Ανάδειξη αναδόχου σύμβασης έργου:..Με δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής...Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου της Περιφέρειας ... «Συντήρηση - αποκατάσταση ζημιών, κοπή βλάστησης, καθαρισμοί τάφρων, πρανών ερεισμάτων στο επαρχιακό οδικό δίκτυο του Νομού ...».

Με την προδικαστική προσφυγή ζητείται η ακύρωση της πρόσκλησης για την επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου με τίτλο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΑΠΟ ΕΝΤΟΝΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ ΠΕ ΧΑΝΙΩΝ», 5ο Υποέργο: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΑΠΟ ΕΝΤΟΝΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΗΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ, Β΄ ΧΑΝΙΩΝ» και επομένως ολόκληρης της διαγωνιστικής διαδικασίας. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η επείγουσα αποκατάσταση ζημιών και υποδομών του επαρχιακού οδικού δικτύου λόγω έντονων καιρικών φαινομένων (καταιγίδες και πλημμύρες) που προκάλεσαν καταστροφές, με συγκεκριμένες εργασίες όπως επισκευές οδοστρώματος, καθαρισμοί, αποκαταστάσεις σήμανσης και αντιστήριξη πρανών, με στόχο την επαναφορά της ασφαλούς κυκλοφορίας.

Η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση ή τροποποίηση της προσβαλλόμενης απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία απέρριψε την προσφορά της για τον ηλεκτρονικό διαγωνισμό ανάδειξης αναδόχου για την εκτέλεση του έργου «...», υποέργο 1 («...»), με εκτιμώμενη αξία 2.419.354,84€ χωρίς ΦΠΑ. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά έργα ανάπλασης και κατασκευαστικές εργασίες σε υδάτινα συστήματα, όπως εκσκαφές, διάστρωση, συμπύκνωση υλικών, κατασκευή συρματοκιβωτίων και άλλες συναφείς εργασίες. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι η απόρριψή της βασίστηκε σε ελλειπή αιτιολόγηση και παραβιάσεις των διατάξεων του άρθρου 88 του ν. 4412/2016, ιδίως για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, χωρίς να της δοθεί η ευκαιρία για περαιτέρω διευκρινήσεις.

Ανάθεση των υπηρεσιών καθαρισμών ρεμάτων.Ζητείται η ανάκληση της 2/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...) Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της ελεγχόμενης σύμβασης υπερβαίνει το κατώτερο όριο των 209.000,00 ευρώ, το Τμήμα κρίνει, κατ΄αρχάς, ότι ο νομικός χαρακτηρισμός αυτής θα καθορισθεί, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη ΙΙ), με βάση τα οριζόμενα στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ. Δοθέντος δε, ότι αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης είναι ο καθαρισμός ρεμάτων στην πλημμυρόπληκτη περιοχή του Δήμου Οιχαλίας, το οποίο περιλαμβάνει εργασίες καθαρισμού κοιτών από αυτοφυή βλάστηση και φερτά υλικά καθώς και την εκτέλεση τεχνικών εργασιών αποκατάστασης παλαιών τεχνικών έργων, διαμόρφωσης, ενίσχυσης και αντιστήριξης των κοιτών και των πρανών ενός μεγάλου δικτύου ποταμών και ρεμάτων, έχει μικτό χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης έργου και υπηρεσιών, ο προέχων χαρακτήρας της οποίας δεν είναι η παροχή υπηρεσιών καθαρισμού των ποταμών χειμάρρων και ρεμάτων από την αυτοφυή βλάστηση και τα φερτά υλικά από τις κοίτες τους, οι οποίες έχουν παρεπόμενο χαρακτήρα και εκτελούνται εν είδει προετοιμασίας για τις τεχνικές επεμβάσεις που πρόκειται να ακολουθήσουν, αλλά η κατασκευή ενός πλήρους λειτουργικού έργου, το οποίο επιτελεί μια τεχνική λειτουργία, ως προϊόν των εργασιών που θα εκτελεστούν και συνίσταται στην