Υπερωρίες-Ανάληψη υποχρέωσης.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, όπως βασίμως η Επίτροπος προβάλλει, πριν από την παροχή των επίμαχων υπερωριών δεν έχει εκδοθεί από το Δήμο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δαπάνη καταβολής των σχετικών αποζημιώσεων, που αρχικά βάρυναν τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012, η οποία εν συνεχεία να ανατραπεί, λόγω μη πληρωμής της δαπάνης κατά το οικείο οικονομικό έτος (2012), προκειμένου να εκδοθεί νέα σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το επόμενο οικονομικό έτος (2013), στον προϋπολογισμό του Δήμου, για το οποίο αυτές έχουν εκ νέου εγγραφεί. Απορρίπτει δε ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον προβαλλόμενο από το Δήμο ισχυρισμό, ότι ήταν λανθασμένη η εγγραφή της σχετικής με την εντελλόμενη δαπάνη πίστωσης στον προϋπολογισμό έτους 2012 και η εκ νέου εγγραφή της με ΚΑΕ, που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του έτους 2013, κι επομένως νόμιμη η μη έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012, καθώς η σχετική επιχορήγηση, που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος τους, εισπράχθηκε από το Δήμο εντός του 2013 (1.2.2013). Τούτο δε, διότι αφενός, κατά παράβαση όσων έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, όχι μόνο εντός του 2012 αλλά ουδέποτε δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αφετέρου δε η εντελλόμενη δαπάνη αφορά αποζημιώσεις για υπερωρίες που παρασχέθηκαν εντός του 2012, κι επομένως αποτελεί δαπάνη του 2012, που ορθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, βάρυνε αρχικά τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012 και εν συνεχεία τη σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους (02.80.8111.02) του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013. Κατ’ ακολουθία δε των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ: Μη νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, όπως βασίμως η Επίτροπος προβάλλει, πριν από την παροχή των επίμαχων υπερωριών δεν έχει εκδοθεί από το Δήμο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δαπάνη καταβολής των σχετικών αποζημιώσεων, που αρχικά βάρυναν τη σχετική  πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012, η οποία εν συνεχεία να ανατραπεί, λόγω μη πληρωμής της δαπάνης κατά το οικείο οικονομικό έτος (2012), προκειμένου να εκδοθεί νέα σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το επόμενο οικονομικό έτος (2013), στον προϋπολογισμό του Δήμου, για το οποίο αυτές έχουν εκ νέου εγγραφεί. Απορρίπτει δε ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον προβαλλόμενο από το Δήμο ισχυρισμό, ότι ήταν λανθασμένη η εγγραφή της σχετικής με την εντελλόμενη δαπάνη πίστωσης στον προϋπολογισμό έτους 2012 και η εκ νέου εγγραφή της με ΚΑΕ, που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του έτους 2013, κι επομένως νόμιμη η μη έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012, καθώς η σχετική επιχορήγηση, που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος τους, εισπράχθηκε από το Δήμο εντός του 2013 (1.2.2013). Τούτο δε, διότι αφενός, κατά παράβαση όσων  έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, όχι μόνο εντός του 2012 αλλά ουδέποτε δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αφετέρου δε η εντελλόμενη δαπάνη αφορά αποζημιώσεις για υπερωρίες που παρασχέθηκαν εντός του 2012, κι επομένως αποτελεί δαπάνη του 2012, που ορθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, βάρυνε αρχικά τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012 και εν συνεχεία τη σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους (02.80.8111.02) του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013. 

Εργασία καταπολέμησης κουνουπιών .Τμηματική πληρωμή..Στο π.δ/γμα 80/2016 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες» (ΦΕΚ Α΄ 145) ορίζεται ότι «Με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους και πριν από την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης, δεσμεύονται στον προϋπολογισμό του οικείου φορέα άμεσα και κατ’ απόλυτη προτεραιότητα, με ευθύνη των Προϊστάμενων Οικονομικών Υπηρεσιών, πιστώσεις που αφορούν (…) απλήρωτες υποχρεώσεις και ληξιπρόθεσμες οφειλές. Νέες υποχρεώσεις αναλαμβάνονται σε βάρος του εναπομείναντος υπολοίπου μετά τις δεσμεύσεις πιστώσεων κατά τα ανωτέρω» (άρθρο 4 παρ. 3) και ότι «Η πληρωμή υποχρεώσεων μπορεί να γίνεται και τμηματικά, με την έκδοση περισσότερων του ενός χρηματικών ενταλμάτων» (άρθρο 6 παρ. 1 περ. α΄ εδ. α΄). Κατά την έννοια των ανωτέρω, η τμηματική πληρωμή των υποχρεώσεων των δήμων επιτρέπεται να τηρηθεί και στην περίπτωση που το αρχικά υποβληθέν χρηματικό ένταλμα περί ολικής εξόφλησης του δικαιούχου θεωρήθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο σε προηγούμενη χρήση, τελικά όμως ακυρώθηκε και η οφειλή μεταφέρθηκε σε επόμενη χρήση ως οφειλή παρελθόντος οικονομικού έτους.

Απευθείας ανάθεση σε ιδιώτη της εκτέλεσης επιμέρους έργου «Πλακόστρωση πεζοδρομίου επί της οδού…». Δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον για την υλοποίηση του ως άνω έργου δεν τηρήθηκε η ειδική διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις των εδαφ. β΄, γ΄ και δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 12 του π.δ. 171/1987 και για την πληρωμή του έργου, δεν ενεγράφη εκ νέου στον προϋπολογισμό του έτους 2008 σε ιδιαίτερο κεφάλαιο με τίτλο «έξοδα εκ παρελθόντων οικονομικών ετών», εφόσον δεν πληρώθηκε εντός του οικονομικού έτους 2007, στον προϋπολογισμό εξόδων του οποίου είχε αρχικά εγγραφεί, κατά παράβαση του άρθρου 1 του β.δ. της 17.5/15.6.1959 «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων» (ΦΕΚ Α΄ 114, διόρθ. ΦΕΚ Α΄ 145 και 197). Όμοια η 196/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος

Καταβολή οδοιπορικών εξόδων. (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι εντελλόμενες, με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, δαπάνες είναι νόμιμες και κανονικές. Τούτο δε διότι, των επίμαχων μετακινήσεων προηγήθηκε η έκδοση σχετικών αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης σε βάρος των Κ.Α.Ε. .., οι οποίες ανετράπησαν, κατά την προβλεπόμενη διαδικασία, στο τέλος του οικονομικού έτους 2016. Εξάλλου, εφόσον, μετά την κατά τα ανωτέρω ανατροπή των αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης, υπήρχε στους προαναφερθέντες Κ.Α.Ε. υπόλοιπο πίστωσης 1.767,27 ευρώ και 4.037,92 ευρώ, νομίμως οι ως άνω δαπάνες βαρύνουν τον προϋπολογισμό του Δήμου ..., οικονομικού έτους 2017, κατά τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 23 παρ. 2 της υποπαραγράφου Δ.9 της παραγράφου Δ´ του άρθρου 2  του ν. 4336/2015, δεδομένου ότι είχαν προβλεφθεί επαρκείς σχετικές πιστώσεις στον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους, για την πληρωμή των εν λόγω δαπανών, απορριπτομένου ως αβασίμου του σχετικού λόγου διαφωνίας της Αναπληρώτριας Επιτρόπου.IV. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες, με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, δαπάνες είναι νόμιμες και, ως εκ τούτου, πρέπει αυτά να θεωρηθούν

ΕΡΓΑΣΙΕΣ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι ενώ αφορά σε εργασίες επισκευής δημοτικού σχολικού λεωφορείου και συγκεκριμένα σε αλλαγή του υφάσματος των καθισμάτων, των βραχιόνων αυτών και των ζωνών ασφαλείας και επισκευή των διαδρόμων και των σκαλιών, κατά παράβαση της αρχής       της ειδικότητας των πιστώσεων αυτή βάρυνε την πίστωση που ενεγράφη       στον προϋπολογισμό του Δήμου έτους 2014 με Κ.Α.Ε. 15.7132.0006 και αφορούσε στην μετατροπή λεωφορείου για μεταφορά μαθητών, δηλαδή στην εξυπαρχής διαμόρφωση ενός (απλού) λεωφορείου σε σχολικό, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει εννοιολογική αντιστοιχία μεταξύ του σκοπού της πίστωσης      και της δαπάνης που τελικά πραγματοποιήθηκε, όπως άλλωστε συνομολογεί και ο Δήμος .... στο απαντητικό έγγραφό του

Καταβολή αποζημίωσης σε δημοτικούς συμβούλους για τη συμμετοχή σε συνεδριάσεις..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη κανονική, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο. Και τούτο διότι, πριν την πραγματοποίηση των επίμαχων συνεδριάσεων, το Νοέμβριο και Δεκέμβριο του έτους 2018, στις οποίες συμμετείχαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι δημοτικοί σύμβουλοι, δεν εκδόθηκε απόφαση ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης, ώστε στη συνέχεια να ανατραπεί και η οικεία υποχρέωση να αναληφθεί εκ νέου σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του επόμενου οικονομικού έτους (2019). Και τούτο, παρά το γεγονός ότι η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, με την οποία ορίστηκαν οι δικαιούχοι και προσδιορίστηκε το ύψος της καταβαλλόμενης αποζημίωσης ανά συνεδρίαση, είχε εκδοθεί ήδη από τις 23.7.2018. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) για την καταβολή των σχετικών αποζημιώσεων ενεγράφη στον προϋπολογισμό του Δήμου …, οικονομικού έτους 2018, πίστωση ύψους 20.000,00 ευρώ, αλλά δεν εκδόθηκε απόφαση ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης, διότι τα όργανα του ως άνω Δήμου θεώρησαν ότι δεν μπορούσαν να προβούν στην έκδοσή της μέχρι τη διαβίβαση, στην Oικονομική Yπηρεσία του Δήμου, της κατάστασης των δικαιούχων αποζημίωσης δημοτικών συμβούλων με τις ημέρες συμμετοχής εκάστου στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, και β) αμέσως μετά τη διαβίβαση στην Oικονομική Yπηρεσία του Δήμου της κατάστασης των ως άνω δικαιούχων αποζημίωσης δημοτικών συμβούλων, τον Ιανουάριο του έτους 2019, δεσμεύτηκε η σχετική πίστωση, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου … ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη, με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι κανονική, πλην όμως αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Με το νέο δημοσιονομικό νόμο (3871/2010), ο οποίος εφαρμόζεται και στους Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, ως φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, επιδιώκεται μέσω της δημοσιονομικής εξυγίανσης, του εξορθολογισμού, της στοχευμένης ανακατανομής και του ελέγχου των δημοσίων δαπανών, η συγκράτηση των δαπανών των ως άνω φορέων, καθώς και η ορθολογικότερη κατανομή τους (βλ. την αιτιολογική έκθεση του ν. 3871/2010Στο πλαίσιο αυτό επαναπροσδιορίζεται η ανάληψη υποχρέωσης σύμφωνα με τα δημοσιονομικά δεδομένα στη δημοσιονομική διαχείριση. Ειδικότερα, κάθε απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης, καθ’ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων και των ποσοστών διάθεσης του προϋπολογισμού του φορέα, είναι άκυρη και ο διατάκτης του φορέα ευθύνεται ατομικά για τη ζημία του φορέα. Με την καταχώρηση δε της πράξης ανάληψης στα οικεία λογιστικά βιβλία δεσμεύεται ισόποση πίστωση. Επιπλέον, πριν την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης, με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους, μεταφέρονται στα λογιστικά βιβλία του φορέα και δεσμεύονται πιστώσεις ισόποσες με το ανεξόφλητο μέρος των αναλήψεων υποχρεώσεων του προηγούμενου έτους και του ύψους των εγκρίσεων αναλήψεων υποχρεώσεων σε βάρος του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους που παρασχέθηκαν τα προηγούμενα έτη, οι δε νέες υποχρεώσεις αναλαμβάνονται σε βάρος του εναπομείναντος υπολοίπου. Περαιτέρω, από τις διατάξεις του -εκδοθέντος κατ΄ εξουσιοδότηση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 22Α του ν. 2362/1995 - π.δ/τος 113/2010, το οποίο εφαρμόζεται και στους Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, συνάγεται σαφώς η βούληση του νομοθέτη να θεσπίσει για όλους τους φορείς του Δημοσίου την υποχρέωση να δεσμεύουν κατά χρονική προτεραιότητα τις οφειλές τους και να μην αναλαμβάνουν νέες υποχρεώσεις, σε χρόνο κατά τον οποίο εκκρεμούν και δεν έχουν τακτοποιηθεί οι παλαιότερες (βλ. και εγκ. Υπ. Οικ.2/91118/0026/2010 και 30/2011), έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της σώρευσης υποχρεώσεων από παρελθόντα οικονομικά έτη και της μετακύλισής τους στα επόμενα έτη.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ:..