«Δημόσιες συμβάσεις – Κοινοτική διαδικασία προσκλήσεως υποβολής προσφορών – Κατασκευή αίθουσας παραγωγής υλικών αναφοράς – Απόρριψη προσφοράς υποψηφίου – Προσφυγή ακυρώσεως – Έννομο συμφέρον – Παραδεκτό – Ερμηνεία όρου προβλεπόμενου στη συγγραφή υποχρεώσεων – Συμφωνία της προσφοράς προς τους προβλεπόμενους στη συγγραφή υποχρεώσεων όρους – Άσκηση του δικαιώματος υποβολής αιτήσεως για την παροχή διευκρινίσεων σχετικά με τις προσφορές – Αγωγή αποζημιώσεως» Η επιτροπή αξιολόγησης έχει την ευχέρεια να ζητήσει την παροχή διευκρινήσεων για το περιεχόμενο της προσφοράς ,χωρίς αυτό να συνιστά παράνομη τροποποίηση του περιεχομένου της.

«Δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών — Οδηγίες 92/50/ΕΟΚ και 93/38/ΕΟΚ — Κριτήρια αναθέσεως — Πλέον συμφέρουσα από οικονoμική άποψη προσφορά — Τήρηση των προβλεπομένων στη συγγραφή υποχρεώσεων ή στην προκήρυξη του διαγωνισμού κριτηρίων αναθέσεως — Καθιέρωση υποκριτηρίων όσον αφορά ένα από τα προβλεπόμενα στη συγγραφή υποχρεώσεων ή στην προκήρυξη του διαγωνισμού κριτήρια αναθέσεως — Απόφαση προβλέπουσα στάθμιση — Αρχές περί ίσης μεταχειρίσεως των υποβαλόντων προσφορά και περί διαφανείας»

«Οδηγία 92/50/ΕΟΚ – Δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών – Πραγματοποίηση μελέτης περί της κτηματογραφήσεως, της πολεοδομήσεως και της πράξεως εφαρμογής για έναν οικισμό – Κριτήρια που μπορούν να γίνουν δεκτά ως “κριτήρια ποιοτικής επιλογής” ή ως “κριτήρια αναθέσεως” – Πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά – Τήρηση των προβλεπομένων στη συγγραφή υποχρεώσεων ή στη διακήρυξη του διαγωνισμού κριτηρίων αναθέσεως – Μεταγενέστερος καθορισμός συντελεστών βαρύτητας και υποκριτηρίων για τα κριτήρια αναθέσεως – Αρχή της ίσης μεταχειρίσεως των επιχειρηματιών και υποχρέωση διαφάνειας»Το άρθρο 36, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 1992, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 1997, ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως των επιχειρηματιών και της εντεύθεν απορρέουσας υποχρεώσεως διαφάνειας, απαγορεύει, στο πλαίσιο διαδικασίας διαγωνισμού, στην αναθέτουσα αρχή να καθορίζει μεταγενεστέρως συντελεστές βαρύτητας και υποκριτήρια για τα περιλαμβανόμενα στη συγγραφή υποχρεώσεων ή στη διακήρυξη του διαγωνισμού κριτήρια Σχετ.ΣτΕ/100/2009

Προμήθεια οικολογικών βυθιζόμενων συστημάτων κάθετης διαβαθμιζόμενης συμπίεσης απορριμμάτων σε κάδους κοινής χρήσηςεπιδιώκεται η ανάκληση της 4/2019 Πράξης του Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο…...(...) Ο Επίτροπος της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ......, με την προσβαλλόμενη Πράξη του, αφού περιέγραψε συνοπτικά τη διαγωνιστική διαδικασία, έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης της ανωτέρω προμήθειας, με την αιτιολογία ότι α) εκκρεμεί η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς επί της αίτησης ακύρωσης της εταιρείας …και β) στα υποβληθέντα δικαιολογητικά δεν περιελήφθη βεβαίωση ότι δεν εκκρεμούν περαιτέρω ενστάσεις, προσφυγές ή άλλα ένδικα βοηθήματα ή μέσα κατά του διαγωνισμού.  Πλην όμως, εφόσον η διαγωνιστική διαδικασία δεν είχε ανασταλεί, με την απόφαση της Α.Ε.Π.Π. ή του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς, οι αναφερόμενες περιστάσεις δεν συνιστούν, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας και δεν δικαιολογούν την κρίση του Επιτρόπου, ότι κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, γενομένων κατά τούτο δεκτών των ισχυρισμών του αιτούντος και της παρεμβαίνουσας.  Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσβαλλόμενη Πράξη είναι ελλιπής καθόσον δεν διαλαμβάνεται κρίση, θετική ή αρνητική, για οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, το Τμήμα κρίνει ότι ο φάκελος της υπόθεσης πρέπει να αναπεμφθεί στον Επίτροπο, προκειμένου να ασκήσει την αρμοδιότητά του για έλεγχο της διαγωνιστικής διαδικασίας και του σχεδίου σύμβασης, τα οποία δεν προκύπτει ότι ήλεγξε (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 644, 6218/2015).Ανακαλεί την 4/2019 πράξη του Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ......

Περίληψη της αποφάσεως Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων έργων – Οδηγία 93/37 – Σύμβαση παραχωρήσεως δημοσίων έργων – Κανόνες δημοσιότητας (Οδηγία 93/37 του Συμβουλίου, άρθρα 3 §§ 1 και 4, και 11 §§ 3 και 6) Κράτος μέλος το οποίο, αφού κίνησε διαδικασία ενόψει της συνάψεως συμβάσεως παραχωρήσεως δημοσίων έργων, σχετικά με την κατασκευή, τη συντήρηση και την εκμετάλλευση ορισμένων τμημάτων αυτοκινητοδρόμων, αναθέτει πρόσθετα έργα, ιδίως δε την κατασκευή πρόσθετων λωρίδων κυκλοφορίας και νέας σήραγγας σε ορισμένα τμήματα αυτοκινητοδρόμων, χωρίς να έχει γίνει μνεία των έργων αυτών στο αντικείμενο της συμβάσεως παραχωρήσεως δημοσίων έργων, όπως αυτό προσδιορίσθηκε στην προκήρυξη που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και στη συγγραφή υποχρεώσεων, παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 3, παράγραφος 1, καθώς και 11, παράγραφοι 3 και 6, της οδηγίας 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, σε συνδυασμό με το παράρτημα V αυτής. Πράγματι, το αντικείμενο μιας συμβάσεως παραχωρήσεως πρέπει να προσδιορίζεται στην προκήρυξη και στη συγγραφή υποχρεώσεων, οι οποίες πρέπει να περιέχουν το κύριο αντικείμενο και τα επιμέρους αντικείμενα της συμβάσεως, την περιγραφή και τον τόπο εκτελέσεως των έργων στα οποία αναφέρεται η σύμβαση παραχωρήσεως, καθώς και την ποσότητα και τη συνολική έκταση των εν λόγω έργων. Έστω και αν η παραχωρούσα αρχή, αφού λάβει υπόψη τα τυχόν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των έργων που αποτελούν αντικείμενο συμβάσεως παραχωρήσεως, έχει την ευχέρεια να παράσχει ένα ορισμένο περιθώριο για την ανάπτυξη πρωτοβουλίας εκ μέρους των διαγωνιζομένων όσον αφορά τη διατύπωση των προσφορών τους, μια παραπομπή που γίνεται, μέσω της συγγραφής υποχρεώσεων, στην εθνική νομοθεσία σχετικά με τη δυνατότητα των διαγωνιζομένων να υποβάλουν εναλλακτικές προσφορές δεν είναι σύννομη εφόσον δεν έχουν αποσαφηνισθεί, στη συγγραφή υποχρεώσεων, οι ελάχιστες προϋποθέσεις που οφείλουν να πληρούν οι εναλλακτικές προσφορές τέτοιου είδους. Επιπλέον, δεν θα ήταν σύμφωνο προς την οδηγία 93/37 το να συναφθεί, εκτός του πλαισίου οποιασδήποτε διαφάνειας, σύμβαση παραχωρήσεως δημοσίων έργων περιλαμβάνουσα έργα τα οποία αποκαλούνται «πρόσθετα» και τα οποία αποτελούν, καθεαυτά, «δημόσιες συμβάσεις έργων» κατά την έννοια της οδηγίας αυτής και των οποίων η αξία υπερβαίνει το προβλεπόμενο στην οδηγία αυτή όριο. Σε αντίθετη περίπτωση, τούτο θα σήμαινε ότι τα εν λόγω έργα που αποκαλούνται «πρόσθετα» θα εξέφευγαν της υποχρεώσεως δημοσιότητας και, κατά συνέπεια, οποιασδήποτε διεργασίας συνάδουσας προς τη λειτουργία του ανταγωνισμού. Εξάλλου, το γεγονός ότι ένας ανάδοχος συμβάσεως παραχωρήσεως δεν εκτελεί ο ίδιος τα πρόσθετα έργα, αλλά τα αναθέτει σε τρίτες επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις αναγόμενες στη δημοσιότητα απαιτήσεις τις οποίες θέτει το άρθρο 3, παράγραφος 4, της οδηγίας 93/37, δεν απαλλάσσει την παραχωρούσα αρχή από τις υποχρεώσεις της, δεδομένου ότι το άρθρο 3 της οδηγίας αυτής επιβάλλει σαφώς, τόσο στην παραχωρούσα αρχή όσο και στον ανάδοχο συμβάσεως παραχωρήσεως, υποχρεώσεις δημοσιότητας οι οποίες ισχύουν σωρευτικώς και όχι διαζευκτικώς. (βλ. σκέψεις 55, 64-66, 70-71, 76, 81 και διατακτ.)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:«Εξοπλισμό Μουσικών Σχολείων Περιφέρειας .......»,  ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 37/2018 Πράξης της 15ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας το Τμήμα κρίνει ότι η προμήθεια για τον εξοπλισμό των μουσικών σχολείων που υπάγονται στην εδαφική αρμοδιότητα της Περιφέρειας ......., ανήκει στον τομέα της παιδείας, ο οποίος ρητά περιλαμβάνεται στις αρμοδιότητες της Περιφέρειας αυτής, χωρίς να ασκεί επιρροή το ότι η προμήθεια για τον εξοπλισμό μουσικών σχολείων  δεν προβλέπεται  στις περιπτώσεις 1-23 της περίπτωσης Η του ανωτέρω άρθρου 186, δοθέντος ότι η  απαρίθμηση των περιπτώσεων που απονέμονται ρητά στην αρμοδιότητα της  Περιφέρειας  είναι ενδεικτική (βλ. σκέψη ΙΙ της παρούσας). Συνεπώς, στην αρμοδιότητα των Περιφερειών δύναται να υπάγονται και  άλλες περιπτώσεις που ανήκουν στον τομέα της παιδείας, εκτός από τις ρητώς προβλεπόμενες, αρκεί να  αφορούν στην εδαφική τους περιφέρεια και να εξυπηρετούν, όπως συμβαίνει στην ελεγχόμενη περίπτωση, αναπτυξιακού και λειτουργικού χαρακτήρα περιφερειακές ανάγκες. Ως εκ τούτου, εσφαλμένως κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη της Επιτρόπου ότι δια της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης επιχειρείται μεταβίβαση αρμοδιότητας στην Περιφέρεια ......., η οποία δεν είναι αρμόδια για την υλοποίηση του αντικειμένου αυτής.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας ....... και του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, με αντικείμενο την προμήθεια που αφορά τον «Εξοπλισμό Μουσικών Σχολείων Περιφέρειας .......».Ανακαλεί την 37/2018 Πράξη της 15ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Περίληψη1. Το άρθρο 59 της Συνθήκης απαγορεύει όχι μόνον την πρόδηλη διάκριση λόγω ιθαγενείας, αλλά ακόμη οποιαδήποτε συγκεκαλυμμένη μορφή διακρίσεως η οποία, κατ' εφαρμογή άλλων κριτηρίων διακρίσεως, καταλήγει στην πραγματικότητα στο ίδιο αποτέλεσμα.  2. Η επιβολή αναθέσεως μέρους των έργων στις εταιρίες που έχουν την έδρα τους εντός της περιοχής όπου εκτελούνται τα έργα και η προτιμησιακή μεταχείριση προσωρινών ενώσεων επιχειρήσεων στις οποίες συμμετέχουν επιχειρήσεις που ασκούν την κύρια δραστηριότητά τους στην ίδια αυτή περιοχή, συνιστά παράβαση των υποχρεώσεων που υπέχουν τα κράτη μέλη από το άρθρο 59 της Συνθήκης, καθώς και από την οδηγία 71/305 περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων. 

Περίληψη 1. Στο πλαίσιο προσφυγής κατά παραβάσεως, η προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία οροθετεί το αντικείμενο της διαφοράς, οπότε τούτο δεν μπορεί πλέον, στη συνέχεια, να διευρυνθεί. Πράγματι, η δυνατότητα που έχει το ενδιαφερόμενο κράτος να υποβάλει τις παρατηρήσεις του αποτελεί μια βασική και ηθελημένη από τη Συνθήκη εγγύηση, καθώς και ουσιώδη τύπο του νομοτύπου χαρακτήρα της διαδικασίας με την οποία σκοπείται η διαπίστωση παραβάσεως κράτους μέλους. 2. Στο πλαίσιο προσφυγής κατά παραβάσεως, ασκηθείσας από την Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 169 της Συνθήκης και της οποίας τη σκοπιμότητα μόνον αυτή μπορεί να εκτιμήσει, στο Δικαστήριο εναπόκειται να διαπιστώσει την ύπαρξη ή μη της προσαπτομένης παραβάσεως, ακόμα και αν το ενδιαφερόμενο κράτος δεν αμφισβητεί πλέον την παράβαση και αναγνωρίζει το δικαίωμα προς αποκατάσταση της ζημίας που έχουν τυχόν υποστεί εξ αυτής ιδιώτες. Στην αντίθετη περίπτωση, τα κράτη μέλη, αναγνωρίζοντας μια παράβαση και αποδεχόμενα την ευθύνη που μπορεί εξ αυτής να απορρέει, θα ήσαν οποτεδήποτε ελεύθερα, κατά τη διάρκεια μιας εκκρεμούς ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασίας λόγω παραβάσεως, να θέτουν τέρμα σ' αυτήν χωρίς να έχει αποδειχθεί δικαστικώς η ύπαρξη της παραβάσεως και η θεμελίωση της ευθύνης τους. 3. Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα άρθρα 30, 48 και 59 της Συνθήκης, καθώς και από την οδηγία 71/305, το κράτος μέλος το οποίο δημοσίευσε πρόσκληση για υποβολή προσφορών, στο πλαίσιο διαδικασίας συνάψεως συμβάσεως δημοσίου έργου, βάσει όρου προβλέποντος την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη χρησιμοποίηση εγχωρίων υλικών, καταναλωτικών αγαθών, εργατικού δυναμικού και εξοπλισμού και το οποίο διεξήγαγε τις διαπραγματεύσεις με την τελικώς επιλεγείσα εταιρία βάσει προσφοράς μη σύμφωνης προς τη συγγραφή υποχρεώσεων που είχε σχετικώς καταρτιστεί.

