Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.6/1452/2019

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.12, 4412/2016/Α.26

Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι:Α) Η διαδημοτική επιχείρηση «.....», ως ανώνυμη εταιρεία χωρίς αναπτυξιακό χαρακτήρα, έχει αμιγώς εμπορική δραστηριότητα και ως εκ τούτου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ο κατέχων το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της, Δήμος …, ασκεί επ’ αυτής έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί στις υπηρεσίες του, καθόσον ο καθορισμός των στρατηγικών στόχων της εταιρείας περιορίζεται εκ των καταστατικών σκοπών της και του εμπορικού χαρακτήρα της, ενώ ο έλεγχος και η εποπτεία επ’ αυτής ασκείται βάσει των διατάξεων του κ.ν. 2190/1920. Περαιτέρω, καίτοι ο αιτών Δήμος επικαλείται ότι η επιχείρηση αποτελεί ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο, υπό την έννοια ότι μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς της διεξάγεται για την εκτέλεση υπηρεσιών προς τους Δήμους που μετέχουν στο κεφάλαιό της, ο ίδιος δεν επικαλείται και δεν αποδεικνύει ούτε από κανένα στοιχείο του φακέλου προκύπτει ότι αυτή παρέχει, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% της συναλλακτικής της δραστηριότητας (του συνολικού κύκλου εργασιών της), υπηρεσίες προς τους Δήμους που συμμετέχουν στο εταιρικό της κεφάλαιο. Κατά συνέπεια, η ίδια δεν φέρει τον χαρακτήρα ελεγχόμενου νομικού προσώπου και η κρινόμενη σύμβαση με τον Δήμο …., η οποία, ούτως ή άλλως, χαρακτηρίζεται από τα μέρη ως «Προγραμματική», δεν αποτελεί ενδοϋπηρεσιακή τοιαύτη (ή in house σύμβαση). (...). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της, διότι, σύμφωνα με τα ορθώς κριθέντα κατά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά υποκρυπτόμενη, μη νόμιμη απευθείας ανάθεση των υπηρεσιών, που αποτελούν αντικείμενό της, από τον αιτούντα Δήμο στην ανάδοχο διαδημοτική εταιρεία «.....».

Δεν ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/116/2020

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.6/607/2018

Παροχη υπηρεσιων:Αίτηση ανάκλησης  της 12/2017 πράξης του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η παραχώρηση των ελεγχόμενων υπηρεσιών από το Δήμο ... - ... σε επιχείρηση, όπως η Κ.Δ.Β.Μ. Α.Ε., η οποία, παρότι συνδέεται με το Δήμο με ιδιαίτερο εσωτερικό σύνδεσμο, εντούτοις αδυνατεί να εκτελέσει τις ανατιθέμενες εργασίες, και γι’ αυτό προσλαμβάνει, σύμφωνα με την ανωτέρω ανακοίνωση, προσωπικό με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, δεν δύναται να πραγματοποιηθεί κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν. 4412/2016, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην εξαίρεση που προβλέπεται στο άρθρο 12 του νόμου αυτού. Συνακόλουθα, δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της in house ανάθεσης (βλ. σκέψη ΙΙΒ), ούτε πρόκειται για γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, όπως αβασίμως επικαλείται ο αιτών, διότι νόμιμη σύναψή της προϋποθέτει ισόρροπη συμμετοχή των συμβαλλομένων μερών, που εκκινούν από κοινή αφετηρία και συμπράττουν για την υλοποίηση του κοινά εξυπηρετούμενου κοινού σκοπού, ενώ εν προκειμένω η δημοτική επιχείρηση, όπως αποδεικνύεται κατά τα ανωτέρω, δεν έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει τη σύμβαση με ίδια μέσα (δικό της προσωπικό, βλ. σκέψη ΙΙΙΕ) και συνακόλουθα η συμμετοχή της στην προγραμματική σύμβαση δεν είναι πραγματική, αλλά η τελευταία συνάπτεται κατά περιγραφή των ανωτέρω διατάξεων και με σκοπό την καταστρατήγηση των διατάξεων περί πρόσληψης προσωπικού. Κατά την ειδικότερη γνώμη του Συμβούλου Γεωργίου Βοΐλη, νομίμως κρίθηκε με την προσβαλλομένη πράξη ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, διότι οι εργασίες που ανατίθενται στο «…...» συνίστανται σε υπηρεσίες που είναι ανοιχτές στον ανταγωνισμό και παρέχονται ελεύθερα από τον ιδιωτικό τομέα (υπηρεσίες φύλαξης, καθαριότητας κλπ), καταστρατηγώντας τα άρθρα 26 έως 31 του ν.4412/2016. Ως εκ τούτου, έπρεπε κατά τις προαναφερθείσες εθνικές διατάξεις του ν.4412/2016 να προηγηθεί για την ανάθεση των ως άνω υπηρεσιών διαγωνιστική διαδικασία, ώστε να διασφαλισθεί ότι η εν λόγω ανάθεση θα γίνει κατόπιν ανάπτυξης ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ελεύθερη αγορά.Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης του Δήμου ...-....Αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.Μ.ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1309/2018


ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/116/2020

Προγραμματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 1452/2019  απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Η παρούσα σύμβαση δεν αποτελεί περίπτωση επιτρεπόμενης απευθείας ανάθεσης λόγω μοναδικότητας του αναδόχου, υπό την έννοια ότι μόνο η εταιρεία «....» είναι σε θέση να αναλάβει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, ενόψει των περιγραφεισών στην αίτηση αναθεώρησης ιδιαιτεροτήτων τους (βλ. σκ. 12 της παρούσας) και της κατοχής εκ μέρους της εταιρείας τής απαραίτητης εμπειρίας και τεχνογνωσίας για την αποτελεσματική παροχή τους. Και τούτο, διότι οι υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της παρούσας σύμβασης, ήτοι υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού καθώς και ετοιμότητας αποκατάστασης των εκάστοτε βλαβών, είναι γνωστές στην ελεύθερη αγορά, παρέχονται από ιδιώτες σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, περαιτέρω δε, ενόψει της δυσχέρειας επακριβούς ποσοτικού προσδιορισμού του φυσικού τους αντικειμένου, δύνανται να ανατίθενται, κατόπιν διαγωνισμού, μέσω συμφωνιών – πλαίσιο, οι οποίες εξειδικεύονται κάθε φορά μέσω εκτελεστικών συμβάσεων. Εξάλλου, το γεγονός ότι οι ως άνω υπηρεσίες παρέχονται στην ελεύθερη αγορά και από τρίτους ιδιώτες, επιβεβαιώνεται και από τις παραδοχές του Δήμου ότι η ανωτέρω εταιρεία διαθέτει μόνον διοικητικό προσωπικό και ότι, κατά τα λοιπά, το τεχνικό μέρος, ήτοι την εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου των συναφθεισών συμβάσεών της, αναλαμβάνει το δίκτυο των χρόνιων συνεργατών της, δηλαδή ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που θα μπορούσαν να παρέχουν αυτοτελώς τις επίμαχες υπηρεσίες στον αιτούντα Δήμο, χωρίς τη μεσολάβηση της εταιρείας, ενδεχομένως δε, και σε χαμηλότερες τιμές από αυτές της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, επειδή η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση της έλλειψης χρονοδιαγράμματος εκτέλεσής της.Κατόπιν τούτων, και δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση συνιστά μια κοινή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση, χωρίς να επηρεάζει τον χαρακτήρα της αυτό εάν ο αντισυμβαλλόμενος επιδιώκει κέρδος ή απλώς το αντάλλαγμα των παρασχεθεισών εκ μέρους του υπηρεσιών, η ίδια μη νομίμως έχει ανατεθεί απευθείας στην «...» δίχως την τήρηση των διατάξεων του ν. 4412/2016 και τη διενέργεια της προσήκουσας διαγωνιστικής διαδικασίας.