κατασκευή ενός ολοκληρωμένου συστήματος για την εξασφάλιση της φυσικής και ομαλής ροής και απορροής των υδάτων και την αποτροπή υπερχειλίσεων ή πλημμυρών μέσω της αποκατάστασης των κατεστραμμένων τεχνικών έργων, της κατασκευής νέων και της έντεχνης διαμόρφωσης των κοιτών και των πρανών σε ένα ευρύτατο υδάτινο πλέγμα ποταμών, ρεμάτων και χειμάρρων της ήδη πληγείσας από πλημμύρες γεωγραφικής περιοχής του Δήμου Οιχαλίας. Για την κατασκευή του συστήματος αυτού, η επίμαχη διακήρυξη προβλέπει την εκτέλεση εργασιών (κατασκευή τεχνικών έργων και αποκατάσταση παλαιών, εκβαθύνσεις-διαπλατύνσεις κοιτών ποταμών ή ρεμάτων με χρήση ειδικού μηχανικού εξοπλισμού, αντιστήριξη των κοιτών και των πρανών με την κατάλληλη απόθεση υλικών, κατασκευή και εγκατάσταση φατνών αντιστήριξης και λοιπές κατασκευές από σκυρόδεμα), που υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου και η εκτέλεση των οποίων είναι απαραίτητη για την εκπλήρωση ενός ολοκληρωμένου τεχνικού αποτελέσματος, στο οποίο απέβλεψε η αναθέτουσα αρχή. Ως εκ τούτου, η ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έχει χαρακτήρα, προεχόντως, δημόσιας σύμβασης έργου, χαρακτηρισμός που επιρρωνύεται και από την ανάλυση του τιμολογίου σε σχέση με τον προϋπολογισμό του έργου, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την αιτούσα. Περαιτέρω, δοθέντος ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της ελεγχόμενης σύμβασης έργου είναι κατώτερη του ορίου των 5.225.000,00 ευρώ, η σύναψή της δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, αλλά διέπεται από τις διατάξεις της Κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής Δημοσίων Έργων (ν. 3669/2008, Α΄ 116 «ΚΔΕ») , στο πεδίο εφαρμογής της οποίας εμπίπτουν και τα έργα των περιφερειών σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ.1 αυτής, και τους όρους της οικείας διακήρυξης, και όχι από τον αναλογικώς εφαρμοζόμενο για τις διαδικασίες ανάθεσης υπηρεσιών «Κανονισμό Προμηθειών του Δημοσίου» (π.δ. 118/2007, Α΄150), όπως εσφαλμένα έκρινε το Κλιμάκιο. Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, δεν συντρέχουν οι διαπιστωθείσες από το Κλιμάκιο ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και το ελεγχόμενο έργο ορθώς δημοπρατήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις της ΚΔΕ, με βάση το σχετικό πρότυπο τεύχος διακήρυξης τύπου Β΄ (βλ. σχετ. τα δημοσιευθέντα στο ΦΕΚ Β΄/311/15.2.2016 πρότυπα τεύχη διακηρύξεων, που ίσχυαν κατά το κρίσιμο χρόνο δημοσίευσης της οικείας διακήρυξης – βλ. επίσης ΕΣ Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 34/2013, 609/2012, VI Tμ. 6061/2015), χωρίς να χρειάζεται, λόγω του χαμηλού προϋπολογισμού του, δημοσίευση περίληψης στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και τήρηση των απαιτουμένων προς τούτο προθεσμιών, ενώ περαιτέρω ορθώς ο προϋπολογισμός του επιβαρύνθηκε με κόστος γενικών εξόδων, εργολαβικού οφέλους, απρόβλεπτων και αναθεώρησης.Κατόπιν αυτών, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 2/2017 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και το σχέδιο σύμβασης που είναι σύμφωνο με τους όρους διακήρυξης και τα λοιπά συμβατικά τεύχη του διαγωνισμού, να υπογραφεί, υπό τον όρο ότι θα συμπληρωθεί ο αριθμός της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που οφείλει να καταθέσει ο ανάδοχος του έργου καθώς και το ποσό αυτής, το οποίο θα ανέρχεται σε ποσοστό 5% επί της αξίας της σύμβασης, χωρίς Φ.Π.Α. (άρθρο 17 της διακήρυξης), ήτοι ποσό 17.073,17 ευρώ (341.463,42 Χ 5%).

