Η απόφαση 1016/2022 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Μείζονα Ολομέλεια) αναιρεί απόφαση του IV Τμήματος, η οποία καταλόγιζε την αναιρεσείουσα, ως πρόεδρο επιτροπής παραλαβής του νομαρχιακού διαμερίσματος Καβάλας, με ποσό 13.495,00 ευρώ πλέον προσαυξήσεων λόγω ελλείμματος. Το Δικαστήριο απέρριψε την εφαρμογή των απαλλακτικών ρυθμίσεων του ν. 4735/2020 αλλά δέχθηκε ότι το Τμήμα εσφαλμένα υπήγαγε τη συμπεριφορά της αναιρεσείουσας στην έννοια της βαρείας αμέλειας αντί της ελαφράς αμέλειας, δεδομένης της έλλειψης κατευθύνσεων. Εφαρμόζοντας την αρχή της αναλογικότητας, η Ολομέλεια απαλλάσσει την αναιρεσείουσα από τις προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής (12.415,40 ευρώ) και περιορίζει το ποσό του καταλογισμού στο 10% του ελλείμματος, δηλαδή στα 1.349,50 ευρώ.

Η αξίωση του εργολάβου για την καταβολή της, κατά τη σύμβαση, οφειλόμενης αμοιβής του υπόκειται σε πενταετή παραγραφή που αρχίζει από το τέλος του έτους κατά το οποίο συντελέσθηκε η οριστική παραλαβή του έργου, είτε αυτή διενεργήθηκε από την επιτροπή με τη σύνταξη σχετικού πρωτοκόλλου (πραγματική παραλαβή) είτε έγινε αυτοδικαίως (πλασματική παραλαβή). Η οριστική, δε, παραλαβή θεωρείται ότι έχει συντελεσθεί αυτοδικαίως εάν παρέλθει άπρακτο δίμηνο από τη συμπλήρωση του χρόνου της εγγύησης του έργου και πάντως μετά την πάροδο 30 ημερών από τότε που ο ανάδοχος θα απευθύνει προς την υπηρεσία ειδική περί τούτου όχληση, χωρίς την οποία δεν επέρχεται η συντέλεση της (πλασματικής) οριστικής παραλαβής (πρβλ. πράξεις Ι Τμ. Ε.Σ. 271, 388/1992 και απ. ΣτΕ 3489, 4195/1996).Aπό τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει, ανεξαρτήτως του χρόνου λήξεως της εγγύησης των έργων, ότι έγινε ειδική όχληση του αναδόχου προς ενέργεια της οριστικής παραλαβής τους, δε συντρέχει περίπτωση συντελέσεως αυτοδίκαιης παραλαβής, ούτε εξάλλου έχουν συνταχθεί πρωτόκολλα οριστικής παραλαβής. Συνεπώς, οι αξιώσεις του αναδόχου από τις ανωτέρω εργολαβικές συμβάσεις δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή,

Προμήθεια υδραυλικών εξαρτημάτων για τις επισκευαστικές ανάγκες του δικτύου ύδρευσης Δήμου. Μη νόμιμη δαπάνη, καθόσον: α) η σχετική σύμβαση υπεγράφη μεταγενέστερα από την πραγματοποίηση της προμήθειας, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα, βάσει των αρχών του δικαίου, η παραπάνω σύμβαση να ανατρέχει στο παρελθόν, β) η επιτροπή παραλαβής ουδέποτε παρέλαβε τα υδραυλικά εξαρτήματα συντάσσοντας σχετικό πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α, αντίθετα μάλιστα προέβη στη σύνταξη αρνητικού πρωτοκόλλου παραλαβής και γ) η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την οριστική παραλαβή δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου

Η Απόφαση 1455/2022 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Μείζονα Ολομέλεια) αφορά την αίτηση αναίρεσης υπαλλήλου, μέλους επιτροπής παραλαβής του νομαρχιακού διαμερίσματος Καβάλας, ο οποίος είχε καταλογιστεί με 18.900 ευρώ (10.000 ευρώ έλλειμμα πλέον προσαυξήσεις) για έλλειμμα που προκλήθηκε από την πληρωμή για ανύπαρκτες υπηρεσίες. Η Ολομέλεια απέρριψε την εφαρμογή του άρθρου 67 του ν. 4735/2020, αλλά έκρινε ότι το δικάσαν Τμήμα εσφαλμένα υπήγαγε τα πραγματικά περιστατικά στην έννοια της βαρείας αμέλειας, δεχόμενη ελαφρά αμέλεια. Εφαρμόζοντας την αρχή της αναλογικότητας, το Δικαστήριο αναιρεί την προσβαλλόμενη απόφαση, απαλλάσσει τον αναιρεσείοντα από τις προσαυξήσεις ύψους 8.900 ευρώ και περιορίζει τον καταλογισμό στο ποσό των 1.000,00 ευρώ.

