Η προσφεύγουσα ένωση αίτησε την ακύρωση της απόφασης που ενέκρινε την κατακύρωση του διαγωνισμού στην εταιρεία «*****», ισχυριζόμενη ότι η αναθέτουσα αρχή έκρινε εσφαλμένα. Ζητήθηκε η αναστολή της συνομολόγησης της σύμβασης και η επιστροφή του παραβόλου. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε την ανάδειξη τεχνικού συμβούλου για το έργο «ΤΕΧΝΙΚΟΣ ******» με προϋπολογισμό 204.000 ευρώ (συμπ. ΦΠΑ), σχετικό με συμμετοχικές διαδικασίες για καταγραφή τοπικών προϊόντων, δημιουργία μητρώου και επιχειρησιακή υποστήριξη αγροτικής επιχειρηματικότητας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020».

Εννοια δημοσίου έργου.Δημόσιο έργο είναι το έργο που εκτελείται για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος καθόσον καλύπτει βασικές ανάγκες της κοινωνίας, συμβάλλει στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων και γενικά αποσκοπεί στη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Από τεχνικής απόψεως δημόσιο έργο αποτελεί ένα σύνολο πράξεων και εργασιών που διενεργούνται από δημόσιους φορείς, στους οποίους περιλαμβάνονται οι Περιφέρειες, το οποίο κατατείνει στην κατασκευή, επισκευή, επέκταση, ανακαίνιση ή συντήρηση έργου, και απαιτεί, λόγω της πολυπολοκότητάς του, εξειδικευμένη τεχνική γνώση και επέμβαση, δηλαδή χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και αντιστοίχων μέσων και προορίζεται να επιτελεί καθ’ εαυτό μία οικονομική και τεχνική λειτουργία επιφέροντας ένα άρτιο λειτουργικό αποτέλεσμα (Απόφαση VI Τμήματος 3371/2011, Πράξη ΙV Τμήματος 31/2010, Εφ.Λάρισας 45/2004). Το δημόσιο έργο πρέπει να συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή το υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί συστατικό αυτού κατά την έννοια του άρθρου 953 Α.Κ. και να μην μπορεί να αποχωρισθεί από αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού του (Πράξεις VII Τμήματος 24/2009, 3/2009, ΙV Τμήματος 31/2010, 196/2008, ΣτΕ 329/2007, 808/1997, 1426/1997). Αντιθέτως, όταν για την επίτευξη ενός αποτελέσματος απαιτούνται απλές εργασίες, χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μεθόδους, χωρίς τη χρησιμοποίηση εξειδικευμένου επιστημονικού ή τεχνικού προσωπικού ή ιδιαίτερων τεχνικών μέσων και εγκαταστάσεων, καθώς και όταν το αποτέλεσμα των ενεργειών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους, τότε πρόκειται για εκτέλεση εργασιών ή παροχή υπηρεσιών (Απόφαση VI Τμήματος 3371/2011, Πράξεις VII Τμήματος 203/2011, 202/2011, 94/2011, 403/2010, 308/2009, 3/2009, 285/2008). Ακολούθως, όταν πρόκειται για δημόσιο έργο, κατά την ως άνω έννοια, εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 57 παρ.3 και 17 παρ.7 του Κώδικα δημοσίων έργων, οι οποίες προβλέπουν την επιβάρυνση της απαιτούμενης δαπάνης με γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος καθώς και με το κονδύλιο των απροβλέπτων δαπανών, υπολογιζόμενα σε ποσοστό επί της αξίας των εκτελεσθησομένων εργασιών κατασκευής του έργου. Τέλος, όταν μία σύμβαση έχει μεικτό χαρακτήρα διότι σε αυτήν περιλαμβάνονται τόσο η εκτέλεση έργου όσο και η παροχή υπηρεσιών, η σύμβαση χαρακτηρίζεται από το κύριο αντικείμενο αυτής, υπολογιζόμενο από την αξία αυτού καθώς και τον παρεπόμενο χαρακτήρα των λοιπών αντικειμένων σε σχέση με το πρωτεύον τοιούτο (πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 19.4.1994 στη C-331/92, Cestiόn Hotelera Internacional, σκ. 20-29, απόφαση ΔΕΚ της 18.11.1999 στη C-107/98, Teckal, σκ. 38).(...)V. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι το αντικείμενο του κρινόμενου διαγωνισμού αφορά στην εκτέλεση έργου και όχι στην παροχή υπηρεσιών καθόσον πρόκειται για συντήρηση του υφιστάμενου δικτύου άρδευσης και στράγγισης της πεδιάδας της Άρτας. Ειδικότερα, για την πραγματοποίηση του καθαρισμού των τάφρων και των διωρύγων απαιτείται όχι μόνον η αποψίλωση της βλάστησης από τα πρανή και την κοίτη και η αποκομιδή των φερτών υλικών, αλλά, κατά κύριο λόγο, η αποκατάσταση της διατομής των τάφρων και των διωρύγων ώστε να επαναφερθούν τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους (πλάτος, βάθος και κατά μήκος κλίση) στις πρότερες διαστάσεις καθώς και η διαμόρφωση, με εκσκαφές ακριβείας, ο πυθμένας και τα πρανή για να είναι επιτρεπτή η απρόσκοπτη διέλευση του νερού. Προς τούτο απαιτείται η χρήση ιδιαίτερων τεχνικών μέσων (ειδικοί εκσκαφείς συγκεκριμένης ισχύος κ.λπ.), που περιγράφονται στην τεχνική έκθεση και κυρίως, η πραγματοποίηση των εργασιών υπό την επίβλεψη, την καθοδήγηση και τις οδηγίες των ειδικών μηχανικών ή μηχανολόγων μηχανικών του αναδόχου και της Υπηρεσίας, ενώ περαιτέρω η άμεση σύνδεση των εργασιών κατά τρόπο σταθερό και διαρκή με το έδαφος είναι αυτονόητη.