Νομιμότητα σχεδίου σύμβασης.(..) με αντικείμενο «Καθαρισμός ρεμάτων και άμεση επέμβαση για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών εντός των διοικητικών ορίων Περιφερειακών Ενοτήτων ...Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν αφορά σε κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016 (βλ. και Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), ούτε περιλαμβάνει την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών, αφού παρεμβάσεις στη διατομή των ρεμάτων δεν θα γίνουν, πλην του καθαρισμού της κοίτης από απορρίμματα, φερτά υλικά, μπάζα και βλάστηση. (..) Οι εργασίες αυτές, που αφορούν σε καθαρισμό κοιτών ποταμών από φερτά υλικά και απορρίμματα, καθαρισμό αυτών από αυτοφυή βλάστηση χωρίς αφαίρεση εδαφικού υλικού, κοπή και εκρίζωση δένδρου, καθαρισμό οχετών, και ανακατασκευή συρματοκιβωτίων και πλήρωση αυτών, δεν είναι τεχνικά εξειδικευμένες, αλλά εντάσσονται αμιγώς στην έννοια της δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών(..) Επειδή η επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία έχει ως αντικείμενο την ανάθεση παροχής υπηρεσιών και όχι την εκτέλεση δημόσιου έργου και ενόψει του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της, μη νομίμως δεν τηρήθηκαν εν προκειμένω οι απαιτούμενες διατυπώσεις δημοσιότητας σε ενωσιακό επίπεδο. Περαιτέρω, μη νομίμως και κατά παράβαση των αρχών του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού περιορίστηκε ο κύκλος των δικαιουμένων συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε έργα κατηγορίας υδραυλικά τάξης 1ης και άνω. Τέλος, μη νομίμως προβλέπονται δαπάνες για Γ.Ε. και Ε.Ο., απρόβλεπτα και αναθεώρηση. Λόγω των πλημμελειών αυτών η ελεγχόμενη διαδικασία καθίσταται μη σύννομη στο σύνολό της, με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την αίτηση αυτή επιδιώκεται η ανάκληση της 494/2012 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει, αναφορικά με την υπό στοιχείο (ε) κατηγορία εργασιών (εργασίες συντήρησης πρασίνου) καθώς και τις συναφείς με αυτές μελέτες, ότι εν προκειμένω συνέτρεξαν πράγματι επείγουσες περιστάσεις που δικαιολογούν την άμεση πραγματοποίηση μέρους των επίμαχων εργασιών κατόπιν προφορικής εντολής της αναθέτουσας αρχής που καταχωρήθηκε στο ημερολόγιο του έργου. Τούτο δε διότι έχουν εκτελεσθεί μόνο οι εργασίες συντήρησης που ήταν απολύτως απαραίτητες για να επιζήσει και να μην καταστραφεί το πολύ μεγάλο σε έκταση και σημασία έργο πρασίνου και φύτευσης που έχει εκτελεσθεί. Περαιτέρω δε το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω και απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης για τις εργασίες αυτές. Τούτο διότι εν προκειμένω η ανάγκη εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών οφείλεται στην μετάθεση του χρόνου περαίωσης του έργου συνεπεία της δημοσιονομικής κρίσης, όπως αναλυτικά αναφέρεται σε προηγούμενη σκέψη υπό στοιχείο V. Επιπλέον δε οι επίμαχες εργασίες είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του έργου, από την εκτέλεση του οποίου δεν μπορούν να διαχωριστούν χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, δοθέντος ότι αφενός αποκαθιστούν το ισοζύγιο πρασίνου, όπως άλλωστε προβλέπεται και στους περιβαλλοντικούς όρους της εργολαβίας, σε ένα επιβαρυμένο περιβάλλον λόγω των πυρκαγιών του Αυγούστου 2007, αφετέρου συμβάλλουν αποτελεσματικά στη σταθεροποίηση των προβληματικών πρανών ορυγμάτων του αυτοκινητόδρομου. Κατά