ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ – ΑΓΟΡΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Υπουργείο σε δικαιούχους για την προμήθεια ειδών συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων ξηράς κατόπιν διενέργειας ανοιχτών δημόσιων διαγωνισμών για τους εξής λόγους: 1) Κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ. 2 και 5, καθώς και του άρθρου 10 του π.δ. 118/2007: α) δεν δημοσιεύθηκε περίληψη διακηρύξεων στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της ΕτΚ, ενώ  δεν προβλέπεται αντίστοιχη εξαίρεση με την επικαλούμενη διάταξη του ν. 3681/2010, β) δεν τηρήθηκε η προθεσμία των τριάντα ημερών, μεταξύ της δημοσίευσης και της διενέργειας του διαγωνισμού. γ) η περίληψη των διακηρύξεων είναι αόριστη. 2) κατά παράβαση του άρθρου 21 περ. η΄ του π.δ. 118/2007, η κατακύρωση  στον εκάστοτε μοναδικό προσφέροντα έγινε χωρίς να ληφθούν υπόψη συγκριτικά στοιχεία τιμών 3) Κατά παράβαση του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β΄ του π.δ. 118/2007, δεν έχει προσδιοριστεί η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου προκηρυσσόμενου είδους και 5)  δεν προκύπτει με σαφήνεια το ποσοστό αυξομείωσης των ποσοτήτων των ζητούμενων κατά περίπτωση υλικών.

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε ιδιωτική εταιρεία για τις υπηρεσίες καθαρισμού των χώρων  Σχολής, κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού, καθόσον: α) κατά παράβαση των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 10 του π.δ/τος 118/2007 (ΦΕΚ 150 Α), συντμήθηκε η προθεσμία διενέργειας του διαγωνισμού, και β) η προσφορά της άνω μειοδότριας εταιρείας θα έπρεπε να είχε απορριφθεί, κατά τα οριζόμενα  στο άρθρο 7 παρ. 2 της διακήρυξης, αφού οι αναγραφόμενες σ’ αυτή μηνιαίες κατ’  απασχολούμενο άτομο αμοιβές υπολείπονταν των ελάχιστων νομίμων. Νόμιμη η κατακύρωση του αποτελέσματος μειοδοτικού διαγωνισμού στον προσφέροντα τη χαμηλότερη τιμή, χωρίς να χρειάζεται κάποια άλλη πρόσθετη προυπόθεση, (άρθρο 20 παρ.2 α του π.δ.118/2007). 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ αναλώσιμου νεφρολογικού υλικού: Με τα παραπάνω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, το Τμήμα κρίνει ότι:i) Ο επίμαχος διαγωνισμός προκηρύχθηκε και διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β του π.δ. 118/2007 και του άρθρου 4 παρ. 3 του ν. 2955/2001.. χωρίς να έχει προσδιοριστεί η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου προκηρυσσόμενου είδους...ii) Μη νομίμως με βάση όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά .. οι επιτροπές αξιολόγησης και ενστάσεων συγκροτήθηκαν μόνο για τη διενέργεια του επίμαχου διαγωνισμού και όχι παγίως και με ετήσια διάρκεια, δεδομένου ότι ούτε από την πράξη συγκρότησής τους ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει η ύπαρξη των ειδικών εκείνων περιστάσεων ..., που επιτρέπουν τη σύσταση έκτακτων (ad hoc) επιτροπών διενέργειας του διαγωνισμού..iii) Kατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 11 παρ. 1, 12 παρ. 1, 19 παρ. 1 και 4 και 20 παρ. 2 του π.δ. 118/2007 (βλ. σκ. IV) και των όμοιων όρων της διακήρυξης αποκλείστηκε η αναδειχθείσα ως μειοδότρια..iv) Κατά παράβαση των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 2 του π.δ. 118/2007 και της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 2955/2001, που επέβαλαν τον ακριβή προσδιορισμό, κατά ποσότητα και τεχνικές προδιαγραφέςτων προκηρυσσόμενων ειδών στην οικεία διακήρυξη .., κατακυρώθηκαν..v) Κατά παράβαση του άρθρου 21 του π.