Δυνατότητα εξαίρεσης ή μη από την υποχρέωση συμμετοχής στην τελετή ορκωμοσίας για τη λήψη του πτυχίου αποφοίτου, επικαλουμένου λόγους θρησκευτικής συνείδησης.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Εφόσον για τη λήψη του έγγραφου τίτλου του πτυχίου προβλέπεται από το νόμο καθομολόγηση ενώπιον των αρμοδίων πανεπιστημιακών αρχών, κάθε απόφοιτος υποχρεούται σε αυτήν. Επιτρέπεται όμως, απόφοιτος που δεν επιθυμεί θρησκευτικό όρκο, να δώσει αντίστοιχη προσωπική διαβεβαίωση με επίκληση της τιμής και της συνείδησής του, μη υποχρεούμενος σε αποκάλυψη των όποιων θρησκευτικών πεποιθήσεών του.

Ανάκληση ή μη απόφασης περί πολιτογράφησης αλλοδαπού μετά την παρέλευση της κατ’ άρθρ. 9 παρ. 1 του Ν 3284/2004 ετήσιας προθεσμίας για ορκομωσία. Άρνηση δόσεως όρκου για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, δόση σχετικής διαβεβαίωσης.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Προκειμένης πολιτογράφησης αλλοδαπού, εφόσον συμπληρωθεί η ετήσια αποκλειστική προθεσμία χωρίς να χωρήσει ορκωμοσία του αλλοδαπού και αποσβεσθέντος του σχετικού δικαιώματος αυτού, η διοίκηση, οφείλει, κατ’ αρχήν, ν’ ανακαλέσει την απόφαση πολιτογράφησης. Περαιτέρω, όμως, η διοίκηση, έχει τη διακριτική ευχέρεια ν’ ανακαλέσει την ενέχουσα πλημμέλεια και εκδηλωθείσα εντός της ως άνω προθεσμίας άρνησή της προς ικανοποίηση αιτήματος του αλλοδαπού προς δόση, αντί όρκου, σχετικής διαβεβαίωσης και, ανατρέχοντας σ’ εκείνο το χρόνο, να επιτρέψει σ’ αυτόν τη δόση της διαβεβαίωσης περατουμένης κατά τον τρόπο αυτό της διαδικασίας κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας οπότε δεν συντρέχει, τελικά, περίπτωση ανάκλησης της απόφασης πολιτογράφησης.

Έκπτωση δημοτικού συμβούλου.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Εάν ο εκλεγείς δημοτικός σύμβουλος δεν δώσει μέχρι την παραμονή εγκαταστάσεως των δημοτικών αρχών τον νόμιμο όρκο, εκπίπτει αυτοδικαίως από το αξίωμά του, εάν στη συγκεκριμένη περίπτωση, η μη δόση του όρκου δεν οφείλεται αποδεδειγμένως σε λόγους ανωτέρας βίας.