την ειδικότερη όμως γνώμη των μελών του Τμήματος με συμβουλευτική ψήφο, Παρέδρων, Αντιγόνης Στίνη και Ιωάννη Βασιλόπουλου, οι ανωτέρω υπό στοιχείο (ε) εργασίες και οι συναφείς με αυτές μελέτες δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες κατά το χρόνο εκτέλεσης του έργου περιστάσεις, δεδομένου ότι αυτές έχουν ήδη περιληφθεί στο αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο δε διότι δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου ότι η προβλεπόμενη περίοδος συντήρησης για τα φυτά είναι διετής (ήτοι έως 28.10.2011), τουναντίον η εγκεκριμένη μελέτη πρασίνου - φύτευσης (βλ. παράγραφο 1.6) προβλέπει περίοδο συντήρησης τουλάχιστον για τα πρώτα τρία έτη της εγκατάστασης των φυτών (ήτοι έως 28.10.2012). Τέλος και ανεξάρτητα από τα παραπάνω, δημιουργούνται αμφιβολίες σχετικά με το εάν οι υπόλοιπες ανεκτέλεστες ποσότητες των ως άνω εργασιών (ποσοστό που ανέρχεται στο 50%) θα επαρκέσουν για τη συντήρηση των φυτών έως και το τέλος του έτους 2013, οπότε και λήγει η συμβατική προθεσμία περαίωσης του έργου (28.12.2013).Ανακαλεί εν μέρει την 494/2012 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου.

Υπογραφή σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης έργου:..επιδιώκεται η ανάκληση της 467/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, δεν προκύπτει ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Και τούτο, διότι οι περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, και ειδικότερα η διάβρωση και αστάθεια του γεωλογικού υποβάθρου του έργου, δεν προκλήθηκαν από επιγενόμενα της ανάθεσης απρόβλεπτα περιστατικά αλλά προϋπήρχαν της ανάθεσης. Οι δε έντονες βροχοπτώσεις του Σεπτεμβρίου 2018, που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, κατά τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς επιδείνωσαν μόνο το πρόβλημα, ανεξαρτήτως του ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει με σαφήνεια η αιτιώδης συμβολή των συγκεκριμένων βροχοπτώσεων στην αποσάρθρωση του εδάφους. Εξάλλου, αβασίμως η αναθέτουσα αρχή ισχυρίζεται ότι ήταν αδύνατον κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης να διαπιστωθεί ο κατακερματισμός της βραχομάζας και η αστάθεια του υποβάθρου, δεδομένου ότι δεν προκύπτει ότι κατά το στάδιο εκείνο είχε διενεργηθεί κατάλληλη γεωτεχνική έρευνα του εδάφους για την αξιολόγηση της σταθερότητάς του (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 2026/2017, 606/2018). Ειδικότερα, η σύνταξη της αρχικής μελέτης φέρεται να έλαβε υπόψη της την από Νοέμβριο 2015 γεωτεχνική μελέτη «για τη σύνταξη της οποίας ακολουθήθηκε η παρακάτω διαδικασία: Α. Γενική και ειδική βιβλιογραφική αναγνώριση, Β. Εργασία υπαίθρου (αναζήτηση προβληματικών γεωλογικών και γεωμορφολογικών δομών, σημείων ύδατος, ενεργά ρήγματα κα), Γ. Δειγματοληψία αδρανών υλικών λατομείου που θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή αναχωμάτων και επιχωματώσεων και Δ. Εργαστηριακές αναλύσεις συλλεχθέντων δειγμάτων για την κατάταξη των εδαφικών σχηματισμών» (βλ. κεφ. 3 : Μέθοδος Εργασίας, σελ. 3 – 4), τα δε συμπεράσματά της, όσον αφορά την ευστάθεια των πρανών, αφορούν σε «μέγιστες κλίσεις πρανών που δεν θα ξεπερνούν τις 18,4ο (3 οριζ/1 καθ)». Ενόψει των χαρακτηριστικών αυτών, προκύπτει ότι για τη γεωτεχνική αξιολόγηση του υποβάθρου του έργου δεν διενεργήθηκαν προηγούμενες διερευνητικές εκσκαφές, οι οποίες θα μπορούσαν να αποκαλύψουν εγκαίρως την ύπαρξη και έκταση του