμορφωμένων όρων του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι σύμφωνο με τις διατάξεις που παρατέθηκαν ανωτέρω, όπως αυτές ήδη έχουν ερμηνευθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. και 3118/2011, 2/2012 Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης). Το Κλιμάκιο επισημαίνει, τέλος, ότι από τη συνδυαστική ερμηνεία των άρθρων 8 α’, 8β’ και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου προκύπτει ότι ο όρος που περιλαμβάνεται στο τελευταίο αυτό άρθρο, σύμφωνα με το οποίο «Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια του δανείου, τα παραπάνω εκχωρηθέντα έσοδά του, δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του δανείου, ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εξ ιδίων χρημάτων, απευθείας στο δανειστή τα οφειλόμενα, δηλαδή από τα μη εκχωρούμενα στο παρόν αλλά δυνάμενα να το εξυπηρετήσουν έσοδά του … » έχει την έννοια ότι τα ανωτέρω αναφερόμενα έσοδα δύνανται να εκχωρηθούν μόνο υπό τους νόμιμους περιορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 8 α΄. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, με σκοπό την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού του πρώτου για το οικονομικό έτος 2017.(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι στο υποβληθέν στο Ελεγκτικό Συνέδριο σχέδιο δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Τ.Π.Δ. περιλαμβάνονται ουσιώδεις όροι που διαφοροποιούνται κατά περιεχόμενο από εκείνους που ενέκρινε το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο με την 103/7.7.2017 απόφασή του. Συγκεκριμένα, στο σχέδιο σύμβασης το ύψος του δανείου ανέρχεται σε 1.017.945,05 ευρώ, το επιτόκιο ορίζεται σε σταθερό ποσοστό 5,10% για όλη τη διάρκεια του δανείου (10 έτη), ενώ η ετήσια τοκοχρεολυτική δόση ανέρχεται στο ποσό των 132.469,50 ευρώ. Αντιθέτως, οι αντίστοιχοι όροι που ενέκρινε το Δημοτικό Συμβούλιο με την 103/7.7.2017 απόφασή του, ναι μεν αφορούν, ομοίως, σε δάνειο δεκαετούς διάρκειας, ύψους, όμως, 1.107.000 ευρώ, με μικτό επιτόκιο χορήγησης αυτού, που διακρίνεται σε σταθερό επιτόκιο 5,02% για τα τρία πρώτα έτη και σταθερό επιτόκιο 6,02 για τα υπόλοιπα επτά έτη, ενώ η ετήσια τοκοχρεωλυτική δόση αντιστοιχεί σε 143.500,84 ευρώ για τα τρία πρώτα έτη και σε 148.742,59 ευρώ για τα επόμενα επτά έτη. Επιπλέον, ιδίως ως προς το επιτόκιο, δεν προκύπτουν οι λόγοι που εξηγούν τη διαφοροποίηση αυτή, ούτε προσκομίζεται νέα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, με την οποία θα εγκρίνονται οι νέοι όροι, όπως αυτοί αποτυπώνονται στο σχέδιο δανειακής σύμβασης.VIΙ. Κατ’ ακολουθίαν αυτών, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Δανειακές Συμβάσεις..ζητείται η ανάκληση της 223/2017 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου και του Ταμείου Παρακαταθηκών....με την αιτιολογία ότι στο υποβληθέν στο Ελεγκτικό Συνέδριο προς έλεγχο σχέδιο της δανειακής σύμβασης περιλαμβάνονται ουσιώδεις όροι που διαφοροποιούνται κατά περιεχόμενο από εκείνους που ενέκρινε το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο, οι οποίοι αφορούν τόσο στο ύψος του ποσού του δανείου, όσο και στο επιτόκιο αυτού και την ετήσια τοκοχρεωλυτική δόση.(..)Ενόψει όσων έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι κατ’ αρχάς μη νομίμως δεν ελήφθη από το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου ..., με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, απόφαση εγκριτική των όρων της επίμαχης δανειακής σύμβασης, όπως αυτοί διαμορφώθηκαν τελικώς..Πλην όμως, λαμβανομένων υπόψη ότι: 1) η διαφοροποίηση του επιτοκίου προέκυψε από την υπ’ αρ. 3617/6.7.2017 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Τ.Π.Δ., με την οποία επανακαθορίστηκαν, μονομερώς από το Τ.Π.Δ. και κατά τρόπο γενικό, τα επιτόκια χορήγησης δανείων που χορηγούνται, μεταξύ άλλων, σε όλους τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού,... 2) η (επί έλαττον) διαφοροποίηση του ύψους του ποσού του δανείου, ανάμεσα στο αρχικώς εγκριθέν και σε αυτό που αναγράφεται στο σχέδιο της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης, στηρίζεται σε νεότερες βεβαιώσεις που προσκόμισε ο Δήμος ... σχετικά με τις οφειλές του ...3) η διαφοροποίηση της ετήσιας τοκοχρεωλυτικής δόσης αποτέλεσε παρακολούθημα της συνδυαστικής διαφοροποίησης (μείωσης) αφενός του ύψους του ποσού του δανείου και αφετέρου του επιτοκίου, 4) δεν υπήρξε παραβίαση των αρχών του ελεύθερου ανταγωνισμού και της διαφάνειας της διαδικασίας, ούτε βλάπτεται το δημόσιο συμφέρον και 5) οι όροι του επίμαχου σχεδίου σύμβασης είναι ευνοϊκότεροι για τον αιτούντα σε σχέση με τους εγκριθέντες .. του Δημοτικού Συμβουλίου αυτού, διότι α) το ύψος του ποσού του δανείου είναι χαμηλότερο ... β) το επιτόκιο εμφανίζεται μεσοσταθμικά μειωμένο ....και γ) το ποσό της ετήσιας τοκοχρεωλυτικής δόσης είναι μικρότερο, ... το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια δεν επηρέασε στην προκειμένη περίπτωση ουσιωδώς το αποτέλεσμα της ελεγχόμενης διαδικασίας (σε βαθμό δηλαδή που να καθιστά δικαιολογημένη τη μη υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης), με συνέπεια να μην παρίσταται ουσιώδης από ελεγκτικής άποψης.VΙ. Κατ’ ακολουθία όσων κρίθηκαν προηγουμένως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, .... δεν κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης.(Ανακαλεί την 223/2017 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.)