δ. 118/2007 (βλ. σκ. V) δεν ζητήθηκε πριν την έκδοση της κατακυρωτικής απόφασης του Δ.Σ. του Νοσοκομείου η αποδοχή από τις οικείες αναδόχους εταιρίες των μεγαλύτερων του 50% περικοπών των ζητούμενων με τη διακήρυξη ποσοτήτων..Τέλος, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος αναγομένων στην άμεση κάλυψη των επειγουσών αναγκών του αιτούντος Νοσοκομείου, οι οποίοι δικαιολογούν τη σύναψη των ελεγχόμενων συμβάσεων, καθώς το δημόσιο συμφέρον, ήτοι εν προκειμένω το συμφέρον της παροχής υπηρεσιών υγείας,..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και η προσβαλλόμενη πράξη του Κλιμακίου να μην ανακληθεί.Δεν ανακαλεί την 9/2012 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Από τις παρατεθείσες διατάξεις (π.δ. 118/2007, ν. 3801/2009 (Α΄ 163/4.9.2009 ) συνάγεται κατ’ αρχήν ότι, σε αντίθεση με τα ισχύοντα για τους τακτικούς (ανοικτούς ή κλειστούς) διαγωνισμούς, επί πρόχειρου διαγωνισμού, η μη δημοσίευση στον τύπο σχετικής προκήρυξης δεν καθιστά νομικώς πλημμελή τη διαγωνιστική διαδικασία. Δοθέντος, όμως, ότι σκοπός της εξαιρετικής ρύθμισης του άρθρου 2 παρ. 4 του π.δ/τος 118/2007 είναι να καταστήσει περισσότερο ευέλικτη τη διαδικασία ανάθεσης, σε όσες περιπτώσεις το οικονομικό αντικείμενο της υπό σύναψη δημόσιας σύμβασης είναι τέτοιου ύψους (μέχρι του ποσού των 45.000 ευρώ και, ήδη από 12.11.2010, μέχρι του ποσού των 60.000 ευρώ ετησίως - βλ. τις Π1/7446/2002 και Π1/3305/2010 υπουργικές αποφάσεις), ώστε να δικαιολογείται η κάμψη της αρχής της διαφάνειας χάριν της ταχείας διενέργειας της προμήθειας ή της παροχής των υπηρεσιών, ουδόλως με την επίμαχη διάταξη εισάγεται απόλυτη απαγόρευση δημοσίευσης της προκήρυξης πρόχειρου διαγωνισμού, απλώς η τήρηση της διατύπωσης αυτής απόκειται, υπό το πρίσμα της γενικής αρχής του δημοσιολογιστικού δικαίου περί λειτουργικότητας των δημοσίων δαπανών, στη διακριτική ευχέρεια της Αναθέτουσα Αρχής, στο μέτρο που, κατά την κρίση των αρμοδίων οργάνων της, συντελεί στην προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού υποψηφίων και, κατ’ επέκταση, στην επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος του διαγωνισμού. Η άσκηση, ωστόσο, της εν λόγω ευχέρειας, που ελέγχεται ως προς τη μη υπέρβαση των άκρων ορίων της, δεν εκτείνεται μέχρι τη δημοσίευση των οικείων προκηρύξεων στο νομαρχιακό τύπο, όπως ο τελευταίος προσδιορίζεται με τις διατάξεις του ν. 3548/2007 για τα μη πανελλήνιας κυκλοφορίας έντυπα, με έδρα εκτός των Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, στα οποία καταχωρούνται οι εκ του νόμου υποχρεωτικές δημοσιεύσεις των διαγωνισμών των φορέων του Δημοσίου. Και τούτο διότι οι εν προκειμένω δυνητικές δημοσιεύσεις δεν θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τον ανάδοχο, προεχόντως ως εκ του προαιρετικού τους χαρακτήρα και της έλλειψης σχετικής ρύθμισης, ούτε, όμως, και την Αναθέτουσα Αρχή, αφού, διαφορετικά, θα καταστρατηγείτο εμμέσως η τεθείσα προς περιστολή των δημοσίων δαπανών διάταξη του άρθρου 46 του ν. 3801/2009, η οποία, ακόμη και για τις κατ’ ελάχιστο υποχρεωτικές δημοσιεύσεις στο νομαρχιακό τύπο προκηρύξεων τακτικών διαγωνισμών, αποκλείει την με οποιονδήποτε τρόπο επιβάρυνση της Αναθέτουσας Αρχής, επιβάλλοντας το κόστος των δημοσιεύσεων αυτών να καταβάλλεται από τον ανάδοχο (πρβλ. την 23/2011 Πράξη IV Τμ. Ελ. Συν.).