Εκκαθάριση και εξυγίανση επιχειρήσεων:..Πρέπει δε να θεωρηθεί ότι τα πρόσωπα αυτά τελούσαν σε καλή πίστη, δεδομένου ότι ι) το Συμβούλιο της Επικρατείας, με επανειλημμένες αποφάσεις του (βλ. ΣτΕ 1093/4-1987, 1398/89 κ.α.) είχε απορρίψει λόγους ακυρώσεως ότι η αύξηση, κατά τον ν. 1386/1983, με υπουργικές αποφάσεις, του μετοχικού κεφαλαίου εταιρειών υπαχθεισών στον νόμο αυτόν αντιβαίνει στο Σύνταγμα, ii) δεν είχε γίνει χρήση της ευχέρειας, που είχε δώσει το άρθρο 54 του ν. 2000/1991 για την επαναφορά της αρχικής κεφαλαιακής συνθέσεως των εταιρειών αυτών και iii) οι υπουργικές αυτές αποφάσεις δεν είχαν, μέχρι την δημοσίευση του ν. 2685/1999, ακυρωθεί με δικαστικές αποφάσεις ή ανακληθεί ή καταργηθεί από την Διοίκηση. Επιτακτικό, κατά τ΄ ανωτέρω, λόγο δημοσίου συμφέροντος συνιστά, επίσης, και η ανάγκη να διατηρηθούν και να επαυξηθούν τα θετικά ως προς την διάσωση και εξυγίανση προβληματικών επιχειρήσεων αποτελέσματα – όπου αυτά υπήρξαν – που προέκυψαν από την εφαρμογή των ληφθέντων κατά τον ν. 1386/1983 θεσμικών και πρακτικών μέτρων, ιδίως δε από την διοίκηση και διαχείριση αυτών των εταιρειών από τον ... και από την χρηματοδοτική ενίσχυσή τους, είτε υπό την μορφή καθαρών εισροών, είτε υπό την μορφή αυξήσεως κεφαλαίου με ή χωρίς κεφαλαιοποίηση οφειλών προς Τράπεζες του δημοσίου τομέα. Ενισχυτικό της καλής πίστεως των παραπάνω προσώπων (νέων μετόχων και συναλλαγέντων τρίτων) είναι το γεγονός ότι η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με την απόφασή της από 7.10.1987, που μνημονεύεται στην προαναφερθείσα εισηγητική έκθεση, δεν προέβαλε «αντιρρήσεις για την εφαρμογή» του ν. 1386/1983 από την άποψη του συμβατού των διατάξεών του προς τα άρθρα 92 και 93 της Συνθήκης ΕΟΚ (περί κρατικών ενισχύσεων). Ανεξαρτήτως δε της συνδρομής επιτακτικού κατά τ΄ ανωτέρω δημοσίου συμφέροντος, πρέπει να συνεκτιμηθούν και τα εξής: Κατά το εξεταζόμενο μέρος της, η επίμαχη διάταξη ούτε συγκεκριμένες, προσδιοριζόμενες σε αυτήν, περιπτώσεις αφορά, ούτε κυρώνει αναδρομικά εκτελεστές διοικητικές πράξεις, ούτε νομιμοποιεί την επέλευση των εννόμων αποτελεσμάτων τους, ούτε, εφαρμοζόμενη, οδηγεί σε θετική για το διάδικο Δημόσιο έκβαση των εκκρεμών διοικητικών διαφορών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της. Αντιθέτως, η διάταξη αυτή καταλαμβάνει μια ολόκληρη, έστω ολιγάριθμη, κατηγορία υπουργικών πράξεων και ρυθμίζει τις έννομες συνέπειες της ενδεχόμενης δικαστικώς διαπιστουμένης παρανομίας τους, περιορίζοντας τις συνέπειες αυτές στην γένεση αντιστοίχων αξιώσεων προς αποζημίωση. Υπό τα δεδομένα, συνεπώς, αυτά, θεωρούμενα στο σύνολό τους, η διάταξη του άρθρου 28 παρ. 1 του ν. 2685/1999 είναι, καθ΄ όσον αφορά τις διοικητικές διαφορές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της, σύμφωνη με το άρθρο 6 παρ. 1 της Ε.Σ.Δ.Α. και είναι, ως εκ τούτου, απορριπτέα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση. (..)