ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται η ανάκληση της 304/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως των επιμέρους αιτιολογιών της προσβαλλόμενης πράξης, ορθώς κατ' αποτέλεσμα εφαρμόστηκαν από το Κλιμάκιο οι ανωτέρω διατάξεις, απορριπτομένου του λόγου περί εσφαλμένης ερμηνείας του νόμου, δεδομένου ότι ούτε γίνεται επίκληση ούτε αποδεικνύονται γεγονότα αιφνίδια, τα οποία συνέβησαν μετά από όσα είχαν ήδη διαπιστωθεί και οδήγησαν στη σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, τα οποία να δικαιολογούν την κατάρτιση νέας συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, ο πρώτος λόγος ανάκλησης περί πλάνης περί τα πράγματα ως προς το τεχνικό αντικείμενο των συμπληρωματικών εργασιών προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι με αυτόν ουδόλως πλήττεται η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης του Κλιμακίου περί μη συνδρομής νέων απρόβλεπτων περιστάσεων για τη σύναψη της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, εκτός από εκείνες (έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, νέα υδρολογικά δεδομένα) που οδήγησαν και στη σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, εξαιτίας των οποίων, όμως, θα έπρεπε όλες οι απαιτούμενες συμπληρωματικές εργασίες να έχουν περιληφθεί στο αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου, άλλωστε, ότι, κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας, είχαν επαρκώς προβλεφθεί από την επικαιροποιημένη μελέτη ως απαραίτητες για το έργο. Εξάλλου, ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι επελέγη η σταδιακή ένταξη των συμπληρωματικών εργασιών, προκειμένου να εξευρεθούν οι απαιτούμενες πιστώσεις, πέραν του ότι προβάλλεται το πρώτον με την αίτηση ανάκλησης και δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου, δεν συνιστά, σε καμία περίπτωση, απρόβλεπτη περίσταση, που να δικαιολογεί τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, ενώ πουθενά στη νομοθεσία δεν αναφέρεται αυτοτελώς η δυνατότητα σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης σε περίπτωση προβλημάτων στη χρηματοδότηση του έργου.(..)Κατ' ακολουθία των ανωτέρω το Τμήμα κρίνει ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και, ως εκ τούτου, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου- εγκατάσταση αφαλάτωσης..Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, διότι: α) οι συμπληρωματικές εργασίες δεν παρίστανται αναγκαίες για την εκτέλεση του αρχικού έργου, αλλά αποτελούν επέκταση του τεχνικού και φυσικού αντικειμένου του, η οποία δεν περιλαμβανόταν στα συμβατικά τεύχη για την ανάθεση της κύριας σύμβασης, και β) δεν διαπιστώνεται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ότι εξαιτίας απρόβλεπτων περιστάσεων κατέστη αναγκαία, για την τεχνική εκτέλεση του υπό κατασκευή δημοπρατηθέντος έργου, η εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών, καθόσον για την επέκταση της δυναμικότητας της μονάδας αφαλάτωσης προβλεπόταν στα συμβατικά τεύχη νέα ανάθεση (Β΄ Φάση), άλλως η σημαντική αύξηση της τουριστικής - εποχικής κίνησης της περιοχής, αλλά και η βαθμιαία υποβάθμιση της ποιότητας του νερού των γεωτρήσεων (πίνακας παρακολούθησης .... 2008-2018 στη σελ. 12 της αιτιολογικής έκθεσης) ήταν γνωστή τουλάχιστον από τα έτη 2013- 2014, πριν τη δημοπράτηση του έργου, ο σχεδιασμός του οποίου πραγματοποιήθηκε με μεγάλη χρονική απόσταση, βάσει δεδομένων των προηγούμενων ετών σε σχέση με το χρόνο σύνταξης της προμελέτης (2011), επομένως δεν συντρέχει καμία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις βάσει των άρθρων 28 και 57 του ν.3669/2008, η συνδρομή των οποίων μπορούσε να παρέχει νόμιμο έρεισμα για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Εγκατάσταση αφαλάτωσης - Θέση ...Δήμου ...».

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/122/2020

Αποκατάσταση φυσικών καταστροφών-συμπληρωματική σύμβαση...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, αφού δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι περιστάσεις που δεν ήταν γνωστές εξαρχής στην αναθέτουσα αρχή, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει τουλάχιστον μία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και δεν παρέχεται νόμιμο έρεισμα για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με αύξηση του συμβατικού της αντικειμένου. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 2.3. και 2.4., η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης ελέγχεται ως μη νόμιμη και για τον πρόσθετο λόγο ότι έχει ήδη εξαντληθεί η προθεσμία περαίωσης του αρχικού έργου, ενώ δεν έχει εγκριθεί οιαδήποτε νέα παράταση των προθεσμιών αυτής (βλ. Ελ.Συν. Μείζονος Επταμελούς Συνθέσεως 2429/2011, Ε΄ Κλιμ. 104/2012, 331, 307, 108/2011).Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές στο Δήμο .... – Αστική Οδοποιία».

