ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/159/2015
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΜΕΛΕΤΕΣ:Η ελεγχόμενη σύμβαση λοιπόν, φέρει τα χαρακτηριστικά της, κατά τον ορισμό του άρθρου 1 παρ. 2α΄ του ν. 3316/2005, εκπόνησης μελέτης για την επέμβαση σε τεχνικό έργο, καθόσον αφορά στο αποτέλεσμα αναλυτικής επιστημονικής έρευνας της κυματικής διαταραχής στη λιμενολεκάνη του υφιστάμενου Λιμένα Χερσονήσου και σχεδιασμό των απαιτούμενων έργων βελτίωσης αυτού, συνιστά δε, σύμφωνα με τις διακρίσεις του άρθρου 2 παρ. 2 του πιο πάνω νόμου, μελέτη κατασκευής λιμενικού έργου, που μπορεί να εκπονηθεί από οποιονδήποτε Πολιτικό Μηχανικό κάτοχο πτυχίου μελετητή, τάξης Α΄, στην πιο πάνω (υπ’ αριθμ. 11) κατηγορία μελετών (βλ. και νομοθετικό προσδιορισμό του αντικειμένου, του σκοπού, του περιεχομένου και των σταδίων των μελετών λιμενικών έργων, στα άρθρα 163 - 169 του π.δ/τος 696/1974 ″Περί αμοιβών μηχανικών δια σύνταξη μελετών, επίβλεψιν, παραλαβήν κλπ. Συγκοινωνιακών, Υδραυλικών και Κτιριακών Έργων, ως και Τοπογραφικών, Κτηματογραφικών και Χαρτογραφικών Εργασιών και σχετικών προδιαγραφών μελετών″, ΦΕΚ 301 Α΄). Στο πλαίσιο αυτό, η ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης, ως σύμβασης εκπόνησης μελετών συμβατικής αξίας (χωρίς Φ.Π.Α.) 85.000,00 ευρώ, διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 2 του ν.3316/2005, οι οποίες, ούτε έχουν τηρηθεί, αφού το Λιμενικό Ταμείο προέβη στην ανάθεσή της απευθείας με τη μορφή της προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν.3852/2010, ούτε μπορεί να θεωρηθεί, με βάση το πραγματικό της υπόθεσης, ότι συνέτρεξαν οι προϋποθέσεις για την τήρησή τους, ώστε να δικαιολογείται η απευθείας ανάθεσή της, χωρίς διαγωνιστική διαδικασία. Ούτε, περαιτέρω, συντρέχει περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 209 παρ. 3 του Κ.Δ.Κ., καθόσον, σε κάθε περίπτωση, πέραν του ότι η ορισθείσα εν προκειμένω συμβατική αμοιβή δεν έχει προεκτιμηθεί σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν.3316/2005, η εν λόγω αμοιβή υπερβαίνει το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης, το οποίο κατά τον κρίσιμο χρόνο ανέρχονταν σε 9.442,50 ευρώ (31.475,00 ευρώ ανώτατο όριο αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης, βλ. εγκύκλιο 10/4.3.2013 του Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ΑΔΑ: ΒΕΔ01-9ΔΣ, Χ 30% = 9.442,50 ευρώ < 85.000,00 ευρώ). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη σύμβαση, κατά τον ορθό νομικό χαρακτηρισμό της, δεν συνιστά προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν.3852/2010 αλλά υποκρύπτει συνήθη εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση ανάθεσης εκπόνησης μελετών, η οποία συνήφθη μη νομίμως, αφού δεν αποδεικνύεται ότι συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις σύναψής της με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης λιμενικών μελετών. Επιπροσθέτως, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο προβαλλόμενος από το Λιμενικό Ταμείο (βλ. ανωτέρω σκέψη 1) ισχυρισμός, σύμφωνα με τον οποίο η ελεγχόμενη σύμβαση συνιστά σύμβαση ανάθεσης "ερευνητικού έργου" και, εκ του λόγου τούτου, νομίμως συνήφθη με προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Τούτο διότι, στο πλαίσιο του ισχύοντος, κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, ν.1514/1985 "Ανάπτυξη της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας" (ΦΕΚ 