KATAΣΚΕΥΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ:Επειδή εν προκειμένω ο αιτών απεκλείσθη του διαγωνισμού με την αιτιολογίαν ότι εις την υπ' αυτού προσκομισθείσαν από 17.10.1989 εγγυητικήν επιστολήν του Ταμείου Συντάξεων Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Εργων ο τίτλος του έργου δεν ανεγράφετο πλήρης διότι δεν περιελαμβάνετο και η λέξη "συνέχιση". Ούτως όμως ο διά της προσβαλλομένης πράξεως αποκλεισμός τελικώς του αιτούντος, εν όψει και των διά της ενστάσεώς του συγκεκριμένων ισχυρισμών περί ελλείψεως δυνατότητος συγχύσεως, δεν αιτιολογείται νομίμως ως προς το ουσιώδες της παραλείψεως της λέξεως "συνέχιση", ήτοι ως προς την δυνατότητα συγχύσεως περί την ταυτότητα του έργου, δεδομένου και του ότι εις την εγγυητικήν επιστολήν ρητώς ανεγράφετο ότι αυτή αφεώρα την "δημοπρασίαν της 19.10.1989". Είναι λοιπόν ακυρωτέα η προσβαλλομένη πράξη κατά τον βασίμως προβαλλόμενον λόγον ακυρώσεως, αλυσιτελούς αποβαινούσης της ερεύνης των λοιπών λόγων.

Περί καθορισμού των διατηρουμένων υπέρ του Υπουργού και των περιφερειακών αρχών διανομαρχιακού επιπέδου του Υπουργείου Δημ. 'Εργων αρμοδιοτήτων, κατά την παρ.1 του άρθρ.1 του Ν.Δ.532/70, και του ορισμού των αρμοδίων προς γνωμοδότησιν περιφερειακών συμβουλίων δημοσίων 'Εργων, προς άσκησιν των μεταβιβαζομένων εις τα διανομαρχιακά και νομαρχιακά όργανα αρμοδιοτήτων 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ: Ερώτημα σχετικά α) με την νομιμότητα ανάθεσης του έργου «Πύργοι Απομακρυσμένου Ελέγχου για τα ελληνικά περιφερειακά αεροδρόμια», ως τροποποιητικής / συμπληρωματικής σύμβασης στην Παραχωρησιούχο ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «FRAPORT ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», αντί της ανάθεσής του ως ξεχωριστού κατασκευαστικού έργου του Δημοσίου και περαιτέρω των νομίμων προϋποθέσεων που πρέπει να συντρέχουν σε μια τέτοια περίπτωση, β) σε περίπτωση καταφατικής απάντησης στο ως άνω ερώτημα, εάν απαιτείται προληπτικός έλεγχος νομιμότητας της τροποποιητικής σύμβασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τέλος γ) αν απαιτείται η κύρωση της Συμπληρωματικής (τροποποιητικής) Συμφωνίας με νόμο. (...) α) Από τις κυρωθείσες με το ν. 4389/2016 Συμβάσεις Παραχώρησης (Σ.Π.) μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, του ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ και αφενός της α.ε. με την επωνυμία «FRAPORT ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Α ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και αφετέρου της α.ε. με την επωνυμία «FRAPORT ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (Παραχωρησιούχοι) προβλέπεται η δυνατότητα για την ανάθεση της εκτέλεσης του ως άνω έργου στην Παραχωρησιούχο ανώνυμη εταιρεία, ως τροποποιητικής (συμπληρωματικής) σύμβασης, ενώ προκύπτει επίσης ότι τεκμηριώνεται η συνδρομή των προϋποθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 51 του Ν. 4413/2016 (ομόφωνα). β) Η συμπληρωματική σύμβαση που θα συναφθεί με βάση τη διαδικασία του Παραρτήματος 19 της Σ.Π. απαιτείται να υποβληθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας (ομόφωνα). γ) Κατά το άρθρο 50 της Σ.