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων δανείων του πρώτου με σκοπό την οικονομική εξυγίανσή του, (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι μη νομίμως προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Τ.Π.Δ. τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου, δεδομένου ότι στα χρήματα αυτά περιλαμβάνονται τα ανταποδοτικά τέλη φωτισμού και καθαριότητας, ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, τα οποία πρέπει να διατίθενται για την κάλυψη των αντίστοιχων ανταποδοτικών δημοτικών υπηρεσιών, τα έσοδα από τη λειτουργία του κοιμητηρίου του Δήμου ..., τα οποία επιτρέπεται να διατίθενται, με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις, μόνο για την κάλυψη των δαπανών της συντήρησης και εν γένει λειτουργίας του κοιμητηρίου του Δήμου, καθώς και τα αντίστοιχα έσοδα παρελθόντων οικονομικών ετών (Π.Ο.Ε.), η ξεχωριστή παρακολούθηση των οποίων επιβάλλεται λόγω του ανταποδοτικού ή εξειδικευμένου χαρακτήρα των εσόδων αυτών, το δε προϊόν της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης ουδόλως προβλέπεται ότι θα διατεθεί για την εξυπηρέτηση των προαναφερόμενων ανταποδοτικών υπηρεσιών ή για την κάλυψη των δαπανών του δημοτικού κοιμητηρίου. (...)Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η σύναψη του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης,

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής σύμβασης (..) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το περιεχόμενο των αναμορφωμένων όρων του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι σύμφωνο με τις διατάξεις που παρατέθηκαν ανωτέρω, όπως αυτές ήδη έχουν ερμηνευθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. και 3118/2011 Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης). Το Κλιμάκιο επισημαίνει, τέλος, ότι από τη συνδυαστική ερμηνεία των άρθρων 7 α΄, 7β΄ και 9 του ελεγχόμενου σχεδίου προκύπτει ότι ο όρος που περιλαμβάνεται στο τελευταίο αυτό άρθρο, σύμφωνα με το οποίο «στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια του δανείου, τα παραπάνω εκχωρηθέντα έσοδά του, δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του δανείου, ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εξ ιδίων χρημάτων, απευθείας στο δανειστή τα οφειλόμενα, δηλαδή από τα μη εκχωρούμενα στο παρόν αλλά δυνάμενα να το εξυπηρετήσουν έσοδά του και συγκεκριμένα : 1. Επιχορηγήσεις για επενδύσεις (ΣΑΤΑ) 2. Δημ. φόροι – Τέλη – αποχέτευση 3. Λοιπά Έσοδα 4. Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών», έχει την έννοια ότι τα ανωτέρω αναφερόμενα έσοδα δύνανται να εκχωρηθούν μόνο υπό τους νόμιμους περιορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 7 α΄. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων που υποβλήθηκε με το 4472/8.2.2012 έγγραφο του ίδιου Αντιδημάρχου .......

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων μεταξύ των ανωτέρω φορέων δανείων με σκοπό την οικονομική εξυγίανση του πρώτου εξ αυτών.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 3292/3.4.2017 έγγραφο του Δημάρχου ...  ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 22400), σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται όμως ότι ο προαναφερθείς όρος 7β του ήδη ελεγχόμενου σχεδίου δανειακής σύμβασης δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση-εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ...  ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 7α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ. εσόδων του Δήμου, αλλά ότι οι απαιτήσεις του Τ.Π.Δ. από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων (βλ. Ζ΄ Κλ. 95, 96/2017).

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής σύμβασης.Με την αίτηση αυτή επιδιώκεται η ανάκληση της 120/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Λαμβανομένων υπόψη ότι για το μέρος αυτό της δαπάνης που απαιτείται για την ολοκλήρωση του δημοτικού έργου, δεν υπάρχει πίστωση αντίστοιχου ύψους στον προϋπολογισμό του αιτούντος, καθώς και του γεγονότος ότι, μολονότι στην αρχική πρόσκληση κλήθηκαν να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό επιπλέον έντεκα άλλα πιστωτικά ιδρύματα της περιφέρειας του εν λόγω Δήμου, μόνο το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων εξεδήλωσε ενδιαφέρον για τη σύναψη δανειακής σύμβασης με το Δήμο, και τέλος ότι, ενόψει της μικρής απόκλισης του ποσού του δανείου που μπορεί να συναφθεί νομίμως, από αυτό για το οποίο έλαβε χώρα ο διαγωνισμός (δηλ. των 50.000 ευρώ), δεν θα επηρεαζόταν ουσιωδώς η πρόθεση συμμετοχής των λοιπών προσκληθέντων στο διαγωνισμό, το Τμήμα κρίνει ότι η εκ νέου τήρηση της όλης διαγωνιστικής διαδικασίας παρίσταται στη συγκεκριμένη περίπτωση αλυσιτελής.(...)Κατά συνέπεια, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 120/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, το δε οικείο σχέδιο σύμβασης μπορεί να υπογραφεί, δοθέντος ότι δεν αναδείχθηκε με την ανακαλούμενη πράξη άλλος λόγος διακωλυτικός της υπογραφής του