13 Α΄), στην έννοια της χρηματοδότησης έργων και προγραμμάτων επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης της τεχνολογίας – η οποία δεν συνιστά ανάθεση υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, δεν υπάγεται (η εν λόγω χρηματοδότηση) στο κανονιστικό πλαίσιο που ρυθμίζει τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών – δεν εμπίπτουν οι μελέτες, έστω κι αν συνιστούν "έρευνα" κατά την έννοια του άρθρου 2 του ανωτέρω ν.1514/1985, οι οποίες, ως εν προκειμένω, ανατίθενται από δημοτικό ν.π.δ.δ., που καταβάλλει εξ’ ολοκλήρου την αμοιβή για την παροχή τους και το παραγόμενο αποτέλεσμα ("προϊόν") ανήκει αποκλειστικά σ’ αυτό για ιδία χρήση κατά την άσκηση της δραστηριότητάς του (βλ. και άρθρο 16 περ. στ΄ της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, Ελ. Συν. πράξη VII Τμ. 9/2015, πρβλ. 327/2014 πράξη του Κλιμακίου τούτου). Οι συμβάσεις για την ανάθεση των εν λόγω μελετών αφορούν σε υπηρεσίες που αγοράζει ο δήμος, συνιστούν δημόσια σύμβαση εκπόνησης μελέτης κατά τους ορισμούς του άρθρου 1 παρ. 1 και 2 περ. α΄ του ν.3316/2005 και, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 και 2 του ανωτέρω νόμου, υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του, ενώ διέπονται από τις αρχές του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού καθώς και της διαφάνειας που διέπουν τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων, προσφυγή δε στην διαδικασία απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται, όπως προεκτέθηκε, μόνο στις περιοριστικά καθοριζόμενες, με τις διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 2 του ν.3316/2005 και 209 παρ. 3 του Κ.Δ.Κ., περιπτώσεις. Σε κάθε δε περίπτωση, σύμφωνα με τον μνημονευθέντα ν.1514/1985 «αναγκαία προϋπόθεση για να χαρακτηρισθεί μία εργασία ως "ερευνητική" είναι η πρωτοτυπία». Ήτοι, πρέπει αυτή να συνιστά πρωτότυπη εργασία, με την οποία προάγεται η επιστημονική γνώση σύμφωνα με διεθνώς αποδεκτές επιστημονικές μεθόδους ή θεωρίες, ή επεξεργασία νέων θεωριών, ικανών να γίνουν αποδεκτές από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα (βλ. και τον μεταγενέστερο αλλά μηδέποτε ισχύσαντα ν.3653/2008 "Θεσμικό πλαίσιο έρευνας και τεχνολογίας ...", ΦΕΚ 49 Α΄, και τον ήδη ισχύοντα ν.4310/2014 "Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία ...", ΦΕΚ 258 Α΄). Στο πλαίσιο αυτό, οι ανατεθείσες με την ελεγχόμενη σύμβαση μελέτες δεν περιέχουν το στοιχείο της πρωτοτυπίας και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ερευνητικές, καθόσον, όπως προκύπτει από το εκτεθέν στην προηγούμενη σκέψη περιεχόμενό τους, πρόκειται για απλό και με γνωστές ήδη μεθόδους συνδυασμό κεκτημένων γνώσεων, για την αντιμετώπιση ενός μεμονωμένου ζητήματος με συγκεκριμένο αντικείμενο (διερεύνηση και αποτύπωση της κυματικής διαταραχής στον υφιστάμενο Λιμένα Χερσονήσου και σχεδιασμός έργων βελτίωσης αυτού), στην εφαρμογή του οποίου ουσιαστικά εξαντλείται, ούτε, εξάλλου, στα έγγραφα της διαδικασίας ανάθεσης της σύμβασης, γίνεται επίκληση λόγων που θα μπορούσαν να τους προσδώσουν ερευνητικό χαρακτήρα (βλ. 373, 295, 281, 280/2013 πράξεις του Κλιμακίου τούτου).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
Αριθμ. 90947/2015
Μετάθεση της ημερομηνίας έναρξης της χρήσης του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ. για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών του Ν. 3316/2005.