Παροχή υπηρεσιών εσωτερικού ελεγκτή:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πράγματι το πρωτόκολλο παραλαβής των επίμαχων υπηρεσιών εσωτερικού ελέγχου εκ μέρους του φερόμενου ως δικαιούχου, εκδόθηκε από την οικεία επιτροπή παραλαβής του Νοσοκομείου είκοσι επτά (27) ημέρες μετά τη λήξη του μήνα, κατά τον οποίο εκτελέσθηκαν οι εργασίες, κατά παράβαση του σχετικού όρου της σύμβασης. Επιπλέον, το εν λόγω πρωτόκολλο παραλαβής δεν έχει το προβλεπόμενο στη σύμβαση περιεχόμενο, καθώς δεν αναφέρεται σε αυτό, ποιες συγκεκριμένα είναι οι υπηρεσίες, που προσέφερε ο φερόμενος ως δικαιούχος κατά τον μήνα, στον οποίο αφορά το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα, το δε προσκομισθέν από το Νοσοκομείο, με το έγγραφο επανυποβολής, πρωτόκολλο παραλαβής δεν φέρει αριθμό πρωτοκόλλου και δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη. Εξάλλου η τροποποίηση του σχετικού όρου της σύμβασης, που έλαβε χώρα μετά την διαφωνία του Αναπληρωτή Επιτρόπου, δεν δύναται να επιφέρει έννομα αποτελέσματα αναδρομικώς, παρά μόνο εφεξής. Δοθέντος, ωστόσο, ότι η μεν πρώτη διαπιστωθείσα πλημμέλεια κρίνεται από το Κλιμάκιο ως μη ουσιώδης, σε ό,τι αφορά δε την παραλαβή των επίμαχων υπηρεσιών του φερόμενου ως δικαιούχου εσωτερικού ελεγκτή, από την διατύπωση του σχετικού πρωτοκόλλου παραλαβής δεν προκύπτει κάποια αμφιβολία ή επιφύλαξη ως προς την νόμιμη και εμπρόθεσμη παροχή, εκ μέρους του, των συμφωνηθεισών υπηρεσιών, όπως αυτές περιγράφονται αναλυτικά στη σύμβαση, το Κλιμάκιο κρίνει ότι θα πρέπει να αναγνωρισθεί η συνδρομή συγγνωστής πλάνης υπέρ των οργάνων του Νοσοκομείου, τα οποία σχημάτισαν την πεπλανημένη, πλην όμως συγγνωστή πεποίθηση ότι το συνταχθέν από αυτά πρωτόκολλο παραλαβής είχε το νόμιμο περιεχόμενο.

Η απόφαση 1302/2022 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Μείζονα Ολομέλεια) εκδόθηκε επί αίτησης αναίρεσης κατά καταλογισμού σε βάρος υπαλλήλου, ως μέλους επιτροπής παραλαβής του Νομαρχιακού Διαμερίσματος Καβάλας, για έλλειμμα 11.000,00 ευρώ (πλέον 10.120,00 ευρώ προσαυξήσεις) που προκλήθηκε από ανοίκεια πληρωμή για ανύπαρκτες υπηρεσίες το 2005. Το Δικαστήριο απέρριψε την εφαρμογή των ευνοϊκών ρυθμίσεων του άρθρου 67 του ν. 4735/2020. Έκρινε ότι η ευθύνη της υπαλλήλου δεν ήταν σε βαθμό βαρείας αλλά ελαφράς αμέλειας. Εφαρμόζοντας την αρχή της αναλογικότητας, το Δικαστήριο μείωσε το ποσό του καταλογισμού στο 10% του ελλείμματος, δηλαδή 1.100,00 ευρώ, και απάλλαξε πλήρως την αιτούσα από τις προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, ύψους 10.120,00 ευρώ.

Η απόφαση της Μείζονος Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά αίτηση αναίρεσης υπαλλήλου (πρόεδρος επιτροπής παραλαβής) κατά του καταλογισμού 78.400,00 ευρώ (έλλειμμα 40.000,00 € και προσαυξήσεις 38.400,00 €) για ανοίκεια εξόφληση εντάλματος σχετικά με ματαιωθείσες συναυλίες. Το Δικαστήριο απέρριψε τους λόγους περί άρσης του καταλογισμού βάσει του ν. 4735/2020 και περί παραβίασης του τεκμηρίου αθωότητας, κρίνοντας τη δημοσιονομική ευθύνη αυτοτελή. Ωστόσο, έγινε δεκτό ότι η υπαιτιότητα της αναιρεσείουσας ήταν σε βαθμό ελαφράς αμέλειας. Συνεπεία αυτού, η Ολομέλεια ανήρεσε την προσβαλλόμενη απόφαση, δίκασε την υπόθεση στην ουσία, απαλλάσσοντας την αναιρεσείουσα από το σύνολο των προσαυξήσεων και περιορίζοντας το ποσό του καταλογισμού (λόγω αναλογικότητας) στο 10% του ελλείμματος, δηλαδή στα 4.000,00 ευρώ.

Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων συνάγεται ότι δημόσιο έργο που κατασκευάσθηκε παραλαμβάνεται από το φορέα του έργου προσωρινά και οριστικά, η παραλαβή δε και στις δύο περιπτώσεις διενεργείται, μετά τη βεβαίωση περάτωσης των εργασιών από τη διευθύνουσα υπηρεσία, από την επιτροπή παραλαβής που ορίζει η προϊσταμένη αρχή και συντελείται με την έγκριση από την προϊσταμένη αρχή του σχετικού πρωτοκόλλου που συντάσσει η ως άνω επιτροπή. Εάν η παραλαβή, από τη συντέλεση της οποίας επέρχονται οι κατά το νόμο συνέπειες αυτής, δεν συντελεστεί μέσα στις προθεσμίες που διαγράφονται από το νόμο, αυτή, κατά ρητή πρόβλεψη των ως άνω διατάξεων, συντελείται αυτοδικαίως μετά την παρέλευση των προθεσμιών που ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 73 του ν. 3669/2008 για την προσωρινή παραλαβή και στις διατάξεις του άρθρου 75 του ιδίου νόμου για την οριστική παραλαβή. Ειδικώς, η αυτοδίκαιη προσωρινή παραλαβή συντελείται μετά την άπρακτη παρέλευση της εξάμηνης προθεσμίας από τη βεβαιωμένη περάτωση του έργου, εφόσον υποβληθεί από τον ανάδοχο η τελική επιμέτρηση του έργου μέσα σε δύο μήνες από την περάτωση και μετά την υποβολή σχετικής όχλησής του και την παρέλευση τριάντα ημερών (πρβλ. Αποφ. 2443/2006 και 956/2008 Σ.τ.Ε.). Συνεπώς, το χρηματικό ένταλμα που εκδίδεται στο όνομα εργολήπτη δημοσίων έργων μετά την αποπεράτωση εκτελούμενου έργου για την αποπληρωμή του εργολαβικού ανταλλάγματος πρέπει να συνοδεύεται, μεταξύ άλλων δικαιολογητικών, και από πρωτόκολλο προσωρινής ή οριστικής παραλαβής του έργου, καθόσον μόνο από το χρόνο της παραλαβής του έργου υφίσταται βεβαία και εκκαθαρισμένη απαίτηση και γεννάται αξίωση του εργολάβου για την αποπληρωμή του τιμήματος (βλ. Πράξεις 280/2006, 45, 237/2008 VII Τμ.)

Παροχή υπηρεσιών συμβούλου:..Με δεδομένα αυτά, στην τεχνική έκθεση αναλύεται επαρκώς ο προϋπολογισμός της υπηρεσίας με αναφορά στο αντικείμενο και το εκτιμώμενο κόστος του καθενός από τα συνολικά τέσσερα (4) παραδοτέα, ενώ το πρωτόκολλο παραλαβής δεν έπρεπε να υποβληθεί προς έγκριση σε άλλο δημοτικό όργανο. Περαιτέρω, αφενός πριν την έκδοση του πρωτοκόλλου παραλαβής έπρεπε να προηγηθεί εισήγηση της υπηρεσίας που συνέταξε την τεχνική έκθεση αφετέρου η προσφορά για το παραδοτέο Α υπερέβαινε την προϋπολογισθείσα για αυτό δαπάνη. Ωστόσο οι πλημμέλειες αυτές οφείλονται σε πλάνη των δημοτικών οργάνων η οποία, λαμβάνοντας υπόψη την ανεπιφύλακτη παραλαβή του παραδοτέου και το γεγονός ότι η συνολική προσφορά του αναδόχου δεν υπερέβη την προϋπολογισθείσα δαπάνη, κρίνεται συγγνωστή.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη αλλά το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Η απόφαση 0776/2025 του Δευτέρου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την εν μέρει αποδοχή έφεσης πρώην Δημάρχου Μακρακώμης κατά της 4/2022 καταλογιστικής πράξης. Ο αρχικός καταλογισμός αφορούσε το ποσό των 23.990,16 ευρώ λόγω μη νόμιμης εξόφλησης χρηματικού εντάλματος για υπηρεσίες καθαρισμού οδικού δικτύου. Η πληρωμή κρίθηκε παράτυπη λόγω έλλειψης πρωτοκόλλου οριστικής παραλαβής από την αρμόδια επιτροπή και αοριστίας της μελέτης ως προς το αντικείμενο της σύμβασης. Το Δικαστήριο έκρινε τον εκκαλούντα υπεύθυνο λόγω ελαφράς αμέλειας. Ωστόσο, εφαρμόζοντας την αρχή της αναλογικότητας, επειδή το έλλειμμα ήταν τυπικό και οι υπηρεσίες είχαν παραληφθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο, μείωσε το καταλογισθέν ποσό στο 1/10, περιορίζοντάς το στα 2.399,02 ευρώ.