Ο νόμιμος τόκος και ο τόκος υπερημερίας κάθε οφειλής του δημοσίου, κατά τη διάταξη του άρθρου 21 του κώδικα νόμων περί δικών του δημοσίου, που ορίζεται σε 6% ετησίως, αντίκειται στο σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Παραπέμπει στην  Ολομέλεια.

Η ρύθμιση του άρθρου 7 παρ. 2 ΝΔ 496/1974, με την οποία αναγνωρίζεται το δικαίωμα στα ΝΠΔΔ να καταβάλουν ποσοστό τόκου υπερημερίας (6%) μικρότερο από εκείνο που καταβάλουν οι ιδιώτες, εισάγει επιτρεπτή εξαίρεση και διάκριση υπέρ των προσώπων αυτών και κρίνεται συνταγματική. Αντίθετη η μειοψηφία. Παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια με την υπ΄ αρ. 248/2005 απόφαση Β1 τμήματος και αναιρεί την υπ΄ αρ. 2515/2003 απόφαση Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών.

Εκτέλεση δημοσίου έργου- τόκος υπερημερίας:..Επειδή, η κρίση της προσβαλλομένης αποφάσεως ότι για τον υπολογισμό του οφειλόμενου στην αναιρεσίβλητη τόκου εφαρμόζεται το εκάστοτε γενικώς ισχύον επιτόκιο υπερημερίας δεν είναι νόμιμη, διότι, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 8 και 10, εφαρμοστέο εν προκειμένω είναι το επιτόκιο που προβλέπεται από το άρθρο 4 παρ. 4 του π.δ. 166/2003, με την επιφύλαξη, πάντως, της ρυθμίσεως του άρθρου 8 του εν λόγω διατάγματος, δηλαδή με την επιφύλαξη ότι οι κοινές διατάξεις που αφορούν την εκτέλεση των συμβάσεων δημοσίων έργων δεν προβλέπουν ευνοϊκότερο για τον ανάδοχο επιτόκιο, οπότε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις αυτές. Συνεπώς, ο λόγος αναιρέσεως, με τον οποίο προβάλλεται ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 4 παρ. 4 του π.δ. 166/2003 η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση υποχρέωσε το Δημόσιο να καταβάλει στην αναιρεσίβλητη τόκο με βάση το εκάστοτε γενικώς ισχύον επιτόκιο υπερημερίας, είναι βάσιμος και, ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να αναιρεθεί, κατά το μέρος που με αυτήν ορίσθηκε ότι ο καταβλητέος στην αναιρεσίβλητη τόκος για τα οφειλόμενα σε αυτήν ποσά πρέπει να υπολογισθεί με βάση το εκάστοτε γενικώς ισχύον επιτόκιο υπερημερίας, η υπόθεση δε, η οποία χρειάζεται διευκρίνιση ως προς το πραγματικό, πρέπει να παραπεμφθεί, κατά το αναιρούμενο μέρος στο εκδόν την εν λόγω απόφαση δικαστήριο, προκειμένου να κρίνει, ενόψει της ρυθμίσεως του άρθρου 8 του π.δ. 166/2003, ποιά διάταξη προβλέπει το ευνοϊκότερο για την αναιρεσίβλητη επιτόκιο.

Χρεωστικά ανοίγματα των Ο.Τ.Α. προς το Τ.Π. & Δανείων – Τόκος υπερημερίας – Ποσοστό – Έναρξη τοκοφορίας.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Οι Ο.Τ.Α. «Δήμος Ν….», «Δήμος Φ….» και «Δήμος Α….», οι οποίοι δεν έχουν ρυθμίσει εντός της προβλεπομένης από τη διάταξη της παρ.1 του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 προθεσμίας, όπως αυτή ισχύει μετά την τροποποίησή της με τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012 και του εδ.3 της υποπαρ.Γ.5 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, τα χρεωστικά τους ανοίγματα προς το Τ.Π. & Δανείων, επιβαρύνονται με τον ισχύοντα για τα ν.π.δ.δ. τόκο υπερημερίας (6% ετησίως), αρχής γενομένης από της απράκτου παρελεύσεως της ορισθείσης με την τελευταία από τις ανωτέρω διατάξεις δήλης ημέρας πληρωμής (30.6.2013). Ο Ο.Τ.Α. «Δήμος Μ….» απαλλάσσεται της επιβαρύνσεως με τόκους υπερημερίας, εφόσον προέβη σε εξόφληση των χρεωστικών του ανοιγμάτων, εντός της ορισθείσης από τον ανωτέρω νόμο (όπως ισχύει) προθεσμίας. (πλειοψ.)

Συμβάσεις πώλησης ιατρικών – φαρμακευτικών προϊόντων..Με δεδομένο, όμως, ότι όλες οι επίδικες συμβάσεις καταρτίστηκαν εντός των ετών 2006 και 2007, η παραγραφή των αντίστοιχων αγωγικών αξιώσεων άρχιζε από 1.1.2007 και 1.1.2008 και συμπληρωνόταν την 31.12.2011 και την 31.12.2012 αντίστοιχα. Με την ασκηθείσα στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο από 16.6.2015 αγωγή της, η οποία επιδόθηκε στο εναγόμενο την 29.6.2015, η ενάγουσα ζήτησε, κατά τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού, λόγω ακυρότητας των επίδικων συμβάσεων εξαιτίας της μη τήρησης του απαιτούμενου από το νόμο για τη σύναψή τους έγγραφου τύπου, το ποσό των 56.039,84 ευρώ ως ισόποση δαπάνη που το εναγόμενο ΝΠΔΔ εξοικονόμησε και στην οποία θα υποβαλλόταν, εάν προμηθευόταν το ιατροφαρμακευτικό υλικό με έγκυρες συμβάσεις από άλλο πρόσωπο. Από το χρόνο, όμως, που γεννήθηκε η επίδικη αξίωση και ήταν δυνατή η δικαστική της επιδίωξη μέχρι την άσκηση της ως άνω αγωγής (29.6.2015), παρήλθε χρόνος μεγαλύτερος των πέντε ετών, με αποτέλεσμα να έχει παραγραφεί η αξίωση αυτή της ενάγουσας έναντι του εναγομένου ΝΠΔΔ, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη της παρούσας (άρθρα 48 παρ. 1 και 49 ν.δ. 496/1974), κατά την βάσιμη σχετική ένσταση του τελευταίου, ζήτημα άλλωστε, που εξετάζεται και αυτεπαγγέλτως (άρθρο 52 εδ. γ΄ του ν.δ. 496/1974). Και ναι μεν η ενάγουσα επικαλείται διακοπή της παραγραφής με την επίδοση της προγενέστερης από 18.4.2011 (με αριθμό κατάθεσης …./2011) αγωγής της στο εναγόμενο πριν την πάροδο της πενταετίας, πλην όμως ο ισχυρισμός αυτός είναι ουσιαστικά αβάσιμος. Ειδικότερα, με την ως άνω προγενέστερη αγωγή της η ενάγουσα ζήτησε να υποχρεωθεί το εναγόμενο να της καταβάλει, ως οφειλόμενο τίμημα από τις συμβάσεις πώλησης (σε συνδυασμό με τις συμβάσεις εκχώρησης), την αξία των πωληθέντων ιατροφαρμακευτικών υλικών εντόκως από την επομένη της παρέλευσης 60 ημερών από την επίδοση εκάστου τιμολογίου. Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 3437/2014 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου ..., η οποία δέχθηκε εν μέρει αυτήν, ως βάσιμη κατ’ ουσία, ως προς τα αναφερόμενα τιμολόγια πώλησης που δεν υπερέβαιναν το ποσό των 2.500 ευρώ έκαστο και απέρριψε αυτήν, ως αόριστη, ως προς τα λοιπά τιμολόγια, που υπερέβαιναν το ποσό των 2.500 ευρώ έκαστο. Η αγωγή, όμως, αυτή είχε ιστορική και νομική αιτία διάφορη της μεταγενέστερης από 16.6.2015 αγωγής που ασκήθηκε ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου για τα ίδια αυτά τιμολόγια, δεδομένου ότι η ευθύνη του εναγομένου στην πρώτη αγωγή στηριζόταν αποκλειστικά στη σύμβαση πώλησης, ενώ στην μεταγενέστερη αγωγή στηρίζεται στις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού, δηλαδή σε εντελώς διαφορετική ιστορική και νομική βάση. Σύμφωνα, όμως, με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη της παρούσας για να επέλθει διακοπή της παραγραφής λόγω της ασκηθείσης πρώτης χρονικά αγωγής και της επανέγερσής της κατ’ άρθρο 263 ΑΚ (το οποίο έχει εφαρμογή και στην παραγραφή των κατά των ΝΠΔΔ χρηματικών απαιτήσεων, ενόψει του ότι δεν υπάρχει αντίθετη ρύθμιση με το ν.δ. 496/1974), πρέπει η μεταγενέστερη αγωγή να έχει την ίδια ιστορική και νομική βάση με την αρχική αγωγή, προϋπόθεση που δεν συντρέχει στην προκείμενη περίπτωση ως προς τις αγωγές αυτές (ήτοι την αρχική που ασκήθηκε με βάση τη σύμβαση πώλησης και την μεταγενέστερη που ασκήθηκε με βάση τον αδικαιολόγητο πλουτισμό), οι οποίες εισάγουν διαφορετικά αντικείμενα δίκης, δεδομένου ότι το πραγματικό των εφαρμοζομένων διατάξεων είναι διαφορετικό στις δύο αυτές περιπτώσεις, ενώ και οι έννομες συνέπειες (νομική θεμελίωση) είναι, επίσης, διαφορετικές κατά τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη της παρούσας. Επομένως, η εκκαλούμενη απόφαση, η οποία δέχθηκε τα ίδια και απέρριψε ως παραγεγραμμένη την αξίωση της ενάγουσας και, συνακόλουθα, ως ουσιαστικά αβάσιμη την αγωγή, κατά παραδοχή του περί παραγραφής ισχυρισμού του εναγόμενου ΝΠΔΔ, δεν έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων που αναφέρθηκαν στη ίδια ως άνω νομική σκέψη της και, ως εκ τούτου, ο μοναδικός λόγος της υπό κρίση έφεσης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.

Εγκυρότητα ή μη κατάσχεσης εις χείρας τρίτου στηριζόμενης σε απόγραφο τελεσίδικης απόφασης, η οποία στη συνέχεια αναιρέθηκε. Ύψος και ποσοστό τόκου που καταβάλλεται στον επισπεύδοντα την κατάσχεση.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Η επιβληθείσα κατάσχεση εις χείρας του Ελληνικού Δημοσίου ως τρίτου δυνάμει απογράφου τελεσίδικης απόφασης, η οποία στη συνέχεια αναιρέθηκε, παραμένει τυπικά ισχυρή, αφού δεν έχει απαγγελθεί με δικαστική απόφαση η ακυρότητά της, όμως η αρμόδια υπηρεσία του Ελληνικού Δημοσίου δεν μπορεί να καταβάλει το ποσόν για το οποίο έχει εκδοθεί το ανωτέρω απόγραφο στον επισπεύδοντα την κατάσχεση, αλλά ούτε και στον καθ’ ού η εκτέλεση. Υποχρεούται να καταβάλει τα ποσά για τα οποία έχουν εκδοθεί άλλα απόγραφα. Οι τόκοι αυτών πρέπει να υπολογισθούν μέχρι την ημέρα της πληρωμής με το οριζόμενο από το νόμο γα τον τόκο υπερημερίας ποσοστό (345 Α.Κ.) και όχι με το προβλεπόμενο από το άρθρο 21 του ΝΔ 26/1944 τόκο υπερημερίας για τις οφειλές του Δημοσίου. (ομοφ.)

Συμβασιούχοι – Καταβολή μισθών υπερημερίας – Συμμόρφωση του Δημοσίου προς το διατακτικό δικαστικών αποφάσεων.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Έχει καλυφθεί η υποχρέωση συμμόρφωσης του Ελληνικού Δημοσίου προς το περιεχόμενο της υπ’ αριθ. 243/2009 απόφασης του Εφετείου Κέρκυρας, με την οποία υποχρεώθηκε να καταβάλει χρηματικά ποσά στους ενάγοντες, ως μισθούς υπερημερίας, για το χρονικό διάστημα μέχρι τις 11 Μαΐου 2006, διότι είχε απασχολήσει, μέχρι την ημερομηνία αυτή, τους ενδιαφερόμενους, κατόπιν σχετικών αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων, καταβάλλοντας τις προβλεπόμενες αποδοχές. β) Με βάση τις οικείες μισθολογικές καταστάσεις, οφείλει η υπηρεσία να προβεί σε ακριβή υπολογισμό των ποσών, τα οποία ήδη έχουν καταβληθεί στους ενδιαφερομένους, κατά το επίδικο χρονικό διάστημα και εφόσον διαπιστώσει αποκλίσεις ως προς τα επιδικασθέντα τελικώς, οφείλει αναλόγως, είτε να καλύψει τυχόν διαφορές υπέρ των αντιδίκων, είτε να αναζητήσει ποσά τα οποία δεν αντιστοιχούν τυχόν σε έκτακτες παροχές (ομοφ.).

Δημόσια έργα. Μετά την έγκριση των λογαριασμών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία ανακύπτει υποχρέωση του κυρίου του έργου προς πληρωμή τους. Τόκος υπερημερίας οφείλεται από την υποβολή έγγραφης όχλησης με το επιτόκιο που ορίζεται στο π.δ. 166/2003. Προληπτικός έλεγχος των δαπανών του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των νπδδ από το Ε.Σ. Δεν ελέγχεται παρεμπιπτόντως και η νομιμότητα των ατομικών διοικητικών πράξεων ανάθεσης της εκτέλεσης του έργου στον ανάδοχο. Υπαρξη περισσοτέρων χρεών του οφειλέτη και καταλογισμός των καταβολών κατά τα άρθρα 422-423 ΑΚ.

ΝΠΔΔ. Οργανισμός Εργατικής Εστίας. Τόκοι υπερημερίας.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο νομιμοποιείται να ζητήσει από το ΝΠΔΔ με την επωνυμία Οργανισμός Εργατικής Εστίας τόκους υπερημερίας λόγω μη εκπλήρωσης της υποχρεώσεως για απόδοση των τοκοχρεωλυτικών δόσεων στεγαστικών δανείων, που η Τοπική Επιτροπή Νάουσας έχει παρακρατήσει από τους μισθούς υπαλλήλων της, μόνο με καταψηφιστική αγωγή.

Ερωτάται εάν κατά την εκτέλεση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, η οποία εκδόθηκε επί καταψηφιστικής αγωγής για την καταβολή αποζημίωσης από απαλλοτρίωση που δεν συντελέστηκε, υποχρεούται η Υπηρεσία στην καταβολή των επιδικασθέντων τόκων με επιτόκιο 6% ετησίως, σύμφωνα με το διατακτικό της απόφασης, αντί 3%, σύμφωνα με το άρθρο 45 παρ. 1-3 του ν. 4607/2019 για το χρονικό διάστημα από την θέση σε ισχύ του νόμου αυτού την 1-5-2019 έως την ημερομηνία έκδοσης των σχετικών γραμματίων σύστασης χρηματικής παρακατάθεσης του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.(...)Η υπηρεσία ΥΠΑ έχει υποχρέωση να συμμορφωθεί με το περιεχόμενο της αμετάκλητης εφετειακής απόφασης και να εκτελέσει αυτήν σύμφωνα με το διατακτικό της και συγκεκριμένα να καταβάλει στους αντιδίκους τα καθορισθέντα με την απόφαση αυτήν ποσά με το νόμιμο τόκο υπερημερίας με επιτόκιο 6% από την επίδοση της αγωγής μέχρι την ολοσχερή εξόφληση και όχι με το επιτόκιο που ορίζεται στο άρθρο 45 του ν. 4607/2019 (ομόφωνα).