Προγραμματικές συμβάσεις:Αίτηση ανάκλησης της 43/2017 Πράξη της Επιτρόπου της 15ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου​(...)Κατόπιν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι από το παρατεθέν περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης προκύπτει ότι, κατά ορθό νομικό χαρακτηρισμό, αυτή, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν.3852/2010, συνιστά απευθείας ανάθεση, από τη Περιφέρεια ..... στο Ε.Κ.Π.Α., της εκπόνησης της ανωτέρω έρευνας-μελέτης. Συγκεκριμένα, από το αντικείμενο της κρινόμενης σύμβασης και κυρίως από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι δεν πρόκειται για περίπτωση συνεργασίας μεταξύ δημοσίων φορέων, που εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό, με την αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων, την από κοινού εκτέλεση δημόσιας αποστολής τους (ανωτέρω σκέψη ΙΙ.), αλλά συνιστά ανάθεση υπηρεσιών στο Ε.Κ.Π.Α. έναντι αμοιβής με Φ.Π.Α. 24% δοθέντος ότι η υποχρέωση της αιτούσας εξαντλείται στην καταβολή του ανταλλάγματος, η δε αόριστη διάθεση εκ μέρους της προσωπικού, το οποίο μάλιστα θα εκπαιδευτεί από την ομάδα έρευνας του Ε.Κ.Π.Α. δε συνιστά ουσιώδη συμβολή στην εκπόνηση της έρευνας. Περαιτέρω, όμως, από τα στοιχεία του φακέλου, αποδεικνύεται ότι η κρινόμενη σύμβαση συνιστά σύμβαση ανάθεσης "πρωτότυπου ερευνητικού έργου" και, εκ του λόγου τούτου, νομίμως συνήφθη με προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (βλ σκέψη ΙΙ). Ειδικότερα η μεθοδολογία και οι τεχνικές που θα ακολουθηθούν στην έρευνα έχουν αναπτυχθεί μόνο στο εργαστήριο του ΕΚΠΑ και δεν απαντώνται σε κανένα άλλο εργαστήριο παγκοσμίως. Συγκεκριμένα από τη προσκομιζόμενη έκθεση τεχνικής τεκμηρίωσης του Αναπλ. Καθηγητή ΕΚΠΑ ... ... προκύπτει ότι πρόκειται για πρωτοποριακό, υψηλών απαιτήσεων και καινοτόμο έργο από ένα Ανώτατο Εκπαιδευτικό ΄Ιδρυμα που δεν αποσκοπεί στο κέρδος αλλά στην προαγωγή της έρευνας. Η νέα μεθοδολογία εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε μία γεωγραφική περιοχή, τα ύδατα της οποίας ουδέποτε μέχρι σήμερα έχουν μελετηθεί με αυτή την ένταση και σε τέτοιο βαθμό, δια μέσου του ανωτέρω εξαιρετικώς πρωτοτύπου-αποκλειστικού και χρησιμοποιούμενου για πρώτη φορά τρόπου σχεδιασμού δειγματοληψιών. Στο πλαίσιο αυτό, η ανατεθείσα με την κρινόμενη σύμβαση έρευνα περιέχει το στοιχείο της πρωτοτυπίας και, ως εκ τούτου μπορεί να χαρακτηρισθεί ερευνητική κατά την έννοια τόσο του προϊσχύσαντος δικαίου (βλ. άρθρο 2 περ. α΄ του ν. 1514/1985) όσο και του ισχύοντος (βλ. άρθρο 2 περ. 19 του ν. 4310/2014) δεδομένου ότι επαυξάνει το απόθεμα της ήδη υπάρχουσας γνώσης. Κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης μεταξύ του αιτούντος και του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.) για την υλοποίηση της έρευνας με τίτλο: «Εξειδικευμένη έρευνα παρακολούθησης της Ποιότητας των Υδάτων της Λεκάνης του Ασωπού ποταμού – Εκτίμηση της ρύπανσης/υποβάθμισης και Ποιοτική & Ποσοτική Διερεύνηση της προέλευσης και του εύρους/επιπέδων αυτής». Ανακαλεί την 43/2017 Πράξη της Επιτρόπου της 15ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.