Δ17γ/05/41/2005
Δημοσίευση του ν.3316/2005 «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις»-ΕΓΚ.9/2005
ΕΣ/Τ6/48/2008
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 2 παρ. 2 αριθ. 16, 45 παρ. 1 εδ. α΄ και 46 παρ. 1 περ. ζ΄ του ν. 3316/2005 «ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 42), 1 παρ. 3 του ν. 3127/2003 «τροποποίηση και συμπλήρωση των νόμων 2308/1995 και 2664/1998 για την κτηματογράφηση και το εθνικό κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 67) και 3 παρ. 4 του ν. 3481/2006 «τροποποιήσεις στη νομοθεσία για το εθνικό κτηματολόγιο, την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων έργων και μελετών και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 162), με το οποίο προστέθηκε β΄ εδάφιο στο άρθρο 45 παρ. 1 του ν. 3316/2005, συνάγεται ότι η σύμβαση για την ανάθεση της εκπόνησης μελέτης κτηματογράφησης και παροχής συναφών υπηρεσιών (άρθρο 2 παρ. 2 αριθ. 16 του ν. 3316/2005) ανατίθεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3316/2005, με την επιφύλαξη των παρεκκλίσεων που επιβάλλει η φύση του αντικειμένου της (π.χ. στελέχωση με δικηγόρους των συμπραττόντων σχημάτων, στα οποία ανατίθεται η εκπόνηση μελετών κτηματογράφησης κλπ.). Ανάκαλείται η αριθμ..23/2008 πράξη του Ζ κλιμ. του Ελ.Συν.
ΕΣ/Τ6/49/2008
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 2 παρ. 2 αριθ. 16, 45 παρ. 1 εδ. α΄ και 46 παρ. 1 περ. ζ΄ του ν. 3316/2005 «ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 42), 1 παρ. 3 του ν. 3127/2003 «τροποποίηση και συμπλήρωση των νόμων 2308/1995 και 2664/1998 για την κτηματογράφηση και το εθνικό κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 67) και 3 παρ. 4 του ν. 3481/2006 «τροποποιήσεις στη νομοθεσία για το εθνικό κτηματολόγιο, την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων έργων και μελετών και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 162), με το οποίο προστέθηκε β΄ εδάφιο στο άρθρο 45 παρ. 1 του ν. 3316/2005, συνάγεται ότι η σύμβαση για την ανάθεση της εκπόνησης μελέτης κτηματογράφησης και παροχής συναφών υπηρεσιών (άρθρο 2 παρ. 2 αριθ. 16 του ν. 3316/2005) ανατίθεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3316/2005, με την επιφύλαξη των παρεκκλίσεων που επιβάλλει η φύση του αντικειμένου της (π.χ. στελέχωση με δικηγόρους των συμπραττόντων σχημάτων, στα οποία ανατίθεται η εκπόνηση μελετών κτηματογράφησης κλπ.). Ανακαλείται η αριθμ.24/2008 πράξη του Ζ κλιμακίου
ΕλΣυν/Τμ.1/170/2010
Επομένως, οι σχετικές συμβάσεις εκπόνησης των μελετών αυτών ανατίθενται σε αναδόχους με τη διαδικασία που προβλέπεται από τις διατάξεις του ανωτέρω νόμου, δηλαδή είτε κατόπιν διαγωνισμού (ανοιχτού ή κλειστού), είτε με διαπραγμάτευση, εφόσον πληρούνται οι ειδικές προϋποθέσεις του νόμου αυτού (βλ. άρθρο 10 του ν. 3316/2005), ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια της διαδικασίας ανάθεσης, ο υγιής ανταγωνισμός και η ίση μεταχείριση μεταξύ των υποψηφίων αναδόχων. Από τα ανωτέρω προκύπτει, περαιτέρω, ότι ως προς τις συμβάσεις εκπόνησης των μελετών αυτών δεν έχει εφαρμογή το πλαίσιο που καθιερώνει το άρθρο 6 του ν. 2527/1997 (πρβλ. και Πράξη Ι Τμ. 73/2008),σύμφωνα με το οποίο επιτρέπεται και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ βαθμού να συνάπτουν συμβάσεις μίσθωσης έργου, κατ’ άρθρο 681 του Α.Κ., με φυσικά πρόσωπα για την κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών τους, που είναι ποσοτικά περιορισμένες και παροδικές, υπό τους όρους και την διαδικασία που προβλέπεται στις διατάξεις αυτές (βλ. Πράξεις Ι Τμήματος 185/2008,119/2007,42/2005).
