ΘΕΜΑ: Έλεγχος νομιμότητας αποφάσεων του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης

Νομιμότητα του μεταξύ της  ..... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), σχεδίου πρόσθετης πράξης ρύθμισης δανείων.(...)Με τα δεδομένα αυτά και αφού ληφθεί περαιτέρω υπόψη ότι: α) το ελεγχόμενο   σχέδιο σύμβασης αποτελεί πρόσθετη πράξη ρύθμισης δανείων κατ΄ εφαρμογή της περ. α΄ και  β΄ της παρ. 1 του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και όχι σύμβαση δανείου (με αναχρηματοδότηση) του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1α΄ του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και β) περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου συνιστά η μεταβολή του επιτοκίου χορήγησης των αρχικών δανειακών συμβάσεων σε 6,50%, η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των ήδη χορηγηθέντων δανείων σε 15 έτη και η παρακολούθηση εκ μέρους του Τ.Π.Δ. της εξέλιξης του προγράμματος αποκατάστασης της ...... μέσω διαφόρων δεικτών, ενώ ως προς τους λοιπούς όρους εξυπηρέτησης, εξασφάλισης του δανείου κ.λ.π. γίνεται ρητή παραπομπή στις αρχικές δανειακές συμβάσεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι το ελεγχόμενο σχέδιο πρόσθετης πράξης ρύθμισης δανείων συνιστά σύμβαση με την οποία τροποποιούνται όροι δανειακών συμβάσεων, οι οποίες, σε κάθε περίπτωση, δεν υποβλήθηκαν σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Συνεπώς, η εν λόγω τροποποιητική σύμβαση δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο του Κλιμακίου, αφού ο έλεγχος της τελευταίας θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτο παρεμπίπτοντα έλεγχο των ήδη συναφθεισών ως άνω αρχικών δανειακών συμβάσεων. 

Έλεγχος νομιμότητας συμβάσεων που χρηματοδοτούνται από Ενωσιακούς Πόρους. 

Νομιμότητα του σχεδίου πρόσθετης πράξης ρύθμισης των δανείων.(...)Με τα δεδομένα αυτά και αφού ληφθεί περαιτέρω υπόψη ότι: α) το προσκομιζόμενο σχέδιο σύμβασης αποτελεί πρόσθετη πράξη ρύθμισης δανείων κατ΄ εφαρμογή της περ. α΄ και  β΄ της παρ. 1 του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και όχι σύμβαση δανείου (με αναχρηματοδότηση) του τελευταίου εδαφίου της παρ.1α΄ του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και β) περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου συνιστά η μεταβολή του επιτοκίου χορήγησης των αρχικών δανειακών συμβάσεων σε 6,02%, η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των ήδη χορηγηθέντων δανείων σε 15 έτη και η παρακολούθηση εκ μέρους του Τ.Π.Δ. της εξέλιξης του προγράμματος αποκατάστασης της Επιχείρησης μέσω διαφόρων δεικτών, ενώ ως προς τους λοιπούς όρους εξυπηρέτησης, εξασφάλισης του δανείου κ.λ.π. γίνεται ρητή παραπομπή στις αρχικές δανειακές συμβάσεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι το ελεγχόμενο σχέδιο πρόσθετης πράξης ρύθμισης δανείων συνιστά σύμβαση με την οποία τροποποιούνται όροι δανειακών συμβάσεων, οι οποίες, σε κάθε περίπτωση, δεν προκύπτει ότι υποβλήθηκαν σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Συνεπώς, η εν λόγω τροποποιητική σύμβαση δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο του Κλιμακίου τούτου, αφού ο έλεγχος της τελευταίας θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτο παρεμπίπτοντα έλεγχο των ήδη συναφθεισών ως άνω αρχικών δανειακών συμβάσεων και τούτο ανεξαρτήτως της διάταξης της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012 (Α΄ 14), σύμφωνα με την οποία θεωρούνται ως νομίμως συναφθείσες όλες οι συμβάσεις μεταξύ του Τ.Π.Δ. και των φορέων Ο.Τ.Α. πρώτου και δεύτερου βαθμού και των νομικών τους προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, αφού ο λόγος για τον οποίο το Κλιμάκιο δεν ελέγχει την τροποποιητική σύμβαση δεν αφορά στην νομιμότητα ή μη των αρχικών συμβάσεων, αλλά στο γεγονός ότι με την έκφραση κρίσης επ'  αυτής ουσιαστικά προβαίνει και σε κρίση επί των αρχικών δανειακών συμβάσεων, στις οποίες αυτή ρητά παραπέμπει, οι οποίες, όμως. ήδη εκτελούνται. 