ΕΣ/ΤΜ.7/12/2018 (σε συμβούλιο)

Προγραμματική σύμβαση.(..) επιδιώκεται η ανάκληση της 10/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο...το Κλιμάκιο προέβαλε ότι με την ως άνω προγραμματική σύμβαση υποκρύπτεται η σύναψη δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών του άρθρου 2 παρ. 9 του ν. 4412/2016, για την οποία ο αιτών Δήμος όφειλε να διενεργήσει συνοπτικό (πρόχειρο) διαγωνισμό, δεδομένου ότι αφενός δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής των παρ. 1, 3 και 4 του άρθρου 12 του νόμου αυτού, ούτως ώστε η προγραμματική αυτή σύμβαση να θεωρηθεί  ως σύμβαση οιωνεί αυτεπιστασίας (in house) ή σύμβαση συνεργασίας μεταξύ αναθετουσών αρχών(..)Με τα δεδομένα αυτά η συγκεκριμένη σύμβαση, που συνήφθη μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της αιτούσας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., αφενός δεν  συνιστά  προγραμματική  σύμβαση  του  άρθρου  100  του ν. 3852/2010, αφετέρου ως τέτοια δεν εμπίπτει σε κανέναν από τους αναφερόμενους στο άρθρο 12 του ν. 4412/2016 συμβατικούς τύπους, τους οποίους ο νόμος αυτός εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του. Τούτο, διότι από το αντικείμενο της ανωτέρω συναφθείσας σύμβασης και κυρίως από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι αυτά δεν εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό την από κοινού, δια της αλληλοσυμπλήρωσης αρμοδιοτήτων ή οικονομοτεχνικών μέσων,  εκτέλεση  της  δημόσιας  αποστολής  τους, ούτε  συμβάλλουν  με ισορροπημένο τρόπο στην υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης.(..)Ενόψει των προαναφερομένων, η εν λόγω σύμβαση έχει το χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης παροχής τεχνικών υπηρεσιών συναφών με την εκπόνηση μελέτης, η οποία ανατέθηκε απευθείας στην αιτούσα αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς, με βάση τα πραγματικά περιστατικά που προεκτέθηκαν, να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο ν. 4412/2016 προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεσή της...Απορρίπτει την αίτηση του Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού με την επωνυμία «Δήμος ...» και της αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας...


ΕΣ/ΚΛ.Ε/301/2017

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ-Αποκατάσταση και ανάδειξη συγκροτήματος:..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση συνιστά προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης, κατά την έννοια του άρθρου 100 παρ. 1 και 5 του ν. 3852/2010, καθώς το κτιριακό συγκρότημα που πρόκειται να αποκατασταθεί, πέραν του ότι αποτελεί μνημείο (χαρακτηριστικό δείγμα της … Αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα), βρίσκεται εντός της Παλαιάς Πόλης της ..., η οποία είναι χαρακτηρισμένη ως μνημείο της UNESCO (βλ. σχ. το 48912/19928/15.6.2017 έγγραφο του Περιφερειάρχη …). Περαιτέρω, η σύμβαση αυτή εγκαθιδρύει πραγματική συνεργασία μεταξύ των συμβαλλομένων φορέων, με σκοπό την, διά της συνενώσεως των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, με την υλοποίηση έργου πολιτιστικού χαρακτήρα. Με το περιεχόμενο, συνεπώς, αυτό η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, το δε υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο συμβάσεως, το οποίο έχει εγκριθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη, φέρει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο. Ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου προγραμματικής συμβάσεως, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα αυτής.