Π. δεν απαιτείται η κύρωση της Συμπληρωματικής Συμφωνίας με νόμο (κατά πλειοψηφία).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η αναίρεση της 13/2009 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, με την οποία απερρίφθη η προσφυγή της αναιρεσειούσης επί διαφοράς που ανέκυψε από την εκτέλεση του έργου «Επέκταση-Αναβάθμιση Συνεργείου Α/Κ και Τροποποίηση Υφισταμένων RUN-UP και Δοκιμαστήριο Α/Κ στην 115 ΠΜ», λόγω της απορρίψεως του αιτήματος της αναιρεσειούσης να αποζημιωθούν οι γενικές εκσκαφές βραχώδους εδάφους με βάση το συμβατικό άρθρο ΑΤ 5-Α, αντί του συμβατικού άρθρου ΑΤ 6-Π, και να της καταβληθεί η διαφορά της οικείας δαπάνης, ύψους 144.493,72 ευρώ, πλέον αναθεωρήσεως και ΦΠΑ.(....)Επομένως, εφ’ όσον μόνη η εκ των υστέρων, κατά το στάδιο δηλαδή της εκτελέσεως της συμβάσεως, αμφισβήτηση του κύρους συμβατικών όρων δεν είναι επιτρεπτή (...) και δεν συνέτρεχε, εν προκειμένω, απρόοπτος μεταβολή συνθηκών (...), η οποία περιλαμβάνεται, κατά τα προεκτεθέντα, μεταξύ των προϋποθέσεων εφαρμογής των άρθρων 200 και 288 ΑΚ, η προεκτεθείσα κρίση του Διοικητικού Εφετείου είναι νομίμως και επαρκώς ητιολογημένη, δεν ασκεί δε καμία επιρροή ο λόγος για τον οποίον ο ανάδοχος είχεν αποδεχθεί την εν λόγω τιμή του συμβατικού τιμολογίου ούτε ότι ενδεχομένως οι δαπάνες για την εκτέλεση των εργασιών αυτών είχαν ανέλθει σε μεγαλύτερο ποσόν από εκείνο που προκύπτει με βάση την προβλεπομένη στο ανωτέρω άρθρον του συμβατικού τιμολογίου τιμή (...). Εξ άλλου, υπό τα ίδια ως άνω δεδομένα, δεν υπήρξε προσυμβατικό πταίσμα του κυρίου του έργου, ώστε να τύχουν εφαρμογής τα άρθρα 197-198 ΑΚ (...), ενώ αποκλείεται η εφαρμογή του άρθρου 904 ΑΚ, καθ’ όσον στην κρινομένη περίπτωση υφίσταται έγκυρος σύμβαση (...).Απορρίπτει την κρινομένη αίτηση.

Αίτηση αναιρέσεως-παραπομπή-αρμοδιότητα ΣΤ Τμ. ΣΤΕ-δικαιοδοσία διοικητικών οργάνων-δικαιοδοσία ΣΤΕ-πολιτικά, ποινικά και διοικητικά δικαστήρια-δικαιοδοσία ΕΣ-έλλειψη δικαιοδοσίας-διαφορά απορρέουσα από εκτέλεση δημοσίου έργου..ο αναιρεσίβλητος ανέλαβε, βάσει συμβάσεως, την εκτέλεση δημοτικού έργου, με αντικείμενο την τοποθέτηση νέων ασφαλτοταπήτων σε διάφορους δρόμους του αναιρεσείοντος Δήμου . Ο εν λόγω εργολάβος, κατ’ επίκληση εντολής πληρωμής... ζήτησε με την από 22.11.1999 αίτησή του προς το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών και επέτυχε την έκδοση  διαταγής πληρωμής, με την οποία υποχρεώθηκε ο αναιρεσείων Δήμος να του καταβάλει το ποσό των 47.475.737 δραχμών, νομιμοτόκως από την επομένη της εκδόσεως της εντολής πληρωμής μέχρι την εξόφλησή της, καθώς και τα δικαστικά έξοδα, αντίγραφο δε της ως άνω διαταγής πληρωμής με επιταγή προς εκτέλεση επιδόθηκε στον Δήμο ... Κατά της ανωτέρω διαταγής πληρωμής και της επιταγής προς πληρωμή της ο Δήμος άσκησε ανακοπή ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, η οποία απορρίφθηκε με την αναιρεσιβαλλομένη απόφαση, ως απαράδεκτη, ελλείψει δικαιοδοσίας, με την ειδικότερη αιτιολογία ότι με την εκδοθείσα από τον δικαστή του πολιτικού δικαστηρίου, κατά την διαδικασία των άρθρων 624-634 του Κ.Πολ.Δ., διαταγή πληρωμής, η οποία προσομοιάζει με δικαστική απόφαση, δεν ασκείται αρμοδιότητα διοικητικής φύσεως..Απορρίπτει την κρινομένη αίτηση.