Επειδή, λόγω της σπουδαιότητας των ζητημάτων του συμβατού των διατάξεων του άρθρου 28 του ν. 2685/1999 προς το Σύνταγμα, το κοινοτικό δίκαιο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Τμήμα κρίνει ότι τα ζητήματα αυτά πρέπει να παραπεμφθούν στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 εδάφιο β΄ του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8) και ορίζει Εισηγητή προς ανάπτυξη της γνώμης του Τμήματος τον Σύμβουλο Δ. Πετρούλια.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ:Ζητείται η ακύρωση: α)  της 2228/0052/22.11.2012 απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, μη νομίμως επιβλήθηκε στη Δ.Ε.Υ.Α. ..... δημοσιονομική διόρθωση ποσού 92.305,80 ευρώ, με την αιτιολογία ότι παραβιάζονται οι αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, όπως αυτές καθορίζονται στο άρθρο 2 παρ. 2 του π.δ./τος 334/2000 και 3 παρ. 2 του π.δ./τος 60/2007, αφού στην από 26.2.2008 υπογραφείσα  κατόπιν υποκατάστασης μέλους της αναδόχου κοινοπραξία, σύμβαση η αναγραφόμενη προθεσμία περαίωσης του έργου ήταν διαφορετική αυτής που καθορίσθηκε στη διακήρυξη του διαγωνισμού. Τούτο διότι ούτε στη διακήρυξη της δημοπρασίας ούτε στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων του ως άνω έργου η συνολική προθεσμία περαίωσης χαρακτηρίσθηκε ως αποκλειστική. Εφόσον δε στην κείμενη νομοθεσία και ειδικά στο άρθρο 5 παρ. 4 του ν. 1418/1984, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, προβλέπεται παράταση της προθεσμίας περαίωσης του έργου κατά το σύνολο, η αναγραφόμενη στη διακήρυξη προθεσμία εκτέλεσης ήταν δυνατόν να επιμηκυνθεί κατά επτά μήνες, ήτοι από 31.12.2007 της αρχικής  σε 31.7.2008 της υπογραφείσας σύμβασης κατόπιν υποκατάστασης, εφόσον συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του νόμου (γεγονός που δεν αποτέλεσε αντικείμενο εκτίμησης από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές),  χωρίς στην περίπτωση αυτή να παραβιάζονται οι αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων. Σε κάθε περίπτωση, οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές δεν παραθέτουν στην έκθεση οριστικών αποτελεσμάτων ελέγχου, που συμπληρώνει την αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης, τα δεδομένα εκείνα (βαρύτητα, έκταση και δημοσιονομικές επιπτώσεις της παράβασης), τα οποία χρησιμοποίησαν προκειμένου να επιλέξουν την επιβολή κατ’ αποκοπή δημοσιονομικής διόρθωσης σε ποσοστό 10% επί της τελικώς διαμορφωθείσας επιλέξιμης δαπάνης του έργου αν και στις προαναφερόμενες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής COCOF 07/0037/03/29.1.2007, που μεταξύ άλλων,  διέπουν και τις μη υποκείμενες στα όρια εφαρμογής των ενωσιακών οδηγιών συμβάσεις, για την παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων προβλέπεται η διακύμανση ποσοστού δημοσιονομικής διόρθωσης από 5% έως 10%  του ποσού της σύμβασης ανάλογα με τη βαρύτητα της παρατυπίας. Αντιθέτως, νομίμως επιβλήθηκε στην εκκαλούσα με την προσβαλλόμενη πράξη δημοσιονομική διόρθωση ποσού 37.160,87 ευρώ, με τους νόμιμους τόκους,  με την αιτιολογία ότι η δαπάνη κατασκευής της διακλάδωσης των ακινήτων  ιδιοκτητών, προκειμένου να συνδέσουν αυτά από τη ρυμοτομική γραμμή μέχρι τη θέση του αγωγού