προβλήματος, ήταν δε ενδεδειγμένο να διενεργηθούν ενόψει των γεωτεχνικών ιδιαιτεροτήτων και των αυξημένων αναγκών σταθερότητας των εδαφών αντιστήριξης του έργου σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα που είχαν εκτελεστεί στην περιοχή, λαμβανομένου ιδίως υπόψη τον ειδικό σχεδιασμό του (βαθειά εκσκαφή κυττάρου, σχεδόν κατακόρυφα πρανή με κλίση ανώτερη της προβλεπόμενης στην αρχική γεωτεχνική μελέτη, της τάξης 5 ύψος : 1 πλάτος), σε συνδυασμό με τις ειδικές συνθήκες χωροθέτησης αυτού (πρανές που στηριζόταν στο πρανές του λειτουργούντος κυττάρου απόθεσης απορριμμάτων). Κατά τούτο, η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, για τα σύνολο των οποίων προβάλλεται ο ίδιος δικαιολογητικός λόγος, οφείλεται πρωτίστως σε ελλείψεις της αρχικής μελέτης και όχι σε απρόβλεπτες περιστάσεις, για τον λόγο δε αυτόν, δεν δύναται να δικαιολογήσει τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, απορριπτομένου ως αβάσιμου του σχετικού ισχυρισμού. Τέλος, ο ισχυρισμός κατά τον οποίο η ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης επιβάλλεται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, πρέπει ομοίως να απορριφθεί, καθόσον οι επικαλούμενοι λόγοι δεν δικαιολογούν την παραβίαση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, που ομοίως αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος (βλ. Ε.Σ. Τμ, VI 691/2018, 124/2019). Κατ’ ακολουθίαν, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1291/2019

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:. Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις συνάγεται ότι μη νομίμως ανατέθηκε η εκτέλεση του προαναφερθέντος έργου στον συγκεκριμένο ανάδοχο. Τούτο, διότι ο τελευταίος δεν διέθετε τα απαιτούμενα βάσει της συνταχθείσας Μελέτης του έργου και των προβλεπόμενων σε αυτή επιμέρους εργασιών προσόντα. Ειδικότερα, βάσει του συνημμένου στη Μελέτη προϋπολογισμού δαπάνης εργασιών, η συνολική δαπάνη αυτών, συμπεριλαμβανομένου του κονδυλίου των απροβλέπτων αφού επρόκειτο για έργο υπαγόμενο αμιγώς στην κατηγορία των έργων οδοποιίας, ανήρχετο στο ποσό των 20.319,72 ευρώ, ενώ κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης ο ανάδοχος ήταν πιστοποιημένος βάσει της εγγραφής του στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων της Π.Ε. …για την ανάληψη έργων προϋπολογισμού έως 18.000 ευρώ, επομένως δεν επιτρεπόταν εν προκειμένω να του ανατεθεί η εκτέλεση του έργου κατ’ αρχήν λόγω του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτού. Επιπλέον, όμως, η ανάθεση χώρισε παράνομα στον συγκεκριμένο ανάδοχο και για τον πρόσθετο λόγο ότι η Μελέτη του εν λόγω έργου οδοποιίας προέβλεπε την εκτέλεση όχι μόνο χωματουργικών εργασιών (εκσκαφές, καθαρισμοί τάφρου-ρέματος και μεταφορά των  προϊόντων αυτών, προμήθεια δανείων και κοκκώδους υλικού), αλλά και τεχνικών (κοιτοστρώσεις και κατασκευές από σκυρόδεμα, τοποθέτηση χαλύβδινου πλέγματος), υδραυλικών (τοποθέτηση τσιμεντοσωλήνων), καθώς επίσης εργασιών οδοστρωσίας (ισοπέδωση και μόρφωση καταστρώματος  οδού), μολονότι βάσει της προαναφερθείσας εγγραφής του στο Μητρώο ο ανάδοχος αυτός νομιμοποιούνταν να αναλαμβάνει την εκτέλεση μόνο χωματουργικών εργασιών επί έργων οδοποιίας. Άλλωστε, το συμπτωματικό γεγονός της αφαίρεσης των τεχνικών εργασιών και των υδραυλικών κατά τη σύνταξη  του 1ου Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών, διότι δεν κρίθηκε αναγκαία η εκτέλεση αυτών, δεν θεραπεύει την προαναφερθείσα πλημμέλεια, καθώς κατά τον χρόνο της ανάθεσης οι συγκεκριμένες εργασίες (τεχνικές) συμπεριλαμβάνοντα ν μεταξύ των εκτελεστέων  βάσει  της  Μελέτης  εργασιών, ο δε ανάδοχος δεν νομιμοποιούνταν να αναλάβει την εκτέλεση αυτών, ενώ, περαιτέρω, ακόμη και μετά την προαναφερθείσα αφαίρεση στον 1ο Α.Π.Ε. παρέμειναν οι εργασίες οδοστρωσίας, για την εκτέλεση των οποίων ο συγκεκριμένος ανάδοχος επίσης δεν έχει εγγραφεί στο οικείο Μητρώο. Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη άμεση ανάγκη αποκατάστασης του αγροτικού οδικού δικτύου του Δήμου όπως προκύπτει και από την κήρυξη του συνόλου αυτού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς επίσης την ανάθεση όμοιων εργασιών στον συγκεκριμένο ανάδοχο κατά το παρελθόν,  αλλά και το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της προϋπολογισθείσας δαπάνης του συγκεκριμένου έργου αφορούσε την εκτέλεση χωματουργικών εργασιών,  το Κλιμάκιο κρίνη ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων και άρα συγγνωστώς, συνεπώς το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα θα έπρεπε κατ’ αρχήν να θεωρηθεί.

Καθαρισμός ρεμάτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, το Δικαστήριο, αξιολογώντας το σύνολο των στοιχείων του φακέλου, τα τεύχη δημοπράτησης, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υπό ανάθεση εργασιών και τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας αρχής, κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί μικτή σύμβαση, που περιλαμβάνει την κατασκευή έργου και την παροχή υπηρεσιών, με προέχοντα τον χαρακτήρα του έργου. Επομένως, η κατασκευή τους δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως απλή εργασία, αφού προϋποθέτει μηχανολογικό εξοπλισμό, τεχνογνωσία και κατάλληλο τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό, που θα επιβλέπει (το τελευταίο) την ορθή, κατά τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, εκτέλεση των εργασιών και θα διενεργήσει και τις σχετικές επιμετρήσεις για την πληρωμή του αναδόχου. Με τα δεδομένα αυτά και μολονότι η αξία των εργασιών της σύμβασης που εμπίπτουν στην κατηγορία του έργου υπολείπεται, αν και όχι σημαντικά, της αξίας των καθαρισμών, που ανήκουν στην κατηγορία των υπηρεσιών, στοιχείο που, όπως προαναφέρθηκε (βλ. ανωτέρω σκ. 5, στοιχείο δ΄), απλώς συνεκτιμάται, όταν στο αντικείμενο μίας μεικτής σύμβασης περιλαμβάνεται σύμβαση έργου, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι, εν προκειμένω, κύριο στοιχείο της σύμβασης, ήτοι κεντρικός άξονας γύρω από τον οποίο αυτή διαρθρώνεται, είναι η κατασκευή έργου, που, ως σύνολο, εξυπηρετεί τον επιδιωκόμενο σκοπό της αποκατάστασης της υδραυλικής διατομής των ρεμάτων της Π.Ε. Πέλλας, της έντεχνης διαμόρφωσης της κοίτης και των πρανών τους, της διασφάλισης της απρόσκοπτης ροής και απορροής των υδάτων και της εν γένει αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Ως εκ τούτου, ορθά εφαρμόστηκαν από την αναθέτουσα αρχή για την ανάθεση της σύμβασης οι περί δημοσίων συμβάσεων έργων διατάξεις του ν. 4412/2016, και επομένως ορθά, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον Επίτροπο και κατά παραδοχή του πρώτου λόγου της ένδικης προσφυγής, δημοπρατήθηκε αυτή ως σύμβαση έργου κάτω των ορίων, χωρίς να απαιτείται δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πρόσκληση αποκλειστικά εργοληπτικών επιχειρήσεων και με συνυπολογισμό στον προϋπολογισμό του έργου και το συμβατικό τίμημα γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους, αναθεώρησης και απρόβλεπτων δαπανών. 	Ο χαρακτηρισμός μιας σύμβασης δεν μπορεί να προκύπτει από την εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής επιλογή των κωδικών CPV που μνημονεύονται στα έγγραφα της σύμβασης, καθώς οι κωδικοί αυτοί, μολονότι αποβλέπουν στο να διευκολύνουν τους οικονομικούς φορείς να λάβουν γνώση των προκηρύξεων διαγωνισμών που εμπίπτουν στον τομέα δραστηριότητάς τους, αποτελούν απλώς ένα από τα στοιχεία της περιγραφής του αντικειμένου της σύμβασης και, επομένως, η μνεία εσφαλμένου κωδικού CPV δεν έχει ιδιαίτερη σημασία (απόφαση ΔΕΕ της 10.11.2022, Sharengo najem in zakup vozil d.o.o., C-486/2021, σκ. 70, 72-73) (πρβλ. ΕλΣυν Ολ 1200/2024 σκ. 6, Έβδ. Τμ. 765/2024 σκ. 7, 257/2024 σκ. 8 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 69/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία ΟΤΑ Θεσσαλονίκης ΙΙ (Καλαμαριάς).Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης του δευτεροβάθμιου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης με την επωνυμία «..».Ανακαλεί την 69/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη  σύμβαση   δεν αφορά σε κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016 (βλ. και Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ούτε περιλαμβάνει την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών,  αφού παρεμβάσεις στη διατομή των ρεμάτων δεν θα γίνουν, πλην του καθαρισμού της κοίτης από απορρίμματα, φερτά, μπάζα και βλάστηση.   Περαιτέρω, το τεχνικό αντικείμενο της δεν είναι αυτοτελές λειτουργικό αποτέλεσμα (οικονομικά ή τεχνικά)  εργασιών μηχανικού, προεχόντως διότι δεν έχει συνταχθεί ειδική τεχνική μελέτη μηχανικού αλλά μία συνοπτική τεχνική περιγραφή των προς εκτέλεση εργασιών (VI Tμ. 752/2013, Ε' Κλιμάκιο 56/2017, 309/2013 κ.α.). Οι εργασίες αυτές, που αφορούν σε καθαρισμό  κοιτών ποταμών από φερτά υλικά  και απορρίμματα, καθαρισμό αυτών  από αυτοφυή βλάστηση (καλαμιές , δένδρα κ.λ.π.) καθώς και κοπή και εκρίζωση  δένδρων, χωρίς αφαίρεση εδαφικού υλικού, δεν είναι τεχνικά εξειδικευμένες αλλά εντάσσονται  αμιγώς στην έννοια της δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών (βλ. κατά περίπτωση VI Τμ. 405/2017,  752/2013 και 357/2014, βλ. και Ζ' Κλιμάκιο 304/2015, Πρ. VII Τμ. 276/2006,  161, 162/2008, 144, 353/2010 κ.α.), χωρίς να αρκεί για τον αντίθετο νομικό χαρακτηρισμό, ενόψει όσων έγιναν  δεκτά ερμηνευτικά, μόνο το γεγονός ότι   συνδέονται λειτουργικά με ένα δημόσιο τεχνικό   έργο.   Επειδή η  επίμαχη  διαγωνιστική διαδικασία  έχει ως αντικείμενο την ανάθεση παροχής  υπηρεσιών και όχι την εκτέλεση δημοσίου έργου  και ενόψει του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της,   μη νομίμως δεν τηρήθηκαν εν προκειμένω οι απαιτούμενες διατυπώσεις δημοσιότητας σε ενωσιακό επίπεδο. Περαιτέρω, μη νομίμως και κατά παράβαση των αρχών του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού περιορίσθηκε ο κύκλος των δικαιούμενων συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις που   δραστηριοποιούνται σε έργα κατηγορίας υδραυλικά τάξης 2ας και άνω. Τέλος, μη νομίμως προβλέπονται δαπάνες  για Γ.Ε. και Ε.Ο.,   απρόβλεπτα και αναθεώρηση.  Λόγω των πλημμελειών αυτών η ελεγχόμενη διαδικασία καθίσταται μη σύννομη στο σύνολό της με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. 

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/43/2018.