Το π.δ. 118/2007 «Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου» (ΦΕΚ Α’ 150) ορίζει στο άρθρο 21 υπό τον τίτλο «Κρίσεις αποτελεσμάτων διαγωνισμού» ότι: «(…) η. Ειδικά σε περιπτώσεις διαγωνισμών με κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή στους οποίους υποβάλλεται μία μόνο προσφορά ή τελικά γίνεται αποδεκτή μία μόνο προσφορά και εφόσον δεν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία τιμών είτε προηγούμενων διαγωνισμών είτε της αγοράς που να επιβεβαιώνονται με παραστατικά, ο διαγωνισμός ματαιώνεται και επαναλαμβάνεται υποχρεωτικά». Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι μη νομίμως κατακυρώνεται με κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή η προμήθεια είδους στο μοναδικό προσφέροντα προμηθευτή, εάν προηγουμένως δεν έχει εξετασθεί η προσφορά του με βάση συγκριτικά στοιχεία τιμών προηγούμενων διαγωνισμών ή της αγοράς. (…) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, ορθώς το Κλιμάκιο ήχθη στην κρίση ότι μη νομίμως και δη κατά παράβαση του άρθρου 21 εδ. η του π.δ. 118/2007 κατακυρώθηκε στην εταιρεία «…. .» η προμήθεια έντεκα (11) ειδών και, συγκεκριμένα, των επτά (7) ειδών με α/α 1-7 της κατηγορίας Β (έντυπα σε κιβώτια) και των ειδών με α/α 1, 3, 4 και 5 της κατηγορίας Α (έντυπα σε ρολούς), για τα οποία ήταν η μοναδική προσφέρουσα, καθόσον διαπίστωσε ότι οι σχετικές προσφερθείσες τιμές δεν είχαν προηγουμένως συγκριθεί με αυτές της αγοράς ή προηγούμενων διαγωνισμών, επομένως, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21 του π.δ. 118/2007, ο διαγωνισμός, ως προς τα είδη αυτά όφειλε να ματαιωθεί. Πλην όμως, όπως προκύπτει από το επικαλούμενο και προσκομιζόμενο ενώπιον του Τμήματος από 30.09.2010 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, με το συνημμένο σε αυτό Πίνακα συγκριτικών στοιχείων παρελθόντων ετών, τα μέλη της τελευταίας, κατά την αξιολόγηση των κατατεθεισών προσφορών των υποψηφίων και πριν την έκδοση του προμνησθέντος από 25.08.2010 Πρακτικού, είχαν λάβει υπόψη τις τιμές κατακύρωσης των εν λόγω ειδών κατά τα έτη 2007

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ.(συμφωνιες-πλαίσιο) Με τα δεδομένα αυτά, ο πρώτος προβαλλόμενος από την Επίτροπο λόγος διαφωνίας είναι αβάσιμος, διότι η επίμαχη διαδικασία σύναψης των εν λόγω εκτελεστικών συμβάσεων διέπεται, ως εκ του χρόνου δημοσίευσης της οικείας Κ1/2013 διακήρυξης και υπογραφής των προρρηθεισών συμφωνιών-πλαίσιο, επί των οποίων η διαδικασία αυτή βασίζεται, από τις ίδιες διατάξεις που διέπουν και τις τελευταίες, δηλαδή, μεταξύ άλλων, τα π.