υδρεύσεως ή της υπονόμου βαρύνει τους ιδιοκτήτες των ακινήτων και συνεπώς δεν είναι επιλέξιμη. Τούτο διότι, ως προεκτέθηκε αφενός στο άρθρο 15 του ν. 1069/1980 ρητώς αναφέρεται ότι οι ιδιοκτήτες των συνδεόμενων ή μελλόντων να συνδεθούν ακινήτων προκαταβάλλουν στη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης τη δαπάνη κατασκευής της διακλάδωσης από τη ρυμοτομική γραμμή μέχρι τη θέση του αγωγού υδρεύσεως ή του υπονόμου, αφετέρου η ίδια δαπάνη σύμφωνα με το άρθρο 10 του ανωτέρω νόμου περιλαμβάνεται στους πόρους της επιχείρησης. Όπως εξάλλου προεκτέθηκε η ίδια δαπάνη είναι μη επιλέξιμη και σύμφωνα με τους κανονισμούς 1083 και 1084/2006 του Συμβουλίου.  Ο ισχυρισμός της εκκαλούσας ότι η διοίκηση με συγκεκριμένες ενέργειές της, της δημιούργησε τη δικαιολογημένη πεποίθηση ότι η δαπάνη κατασκευή της διακλαδώσεως είναι επιλέξιμη πρέπει να απορριφθεί πρωτίστως διότι  δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες για τη θεμελίωση της αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης προϋποθέσεις. Ειδικότερα, δεν προκύπτει ούτε από τη διακήρυξη της δημοπρασίας, που εγκρίθηκε με την 13496/24.11.2006 απόφαση του Προέδρου της Επιτροπής Παρακολούθησης του 3ου Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Μακεδονίας, ούτε από το τεχνικό δελτίο του έργου, στο φυσικό αντικείμενο του οποίου εντάχθηκε η κατασκευή ιδιωτικών παροχών αλλά ούτε και από τον 1ο Α.Π.Ε., αντικείμενο, μεταξύ άλλων, του οποίου αποτέλεσε και η ως άνω δαπάνη, και ο οποίος εγκρίθηκε με το 12222/22.10.2008 έγγραφο του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ότι αυτή ήταν επιλέξιμη, αφού τα ανωτέρω έγγραφα δεν διαχωρίζουν τις δαπάνες σε επιλέξιμες και μη. Ούτε περαιτέρω προκύπτει από κάποιο άλλο στοιχείο του φακέλου ότι η διοίκηση με συγκεκριμένα έγγραφα της δημιούργησε την πεποίθηση ότι η ως άνω δαπάνη διακλαδώσεως των ιδιοκτητών ακινήτων ήταν επιλέξιμη ως αβασίμως ισχυρίζεται. Περαιτέρω, η εκκαλούσα ισχυρίζεται ότι, εφόσον η ιδιωτική παροχή αποτελεί τμήμα δημοσίου δρόμου, συγγνωστώς υπέλαβε ότι αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη. Ομοίως, ισχυρίζεται ότι ένεκα του δυσερμήνευτου του νομικού πλαισίου που διέπει την επιλεξιμότητα των δαπανών συγγνωστώς της δημιουργήθηκε η πεποίθηση ότι αφού οι δαπάνες αυτές έχουν πραγματοποιηθεί και εγκριθεί από τις διαχειριστικές αρχές είναι επιλέξιμες. Ωστόσο ενόψει του ότι στην κρινόμενη υπόθεση η επιβολή της δημοσιονομικής διόρθωσης ερείδεται σε αντικειμενικά δεδομένα, εφόσον η αιτία αυτής ερείδεται στην παραβίαση των διατάξεων του άρθρου 15 του ν. 1069/1980 ο ως άνω ισχυρισμός της εκκαλούσας προβάλλεται απαραδέκτως (πρβλ. Ε. Σ. 3031/2014). Τέλος απορριπτέος ως ερειδόμενοι επί εσφαλμένης προϋπόθεσης είναι και οι ισχυρισμοί ότι η εκτέλεση του ως άνω έργου οφείλεται σε λόγους δημόσιας ωφέλειας  καθώς και ότι η κατασκευή της διακλάδωσης συντελεί στην αποτελεσματικότητα και λειτουργικότητα του έργου, καθόσον δεν υφίσταται διάταξη της κείμενης νομοθεσίας που να καθιστά για τους λόγους αυτούς τη συγκεκριμένη δαπάνη επιλέξιμη.(...)