Από τα προεκτιθέμενα προκύπτει ότι κατά το χρόνο πραγματοποίησης των ανωτέρω μετακινήσεων κατά το έτος 2015 δεν είχε δεσμευθεί αντίστοιχη πίστωση, συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι πλημμελής, ως μη κανονική, κατά το βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας. Οποιαδήποτε μεταγενέστερη των μετακινήσεων δέσμευση των οικείων πιστώσεων δεν επιτρέπεται και δεν καθιστά τη δαπάνη κανονική. Ειδικότερα δε, δεδομένου ότι κατά τη λήξη κάθε έτους ανατρέπονται ανεξόφλητες αναλήψεις υποχρεώσεων, και δεσμεύονται ισόποσες πιστώσεις εκ νέου στο επόμενο, ενόψει της μη εξόφλησης των χρηματικών ενταλμάτων που εκδόθηκαν σε βάρος του προϋπολογισμού έτους 2016, έπρεπε να εκδοθεί απόφαση ανάκλησης της δέσμευσης των οικείων πιστώσεων έτους 2016. Ωστόσο, στην 833/2016 προαναφερθείσα απόφαση, ως προς τον ΚΑΕ 0712, αναφέρεται «ανάκληση 0,00», τέτοια απόφαση δεν εκδόθηκε. Συνεπώς, η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης κατά το έτος 2017 πάσχει και για το λόγο ότι η όμοια δημοσιονομική δέσμευση του προηγούμενου έτους δεν ανατράπηκε. Και υπό την εκδοχή ότι η 295/22.2.2016 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν αφορούσε τις κρίσιμες προγενέστερες μετακινήσεις έτους 2015 και δεν συνιστά ενιαία συνέχεια με την 3/1.1.2017 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, η τελευταία πάσχει, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, διότι με αυτή αναλαμβάνεται το πρώτον υποχρέωση για τις μετακινήσεις έτους 2015. Επομένως, η εντελλόμενη δαπάνη είναι πλημμελής. Ο ισχυρισμός του νοσοκομείου, όπως εκτίθεται στο 5260/20.3.2017 έγγραφο της Διοικητικής Διευθύντριας του νοσοκομείου, σύμφωνα με τον οποίο «λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω δαπάνες δεν είχαν προϋπολογιστεί διότι δεν μπορούσαμε εκ των προτέρων να γνωρίζουμε το πλήθος των μετακινήσεων που θα πραγματοποιούσαν οι επισκέπτριες υγείας», εμφανίζει τις δαπάνες μετακινήσεων ως μη νόμιμες εν γένει, πραγματοποιηθείσες χωρίς αντίστοιχη πίστωση (άρθρο 28 παρ. 1 στ. β του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο και άρθρο 91 παρ. 2 του ν. 4270/2014). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Από το πλέγμα των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι με την προαναφερόμενη διάταξη του άρθρου 16 του ν. 3205/2003, η οποία επαναλήφθηκε αυτούσια και με το άρθρο 20 του ν. 4024/2011, εισήχθη ο περιορισμός της μη επιβάρυνσης του προϋπολογισμού του επομένου οικονομικού έτους μιας δημόσιας υπηρεσίας με δαπάνες για αποζημίωση υπερωριακής, νυκτερινής, Κυριακών και εξαιρέσιμων ημερών εργασίας του προσωπικού της η οποία πραγματοποιήθηκε κατά το προηγούμενο έτος, παρά μόνο εάν αυτή παρασχέθηκε κατά το τελευταίο δίμηνο του έτους αυτού και υπό την πρόσθετη προϋπόθεση ότι οι σχετικές πιστώσεις είχαν προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του, αλλά δεν κατέστη δυνατή η πληρωμή τους. Με τη θέσπιση δε του ως άνω περιορισμού αποσκοπείτο η αποτροπή της μεταβολής των κατά έτος εγκρινόμενων πιστώσεων για υπερωριακή εργασία και η καταστρατήγηση των διατάξεων, που επιβάλλουν την έγκριση και πραγματοποίησή της μόνο μέσα στα όρια του προϋπολογισμού του έτους παροχής της. Δοθέντος όμως ότι η πραγμάτωση του ως άνω επιδιωκόμενου σκοπού διασφαλίζεται, το πλέον μάλιστα, με τις δημοσιολογιστικές διατάξεις του ν. 2362/1995, επήλθε η κατάργηση του ως άνω περιορισμού με τις διατάξεις της παρ. 13 του άρθρου 45 του ν. 4071/2012 και δη αναδρομικά από 1.1.2012. Αυτόθροη δε συνέπεια της κατάργησης αυτής είναι η δυνατότητα «επιβάρυνσης» του προϋπολογισμού των οικείων φορέων, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και τα Ν.Π.Δ.Δ., με τις δαπάνες του προηγούμενου οικονομικού έτους και αντίστοιχα η δυνατότητα πληρωμής δαπανών για αποζημίωση υπερωριακής εργασίας σε βάρος των πιστώσεων του επόμενου έτους, υπό την απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση της ύπαρξης σχετικής διαθέσιμης πίστωσης στον προϋπολογισμό του οικείου φορέα, που έχει αναληφθεί νόμιμα και της μεταφοράς της αντίστοιχης πίστωσης στον προϋπολογισμό του νέου οικονομικού έτους.