Π.Δ.7/2013
Όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν και λοιπές σχετικές ρυθμίσεις σε θέματα έργων, μελετών και υπηρεσιών του ν. 3316/2005 «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις» (Α΄ 42), αρμοδιότητας των Περιφερειών.
2273/78892/2005
Ορισμός αποφαινομένων και γνωμοδοτούντων οργάνων του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) για την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής υπηρεσιών, σύμφωνα με το ν. 3316/2005.
ΕΣ/Τ4/179/2008
ΕλΣυν/Τ4/179/2008. Ανάθεση εκπόνησης μελετών. Μη νόμιμη απευθείας ανάθεση κατ εφαρμογή της διαταξης του άρθρου 8 παρ.4α του ν.2366/1995 που προστέθηκε με το άρθρο 13 του ν.2578/1998,αφενός διότι η εν λόγω διάταξη είχε κατά το χρόνο ανάθεσης της μελέτης καταργηθεί ,αφετέρου διότι δεν συνέτρεχε καμία εκ των εξαιρετικών προϋποθέσεων του άρθρου 10 του ν.3316/2005για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας διαπραγμάτευσης Βλ. σχετικές 180/2008 και 178/2008 του 4ου τμήματος Με την τελευταία κρίθηκε περαιτέρω ότι το πεδίο εφαρμογής του ν.3316/2005 δεν περιορίζεται στις μελέτες που τελούν σε συνάρτηση με τεχνικό έργο ,αλλά είναι πολύ ευρύτερο. Πιό συγκεκριμένα κατά την ανωτέρω πράξη «Περαιτέρω συνάγεται ,ότι ως μελέτες που ανατίθεται βάσει των διατάξεων του ν.3316/2005 είναι αυτές που αποτελούν αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο ,που αφορά μεταξύ άλλων ,στην ανάλυση αποτελεσμάτων μετρήσεων εκπομπών και στην επεξεργασία αυτών (χημικές/περιβαλλοντικές μελέτες ) (βλ.άρθρο 2 παρ.1 του ν.3316/2005)
ΕΣ/Τ7/204/2009
ΟΤΑ.Απευθείας ανάθεση μελετών.Η ανάθεση μελετών για λογαριασμό των Δήμων διέπεται κατ΄αρχήν από τις διατάξεις του ν. 3316/2005, με τις οποίες ρυθμίστηκε το πλαίσιο ανάθεσης των μελετών όλων εν γένει των αναθετουσών αρχών. Στο γενικό αυτό ρυθμιστικό πλαίσιο εισήχθη, με τη μεταγενέστερη διάταξη του άρθρου 269 παρ. 3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, μία εξαίρεση αναφορικά με την ανάθεση από τους Δήμους και Κοινότητες μελετών με πολύ μικρό οικονομικό αντικείμενο. Συγκεκριμένα, επιτρέπεται σε Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού (Δήμους ή Κοινότητες) με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής ή του Κοινοτικού Συμβουλίου, η απ΄ευθείας ανάθεση εκπόνησης μελέτης σε ιδιώτη μελετητή, ο οποίος επιλέγεται χωρίς δεσμεύσεις από τις τάξεις των πτυχίων κατά παρέκκλιση των διατάξεων της ισχύουσας νομοθεσίας που διέπουν τη διαδικασία επιλογής μελετητή (εν προκειμένω του ν. 3316/2005), εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή της μελέτης αυτής δεν υπερβαίνει ένα χρηματικό όριο ήτοι ποσοστό 30% του εκάστοτε ισχύοντος ορίου μέχρι του οποίου μπορεί να λαμβάνει μέρος στις διαδικασίες ανάθεσης μελετών μελετητής με πτυχίο Α΄ τάξης.
1085738/2360/2007
Ορισμός οργάνων που αποφαίνονται ή γνωμοδοτούν σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημόσιων συμβάσεων, εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42Α).
Καταργήθηκε με την αριθμ. 67189/2019- ΦΕΚ: 2721/Β/2.7.2019