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ:Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις (παρ.ΙΙ) που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη για τη διοργάνωση των προαναφερόμενων εκδηλώσεων με τίτλο «Πολιτισμός για όλους» στο Δήμο ....... για το καλοκαίρι έτους 2009, δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τη διάταξη του άρθρου 25 παρ.1β΄ του π.δ/τος 60/2007, προϋποθέσεις, το οποίο τυγχάνει εν προκειμένω εφαρμογής. Και τούτο διότι, η παραχώρηση στη δημοτική επιχείρηση «.......» του δικαιώματος αποκλειστικής εκπροσώπησης καλλιτεχνών για τις εμφανίσεις τους στις ως άνω εκδηλώσεις και η εκ του λόγου αυτού απευθείας ανάθεση στην ως άνω δημοτική επιχείρηση από τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου ....... της διοργάνωσης των εκδηλώσεων αυτών, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί παραχώρηση αποκλειστικών δικαιωμάτων, η προστασία των οποίων θα δικαιολογούσε την προσφυγή στην όλως εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, του άρθρου 25 παρ.1 περ. β΄) του π.δ/τος 60/2007. Άλλωστε δε, όπως αναφέρεται και στο απαντητικό, στους λόγους μη θεώρησης από την Επίτροπο, έγγραφο του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου ......., η απευθείας ανάθεση στη φερόμενη ως δικαιούχο δημοτική επιχείρηση «.......» των ως άνω εκδηλώσεων, δεν έγινε με το σκεπτικό της «αποκλειστικότητας» της πρότασης ή της ιδέας από αυτήν. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που ήθελε θεωρηθεί ότι  η διοργάνωση των ως άνω εκδηλώσεων αποτέλεσε ιδέα της προαναφερόμενης δημοτικής επιχείρησης, για να θεωρηθεί ως «έργο» με την έννοια του δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας, που θα παρείχε δικαίωμα αποκλειστικότητας της εταιρείας για απευθείας ανάθεση, θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται από κάποιο στοιχείο πρωτοτυπίας, αλλά και να αποδεικνυόταν ότι η διοργάνωση αυτών ήταν δυνατή μόνο από αυτήν  και  όχι από κάποιον άλλο φορέα. Περαιτέρω, από κανένα στοιχείο του φακέλου της υπόθεσης δεν αποδεικνύεται, αλλά ούτε και αιτιολογείται ότι η όλη διοργάνωση των προαναφερόμενων εκδηλώσεων  μπορούσε να γίνει αποκλειστικά και μόνο από αυτήν τη δημοτική επιχείρηση και ο Π.Ο.Δ.Α. δεν μπορούσε να συνάψει αντιστοίχου περιεχομένου σύμβαση με άλλο φορέα ή να πραγματοποιήσει τις ως άνω εκδηλώσεις με τη συμμετοχή άλλων καλλιτεχνών, ούτε ότι οι εν λόγω καλλιτέχνες κάλυπταν πλήρως τις προσδοκίες του ως άνω οργανισμού για την πραγματοποίηση των εκδηλώσεων αυτών. Κατά συνέπεια, η υποβληθείσα από τη δημοτική επιχείρηση «.......» πρόταση για τη διοργάνωση των ως άνω πολιτιστικών εκδηλώσεων λόγω αποκλειστικής εκπροσώπησης συγκεκριμένων καλλιτεχνών, αποτελεί απλή υποβολή πρότασης για σύναψη σύμβασης, η οποία δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προστασίας κατά τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας, ούτε παρέχει αποκλειστικό δικαίωμα στην ανωτέρω δημοτική επιχείρηση για σύναψη απευθείας σύμβασης, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις. Κατ’ ακολουθίαν αυτών, δεν υφίστανται λόγοι προστασίας αποκλειστικών δικαιωμάτων που να δικαιολογούν την απευθείας ανάθεση στην συγκεκριμένη δημοτική επιχείρηση, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ της παρούσας πράξης και ο Πολιτισμικός Οργανισμός Δήμου ....... (Π.Ο.Δ.Α.-ν.π.δ.δ.)  μη νομίμως ανέθεσε «απευθείας» στην άνω δημοτική επιχείρηση την διοργάνωση των ως άνω εκδηλώσεων, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου της Επιτρόπου. Άλλωστε, ο πρώτος λόγος διαφωνίας, ότι το ποσό της συναφθείσας σύμβασης υπερέβαινε κατά πολύ το όριο των 45.000,00 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση, αλυσιτελώς προβάλλεται, δεδομένου ότι στην προκειμένη περίπτωση τυγχάνουν εφαρμογής, οι διατάξεις του κοινοτικού δικαίου (άρθρο 25 του π.δ/τος 60/2007).