Η τυχόν εκ των υστέρων κρίσις των άνευ εγγράφου εντολής εκτελεσθεισών εργασιών ως βαρυνουσών τον κύριον του έργου δεν παρέχει εις τον ανάδοχον το δικαίωμα να ζητήση άνευ ετέρου διά της προσφυγής την επιδίκασιν των δαπανών εις τας οποίας υπεβλήθη προς τούτο, αλλ' απαιτείται και εις την περίπτωσιν ταύτην διά τον καθορισμόν του διά τας εργασίας ταύτας ανταλλάγματος η τήρησις της ως άνω διαδικασίας καταρτίσεως συγκριτικού πίνακος και πρωτοκόλλου κανονισμού τιμής μονάδος νέων εργασιών, διά δε την πληρωμήν η διενέργεια επιμετρήσεως και η έγκρισις του σχετικού λογαριασμού, αποτελούντος την προς τούτο απαιτουμένην πιστοποίησιν, κατά τα οριζόμενα εις τα άρθρα 5 παρ. 7 επ. και 8 του ν. 1418/1984 ως και 38, 40, 43 και 44 του Π. Διατάγματος 609/1985. Οθεν, κατόπιν της διά της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως χαρακτηρισμού της ως άνω εργασίας ως βαρυνούσης το Ελληνικόν Δημόσιον και της ακυρώσεως της περί του αντιθέτου αποφάσεως του Β' Υπαρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ανακύπτει μεν συμφώνως προς το άρθρον 56 παρ. 4 του Π. Διατάγματος 341/1978, εις το οποίον το άρθρον 4 του ν. 1406/1983 παραπέμπει, υποχρέωσις της αρμοδίας υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης να προβή εις τας ως άνω ενεργείας προς καθορισμόν και πληρωμήν εις τον ανάδοχον του διά την εργασίαν ταύτην ανταλλάγματος, ουχί νομίμως όμως το εκδόν την αναιρεσιβαλλομένην απόφασιν Διοικητικόν Εφετείον προέβη αυτό εις κρίσιν περί του οφειλομένου διά τας εργασίας ταύτας ποσού και επιδίκασιν εις την αναιρεσίβλητον ανάδοχον κοινοπραξίαν το υπό ταύτης διά της προσφυγής αιτηθέν ποσόν των δαπανών εις τας οποίας αύτη, κατά τους ισχυρισμούς της, υπεβλήθη, χωρίς να βεβαιώση ότι είχεν εν προκειμένω κινηθή ενώπιον της αρμοδίας υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης η υπό των ανωτέρω διατάξεων διά τον καθορισμόν του σχετικού ποσού διαδικασία, εις τούτο δε δεν ήσκει επιρροήν το ότι το καθ' ου η προσφυγή Ελληνικόν Δημόσιον δεν ημφισβήτησε το ύψος της δαπάνης ταύτης, εφ' όσον τούτο ηρνείτο κατ' αρχήν την υποχρέωσίν του να αποκαταστήση την δαπάνην ταύτην.