Νομιμότητα του σχεδίου της πρόσθετης πράξης ρύθμισης δανείων.(...)Με τα δεδομένα αυτά και αφού ληφθεί περαιτέρω υπόψη ότι: α) το προσκομιζόμενο σχέδιο σύμβασης αποτελεί πράξη πρόσθετης ρύθμισης κατ΄ εφαρμογή της περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και όχι σύμβαση δανείου (με αναχρηματοδότηση) του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1α΄ του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 και β) περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου συνιστά η μεταβολή του επιτοκίου χορήγησης των αρχικών δανειακών συμβάσεων σε 6,02% και η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των ήδη χορηγηθέντων δανείων σε 15 έτη, ενώ ως προς τους λοιπούς όρους εξυπηρέτησης, εξασφάλισης του δανείου κ.λπ. γίνεται ρητή παραπομπή στις αρχικές δανειακές συμβάσεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι το ελεγχόμενο σχέδιο πράξης πρόσθετης ρύθμισης συνιστά αναθεωρητική σύμβαση με την οποία τροποποιούνται όροι δανειακών συμβάσεων, οι οποίες  καταρτίστηκαν μετά την ισχύ του άρθρου 8 παρ.1 του ν.2741/1999, (όπως ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το αρ. 12 παρ. 27 εδ. α΄ του ν. 3310/2005) και δεν υποβλήθηκαν σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Συνεπώς και η εν λόγω τροποποιητική σύμβαση, δεν υπάγεται, σύμφωνα με τις σκέψεις που προηγήθηκαν, στον προληπτικό έλεγχο του Κλιμακίου τούτου, αφού ο έλεγχος της τελευταίας θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτο παρεμπίπτοντα έλεγχο των ήδη συναφθείσων ως άνω αρχικών δανειακών συμβάσεων και τούτο ανεξαρτήτως της διάταξης της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012 (Α΄ 14), σύμφωνα με την οποία θεωρούνται ως νομίμως συναφθείσες όλες οι συμβάσεις μεταξύ του Τ.Π.Δ. και των φορέων Ο.Τ.Α., αφού ο λόγος για τον οποίο το Κλιμάκιο δεν ελέγχει την τροποποιητική σύμβαση δεν αφορά στην νομιμότητα ή μη των αρχικών συμβάσεων, αλλά στο γεγονός ότι με την έκφραση κρίσης επ΄ αυτής ουσιαστικά προβαίνει και σε κρίση επί των αρχικών δανειακών συμβάσεων, στις οποίες αυτή ρητά παραπέμπει, οι οποίες, όμως ήδη εκτελούνται.

Ο.Τ.Α. Προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο των συναπτόμενων δανειακών συμβάσεων με Τραπεζικά Ιδρύματα. Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Διενέργεια ή μη ελέγχου νομιμότητας των ως άνω δανειακών συμβάσεων.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων στο οποίο και κατατίθενται σε ειδικό λογαριασμό οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (Κ.Α.Π.) των Δήμων και Κοινοτήτων βάσει της διάταξης του άρθρου 25 παρ. 3 και 4 του Ν 1828/1989, λειτουργεί ως οιονεί διαχειριστής των χρημάτων του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία προορίζονται για το σκοπό αυτό, πιστώνοντας τους λογαριασμούς των Δήμων και Κοινοτήτων με βάση τις εντολές του Υπουργείου Εσωτερικών. Στα πλαίσια αυτής της περιορισμένης εξουσίας του δεν έχει ούτε την υποχρέωση αλλά ούτε και την ευχέρεια να ελέγχει τη νομιμότητα των δανειακών συμβάσεων που συνάπτονται μεταξύ τρίτων, όπως εν προκειμένω μεταξύ Συνδέσμων Δήμων ή Κοινοτήτων και Τραπεζικών Ιδρυμάτων και κατ’ επέκταση των παρεπόμενων αυτών συμβάσεων εγγύησης, που συνάπτουν οι Δήμοι και οι Κοινότητες με τους δανειστές - Τραπεζικά Ιδρύματα και ενεχυρίασης - εκχώρησης απαιτήσεών τους από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, προς εξασφάλιση των τελευταίων. Συνεπώς και ανεξαρτήτως του εάν οι δανειακές συμβάσεις και οι παρεπόμενες αυτών συμβάσεις εγγύησης και ενεχυρίασης - εκχώρησης απαιτήσεων από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων στα πλαίσια της ως άνω λειτουργίας του δεν δικαιούται να ελέγξει το κύρος αυτών των συμβάσεων, ως προς τις οποίες παραμένει τρίτος, αντιθέτως οφείλει να τις εκτελεί μέχρι να αναγνωρισθεί δικαστικά με πρωτοβουλία των συμβαλλόμενων μερών η εγκυρότητα ή μη αυτών. (πλειοψ.)

ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΗΜΟΥ-έλεγχος νομιμότητας:Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 12391/15.6.2017 έγγραφο του Δημάρχου του Δήμου ... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 38363/20.6.2017) σχεδίου δανειακής σύμβασης, το οποίο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι ο όρος 8β του σχεδίου, σύμφωνα με τον οποίο «Οι υφιστάμενες εκχωρήσεις κατά το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων διατηρούνται και ως προς την εξασφάλιση των νέων συμβάσεων, βάσει της παρ. 2β του άρθρου 73 του ν. 4445/2016», είναι ερμηνευτέος κατά τα διαλαμβανόμενα στη σκέψη II της παρούσας.Επομένως, ο ως άνω όρος δεν έχει την έννοια ότι προς εξασφάλιση – εξυπηρέτηση του δανείου εκχωρείται κάποιο έσοδο του Δήμου ..., πέραν των αναφερομένων στον όρο 8α του σχεδίου, ήτοι πέραν του συνόλου των δυναμένων να εκχωρηθούν, με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 176 του ισχύοντος Κ.Δ.Κ., εσόδων του Δήμου ..., αλλά ότι οι απαιτήσεις του ... από την ελεγχόμενη σύμβαση ικανοποιούνται από τα εκχωρούμενα έσοδα του Δήμου ... προνομιακώς έναντι τρίτων με βάση το χρόνο σύναψης των αναχρηματοδοτούμενων δανειακών συμβάσεων, στο βαθμό που τα ίδια έσοδα είχαν εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση των εν λόγω (παλαιών) δανείων.

Διαδικασίες ελέγχου νομιμότητας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων στο πλαίσιο των Τομεακών και Περιφερειακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027 (έλεγχος δημοσίων συμβάσεων του άρθρου 38 του ν. 4914/2022 - Α’ 61).

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής συμβάσεως:Με τα δεδομένα αυτά και αφού ληφθεί περαιτέρω υπόψη ότι: α) το προσκομιζόμενο σχέδιο πράξης πρόσθετης ρύθμισης δεν αποτελεί σύμβαση δανείου (με αναχρηματοδότηση), αφού δεν συνάπτεται κατ΄ εφαρμογή του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1α΄ του άρθρου 49 του ν. 3943/2011, αλλά κατ΄ εφαρμογή του πρώτου εδαφίου αυτής, από Δήμο, το συνολικό χρέος του οποίου υπερβαίνει το 60% των συνολικών εσόδων του και ως εκ τούτου δεν πληροί της προϋποθέσεις συνομολόγησης νέου δανείου του άρθρου 264 του ν. 3852/2010, και β) περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου συνιστά η μεταβολή του επιτοκίου χορήγησης των αρχικών δανειακών συμβάσεων από 5,90% έως 11,44%, κατά περίπτωση, σε 6,02%, πλην μίας, της οποίας το επιτόκιο παραμένει στο 5%, και η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των ήδη χορηγηθέντων δανείων σε 20 έτη, ενώ ως προς τους λοιπούς όρους εξυπηρέτησης, εξασφάλισης του δανείου κ.λ.π. γίνεται ρητή παραπομπή στις αρχικές δανειακές συμβάσεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι το ελεγχόμενο σχέδιο πράξης πρόσθετης ρύθμισης συνιστά αναθεωρητική σύμβαση με την οποία τροποποιούνται όροι δανειακών συμβάσεων, οι οποίες, όμως, αν και καταρτίστηκαν μετά την ισχύ του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, όπως ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το αρ. 12 παρ. 27 εδ. α΄ του ν. 3310/2005, δεν υποβλήθηκαν σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. την ανωτέρω από 7.10.2011 βεβαίωση του Αντιδημάρχου Οικονομικών). Συνεπώς και η εν λόγω τροποποιητική σύμβαση, δεν υπάγεται, σύμφωνα με τις σκέψεις που προηγήθηκαν, στον προσυμβατικό έλεγχο του Κλιμακίου τούτου, αφού ο έλεγχος της τελευταίας θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτο παρεμπίπτοντα έλεγχο των ήδη συναφθεισών ως άνω αρχικών δανειακών συμβάσεων (βλ. Ελ. Συν. Πρ. Ζ΄ Κλιμακίου 301/2011).

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-έλεγχος νομιμότητας: Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι στο άρθρο Γ5 (Λοιποί όροι διαγωνισμού) των .. και ..προκηρύξεων των οικείων διαγωνιστικών διαδικασιών και στο άρθρο Χ παρ. 1 των ως άνω ..και ..συμβάσεων, που υποβλήθηκαν ήδη σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, προβλεπόταν η δυνατότητα τροποποίησης των τελευταίων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των συγκοινωνιακών αναγκών, εφόσον δεν προκύπτει πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση για το Δημόσιο, γεγονός που συντρέχει εν προκειμένω, ενώ ως προς τα λοιπά διατηρούνται οι όροι και προϋποθέσεις των αρχικών συμβάσεων, κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των δύο (2) υποβληθέντων προς έλεγχο, με το .. έγγραφο του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, σχεδίων τροποποιητικών συμβάσεων, αντίγραφα των οποίων τηρούνται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.