δ. 60/2007 και 118/2007 (βλ. ανωτέρω σκέψη II Α), μη οριζομένου, εξάλλου, διαφορετικά στις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 376 του ν. 4412/2016, Α΄ 147 (βλ. Ελ. Συν. Στ΄ Κλιμ. Πρ. 199, 158/2017). Ομοίως απορριπτέος τυγχάνει και ο δεύτερος προβαλλόμενος από την Επίτροπο λόγος διαφωνίας, δεδομένου ότι, όπως εκτέθηκε ανωτέρω, οι φερόμενες ως δικαιούχοι εταιρείες κλήθηκαν, με το 21175/14.12.2016 έγγραφο της Διοικητικής Διευθύντριας του Νοσοκομείου, να προσκομίσουν δικαιολογητικά κατακύρωσης σύμφωνα με την ανωτέρω Κ1/2013 διακήρυξη και εν συνεχεία η Επιτροπή του διαγωνισμού, όπως βεβαιώνεται στο 21870/27.12.2016 Πρακτικό, διαπίστωσε αρμοδίως ότι υποβλήθηκαν όλα τα απαιτούμενα από την ως άνω διακήρυξη δικαιολογητικά κατακύρωσης του άρθρου 20 του π.δ. 118/2007, το Πρακτικό δε αυτό επικυρώθηκε με την 48/28.12.2016 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, ενώ, περαιτέρω, δεν προσδιορίζονται, από την Επίτροπο, κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο, τα τυχόν απαιτούμενα δικαιολογητικά κατακύρωσης τα οποία δεν κατατέθηκαν κατά την υπό κρίση διαδικασία... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής πρέπει να θεωρηθούν.

Υγειονομικο υλικο-Μη νόμιμη απόρριψη τεχνικών προσφορών. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, κατά παράβαση του άρθρου 20 παρ. 4 του π.δ. 118/2007, το Δ.Σ. του Νοσοκομείου, με τις 45/18.12.2014 (θέμα 9ο) και 9/12.2.2015 (θέμα 16ο) αποφάσεις του, αφενός ενέκρινε το από 30.9.2014/15.10.2014 πρακτικό της Επιτροπής Αξιολόγησης του Διαγωνισμού, αφετέρου ενέμεινε σε αυτήν την έγκριση, καίτοι το εν λόγω πρακτικό εμφάνιζε καίριες ελλείψεις ως προς την ορθή και πλήρη καταγραφή όσων συμμετείχαν στο διαγωνισμό ανά είδος, καθώς και ως προς την αιτιολογία απόρριψης των τεχνικών προσφορών... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, μη νομίμως το Νοσοκομείο προχώρησε στη συνέχεια στην κατακύρωση των ειδών Νο 1, 2, 3, 5, 6, 7 και 9, ως προς τα οποία μη νομίμως αποκλείστηκαν στο στάδιο αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών οι ανωτέρω εταιρείες. Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Δικαιώματα προαιρέσεως στο δίκαιο των προμηθειών και προσδιορισμός ποσότητας των υπό προμήθεια ειδών, τόσο στην διακήρυξη του διαγωνισμού προμηθειών, όσο στην κατακυρωτική απόφαση και στην σύμβαση.Α) Το δικαίωμα προαιρέσεως του άρθρου 21 του Π.Δ/τος 118/2007, το οποίο, προκειμένου να ασκηθεί, πρέπει να προβλέπεται στην διακήρυξη του διαγωνισμού διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα δικαιώματα προαιρέσεως, κατά τον χρόνο ασκήσεώς του, καθόσον τούτο δύναται να ασκηθεί μόνο κατά την κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού και όχι μεταγενεστέρως, ενώ τα υπόλοιπα δικαιώματα προαιρέσεως τα οποία πρέπει να προβλέπονται τόσο στη διακήρυξη, όσο στην κατακυρωτική απόφαση και την σύμβαση που ακολουθεί, δύνανται να ασκηθούν κατά την διάρκεια ή μετά την λήξη της συμβάσεως προμηθείας, αναλόγως της συμφωνίας (σύμφωνο προαιρέσεως) και εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος.  Β) Σύμφωνα με τις διατάξεις των Π.Δ/των 60/2007 και 118/2007, αλλά και κατά τα γενόμενα, παγίως, δεκτά από την νομολογία του Σ.