ΕΣ/ΤΜ.6/1763/2019

Ανέγερση μουσείου - προγραμματική σύμβαση...ζητείται η ανάκληση της 764/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Περαιτέρω, ο αιτών ισχυρίζεται ότι η σύμβαση δεν έχει πολιτισμικό χαρακτήρα, όπως εσφαλμένα διέγνωσε το Κλιμάκιο, αφενός μεν διότι δεν αφορά στη λειτουργία του μουσείου αλλά στην κατασκευή του, αφετέρου δε διότι ο σκοπός του έργου είναι πρωτίστως «αναπτυξιακός», αφού αποσκοπεί, διά της προβολής του ιδιαίτερου αγροτικού προϊόντος της περιοχής (...), στην προώθηση και την ενίσχυση της θέσης του στη διεθνή αγορά και, κατ’ επέκταση, στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.  Εντούτοις, ανεξαρτήτως του ότι ο αναπτυξιακός χαρακτήρας του έργου, που αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό κάθε προγραμματικής σύμβασης, δεν αμφισβητείται, ο λόγος αυτός, πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος.  Και τούτο, διότι εάν η σύμβαση αποσκοπούσε στην υλοποίηση του επικαλούμενου σκοπού, ο οποίος είναι καθαρά εμπορικός ως συνδεόμενος με την προώθηση και τη μεγιστοποίηση της κυκλοφορίας ενός εμπορικού προϊόντος, ο Δήμος και η Περιφέρεια θα κωλύονταν να μετάσχουν στην προγραμματική σύμβαση, δοθέντος ότι οι εμπορικοί σκοποί δεν εντάσσονται στο πλέγμα των αρμοδιοτήτων και των νόμιμων σκοπών τους (βλ. ως προς την Περιφέρεια, άρθρο 186 ν. 3862/2010 Α΄ 87).  Επομένως, ενόψει των ανωτέρω, σε συνδυασμό α) με το χαρακτηρισμό από τα συμβαλλόμενα μέρη του κατασκευαζόμενου κτηρίου ως «μουσείου», β) την ειδικότερη χρήση τμήματος των χώρων του για την έκθεση / παρουσίαση του προαναφερθέντος σημαντικού για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής προϊόντος, από την παραγωγή μέχρι την επεξεργασία και διάθεσή του, και γ) το γεγονός ότι, κατά νόμο, ο πολιτισμικός χαρακτήρας ενός κτηρίου, διαγιγνώσκεται ήδη από το στάδιο της κατασκευής του κτηρίου, το Τμήμα κρίνει ότι το Κλιμάκιο δεν έσφαλε στην κρίση του, ως προς τον πολιτισμικό χαρακτήρα της σύμβασης, ο οποίος και μόνο δύναται να δικαιολογήσει εν προκειμένω τη σύναψή της. Ενόψει των ανωτέρω, η μη συμμετοχή στη σύμβαση αυτή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, συνιστά πλημμέλεια της διαδικασίας σύναψής της και νομίμως κρίθηκε ως διακωλυτικός λόγος για την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης. Σύμφωνα με γενική αρχή του δημοσιολογιστικού δικαίου, που απορρέει από τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της νομιμότητας και διέπει τη δράση των διοικητικών οργάνων, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν δύνανται κατ’ αρχήν να διενεργούν δαπάνες που εξυπηρετούν την αξιοποίηση ή βελτίωση αλλότριας περιουσίας, ήτοι, μεταξύ άλλων, περιουσίας κινητής ή ακίνητης, που ανήκει κατά κυριότητα σε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, καθόσον οι δαπάνες αυτές επάγονται ωφέλεια μόνο στο τελευταίο (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI 728/2019, 667/2017, VII  Πρ. 304, 279/2011, 207, 141/2010, 129/2009, 2/2008, 383, 257, 39/2006).  Στην προκειμένη περίπτωση, από τους όρους της προγραμματικής σύμβασης, όπως ερμηνεύονται υπό το πρίσμα του ανωτέρω προβαλλόμενου ισχυρισμού, προκύπτει ότι το κτήριο του Μουσείου που αποτελεί το αντικείμενό της, θα ανεγερθεί επί ακινήτου που θα αγοραστεί από τον Αναγκαστικό Συνεταιρισμό ... Ν. ..., ο οποίος, αν και τούτο δεν αναφέρεται ρητώς, προφανώς θα είναι ο κύριος του ακινήτου καθώς και του επ’ αυτού κατασκευαζόμενου κτηρίου.Κατά τούτο, το αντικείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης φέρεται να αφορά στην αξιοποίηση ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας, επομένως, εκφεύγει των αρμοδιοτήτων και των νόμιμων σκοπών της Περιφέρειας, η πλημμέλεια δε αυτή, η οποία δεν ήταν δυνατόν  να διαγνωστεί από το Κλιμάκιο, ως εκ της ασαφούς αποτύπωσης των σχετικών όρων, σε κάθε δε περίπτωση, ανάγεται σε ζήτημα του οποίου η νομιμότητα αποτελεί προϋπόθεση του κύρους της σύμβασης, συνιστά αυτοτελώς διακωλυτικό λόγο της ελεγχόμενης σύμβασης. Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/477/2020


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/120/2018

Προγραμματική σύμβαση. Με τα ανωτέρω δεδομένα δεν προκύπτει ότι οι επίμαχες εξειδικευμένης φύσης εργασίες ανήκουν στα καθήκοντα των υπαλλήλων του Δήμου, ούτε άλλωστε προβάλλεται ότι εμπίπτουν στην αρμοδιότητα ορισμένης Διεύθυνσής του. Περαιτέρω, από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι αυτή, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, συνιστά απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών από τον Δήμο ... στη «...Α.Ε.», η οποία διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων, προκύπτει ότι δεν πρόκειται για περίπτωση συνεργασίας φορέων που εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό, με την αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους. Το γεγονός δε ότι η συμμετοχή της συγκεκριμένης αναπτυξιακής εταιρείας γίνεται σε εκπλήρωση του καταστατικού της σκοπού δεν αρκεί για την παραδοχή ότι τα συμβαλλόμενα μέρη εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2016). Αντίθετα, προκύπτει ότι ο Δήμος ... λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή που επιδιώκει, έναντι καταβολής ανταλλάγματος (198.400 ευρώ συμπεριλαμβα-νομένου Φ.Π.Α.), την εκτέλεση εκ μέρους της αντισυμβαλλόμενης εταιρείας που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών, των εργασιών που περιγράφονται ανωτέρω. Η ουσιαστική συμβολή, μάλιστα, του Δήμου εξαντλείται στη χρηματοδότηση της σύμβασης, καθώς η παροχή διευκολύνσεων και η συμμετοχή σε ομάδες παρακολούθησης που αναγράφεται μεταξύ των υποχρεώσεών του, συνιστά όλως τυπική συνεισφορά (ΚΠΕΔ VII Τμ. 10/2018 ). Στην ερμηνευτική εκδοχή περί του αληθούς χαρακτήρα της επίμαχης σύμβασης συνηγορούν, άλλωστε, αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπο-λογισμού αυτής με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση αυτής (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2015, ΚΠΕΔ VII Τμ. 17/2017, 248, 12/2016, 350/2015). (..) Ενόψει των προαναφερομένων, η εν λόγω σύμβαση έχει το χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών, η οποία ανατέθηκε απευθείας στην ως άνω αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο ν. 4412/2016 προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεσή της…. Κατ’ ακολουθία, η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/278/2017

Προγραμματική σύμβασης με αντικείμενο προμήθεια.(..)Με δεδομένα τα ανωτέρω, η από 9.2.2017 σύμβαση, με το περιγραφέν αντικείμενο και εντασσόμενη στο πλαίσιο υλοποίησης της κυβερνητικής πολιτικής για την ενίσχυση και αναβάθμιση των Ο.Τ.Α. στον τομέα του αθλητισμού, εγκύρως συνάφθηκε υπό τη μορφή προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, δοθέντος ότι η σκοπούμενη βελτίωση της συγκεκριμένης αθλητικής εγκατάστασης του Δήμου ... προδήλως εντάσσεται στο πρόγραμμα ανάπτυξης της συγκεκριμένης περιοχής, τον χαρακτήρα δε αυτό της σύμβασης δεν αναιρεί το γεγονός ότι συνίστατο σε προμήθεια. Εξάλλου, ανεξάρτητα από την κοινή αφετηρία των συμβαλλομένων μερών σε σχέση με τον επιδιωκόμενο με τη σύμβαση σκοπό, τον οποίο εκ του νόμου έχουν επιφορτισθεί να υπηρετούν, από την περιγραφή στη σύμβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αυτών προκύπτει ισόρροπη συμμετοχή τους στην ολοκλήρωση του συμβατικού αντικειμένου, αποκλείοντας, συνεπώς, τη σύναψη υπό τον μανδύα προγραμματικής σύμβασης μίας εξ επαχθούς αιτίας δημόσιας σύμβασης.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/917/2021

Προγραμματική σύμβαση...Με τα πραγματικά αυτά περιστατικά, και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 26, το Δικαστήριο κρίνει ότι μολονότι οι μετέχουσες στην προγραμματική σύμβαση αναθέτουσες Αρχές συμβάλλονται στο πλαίσιο των προβλεπόμενων στο νόμο και τις καταστατικές τους διατάξεις αρμοδιοτήτων, παρέχοντας  η μεν «....» επιπρόσθετο προσωπικό ο δε Δ.Χ. την υλικοτεχνική υποδομή και το αντάλλαγμα που προβλέπεται στη σύμβαση για τις υπηρεσίες που θα παρασχεθούν, η σκοπούμενη προγραμματική συνεργασία δεν ορίζεται ισόρροπα και νόμιμα. Τούτο διότι δεν καθορίζεται  σαφώς το εύρος της διοικητικής υποστήριξης που θα παρασχεθεί από την «...» σε σχέση με τις αποφασιστικές αρμοδιότητες που πρέπει να παραμείνουν στον Δ.Χ. στους κρίσιμους τομείς του Τμήματος Εσόδων – Περιουσίας και Προμηθειών της Οικονομικής Υπηρεσίας αυτού. Η έλλειψη αυτή επιτείνεται  από τον γενικό ισχυρισμό του προσφεύγοντος Δήμου ότι το προσωπικό που θα εισφέρει η «....» θα έχει δικαίωμα υπογραφής και άρα την ευθύνη του αντικειμένου και του αποτελέσματος, αλλά και από το ασαφή όρο του άρθρου 8 της σύμβασης, υπό τον τίτλο «Λοιπές ευθύνες»  όπου ορίζεται ότι η «....» είναι η μόνη υπεύθυνη έναντι των όποιων αξιώσεων τρίτων, για τη μη έγκαιρη έναρξη και ολοκλήρωση της διοικητικής υποστήριξης.(...)Ως εκ τούτων, η παρούσα σύμβαση δεν αποτελεί περίπτωση επιτρεπόμενης προγραμματικής σύμβασης, όπως ορθώς, και με παρεμφερή γενική αιτιολογία, παρά την ελλιπή νομική της βάση, δέχθηκε η προσβαλλόμενη Πράξη και οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές πρέπει να απορριφθούν.  ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/179/2022

 

ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/161/2017

Προγραμματική σύμβαση-Ερευνητικά προγράμματα.(..)Υπό τις περιστάσεις αυτές, ο λόγος με τον οποίο η Επίτροπος προβάλλει ότι η υπογραφείσα προγραμματική σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση δεν παρίσταται βάσιμος. Τούτο αφενός διότι η εξειδικευμένη κοινωνική φύση του αντικειμένου αυτής, η οποία καθιστά αναγκαία την παροχή από κατάλληλα καταρτισμένο και ειδικευμένο  προσωπικό του ΤΕΙ .. συναφών υπηρεσιών, δεν θα μπορούσε εύκολα να ανατεθεί σε ιδιώτες αναδόχους δημοσίας σύμβασης υπηρεσιών, αφετέρου δε και προεχόντως, διότι οι ανωτέρω φορείς, ενεργώντας στο πλαίσιο των προαναφερθεισών εκατέρωθεν αρμοδιοτήτων τους, συμπράττουν ισόρροπα, με τα μέσα που διαθέτουν για την εκπλήρωση του ανωτέρω σκοπού δημοσίου συμφέροντος. Περαιτέρω, απορριπτέος ως αβασίμως προβαλλόμενος είναι και ο λόγος της Επιτρόπου ότι μη νομίμως η επίμαχη έρευνα αποτέλεσε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης διότι δεν μπορεί να θεωρηθεί έργο «ερευνητικό» κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν. 4310/2014. Και τούτο διότι, ως εκ της κοινωνικής φύσης του αντικειμένου της, η ενδελεχής χαρτογράφηση των προβλημάτων περιθωριοποιημένων κοινοτήτων Ρομά αλλά και των Δημόσιων Υπηρεσιών που έρχονται σε επικοινωνία μαζί τους, καθώς και η ενεργοποίηση πρωτοποριακών δομών και μέσων στήριξης των ακολουθητέων πολιτικών, εμπίπτουν τόσο στην έννοια της Έρευνας – Ανάπτυξης της προπαρατεθείσας διάταξης της παρ. 17 του  άρθρου 2 του ν. του ν. 4310/2014, όσο και στην έννοια της κοινωνικής καινοτομίας του προδιαληφθέντος άρθρου 2 εδ. 5 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθμ. 1296/2013 (..). Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στις προηγούμενες σκέψεις,..., η εντελλόμενη δαπάνη ποσού ... είναι νόμιμη 


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/458/2023

Υλοποίηση του Εθνικού Συστήματος Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων με Φορείς Παροχής Υπηρεσιών Επιτροπείας του άρθρου 66Η του ν. 4939/2022.(...)Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, η σύναψη της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης δεν αποτελεί την κατάληξη μίας ουσιαστικής συνεργασίας μεταξύ του προσφεύγοντος και των αντισυμβαλλόμενών του Ο.Κοι.Π., σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 8 της παρούσας. Και τούτο, διότι η θέσπιση του ν. 4939/2022, όπως αυτός τροποποιήθηκε από το ν. 4960/2022, στις λεπτομερείς ρυθμίσεις του οποίου εν πολλοίς παραπέμπουν τα επί μέρους άρθρα της ανωτέρω σύμβασης, αποτελεί την υιοθέτηση ενός στρατηγικού σχεδίου αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, που εκπονήθηκε μονομερώς απο το Υ.Μ.Α. (βλ. σχετ. την Εθνική Στρατηγική για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων που εκπονήθηκε από την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του Υ.Μ.Α., η οποία αναρτήθηκε τον Ιανουάριο του 2022 στον Δικτυακό Τόπο Διαβουλεύσεων αυτού). Οι δε συμβαλλόμενες Ο.Κοι.Π. απλώς και μόνο συμβάλλουν στην υλοποίηση των στόχων που τίθενται από το Υπουργείο, μέσω της ανάθεσης σ’ αυτούς της παροχής υπηρεσιών επιτροπείας, υποχρεούμενες σε συμμόρφωση προς τις ειδικότερες δεσμεύσεις τους που απορρέουν από τις διατάξεις του ανωτέρω νόμου. Επομένως, κατά τα ορθώς κριθέντα με την προσβαλλόμενη Πράξη, η επίδικη προγραμματική σύμβαση αποτελεί, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, απευθείας ανάθεση σύμβασης παροχής των επίμαχων υπηρεσιών στις ως άνω Ο.Κοι.Π. και, ως εκ τούτου, δεν εμπίπτει στην εξαίρεση του άρθρου 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016, όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη προσφυγή.Περαιτέρω, όμως, το Δικαστήριο κρίνει, από τις περιστάσεις που επικαλείται το προσφεύγον και τα στοιχεία που προσκομίζει, ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις  του άρθρου 32 παρ..2 περ.γ του ν. 4412/2016  για την ανάθεση της σύμβασης με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 47/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου