Πληρωμή εργασιών και ανταλλακτικών για τη συντήρηση και επισκευή οχημάτων του ως άνω Δήμου.(....)Με την εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 11 του ν.δ/τος 2396/1953 (ΦΕΚ Α΄ 117) Οικ.3373/390/20.3.1975 απόφαση του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως «Περί καθορισμού διαδικασίας επισκευής, συντηρήσεως, αγοράς ανταλλακτικών και προμηθείας καυσίμων και λιπαντικών κ.λπ. των αυτοκινήτων οχημάτων του Δημοσίου, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοικήσεως και των εν γένει Ν.Π.Δ.Δ. κ.λπ. περί ων το άρθρ. 1 του Ν.Δ. 2396/53» (ΦΕΚ Β΄ 349), όπως τροποποιήθηκε με την Οικ.4993/745/24.4.1975 απόφαση του ίδιου Υπουργού (ΦΕΚ Β΄ 489), καθορίζεται, μεταξύ άλλων, η διαδικασία επισκευής και συντήρησης και προμήθειας ανταλλακτικών και ελαστικών για τα αυτοκίνητα οχήματα που ανήκουν στο Δημόσιο, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Ειδικότερα, για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών καθώς και την επισκευή και συντήρηση σε ιδιωτικό συνεργείο οχημάτων των Ο.Τ.Α., που εδρεύουν σε διοικητική περιφέρεια πλην της Περιοχής τέως Διοικήσεως Πρωτευούσης (βλ. α.ν. 44/1936) και που δεν διαθέτουν συνεργείο επισκευής αυτοκινήτων, απαιτείται ως «ουσιώδες δικαιολογητικόν της πραγματοποιούμενης εκάστοτε δαπάνης» η έκδοση «δελτίου ή εντολής επιθεωρήσεως και επισκευής οχήματος» από το Γραφείο Κίνησης της αρμόδιας Νομαρχίας (και ήδη Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 3852/2010) ή, εφόσον έχει συγκροτηθεί, από το Γραφείο Κίνησης του ενδιαφερόμενου Ο.Τ.Α. Στην εν λόγω «εντολή» αναγράφονται, περιληπτικά, στοιχεία αναφερόμενα στο είδος της συντήρησης ή επισκευής, οι απαιτούμενες επισκευαστικές εργασίες και τα αναγκαία ανταλλακτικά. Αντίτυπο του εν λόγω «δελτίου ή εντολής», πρέπει να παραδίδεται στην αρμόδια Επιτροπή συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων οχημάτων της υπηρεσίας, η οποία συγκροτείται με απόφαση του Δημάρχου και αποτελείται από υπαλλήλους του Δήμου, από τους οποίους ένας τουλάχιστον τεχνικός, εφόσον υπάρχει. Το έργο της ανωτέρω Επιτροπής, η οποία επιλαμβάνεται όλων των επισκευαστικών εργασιών, ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης, συνίσταται στην ανάθεση των εργασιών επισκευής ή συντήρησης σε ιδιωτικό συνεργείο, με βάση τις ενδείξεις του προαναφερθέντος «δελτίου». Εν συνεχεία, αυτές οι εργασίες και προμήθειες διενεργούνται βάσει των ισχυουσών διατάξεων περί ανάθεσης υπηρεσιών και προμηθειών αγαθών από τους Ο.Τ.Α. (βλ. πράξεις Ελ. Συν. VII Τμ. 95 και 96/2012, 78/2011, 83, 204 και 320/2010, 33/2009, 7/2007, Κλιμάκιο Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα 109/2013, 72/2012). 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ. Με τα ανωτέρω δεδομένα μη νομίμως προέβη η ειδική Επιτροπή (προμήθειας ανταλλακτικών, ελαστικών επισώτρων και συντήρησης - επισκευής αυτοκινήτων) στη διενέργεια της υπό κρίση προμήθειας ελαιολιπαντικών, καθόσον αυτή συνιστά το κατά νόμο αρμόδιο όργανο για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής συγκεκριμένων οχημάτων δήμου που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και δεν ορίζεται αρμόδια όταν η προμήθεια έχει ως αντικείμενο την αγορά ελαιολιπαντικών για τις ανάγκες εν γένει οχημάτων του Δήμου, λόγω εξάντλησης των ποσοτήτων (..). Πλην όμως, τα επιληφθέντα όργανα του Δήμου ... δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά υπέλαβαν πεπλανημένα, πλην συγγνωστώς, ότι αρμόδια και για την προμήθεια της αναγκαίας ποσότητας ελαιολιπαντικών για οχήματα του Δήμου ήταν η Επιτροπή που ορίζεται στην προπαρατεθείσα Υ.Α..(συγγνωστή πλάνη)

Προμήθεια ελαστικών επισώτρων.Επιτροπή συντήρησης κρατικών αυτοκινήτων.Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, η κατά ανωτέρω Επιτροπή, συνιστά το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών και ελαστικών επισώτρων με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του Δήμου, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης, καθόσον αρμόδιο κατά τα λοιπά όργανο, για τη διενέργεια διαγωνισμών στους Δήμους είναι η οικεία Οικονομική Επιτροπή (βλ. πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012 σκ. IV και πράξη VII Τμ. Ελ. Συν. 96/2012, σκ. IV, αλλά και απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012 σχετικές με τη σύναψη συμφωνιών – πλαισίου για την ανάθεση των υπηρεσιών προληπτικής συντήρησης και επισκευής των οχημάτων Ο.Τ.Α.).  Περαιτέρω δε, η προμήθεια των ως άνω ειδών (ήτοι των ανταλλακτικών οχημάτων και των ελαστικών επισώτρων) διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού (βλ. απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012, πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012, πρβλ. πράξεις VII Τμ. Ελ. Συν. 96, 95/2012, 78/2011, 320, 204, 83/2010, 301/2009, ΙV Tμ. πράξεις 142/2007, 170/2006  κ.α.). 

Η αρμοδιότητα της ανάθεσης των επίμαχων εργασιών επισκευής και προμήθειας ανταλλακτικών δεν ανήκε στα αναφερόμενα στο άρθρο 23 παρ. 2 του Ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όργανα, όπως εσφαλμένα υποστηρίζεται από την Επίτροπο, αλλά στην Επιτροπή συντήρησης και επισκευής οχημάτων του Δήμου, η οποία είναι και το μόνο αρμόδιο όργανο για την ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών καθώς και της προμήθειας ανταλλακτικών στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του Δήμου, που παρουσιάζουν βλάβη ή έχουν ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης.

Επισκευή αυτοκινήτων.Από τη συνδυαστική ερμηνεία των διατάξεων του ν. 3852/2010 και της οικ.3373/390/20.3.1975 υ.α. συνάγεται ότι η Επιτροπή που προβλέπεται στην ανωτέρω υ.α. είναι αρμόδια για την ανάθεση σε εξωτερικό ιδιωτικό συνεργείο εργασιών επισκευής και συντήρησης οχημάτων, μόνο όμως για όσα οχήματα έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και υπό την προϋπόθεση ότι έχει τηρηθεί η διαδικασία που προβλέπεται στην ίδια υπουργική απόφαση (βλ. αναλυτικά ανωτέρω αναφορικά με τους δήμους που διαθέτουν δημοτικό συνεργείο). Σε διαφορετική περίπτωση, όπως ενδεικτικά σε αυτήν της διενέργειας διαγωνισμού από τους δήμους για την ανάδειξη αναδόχου για τη σύναψη συμφωνίας-πλαισίου με αντικείμενο τη συντήρηση και επισκευή οχημάτων, στην οποία θα καθορισθούν οι όροι που διέπουν τις επιμέρους εκτελεστικές συμβάσεις (call-offs) και ιδίως οι τιμές και ενδεχομένως οι προβλεπόμενες ποσότητες (βλ. ΕΣ VI Τμ. 3462/2012), αρμόδιο αποκλειστικά όργανο για τον καθορισμό των όρων, τη διενέργεια και την κατακύρωση του διαγωνισμού είναι η Οικονομική Επιτροπή των δήμων (πρβλ. ΕΣ ΣΤ΄ Κλιμ. 103/2014).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ:(...)Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, η ως άνω ειδική Επιτροπή συνιστά το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών και ελαστικών επισώτρων με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του δήμου, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης. Κατά τα λοιπά, αρμόδιο όργανο για τη διενέργεια διαγωνισμών στους δήμους είναι η οικεία Οικονομική Επιτροπή (βλ. Αποφ. VI Τμ. 3372, 3066, 2284/2014, Πράξη Στ΄ Κλιμ. 103/2014 κ.ά., contra Πράξεις Κλιμ. VII Tμ. 180/2014, 244/2013). Περαιτέρω δε, η προμήθεια των ως άνω ειδών, ήτοι των ανταλλακτικών οχημάτων και των ελαστικών επισώτρων, διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού (πρβλ. Πράξεις VII Τμ. 96, 95/2012, 78/2011, Πράξεις Κλιμ. VII Τμ. 245/2015, 180/2014, 385/2013 κ.ά.). 

Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, αβασίμως προβάλλει ο Επίτροπος ότι αρμόδια για την κατακύρωση του αποτελέσματος του διενεργηθέντος πρόχειρου διαγωνισμού για την επίμαχη προμήθεια ελαστικών ήταν η ειδική Επιτροπή (προμήθειας ανταλλακτικών, ελαστικών επισώτρων και συντήρησης - επισκευής αυτοκινήτων), σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις της Υ.Α. 3373/390/20.3.1975. Και τούτο, διότι, όπως ο ίδιος ο Δήμος επικαλείται στο υπ’ αριθμ. πρωτ. 33357/30.11.2015 έγγραφό του και όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και, ιδίως, από την 131/2013 τεχνική έκθεση της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, ο εν λόγω διαγωνισμός διενεργήθηκε στο πλαίσιο της προληπτικής συντήρησης των οχημάτων του …..., ενώ ουδόλως προέκυψε ότι η διενεργηθείσα διαδικασία αφορούσε την κάλυψη επιτακτικών αναγκών αντικατάστασης ελαστικών επισώτρων. Εξάλλου, προ της ανάθεσης της επίμαχης προμήθειας δεν είχε διαπιστωθεί η ανάγκη συντήρησης ή επισκευής των οχημάτων του Δήμου, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται στην ως άνω Υπουργική Απόφαση, η οποία, κατ’ ορθή ερμηνεία των σχετικών διατάξεων, δικαιολογεί την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην περίπτωση της επισκευής οχημάτων, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής (βλ. σκέψη ΙΙ.Β.). Αντιθέτως, τα προσκομιζόμενα «δελτία επιθεωρήσεως και επισκευής - αντικατάστασης ελαστικών οχημάτων» συντάχθηκαν μετά τη διενέργεια του πρόχειρου διαγωνισμού και την κατακύρωση του αποτελέσματός του (βλ. προηγούμενη σκέψη).

Προμήθεια ανταλλακτικών και εκτέλεση εργασιών:Υπό τις περιστάσεις αυτές, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι η ανάθεση της προμήθειας των ανταλλακτικών και των εργασιών επισκευής των ανωτέρω δύο οχημάτων του Δήμου στο ως άνω ιδιωτικό συνεργείο αυτοκινήτων έγινε από αναρμόδιο όργανο, ήτοι από τον Δήμαρχο ... και όχι από την Επιτροπή συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων οχημάτων του Δήμου, μόνη κατά νόμο αρμόδια για την ανάθεση των ανωτέρω εργασιών. Περαιτέρω, κατά παράβαση των οριζομένων στην προπαρατεθείσα Οικ.3373/390/20.3.1975 απόφαση του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως όπως ισχύει, δεν συμμετείχε στην εν λόγω Επιτροπή συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων οχημάτων του Δήμου ένας τουλάχιστον τεχνικός υπάλληλος ενώ, σύμφωνα με όσα αναφέρονται από τον Επίτροπο και δεν αναιρούνται με το απαντητικό στη διαφωνία έγγραφο του Δήμου ..., στο Δήμο υπηρετούσε κατά το διάστημα αυτό ο τεχνικός υπάλληλος …. Κατ’ ακολουθίαν των εκτεθέντων, βασίμως προβάλλει ο διαφωνών Επίτροπος ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Επίβλεψη εργασιών σε συνεργείο συντήρησης και επισκευής οχημάτων από κατόχους αδειών άσκησης επαγγέλματος ειδικοτήτων «Διπλωματούχου μηχανικού αυτοκινήτων» ή «Τεχνολόγου μηχανικού αυτοκινήτων» ΑΔΑ:9ΠΘΡ465ΧΘΞ-67Ν

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα παραπάνω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι: Α. Ο Δήμος ......, ο οποίος διαθέτει δικό του συνεργείο επισκευής οχημάτων, στο οποίο απασχολεί 78 υπαλλήλους, υποχρεούται, όπως ορθώς κρίθηκε με την υπό ανάκληση πράξη, να διενεργεί τη συντήρηση και επισκευή των οχημάτων του σ’ αυτό και μόνο, κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται να αναθέτει σχετικές υπηρεσίες σε ιδιωτικό συνεργείο, κατόπιν της υποχρεωτικής τήρησης της διαδικασίας που προβλέπεται στην παρ. α΄ της ως άνω οικ.3373/390/20.3.1975 υ.α., το καταληκτικό στάδιο της οποίας είναι η έκδοση αιτιολογημένης βεβαίωσης του δημοτικού συνεργείου για την αδυναμία του εκτέλεσης των διαπιστωθεισών ως αναγκαίων εργασιών. Εξάλλου, η τήρηση της εν λόγω διαδικασίας είναι υποχρεωτική είτε πρόκειται για την ανάθεση της συντήρησης-επισκευής οχημάτων που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής, για την οποία αρμόδια είναι η επιτροπή της ως άνω υ.α., είτε πρόκειται για την ανάθεση σχετικών υπηρεσιών, στο πλαίσιο μελλοντικού προγραμματισμού, από την αρμόδια όμως στην περίπτωση αυτή Οικονομική Επιτροπή, μέσω συμφωνίας πλαισίου, βάσει της οποίας περαιτέρω θα ανατίθεται κατά περίπτωση το ειδικότερο αντικείμενο των επιμέρους εκτελεστικών συμβάσεων, με επιμέλεια της επιτροπής της ως άνω υ.α., μετά από την τήρηση της κατά τα ανωτέρω προβλεπόμενης διαδικασίας και εφόσον τελικώς βεβαιούται η αδυναμία του δημοτικού συνεργείου να εκτελέσει τις αναγκαίες εργασίες. Κατ’ ακολουθίαν αυτών, μη νομίμως ανατέθηκε στην παρεμβαίνουσα εταιρεία η ανάθεση της επισκευής και συντήρησης των περιλαμβανόμενων στη διακήρυξη 316 οχημάτων του Δήμου, καθόσον δεν συντρέχει καμία από τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις(..)

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη, κατά το βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο λόγο, είναι μη νόμιμη, διότι η ως άνω ανάθεση της προμήθειας των ανταλλακτικών για τη συντήρηση και επισκευή των οχημάτων και μηχανημάτων του Δήμου έγινε από αναρμόδιο όργανο, ήτοι την Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ... και όχι από την Επιτροπή προμήθειας ανταλλακτικών, ελαστικών, συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων οχημάτων του Δήμου, μόνη κατά νόμο αρμόδια για την ανάθεση των ανωτέρω εργασιών και προμηθειών και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης. Ωστόσο, το Κλιμάκιο κρίνει κατ’ αποδοχή σχετικού ισχυρισμού του Δήμου, ότι τα αρμόδια όργανά του δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων, αλλά ενόψει του δυσερμήνευτου αυτών, συγγνωστώς, υπέλαβαν, ότι η προμήθεια ανταλλακτικών και ελαστικών για τα οχήματα του Δήμου, διέπεται από τις διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., τον οποίο και εφάρμοσαν. Κατόπιν τούτων, εφόσον δεν προβάλλεται άλλος λόγος μη νομιμότητας, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί