Εξέταση της δυνατότητας υπογραφής Συμπληρωματικής Συμβάσεως για πρόσθετες εργασίες σε έργο των Ενόπλων Δυνάμεων, σύμφωνα με τα άρθρα 43 και 44 του ΠΔ 609/1985.α) Είναι νόμιμη η υπογραφή Συμπληρωματικής Σύμβασης με τον ανάδοχο του έργου «Αναβάθμιση Εγκαταστάσεων Καυσίμων εντός Βάσης στην 117 ΠΜ» (ΑΝΔ-188Ν) για τις επιπλέον εργασίες που ανατέθηκαν σ’ αυτόν, διότι για τις εργασίες αυτές συντρέχουν οι προκύπτουσες από την ερμηνεία του άρθρου 8 παρ.1 του Ν 1418/1984, σε συνδυασμό με τα άρθρα 43-44 του ΠΔ 609/1985  προϋποθέσεις, προκειμένου να χαρακτηρισθούν «πρόσθετες». β) Ο ανάδοχος θα πληρωθεί στα πλαίσια υλοποίησης της συμπληρωματικής συμβάσεως, αφού πρώτα ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εκ του νόμου διαδικασίες (παραλαβή εργασιών κ.λπ.). 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 8 παρ. 3 δ του π.δ. 334/2000 (και οι αντίστοιχες των άρθρων 8 παρ. 1 του ν. 1418/1984, όπως ισχύει και 43 του π.δ./τος 609/1985), καθόσον οι πρόσθετες εργασίες, που αποτελούν το συμβατικό αντικείμενο της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης α)είναι πράγματι συμπληρωματικές, σύμφωνα με όσα ήδη εκτέθηκαν και δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο του έργο (βλ. αρχική σύμβαση και συμβατικό τεύχος τεχνικής περιγραφής), β) κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων .., γ) δεν μπορούν από τη φύση τους να διαχωρισθούν από την εκτέλεση της κύριας σύμβασης χωρίς να δημιουργήσουν προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή, δ) η δε συνολική δαπάνη τους, η οποία ανέρχεται σε 1.370.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού (2.945.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) της κύριας σύμβασης.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι πρόσθετες εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση, αποτελούν συμπληρωματικές εργασίες κατά την έννοια των διατάξεων που προαναφέρθηκαν και ως εκ τούτου δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της σύμβασης αυτής.

Τελική επιμέτρηση.Στην τελική επιμέτρηση δεν επιτρέπεται να περιληφθούν, νέες μη τιμολογημένες εργασίες. (ομόφωνα) β) Δεν επιτρέπεται κατ’ αρχήν να συμπεριληφθούν στον ΑΠΕ για το κλείσιμο της εργολαβίας, νέες μη τιμολογημένες εργασίες που έχουν εκτελεσθεί, εκτός αν, συντρέχουν: αα) Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που τάσσονται από το δεύτερο εδάφιο της παρ.1 του άρθρου 8 του Ν 1418/84, σε συνδυασμό με τις περιπτ. δ, δ1 και δ2 της παρ.3 του άρθρου 8 του ΠΔ 23/1993 (και ήδη με την περίπτ. δ της παρ.3 του άρθρου 8 του ΠΔ 334/2000), ββ) Είχε προηγηθεί της εκτελέσεώς τους έγκριση της Προϊσταμένης Αρχής, ύστερα από τεχνική περιγραφή των εργασιών εκ μέρους της Δ/νουσας Υπηρεσίας, με αιτιολόγηση του επείγοντος και εκτίμηση της δαπάνης, με βάση τις συμβατικές τιμές μονάδας ή ενδεικτικές τιμές για τις νέες εργασίες και ο ΑΠΕ στον οποίο περιλαμβάνονται είναι ο επόμενος της εκτελέσεώς τους και, γγ) Ως προς τις νέες εργασίες που περιλαμβάνονται στον ΑΠΕ, εφ’ όσον συνοδεύεται ο τελευταίος από ΠΚΤΜΝΕ που κανονίζει τις τιμές για τις εργασίες αυτές και συντάσσεται υποχρεωτικά με την εφαρμογή των κατά περίπτωση οριζομένων στην παρ.3 του άρθρου 43 του ΠΔ 609/85. (ομόφωνα) γ) Δεν επιτρέπεται η υπογραφή συμπληρωματικής συμβάσεως για πρόσθετες εργασίες (νέες ή υπερσυμβατικές) μετά την εκτέλεσή τους, εκτός αν, συντρέχουν, οι ίδιες προϋποθέσεις υπό τις οποίες επιτρέπεται και η σύνταξη και έγκριση ΑΠΕ, στον οποίο περιλαμβάνονται πρόσθετες εργασίες μετά την εκτέλεσή τους και εφ’ όσον προηγηθεί της καταρτίσεως της συμβάσεως, η σύνταξη και έγκριση ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στο δεύτερο υποερώτημα.

Η εξόφληση του 1ου λογαριασμού της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης έργου είναι μη νόμιμη, διότι αυτή περιλαμβάνει και εργασίες που : α) δεν αποτελούν συμπληρωματικές, αλλά νέες εργασίες, οι οποίες επεκτείνουν το τεχνικό αντικείμενο του έργου και β) η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους δεν οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, όπως αυτές ορίζονται στις διατάξεις του ν.1418/1984, του π.δ 609/1985 και του π.δ 60/2007. Περαιτέρω, η 1η συμπληρωματική σύμβαση, συνήφθη μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περαίωσης του επίμαχου έργου, ενώ η παράταση που χορηγήθηκε με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, χωρίς μάλιστα να προηγηθεί γνωμοδότηση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, που διατυπώθηκε μεταγενέστερα, συνιστά στην πράξη χορήγηση νέας προθεσμίας, η οποία όμως δεν βρίσκει έρεισμα τις διατάξεις περί δημοσίων έργων (άρθρα 5 παρ.4, 43 του ν. 1418/84 και 4παρ.1 του ν.2372/1996). Όμοια η 99/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος (συγγνωστή πλάνη)

Εξόφληση 8ου λογαριασμού έργου. Μη νόμιμη η χρήση του κονδυλίου των απρόβλεπτων δαπανών για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών με το 2ο Α.Π.Ε., αφού αυτές οι επιπλέον εργασίες μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.2 εδ.β΄του άρθρου 43 του π.δ. 609/1985. Όμοια η 113/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος, δεν ανακαλεί τη 291/2008, (συγγνωστή πλάνη). Όμοιες οι 163,321/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος Όμοια η 334/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος, (συγγνωστή πλάνη

Δημόσια έργα. Εκτέλεση προσθέτων επειγουσών εργασιών. Υποχρεώσεις αναδόχου και δυνατότητα Υπηρεσίας για χορήγηση παρατάσεως χωρίς αναθεώρηση λόγω υπαιτιότητας του αναδόχου και επιβολή ποινικής ρήτρας.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Προεδρεύων: Ρ.Αντωνακόπουλος, Αντιπρόεδρος, Εισηγήτρια: Α.Καπετανάκη, Πάρεδρος. Η μη έγκριση ανακεφαλαιωτικού πίνακα εντός ευλόγου χρόνου παρέχει τη δυνατότητα στον ανάδοχο να αρνηθεί την εκτέλεση των, κατόπιν έγγραφης εντολής της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, νέων εργασιών ή αυξημένων συμβατικών, τούτο όμως δεν ισχύει όταν πρόκειται για τις επείγουσες υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 44 παρ.1 του π.δ.609/1985 πρόσθετες εργασίες, τις οποίες είναι υποχρεωμένος ο ανάδοχος να εκτελέσει, και οι οποίες θα συμπεριληφθούν σε πιστοποιήσεις και πριν την έγκριση του πίνακα. Στην περίπτωση αυτή η μη έγκριση του ανακεφαλαιωτικού πίνακα δεν επενεργεί στη δυνατότητα της Διευθύνουσας Υπηρεσίας αφενός να χορηγεί παράταση χωρίς αναθεώρηση λόγω υπαιτιότητας του αναδόχου και αφετέρου να επιβάλει ποινική ρήτρα, εφόσον τούτο ορίζεται με τη σύμβαση σε περίπτωση υπαίτιας εκ μέρους του αναδόχου υπερβάσεως της συνολικής προθεσμίας κατασκευής του έργου.

Διαγωνισμοί για την ανάθεση δημοσίων έργων. Έλεγχος καταλληλότητας υποψηφίων και έννοια «παύσης εργασιών». Επιτροπές Διαγωνισμού για την ανάθεση έργων κατά το σύστημα «μελέτη-κατασκευή».(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Η «παύση των εργασιών», που κατά το ΠΔ 334/2000 δεν πρέπει να υφίσταται, για να κριθεί κατάλληλος υποψήφιος διαγωνιζόμενος σε διαγωνισμό ανάθεσης δημοσίου έργου ταυτίζεται με την παύση των εργασιών της πτώχευσης, ελλείψει ενεργητικού. Το σχετικό πιστοποιητικό εκδίδεται από τη γραμματεία των αρμόδιων κατά τόπον Πρωτοδικείων. (πλειοψ.) β) Οι Επιτροπές Διαγωνισμού (Ε.Δ.) και Εισήγησης για Ανάθεση (Ε.Ε.Α.) όπως προβλέπονται από το ΠΔ 609/1985, εξακολουθούν και μετά την εφαρμογή του Ν 3263/2004 να φέρουν τους πιο πάνω τίτλους και να συγκροτούνται κατά τα άρθρα 21 και 22 του ως άνω ΠΔ, όταν οι διαγωνισμοί διεξάγονται με το σύστημα «μελέτη-κατασκευή». (ομοφ.)

Εξόφληση 4ου Λογαριασμού έργου, μετά από τη σύναψη 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Μη νόμιμη η δαπάνη, διότι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 8 παρ.1 του ν.1418/1984, του άρθρου 8 παρ. 3 του π.δ. 334/2000 και του άρθρου 43 παρ.1 του π.δ. 609/1985, η εκτέλεση των συμπληρωματικών αυτών εργασιών υπαγορεύθηκε από την ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας του έργου («για να γίνει λειτουργικό, ολοκληρωμένο και αυτοτελές το έργο») και όχι από τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. Όμοια η 316/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η αναθεώρηση α)της 1250/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και β)της 20/2011 πράξης του Ε΄ Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την προσβαλλόμενη απόφαση, κατά την μειοψηφούσα γνώμη της οποίας, σε κάθε περίπτωση, πλην των ρητών νομοθετικών επιταγών, εκτέλεσης (έστω και μερικής) των εργασιών της σύμβασης, στερείται το Κλιμάκιο της κατά χρόνο αρμοδιότητας αυτού να προβεί στον έλεγχο νομιμότητας της σύμβασης, κρίθηκε ότι οι υπό στοιχ. β) εργασίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, ενώ και οι υπό στοιχ. γ) εργασίες έχουν ολοκληρωθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος αυτών, επομένως ορθώς, κατά την προσβαλλομένη απόφαση, απεφάνθη το Ε΄ Κλιμάκιο ότι στερείται της αρμοδιότητας να τις ελέγξει. Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν, κατά πλειοψηφία, δεκτά στην υπό στοιχ. II σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι εσφαλμένως, τόσο το Κλιμάκιο όσο και το Τμήμα, κατέληξαν στην κρίση περί της ορθότητος της αποχής του Κλιμακίου από τον έλεγχο νομιμότητας της επίδικης σύμβασης, χωρίς προηγουμένως να εξεταστεί αν συντρέχουν οι επικαλούμενες από την αιτούσα κοινοπραξία, μεταξύ άλλων, προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 44 του π.δ. 609/1985. Περαιτέρω, όμως και ενόψει του γεγονότος ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ούτε ότι οι προαναφερθείσες εργασίες εκτελέστηκαν δυνάμει του άρθρου 44 του π.δ. 609/1985 ούτε ότι τηρήθηκαν οι τυπικές προϋποθέσεις εφαρμογής της ανωτέρω διάταξης, ήτοι δεν έχει συνταχθεί τεχνική περιγραφή των εργασιών από τη διευθύνουσα υπηρεσία με αιτιολόγηση του επείγοντος, εκτίμηση της δαπάνης και συνακόλουθα δεν υπάρχει και έγκριση αυτών από την προϊσταμένη αρχή, το Τμήμα άγεται, περαιτέρω, στην κρίση ότι η εκτέλεση των ως άνω εργασιών, ως εκτελεσθεισών και μη εμπιπτουσών στην έννοια της διάταξης του άρθρου 44 του π.δ. 609/1985 περί προσθέτων επειγουσών εργασιών, καθιστά το Κλιμάκιο κατά χρόνο αναρμόδιο για τον έλεγχο νομιμότητάς τους από αυτό. Κατόπιν τούτων, ορθώς, αν και με άλλη αιτιολογία, δεν εχώρησε ο έλεγχος περί συμπληρωματικότητας ή μη των εν λόγω εργασιών, και συνακόλουθα ορθώς απορρίφθηκε η οικεία αίτηση ανάκλησης, ως προς τις εργασίες αυτές, από το VI Τμήμα, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας κοινοπραξίας.Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης της κοινοπραξίας με την επωνυμία «......».

Συμπληρωματική σύμβαση:Αίτηση ανάκλησης της 417/2007 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙΙ και IV, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι είναι κατά χρόνο αναρμόδιο για τον έλεγχο νομιμότητας της επίμαχης 2ης συμπληρωματικής σύμβασης και απέχει του ελέγχου αυτής, καθόσον, όταν ζητήθηκε ο έλεγχος, οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενό της είχαν ήδη εκτελεσθεί στο σύνολό τους και συνεπώς υφίσταται ουσιώδης παράβαση της διαδικασίας. Περαιτέρω, πρέπει να απορριφθεί ο προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης, σύμφωνα με τον οποίο, πρόκειται για επείγουσες πρόσθετες εργασίες του άρθρου 44 του π.δ.609/1985  τις οποίες η αναθέτουσα αρχή έπρεπε να εκτελέσει άμεσα και για λόγους δημοσίου συμφέροντος, χωρίς να έχει προηγουμένως υποβάλει στο αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου το οικείο σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης για έλεγχο, προεχόντως, γιατί, όπως προεκτέθηκε, το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τη στιγμή που εκτελέστηκε η σύμβαση, στερείται πλέον ελεγκτικής αρμοδιότητας. Το δε «επείγον» δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο εξαίρεσης των συμβάσεων από τον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος άλλωστε ολοκληρώνεται σε σύντομη προθεσμία. Τέλος, απορριπτέος είναι και ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι, ενόψει του ότι «οι ενέργειες των οργάνων του Πανεπιστημίου  είχαν ως γνώμονα το προφανές δημόσιο συμφέρον, το οποίο εξυπηρέτησαν οι συγκεκριμένες εργασίες και λόγω της απρόοπτης μεταβολής συνθηκών και του κατεπείγοντος για την κάλυψη αναγκών στέγασης», συντρέχουν οι όροι της συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπό του, καθόσον τυχόν συνδρομή πλάνης στο πρόσωπο του αναθέτοντα φορέα δεν καθιστά επιτρεπτή την εκ των υστέρων - ήτοι μετά την εκτέλεση της σύμβασης και μάλιστα στο σύνολό της - άσκηση του ως άνω προληπτικού ελέγχου επ’ αυτής. Κατά συνέπεια, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.(..)  Κατά συνέπεια, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.