τ.Ε. και του Ε.Σ., οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν να προσδιορίζουν, επακριβώς, τόσο στην διακήρυξη του διαγωνισμού προμηθείας, όσο στην κατακυρωτική απόφαση  και την σύμβαση, τις ποσότητες των υπό προμήθεια ειδών, στις περιπτώσεις δε που τα ανωτέρω είδη υποδιαιρούνται σε διάφορες υποκατηγορίες, τότε θα πρέπει να προσδιορίζουν τις ποσότητες κάθε υποκατηγορίας, τουλάχιστον, κατά προσέγγιση.  Γ) Εάν προβλεφθεί στην διακήρυξη δικαίωμα προαιρέσεως, το οποίο θα ασκηθεί μετά την κατακύρωση, δηλαδή είτε κατά την διάρκεια εκτελέσεως της συμβάσεως είτε μετά την λήξη αυτής, τούτο είναι μεν κατά νόμο επιτρεπτό, κατά τις προαναφερθείσες διατάξεις και την νομολογία του Σ.τ.Ε. και του Ε.Σ.,  πλην όμως, δεν δύναται να υπερβεί ως προς την επαύξηση της ποσότητας των υπό προμήθεια ειδών, τα προβλεπόμενα ανώτερα ποσοστά του άρθρου 21 του Π.Δ/τος 118/2007.  Δ) Η ανωτέρω υποχρέωση των αναθετουσών αρχών να προσδιορίζουν, επακριβώς, τις ποσότητες των υπό προμήθεια ειδών στην διακήρυξη του διαγωνισμού, την κατακυρωτική απόφαση και την σύμβαση, δεν αναιρείται

Προμήθεια υγειονομικού υλικού.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 2 του π.δ. 118/2007 δεν προσδιορίστηκε στη διακήρυξη του επίμαχου πρόχειρου διαγωνισμού η προϋπολογιζόμενη δαπάνη εκάστου των επιμέρους προκηρυχθέντων ειδών, αν και οι διαγωνιζόμενοι μπορούσαν και υπέβαλαν χωριστή, ανά είδος προσφορά.Συνεπεία δε τούτου καθίσταται αδύνατος ο επιβαλλόμενος έλεγχος των τιμών κατακύρωσης εκάστου είδους ως προς τη μη υπέρβαση της προϋπολογιζόμενης γι’ αυτό δαπάνης κατά ποσοστό ανώτερο του 10%....β) Οι εντελλόμενες δαπάνες δεν ανελήφθησαν νομίμως, καθόσον, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 66 του ν. 4270/2014 και 2, 3 και 4 του π.δ. 113/2010, στις προαναφερόμενες αποφάσεις του Διοικητή του Νοσοκομείου δεν αναγράφεται το ύψος της συνολικής επιβάρυνσης που θα προκαλούνταν στον προϋπολογισμό του από την εκτέλεση των επίμαχων συμβάσεων, ούτε κατανέμεται η δαπάνη αυτή κατ’ έτος και δεν αναφέρονται τα ποσά που ενδεχομένως θα βάρυναν τους προϋπολογισμούς των οικονομικών ετών 2015 και 2016.....Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες δεν είναι νόμιμες και ως εκ τούτου αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείου σε εταιρεία για παροχή υπηρεσιών συντηρήσεως αναισθησιολογικών μηχανημάτων και αναπνευστήρων, κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού διότι στη διακήρυξη δεν καθοριζόταν η προϋπολογισθείσα δαπάνη για τη συντήρηση ενός εκάστου μηχανήματος κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 1 του π.δ. 118/2007 και  η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της συμβάσεως κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 2 και 4 του π.δ/τος 113/2010. (ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ)