Αποπεράτωση αποχέτευσης -συμπληρωματική σύμβαση...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη (ΙΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποδεικνύεται από τον αναθέτοντα φορέα ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης δημοπράτησης του έργου. Τέτοιες δε απρόβλεπτες περιστάσεις δεν συνιστούν σε καμιά περίπτωση οι επισημάνσεις της αναδόχου, αναφορικά με ορισμένα κατασκευαστικά ζητήματα, καθόσον από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ο λόγος για τον οποίο δεν κατέστη δυνατή η πρόβλεψή τους στο στάδιο σύνταξης της ανωτέρω αρχικής μελέτης. Ούτε εξάλλου η αόριστη αναφορά στην αιτιολογική έκθεση του 4ου Α.Π.Ε., ότι οι επιβαλλόμενες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω των ανωτέρω απροβλέπτων περιστάσεων, αρκεί για να αποδείξει ότι οι εργασίες αυτές δεν οφείλονται σε αστοχίες και παραλείψεις ή σφάλματα της αρχικής μελέτης, ενόψει και του ότι σε κανέναν από τους προεγκριθέντες Α.Π.Ε., στους οποίους συμπεριλήφθηκαν ομοειδείς εργασίες, γίνεται αναφορά σε τέτοια αιφνίδια περιστατικά, ενώ στο 39/10.7.2009 έγγραφο του κυρίου του έργου ρητώς αναφέρεται ότι οι επιπλέον εργασίες οφείλονται σε αδυναμίες της αρχικής μελέτης δημοπράτησης του επίμαχου έργου. Και ναι μεν, αναφορικά τουλάχιστον με τις εργασίες αποκατάστασης βλαβών σε υφιστάμενα δίκτυα κοινής ωφέλειας, δεν παρίσταται εφικτός ο ακριβής εντοπισμός τους εκ των προτέρων, πλην στην οικεία αιτιολογική έκθεση δεν παρατίθεται καμία ειδικότερη αιτιολογία ως προς το γιατί δεν μπορούσε να προβλεφθεί εξ αρχής και να ληφθεί υπόψη η έλλειψη χαρτογράφησης των δικτύων αυτών και, ως εκ τούτου, η ενδεχόμενη πρόκληση ζημιών από τις εργασίες της αναδόχου, γεγονός που ανάγεται στο χρόνο σύνταξης της αρχικής μελέτης και θα συνεπαγόταν και την πρόβλεψη ενός αντίστοιχου κονδυλίου στον προϋπολογισμό του αρχικού έργου. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις για την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών και δεν αρκεί η συνδρομή κάποιας μόνο από αυτές, όπως το ότι οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης δεν μπορούν, τεχνικά ή οικονομικά, να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, ούτε ασκεί εν προκειμένω επιρροή το γεγονός της χρηματοδότησης του αρχικού έργου από κοινοτικούς πόρους.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 231/2012 Πράξεως του Ε΄ Κλιμακίου(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η ένδικη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της διότι, κατά την πλειοψηφούσα γνώμη, συγκεκριμένες εργασίες έχουν εκτελεσθεί χωρίς να έχουν προεγκριθεί ως επείγουσες πρόσθετες και άλλες έχουν εγκριθεί ως επείγουσες πρόσθετες πλην όμως δεν συνέτρεχαν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις της εγκρίσεως αυτής καθώς και οι προϋποθέσεις εντάξεώς τους σε συμπληρωματική σύμβαση.  Ως προς τις λοιπές δε εργασίες ομοφώνως γίνεται δεκτό ότι δεν συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις για την κατάρτισή τους, αποτελούν δε επέκταση του φυσικού αντικειμένου του αρχικού έργου.ΔΕΝ ΑΝΑΚΑΛΕΙ ΤΗΝ  231/2012 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ.-ΕΠΤΑΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ/3009/2012.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επιδιώκεται η ανάκληση της 361/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(..)Τέλος, ως προς τις εργασίες για την κατασκευή εμφανών επιφανειών (φαλτσογωνιών) στα τοιχία των περιφράξεων των αυλών των κατοικιών και των δύο οικισμών, οι αιτούντες υποστηρίζουν ομοίως ότι οφείλονται σε έκτακτες και απρόβλεπτες περιστάσεις, τις οποίες εντούτοις επικαλούνται αορίστως και αναποδείκτως. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες τέλεσης του έργου (μακρά διάρκεια κατασκευής, ολοκλήρωση από διαφορετικό αναθέτοντα φορέα μετά την κατάργηση του αρχικού, επιγενόμενες παρεμβάσεις στο σχεδιασμό του έργου από τρίτους φορείς κλπ), σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι κρίσιμες εργασίες είναι αναγκαίες για την έντεχνη ολοκλήρωση του έργου, δεδομένων των αυξημένων διαβρώσεων που προκαλούνται στα τοιχία των περιφράξεων του οικισμού από τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή κατασκευής του, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα αρχή προέβη στην ανάθεση των κρίσιμων εργασιών με συμπληρωματική σύμβαση, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων.Κατ’ ακολουθίαν, οι κρινόμενες αιτήσεις ανάκλησης πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη, κατά το μέρος που κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.Ανακαλεί την 361/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που έκρινε ότι οι αναφερόμενες στο σκεπτικό εργασίες δεν επιτρέπεται να ανατεθούν με συμπληρωματική σύμβαση.

Συμπληρωματική σύμβαση κατασκευής κολυμβητηρίου. Έργασίες που αφορούν στην κατασκευή της πισίνας εκμάθησης και οι λοιπές εργασίες κατασκευής της πισίνας εκμάθησης και των συνοδών χώρων λειτουργίας της, αποτελούν μεταβολή του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου του έργου, που δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης του αναδόχου. Εργασίες που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας του έργου δεν μπορούν νομίμως να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Εργασίες, και υπό την εκδοχή ότι προέκυψαν εξαιτίας της εφαρμογής κανόνων και απαιτήσεων, οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, κάτι που ωστόσο δεν αποδεικνύεται από την αναθέτουσα αρχή, όφειλαν να έχουν καλυφθεί αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων. Από το κονδύλιο των απροβλέπτων όφειλαν επίσης να έχουν καλυφθεί οι εργασίες που αφορούν στην εφαρμογή της οριστικής μελέτης. Με την 3086/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης κατασκευής κολυμβητηρίου οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, δεδομένου ότι η εκτέλεση αυτών επιβλήθη¬κε από τρίτους εμπλεκόμενους φορείς (Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, Πυροσβεστική Υπηρεσία κλπ) ή από μεταγενέστερες νομοθετικές διατάξεις

ΘΕΜΑ : Διατάξεις για τις συμπληρωματικές εργασίες και τις απρόβλεπτες δαπάνες στις συμβάσεις κατασκευής δημοσίων έργων

Συμπληρωματική σύμβαση. Οι εργασίες εγκατάστασης δικτύων φυσικού αερίου, οι οποίες δεν προβλέπονται στην τεχνι¬κή περιγραφή δεν είναι, συμπληρωματικές, αλλά νέες εργασίες, που διαφοροποιούν το τεχνικό αντικείμενο του έργου και αποσκοπούν στη βελτίωσή του. Σε κάθε περίπτωση, και αν ακόμα υποτεθεί ότι οι εργασίες αυτές από τη φύση τους δεν μπορούσαν να διαχωριστούν από το αντι-κείμενο της αρχικής σύμβασης ή ότι αυτές ήταν αναγκαίες για την καλύτερη λειτουργία του έργου, δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονό¬τα ή καταστάσεις, ήτοι σε πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου και δεν μπορούσαν αντικειμενικά να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης. Για τις λοιπές εργασίες η αναθέτουσα αρχή δεν επικαλείται ότι δεν ήταν δυνατό αντικειμενι¬κά να προβλεφθούν λόγω συνδρομής απροβλέπτων περιστάσεων κατά τη σύνταξη και έγκριση της μελέτης, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Ούτε η επίκληση από την αναθέτουσα αρχή της καλής κατασκευής και λειτουργίας, καθώς και της βελτίωσης της ποιότητας του έργου, δύναται να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματι¬κής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες αυτές καλύπτονται από το κονδύλιο των απροβλέπτων.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 20/2011 Πράξεως του Ε΄ Κλιμακίο(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το Κλιμάκιο στερείται της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο ήδη εκτελεσμένων, εργασιών και όφειλε να απόσχει αυτού, ως ορθώς έκρινε για τις υπό στοιχεία β) και γ) εργασίες, πλην όμως, οφείλει να ελέγξει τις κατηγορίες εργασιών που περιλαμβάνονται στη συμπληρωματική σύμβαση για τις οποίες δεν υφίσταται το κώλυμα της ενάρξεως εκτελέσεώς τους  [εργασίες υπό στοιχεία α), δ) και ε)].  Ως προς αυτές η οριστική κρίση του Τμήματος πρέπει να αναβληθεί προκειμένου να αποσταλεί ο φάκελος στο Ε΄ Κλιμάκιο για να εκφέρει την άποψή του σχετικά με τη συνδρομή των προϋποθέσεων καταρτίσεως συμπληρωματικών συμβάσεων και στη συνέχεια να αποσταλεί στο Τμήμα, προκειμένου να μην στερηθούν οι ενδιαφερόμενοι του πρώτου βαθμού κρίσεως της υποθέσεως.ΔΕΝ ΑΝΑΚΑΛΕΙ ΤΗΝ  20/2011 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου

Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΠΡΑΞΗ ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ  ΕλΣυν.Τμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/3030/2011

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την αίτηση αυτή το αιτούν επιδιώκει την ανάκληση της 21/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στην κρινόμενη δε περίπτωση στη διακήρυξη του διαγωνισμού αναφερόταν η δυνατότητα σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης κατά τους όρους του νόμου, στους οποίους δεν περιλαμβάνεται η δυνατότητα επέκτασης του τεχνικού αντικειμένου ούτε η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης σε περίπτωση προβλημάτων στη χρηματοδότηση του έργου, ήτοι χωρίς τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που αφορούν την ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, όπως επιχειρείται εν προκειμένω. Με τη βάση δε αυτή το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε με την 170/2003 πράξη του ότι δεν κωλύεται η σύναψη της αρχικής σύμβασης, σε καμία δε περίπτωση με την κρίση του αυτή δεν νομιμοποίησε εκ των προτέρων τη σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων, για τις οποίες δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Ειδικά ως προς τις εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου, ακόμα και αν γίνει δεκτός ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι αυτές δεν αναφέρονται σε εργασίες πρασίνου και εν γένει διαμόρφωσης αυτού, αλλά σε εργασίες προστασίας της θεμελίωσης των κτιρίων, δεν συντρέχουν ομοίως οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο, διότι πέραν του ότι δεν προκύπτει κατά πόσο οι εργασίες αυτές αφορούν στα κτίρια που εμπίπτουν στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο ώστε να μη συντρέχει περίπτωση επέκτασης του τεχνικού αντικειμένου, το αιτούν δεν επικαλείται τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που δικαιολογούν την ανάγκη πραγματοποίησή τους, ήτοι τη συνδρομή πραγματικών γεγονότων που προέκυψαν μετά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης και δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά το χρόνο σύνταξης των σχετικών μελετών. Ο προβαλλόμενος, εξάλλου, ισχυρισμός ότι η δυνατότητα επέκτασης του συμβατικού αντικειμένου στα κτίρια Δ και Ε δυνάμει του άρθρου 8 παρ. 3 περ. ε΄ του π.δ. 334/2000 (δικαίωμα προαίρεσης) κατέστη γνωστή στους διαγωνιζόμενους με το άρθρο 203.2 της διακήρυξης, δεν ασκεί εν προκειμένω καμία επιρροή, διότι η επίμαχη σύμβαση φέρεται προς έλεγχο ως συμπληρωματική και όχι ως ενάσκηση του ανωτέρω δικαιώματος προαίρεσης, που υπόκειται σε διαφορετικές προϋποθέσεις και έχει διάφορη νομική βάση από την ισχύουσα για τη σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων. Εξάλλου, έχει προ πολλού παρέλθει το χρονικό διάστημα της τριετίας από την ανάθεση της αρχικής σύμβασης, εντός του οποίου περιοριζόταν η οποιαδήποτε δυνατότητα της Αναθέτουσας Αρχής να ασκήσει το ανωτέρω δικαίωμά της και να εξαντλήσει την ανάθεση των υπολειπόμενων εργασιών των επίμαχων κτιρίων Δ και Ε. Επίσης, απορριπτέος κρίνεται και ο ισχυρισμός περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης, λόγω της ύπαρξης πάγιας νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς το εφαρμοστέο στις συμπληρωματικές συμβάσεις νομοθετικό καθεστώς. Για το λόγο αυτό το γεγονός ότι τα χρηματικά εντάλματα, που είχαν εκδοθεί σε εκτέλεση προηγούμενων όμοιων συμβάσεων, είχαν θεωρηθεί από την αρμόδια Υπηρεσία Επιτρόπου δεν αρκεί για τη θεμελίωση και αποδοχή του σχετικού αιτήματος. Τέλος, ο ισχυρισμός της αιτούσας περί πιεστικής ανάγκης μεταφοράς των εργαστηρίων της Ιατρικής Σχολής από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, αλυσιτελώς προβάλλεται, αφού τυχόν λόγοι προστασίας του δημοσίου συμφέροντος δεν μπορούν να θεμελιώσουν κατά το νόμο ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξης.Δεν ανακαλει την  21/2012 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2-6 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι α) δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες κατασκευής των ιδιωτικών παροχών και β) κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αποκάλυψης του πλακοσκεπούς οχετού. Οι δύο αυτές ομάδες εργασιών δεν μπορούν να προσδιοριστούν ως προς το ποσό τους από το Κλιμάκιο, καθότι, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω (σκέψη 7.11), δεν προσκομίστηκε ακριβής ανάλυση του ποσού της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης από την αναθέτουσα αρχή, παρότι ζητήθηκε σχετικώς με τις προηγηθείσες δύο αναβλητικές Πράξεις αυτού.Για τους λόγους αυτούς Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης Μοιρών», ως προς τις εργασίες της κατασκευής των ιδιωτικών παροχών.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης ...», ως προς τις εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αποκάλυψης του πλακοσκεπούς οχετού

ΕΡΓΑ.ζητείται η ανάκληση της 445/2009 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή Λιμνοδεξαμενής ... Δήμου ...», Ήχθη δε στην κρίση αυτή το Κλιμάκιο με την αιτιολογία ότι: α) είναι αναρμόδιο να ελέγξει το τμήμα των εργασιών του έργου που αφορά σε γεωτεχνικές εργασίες ..., εφόσον αυτές έχουν εκτελεσθεί, και β) δεν είναι νόμιμη η ανάθεση του λοιπού (ανεκτέλεστου) αντικειμένου της ίδιας συμπληρωματικής σύμβασης, εφόσον οι προβλεπόμενες χωματουργικές εργασίες καθώς και οι εργασίες από σκυρόδεμα αποσκοπούν στη βελτίωση του έργου, περαιτέρω δε, η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους δεν οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, αλλά σε  παραλείψεις της αρχικής μελέτης.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι οι ανωτέρω συμπληρωματικές εργασίες, οι οποίες δεν υπερβαίνουν το 50% της αξίας των εργασιών  της αρχικής σύμβασης και δεν  περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της τελευταίας, πλην όμως είναι απαραίτητες για την άρτια και λειτουργική εκτέλεση του επίμαχου έργου, δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από αυτή χωρίς τη δημιουργία μειζόνων προβλημάτων για την αναθέτουσα αρχή, κατέστησαν δε αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση αυτού αφενός λόγω μη αναγόμενου στο χρόνο εκπόνησης της αρχικής οριστικής μελέτης ...και μη δυνάμενου να προβλεφθεί ακραίου φαινομένου, που συνέβη στην ευρύτερη περιοχή του έργου εξαιτίας ισχυρών και μακράς διάρκειας  βροχοπτώσεων κατά το χρόνο εκτέλεσης των εργασιών, το χειμώνα 2008-2009, που επέφερε άνοδο της στάθμης του υπογείου υδροφόρου ορίζοντα και την ανατροπή των δεδομένων για την διαπερατότητα του υπεδάφους της περιοχής του έργου ..(βλ. τον Πίνακα βροχοπτώσεων του Σταθμού Άργους της Διεύθυνσης Γ/Τμήμα Υδρολογίας της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας περιόδου 1980 - 2009, που προσκομίζεται το πρώτον ενώπιον του Τμήματος και δεν είχε τεθεί υπόψη του εκδόντος την προσβαλλόμενη Πράξη Κλιμακίου, ...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 445/2009 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κατά το μέρος που με αυτήν κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για τις χωματουργικές εργασίες ...Ανακαλεί την 445/2009 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης,..