Πρόσβαση στα διοικητικά έγγραφα – Σχέδια διοικητικών εγγράφων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η Διοίκηση υποχρεούται, κατά τη διαδικασία και προϋποθέσεις του άρθρου 5 του ν. 2690/1999, να χορηγεί προς τους διοικούμενους αντίγραφα των σχεδίων των διοικητικών εγγράφων που περιέχουν τελειωμένη βούληση διοικητικού οργάνου, φέροντας τα στοιχεία του διοικητικού εγγράφου, τις μονογραφές των ενδιάμεσων οργάνων και την υπογραφή από το έχον την τελική αρμοδιότητα έκδοσης όργανο. (ομοφ.) ΑΠΟΔΕΚΤΗ

Προγραμματικές συμβάσεις.Ανάκληση της 6/2016 Πράξης της Επιτρόπου της 15ης Υπηρεσίας Επιτρόπου(...) Κατόπιν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι: Α) Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, η επίμαχη προγραμματική σύμβαση είναι νόμιμη, καθόσον τα συμβαλλόμενα μέρη αναλαμβάνουν υποχρεώσεις προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα της χρηματοδότησης του αναπτυξιακού αυτού έργου, που προέκυψε σε μεταγενέστερο της ανάθεσής του χρόνο, και να διευκολυνθεί η υλοποίηση της κατασκευής του. Το γεγονός δε ότι το έργο έχει ήδη δημοπρατηθεί και έχει αναδειχθεί ανάδοχος δεν καθιστά μη νόμιμο το ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης, δεδομένου ότι μέσω αυτού εξασφαλίζεται η χρηματοδότησή του, απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίησή του (πρβλ. ΕΣ VI Τμ. 4169/2015). (...)Β) Εξάλλου, αναλύεται ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου, δεδομένου ότι προσκομίστηκε εενώπιον του Τμήματος ο προϋπολογισμός μελέτης του έργου, που είχε συνταχθεί από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, στον οποίο καταγράφονται οι επιμέρους κατηγορίες δαπανών του έργου