Δημόσια έργα. Δυνατότητα και προϋποθέσεις του κυρίου του έργου περιορισμού του ποσού του εργολαβικού ανταλλάγματος, το οποίο μπορεί να εκχωρήσει ο ανάδοχος κατασκευής ενός δημοσίου έργου σε Τράπεζες ή Ν.Π.Δ.Δ. α) Αν κατά τη διάρκεια κατασκευής ενός δημοσίου έργου ο ανάδοχος προέβη στην εκχώρηση του εργολαβικού ανταλλάγματος σε αναγνωρισμένη Τράπεζα ή Ν.Π.Δ.Δ. και τηρώντας τη νόμιμη διαδικασία ανήγγειλε αυτή στο Δημόσιο, οι εργαζόμενοι στην κατασκευή του έργου ή οι προμηθευτές υλικών δεν μπορούν να επιτύχουν την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους, με την προβλεπόμενη από τα άρθρα 4 και 5 του Ν.4694/30 διαδικασία, αν η αναγγελία της κατασχέσεως εις χείρας του Δημοσίου ως τρίτου έλαβε χώρα μετά την αναγγελία της εκχωρήσεως. β) Αντιθέτως, αν η αναγγελία της κατασχέσεως εις χείρας του Δημοσίου (ως τρίτου) από τους εργαζομένους στην κατασκευή του έργου ή τους προμηθευτές υλικών, προηγήθηκε της αναγγελίας της εκχωρήσεως, το Δημόσιο υποχρεούται να καταβάλλει στους κατασχόντες, ολόκληρο το ποσό του εργολαβικού ανταλλάγματος το οποίο (τυχόν) όφειλε στον ανάδοχο κατά τον παραπάνω χρόνο, αν ήταν μικρότερο από το αντίστοιχο για το οποίο έγινε η κατάσχεση, άλλως το ποσό για το οποίο έγινε η κατάσχεση. γ) Ειδικά, οι αποδοχές των εργαζομένων οι οποίοι απασχολούνται στην κατασκευή του έργου, για τις οποίες συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 34 παρ.7 του ΠΔ 609/85, ικανοποιούνται απευθείας από τον κύριο του έργου, αν ο ανάδοχος δεν προβεί στην εξόφλησή τους, εντός δεκαπέντε ημερών, από τη γνωστοποίηση της σχετικής όχλησης των εργαζομένων από τον κύριο του έργου προς τον ανάδοχο, ανεξαρτήτως της προηγηθείσας αναγγελίας της εκχωρήσεως του εργολαβικού ανταλλάγματος σε Τράπεζα ή Ν.Π.Δ.Δ., υπό την αυτονόητη βέβαια προϋπόθεση, ότι υπάρχει οφειλή του κυρίου του έργου εκ της κατασκευής του. 2. Για τον προσδιορισμό (και περιορισμό) του ποσού του εργολαβικού ανταλλάγματος το οποίο (μόνο) μπορεί να εκχωρηθεί σε Τράπεζες ή Ν.Π.Δ.Δ. από τον ανάδοχο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να πρόκειται για "ειδικό έργο" ή "ειδική κατηγορία έργων" να προηγηθεί γνωμοδότηση του Συμβουλίου Δημοσίων Εργων, και να εκδοθεί απόφαση του Υπουργού Δημοσίων Εργων με την οποία να καθορίζεται το ποσό αυτό κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων και ο σχετικός όρος να περιληφθεί στα τεύχη δημοπράτησης.

Προμήθεια οχημάτων:Με τα δεδομένα αυτά, είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη η προσβαλλομένη πράξη, με την οποία, αφού αντιμετωπίσθηκαν κατά τρόπο ειδικό οι διατυπωθείσες στην προδικαστική προσφυγή της αιτούσας αιτιάσεις, απερρίφθη η εν λόγω προσφυγή κατά της πράξεως περί ματαιώσεως του επιδίκου διαγωνισμού για λόγο εξυπηρετούντα το δημόσιο συμφέρον (μείωση της απαιτουμένης για την προμήθεια των οχημάτων δαπάνης ενόψει της καταργήσεως τεχνικών προδιαγραφών, που, μετά την προαναφερθείσα ακυρωτική απόφαση του Δικαστηρίου, είναι πλέον περιττές). Συνεπώς, όλα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινομένη αίτηση είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.Κατόπιν τούτου, είναι αλυσιτελής η εξέταση των λόγων που πλήττουν τη νομιμότητα της δεύτερης αιτιολογικής βάσεως, στην οποία στηρίχθηκε η ματαίωση του επιμάχου διαγωνισμού και η οποία αναφέρεται στην ανάγκη διευρύνσεως του αριθμού των συμμετεχόντων και περαιτέρω αναπτύξεως του ανταγωνισμού προς το σκοπό επιτεύξεως χαμηλοτέρων οικονομικών προσφορών.

Ανάθεση υπηρεσιών εκτυπώσεως... Εκ των ανωτέρω διατάξεων της διακηρύξεως εν συνδυασμώ προς τας διατάξεις του άρθρου 20 παρ. 2 π.δ. 394/1996 (φ. 266 τ. Α΄) προκύπτει, ότι η βαθμολόγησις της τεχνικής προσφοράς του διαγωνιζομένου ως προς επί μέρους κριτήριον με βαθμόν 100, η κρίσις, δηλαδή, ότι η προσφορά, ως προς το κριτήριον αυτό, καλύπτει ακριβώς τας οριζομένας τεχνικάς προδιαγραφάς, δεν χρήζει ειδικωτέρας αιτιολογήσεως. Αντιθέτως, η βαθμολόγησις με βαθμόν κατώτερον του 100 (80 - 99) πρέπει να είναι αιτιολογημένη, πρέπει, δηλαδή, να προσδιορίζωνται, εις το οικείον πρακτικόν αι προδιαγραφαί, από των οποίων εμφανίζει η προσφορά απόκλισιν και να επεξηγείται εις τι συνίσταται η απόκλισις αυτή. Ομοίως, δέον να αιτιολογήται και η βαθμολόγησις της τεχνικής προσφοράς εις ωρισμένον κριτήριον δια βαθμολογίας άνω του 100 δι` αναφοράς εις τα στοιχεία, εκ των οποίων προκύπτει διατί και κατά τι η προσφορά του διαγωνιζομένου υπερκαλύπτει τας τασσομένας δια της διακηρύξεως τεχνικάς προδιαγραφάς.   Οι ισχυρισμοί αυτοί εν όψει του περιεχομένου των, ήσαν ουσιώδεις, έχρηζον δε, κατά τα προεκτεθέντα περί της εννοίας της διακηρύξεως και του πδ 394/96, ειδικώς αιτιολογουμένης αντιμετωπίσεως από το ΙΚΑ. Δεδομένου, όμως, ότι δια της πληττομένης αποφάσεως του Ι.Κ.Α., ως εξετέθη, δεν αντιμετωπίσθησαν κατ’ ουσίαν αι διαλαμβανόμεναι εις την προσφυγήν των αιτουσών αιτιάσεις, δεν εξεδόθη δε μετά την αναπομπήν της υποθέσεως εις το ΙΚΑ από την Επιτροπήν Αναστολών και δη εντός της κατά τα ανωτέρω δεκαημέρου προθεσμίας από την κοινοποίησιν της αποφάσεως της Επιτροπής Αναστολών νέα πράξις της αναθετούσης αρχής, κρίνουσα ητιολογημένως επί της ουσίας της προσφυγής, η οποία κατά τα προεκτεθέντα είχε ασκηθή εμπροθέσμως και μη νομίμως απερρίφθη ως εκπρόθεσμος δια της ρητώς προσβαλλομένης πράξεως, και δεδομένου ότι η υπόθεσις δεν είναι εκκαθαρισμένη κατά το νομικόν και πραγματικόν της μέρος και δεν δύναται το Δικαστήριον να χωρήση πρωτοτύπως εις κρίσιν επί των προβαλλομένων ισχυρισμών των αιτουσών, αναγομένων εις τεχνικής φύσεως ζητήματα, πρέπει, ακυρουμένων των προσβαλλομένων Λ36/Γ/112/27-10-06 και Λ36/Γ/108/12-10-2006 πράξεων του Διοικητού του ΙΚΑ δια τους εκτεθέντας ανωτέρω λόγους, να αναπεμφθή η υπόθεσις εις το ΙΚΑ προκειμένου να αποφανθή το αρμόδιον όργανον αιτιολογημένως εν όψει και των δια της διοικητικής προσφυγής της αιτούσης προβληθέντων ισχυρισμών (πρβλ ΣτΕ 2565/02, 1609/04, 2636/07).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων ΄Εργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού (……). Εξ άλλου, με τον όρο "υποκατάσταση τρίτων" νοείται η μεταβίβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του εργολάβου από την εργολαβική σύμβαση σε τρίτον, όσον αφορά το όλον ή μέρος του αναληφθέντος έργου, κατά τρόπον ώστε να υπεισέρχεται ο τρίτος στην μεταξύ φορέα του έργου και εργολάβου σχέση.