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1297/2019.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1213/2020

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Εργασίες Διαμόρφωσης Κυττάρων Β΄ Φάσης».(....)Επομένως, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που απαιτείται κατά νόμο να προηγηθεί για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και η οποία, ολοκληρούμενη σε μία και μοναδική φάση, περιλαμβάνει την έκδοση απόφασης ανάθεσης στον ανάδοχο συμπληρωματικής σύμβασης και έγκρισης του σχετικού Α.Π.Ε..Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προώρως και ως εκ τούτου απαραδέκτως υποβλήθηκε ενώπιόν του για προσυμβατικό έλεγχο το ανωτέρω σχέδιο της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης Εργασιών.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2345/2017.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται από το Τμήμα τούτο η ανάκληση της 645/2007 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ε΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντιπλημμυρικά Έργα (Βασικοί αγωγοί ομβρίων) στην παραλιακή περιοχή του Δήμου Καλυβίων – Θορικού (Α΄ φάση)» μεταξύ της αιτούσας και της, ήδη παρεμβαίνουσας, ανώνυμης τεχνικής εταιρείας με την επωνυμία … Α.Τ.Ε., συνολικής δαπάνης 327.151,84 Ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α..(....)Η εκτέλεση δε των συμπληρωματικών αυτών υπηρεσιών είχε εγκριθεί από την 4η Νομαρχιακή Επιτροπή της Ν.Α.Α.Α. με την 73/16.7.2007 απόφασή της κατά τη διάρκεια του αρχικού συμβατικού χρόνου κατασκευής του έργου και προ της παρόδου της προθεσμίας περάτωσής του (28.7.2007), η οποία έχει ήδη παραταθεί μέχρι 31.10.2007 (πράξη 32/14.9.2007 της 4ης Νομαρχιακής Επιτροπής). Τέλος, οι εργασίες της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατέστησαν απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωση του έργου και την αντιπλημμυρική θωράκιση της κατοικημένης περιοχής που αυτό αφορά ιδιαίτερα μετά την πυρκαγιά που έπληξε το Δήμο Καλυβίων. Ανακαλεί την 645/2007 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Ε΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ … Ν. …», συνολικής δαπάνης 12.287.350,42 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).(....)Κατόπιν αυτών και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, προκειμένου να ασκηθεί, κατά τις οικείες διατάξεις, από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, απαιτείται δήλωση βούλησης της αναθέτουσας αρχής με τέτοιο περιεχόμενο, ήτοι απόφαση ανάθεσης, που περιέχει, επιπλέον, και την έγκριση του συνοδευτικού της σύμβασης Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών. Εξάλλου, με δεδομένο ότι για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, η ανάθεση ολοκληρώνεται σε μία και μοναδική φάση με τη λήψη της οικείας απόφασης, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οι διενεργηθείσες προπαρασκευαστικές ενέργειες συνιστούν οποιοδήποτε στάδιο ανάθεσης, νομίμως υποβαλλόμενο προς άσκηση προσυμβατικού ελέγχου. Κατ’ ακολουθίαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προώρως και ως εκ τούτου απαραδέκτως υποβάλλεται ενώπιόν του για προσυμβατικό έλεγχο το ανωτέρω σχέδιο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/439/2009.

ΈΡΓΟ-Συμπληρωματική σύμβαση:ζητείται η αναθεώρηση της 842/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής της από 23.3.2018 αίτησης ανάκλησης της 112/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα …– ….– ….(Α.Σ.717/26.9.2014), μεταξύ της αιτούσας και της παρεμβαίνουσας κοινοπραξίας «.......A.».(...)Επομένως, από τη συνεκτίμηση όλων των ανωτέρω στοιχείων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, μη οφειλόμενες σε υπαιτιότητα των οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών της υπό έλεγχο σύμβασης.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση καθώς και η υπέρ αυτής παρέμβαση της κοινοπραξίας «.......A.», πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναθεωρηθεί η 842/2018 απόφαση του VI Τμήματος και να αποδοθεί στην αιτούσα το καταβληθέν παράβολο. Περαιτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η από 23.3.2018 αίτηση ανάκλησης, να ανακληθεί η  112/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, να κριθεί ότι το οικείο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης και αντικατάστασης 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα …..» δύναται να υπογραφεί και, τέλος, να αποδοθεί στην αιτούσα το καταβληθέν αντίστοιχο παράβολο.Αναθεωρεί την 842/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΡΓΑ.ζητείται παραδεκτώς η αναθεώρηση της 666/2017 Απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκαν αιτήσεις των ήδη αιτούντων για την ανάκληση της 26/2017 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντήρηση και επισκευή κτιριακών εγκαταστάσεων για στέγαση υπηρεσιών Ελληνικής Αστυνομίας στη Δράμα», με την αιτιολογία ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης(..)Τούτων δοθέντων, συντρέχουν εν προκειμένω απρόβλεπτες περιστάσεις που καθιστούν αναγκαία την εκτέλεση του συνόλου των περιλαμβανομένων στην επίμαχη 1η συμπληρωματική σύμβαση εργασιών, οι οποίες, λόγω της φύσης τους, είναι απολύτως αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και δεν μπορούν να διαχωριστούν τεχνικά και οικονομικά από αυτή χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή. Κρίνοντας αντίθετα το VI Τμήμα, που με την προσβαλλόμενη απόφασή του απέρριψε τις ασκηθείσες κατά της απορριπτικής πράξης του Ε΄ Κλιμακίου αιτήσεις ανάκλησης, έσφαλε ως προς την εφαρμογή των οικείων διατάξεων και πρέπει, κατά παραδοχή ως βάσιμου του οικείου λόγου των αιτήσεων αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η απόφαση αυτή....Αναθεωρεί την 666/2017 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ανακαλεί την 26/2017 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντήρηση και επισκευή κτιριακών

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων επί της Λεωφόρου Αθηνών, από την οδό Πατριάρχου Σεργίου Δήμου Περιστερίου μέχρι την οδό Πύλου Δήμου Χαϊδαρίου», συμβατικής δαπάνης 1.403.225,81 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εξακολουθεί να τελεί σε επίπεδο προπαρασκευής, δεδομένου ότι δεν έχει εκδοθεί από το αρμόδιο όργανο, ήτοι από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Αττικής η απόφαση έγκρισης του 2ου ΑΠΕ. Όμως, προκειμένου να ασκηθεί, κατά τις οικείες διατάξεις, από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας της σύμβασης αυτής, απαιτείται δήλωση βούλησης της αναθέτουσας αρχής με τέτοιο περιεχόμενο, ήτοι απόφαση σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, που περιέχει, επιπλέον, και την έγκριση του συνοδευτικού της σύμβασης Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών. Περαιτέρω, εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που απαιτείται κατά νόμο να προηγηθεί για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, δεν στοιχειοθετείται αυτοτελής επιμέρους φάση της διαδικασίας σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, νομίμως υποβαλλόμενη προς άσκηση προσυμβατικού ελέγχου(....) Απαραδέκτως, εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου τούτου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας το σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων επί της Λεωφόρου Αθηνών, από την οδό Πατριάρχου Σεργίου Δήμου Περιστερίου μέχρι την οδό Πύλου Δήμου Χαϊδαρίου», μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της εταιρείας «… ΑΤΕ».

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕλΣυν.Κλ.Ε/434/2016.

Ζητείται η ανάκληση της 160/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία  κρίθηκε ότι κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή υπογείου χώρου στάθμευσης στο Δημοτικό Στάδιο.(...) Κατόπιν τούτων, το Τμήμα κρίνει ότι, οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αιτούντες, εξαιτίας  των οποίων κατέστησαν αναγκαίες οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, δεν είναι απρόβλεπτες κατά την έννοια του νόμου, και δεν δικαιολογούν τη σύναψη αυτής, αλλά αντίθετα οφείλονται σε παραλείψεις και αστοχίες της αρχικής μελέτης, απορριπτομένου του σχετικού λόγου ανάκλησης ως αβάσιμου. Εξάλλου, απορριπτέος κρίνεται ο προβληθείς από το Δήμο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, καθόσον η ανάθεση εκτέλεσης συμπληρωματικής σύμβασης συνιστά μία εξαιρετική διαδικασία απευθείας ανάθεσης και τόσο η νομοθεσία όσο και η νομολογία είναι από μακρού χρόνου γνωστές και σταθερές, ως προς τις προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων και ειδικότερα ως προς την συνδρομή των απρόβλεπτων περιστάσεων, μόνη δε η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να θεωρηθεί συγγνωστή η μη τήρηση της νόμιμης διαδικασίας (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μειζ. - Επταμ. Σύνθεσης 3998/2013, VI Τμ. 6632/2015 3631, 2270, 27, 25/2013, 3491, 2811, 2790, 1130/2012).​(...)6. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι: α) η αίτηση ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «.....» και β) η αίτηση ανάκλησης του Δήμου ....., πρέπει να απορριφθούν. Ακολούθως, δεν πρέπει να  ανακληθεί η 160/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, ενώ διατάσσεται η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του κατατεθέντος για την άσκηση της αίτησης ανάκλησης της ανωτέρω εταιρείας παραβόλου.

ΕΣ/ΤΜ.Μ.Ε.ΣΥΝΘ./1873/2017.(...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 1347/2017 απόφασή του VI Τμήματος. Περαιτέρω, γενομένης δεκτής της αίτησης, πρέπει να ανακληθεί η 160/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Τμήμα αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.