Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της Διακήρυξης της Αναθέτουσας Αρχής με αριθμό ********** για την ανάθεση των υπηρεσιών του ΥΠΟΕΡΓΟΥ 1, με τίτλο: «Υπηρεσίες Συμβουλευτικής Καθοδήγησης και Υποστήριξης, Κατάρτισης και Πιστοποίησης στην Περιφερειακή Ενότητα **********» στο πλαίσιο της Πράξης, με τίτλο: «Ενδυνάμωση Δεξιοτήτων Περιφερειακής Ενότητας **********» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) **********» και ειδικότερα των όρων αυτής [(2.2.4, 2.2.7 και 2.2.9.2.Β.5. (κριτήριο επαγγελματικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με πρότυπα διασφάλισης ποιότητας) καθώς και 2.2.6 (τεχνική και επαγγελματική ικανότητα)].

Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή ζητά την ακύρωση της υπ΄ αριθμ. 595/2021 Απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, η οποία έγινε αποδεκτή στο πλαίσιο του δημόσιου ανοικτού ηλεκτρονικού Διαγωνισμού με τίτλο «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ, ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΚΙΝΗΣΗΣ, ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ... ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΤΟΣ». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια καυσίμων θέρμανσης, καυσίμων κίνησης, λιπαντικών και προσθέτων για τις ανάγκες θέρμανσης των κτιρίων και κίνησης των οχημάτων της Περιφερειακής Ενότητας για διάρκεια ενός έτους. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη παραβιάζει κανόνες του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του εθνικού δικαίου, καθώς η Προσφορά της παρεμβαίνουσας δεν πληροί τους απαραίτητους όρους και τεχνικές προδιαγραφές. Επιδιώκει, επομένως, την ακύρωση της απόφασης και την απόρριψη της Προσφοράς της παρεμβαίνουσας ως απαράδεκτης.

Εκτέλεση έργου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ανατεθείσες υπηρεσίες εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων της Διευθύνσεως Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Περιφερειακής Ενότητας ..., στις αρμοδιότητες της οποίας περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, και η προώθηση πάσης φύσεως καλλιεργειών και ορθών γεωργικών πρακτικών, η υποβολή προτάσεων και η σύνταξη μελετών για την εφαρμογή προγραμμάτων αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών και την παρακολούθηση της εκτελέσεώς τους σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας, καθώς και η μέριμνα για την εφαρμογή των προγραμμάτων βελτίωσης της ποιότητας προϊόντων φυτικής και ζωικής παραγωγής. Επίσης, στις αρμοδιότητες της εν λόγω Διευθύνσεως και ειδικότερα του Γραφείου Αγροτικής Οικονομίας αυτής περιλαμβάνονται η συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων επί θεμάτων γεωργίας, η διενέργεια επιτοπίων ελέγχων σε διάφορες καλλιέργειες, η έκδοση βεβαιώσεων σε παραγωγούς για τις εκτάσεις που καλλιεργούν, η έκδοση βεβαιώσεων καταλληλότητας χωραφιών και η υλοποίηση του Προγράμματος ΔΙΓΕΛΠ. Το Πρόγραμμα δε αυτό (Δίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης - ΔΙΓΕΛΠ), σύμφωνα με τον Κανονισμό 1217/2009 του Συμβουλίου της 30ης Νοεμβρίου 2009 «σχετικά με τη δημιουργία δικτύου για τη συλλογή λογιστικών στοιχείων όσον αφορά τα εισοδήματα και την οικονομική λειτουργία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση», αποτελεί ολοκληρωμένο σύστημα συλλογής λογιστικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για την ανάλυση της οικονομικής λειτουργίας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και την ετήσια διαπίστωση των εισοδημάτων τους. Από τα ανωτέρω, συνεπώς, προκύπτει ότι οι Υπηρεσίες της ΠΕ ... διαθέτουν στα αρχεία τους δεδομένα και στοιχεία για τα περισσότερα από τα επιμέρους κεφάλαια της ανατεθείσας μελέτης, όπως στοιχεία για τις υφιστάμενες καλλιέργειες, την καταλληλότητα του εδάφους, την διανομή των προϊόντων σε υπαίθριες αγορές, οικονομικά στοιχεία κ.α., η δε συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων αυτών εμπίπτουν ρητώς στις αρμοδιότητες των εν λόγω Υπηρεσιών. Επιπροσθέτως, η εκπόνηση μελετών σχετικώς με την προώθηση και αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, η οποία περιλαμβάνει τη συλλογή και επεξεργασία των ανωτέρω στοιχείων, τον εμπλουτισμό τους με δεδομένα προερχόμενα από άλλους φορείς, την ανάλυσή τους και την υποβολή προτάσεων, εμπίπτει και αυτή σαφώς στις αρμοδιότητες των Υπηρεσιών της εν λόγω Π.Ε., με συνέπεια να μην δικαιολογείται η ανάθεση του αντικειμένου της επίμαχης συμβάσεως σε τρίτους. Εξάλλου, η προβαλλόμενη από την Περιφέρεια ανάγκη ψηφιοποιήσεως και χαρτογραφήσεως των δεδομένων αυτών, αφενός μεν δεν αποτελεί από μόνη της επαρκή λόγο για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών σε τρίτους, αφετέρου δε, στην προκειμένη περίπτωση δεν αποδεικνύεται ότι δεν μπορούσε να υλοποιηθεί από τον υπάλληλο της ΠΕ με ειδικότητα ΤΕ Τοπογράφων. Περαιτέρω, δοθέντος ότι η εν λόγω Διεύθυνση είναι στελεχωμένη με περισσότερους από 10 γεωπόνους, αφού μόνο το Τμήμα Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής διαθέτει 7 γεωπόνους ΠΕ και 3 τεχνολόγους γεωπονίας, ενώ το Τμήμα Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού ελέγχου είναι στελεχωμένο με άλλους 5 γεωπόνους, ενώ από την άλλη πλευρά η ανάδοχος «....» διαθέτει μόνον δύο (2) γεωπόνους, δεν προκύπτει έλλειψη προσωπικού τέτοια έκταση, που να καθιστά αναγκαία την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών σε τρίτους. Κατόπιν τούτων είναι βάσιμος ο προβαλλόμενος λόγος διαφωνίας και ως εκ τούτου, παρέλκει η εξέταση του επικουρικώς προβαλλόμενου λόγου, με τον οποίο προβάλλεται η μη νομιμότητα όρου της οικείας προσκλήσεως για υποβολή προσφορών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον κύριο λόγο διαφωνίας και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΜΕΛΕΤΗ:Από τα στοιχεία του φακέλου σύμβασης δεν προκύπτει η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ του απρόβλεπτου γεγονότος του οποίου γίνεται επίκληση (καιρικό φαινόμενο Ιανός, είτε αυτοτελώς ιδωμένο, είτε σε συνδυασμό με τα επακολουθήσαντα επίσης έντονα καιρικά φαινόμενα που αναφέρονται στη σκέψη 9 της παρούσας) και της κατεπείγουσας ανάγκης για σύνταξη μελέτης για τη μετέπειτα εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Ειδικότερα, οι προβαλλόμενες σφοδρές καταιγίδες προκάλεσαν κατολισθήσεις και ζημιές στο οδικό δίκτυο και τις λοιπές υποδομές των πληγεισών από τα φαινόμενα περιοχών, οπότε ευλόγως θα αναμενόταν τα τυχόν προς ανάθεση με την εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 έργα (και οι σχετικές τους μελέτες) να κατατείνουν αποκλειστικώς και μόνον στην αποκατάσταση των εν λόγω ζημιών. Ωστόσο, το ελεγχόμενο προς ανάθεση μελετητικό αντικείμενο, το οποίο κατατείνει σε εκτέλεση έργων για την κατασκευή εννέα (9) μικρών φραγμάτων βαρύτητας για την ανάσχεση της πλημμυρικής παροχής και συγκράτηση φερτών, καθώς και για την κατασκευή αντιπλημμυρικής τάφρου και οχετού για τη διόδευση της πλημμυρικής παροχής, αφορά σε πάγιου χαρακτήρα και προληπτικής λειτουργίας αντιπλημμηρικά έργα με στόχο την αποτροπή πλημμυρών, ουδόλως δε προκύπτει ότι αποσκοπεί στην αποκατάσταση των προαναφερόμενων ζημιών σε οδικό δίκτυο και λοιπές υποδομές του νησιού που προκλήθηκαν από τα συγκεκριμένα ως άνω καιρικά φαινόμενα. Εξάλλου, ακόμη και οι αναφερόμενες στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ‘‘διευθέτηση/οριοθέτηση ρεμάτων’’ και ‘‘κατασκευή νέων οδικών δικτύων’’ δεν εξυπηρετούν τον σκοπό αποκατάστασης τυχόν ζημιών που προκλήθηκαν από τα εν λόγω καιρικά φαινόμενα, αλλά αφορούν σε προληπτικά αντιπλημμυρικά έργα των φραγμάτων και στην ανάγκη αποκατάστασης οδικών συνδέσεων από την κατασκευή των φραγμάτων ή την εξασφάλιση πρόσβασης σε αυτά. Ο πάγιος χαρακτήρας των ως άνω αντιπλημμυρικών έργων καταδεικνύεται, άλλωστε, και από την αναφορά στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ότι «οι περιοχές γενικότερα της βόρειας Κεφαλονιάς ήδη και πριν τον Ιανό είχαν επιδείξει σαφή δείγματα τρωτότητας σε πλημμυρικά φαινόμενα, λόγω ενός δυσμενούς συνδυασμού παραγόντων. Στους παράγοντες αυτούς συγκαταλέγονται, η Κλιματική Αλλαγή, η απουσία επαρκών έργων διαχείρισης ομβρίων και ο γενικότερος μη επαρκής σχεδιασμός αντιπλημμυρικής προστασίας», από την αναφορά δε αυτή προκύπτει ομολογία της αναθέτουσας αρχής περί διαχρονικής ανυπαρξίας των απαραίτητων αντιπλημμυρικών έργων των περιοχών που αφορά η ελεγχόμενη μελέτη [βλ. και τα αναφερόμενα σε μειοψηφία στην 497-26/7.6.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, καθώς και 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας περί κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας της Δ.Ε. Πυλάρου του Δήμου Σάμης της Περιφερειακής Ενότητας Κεφαλληνίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών που προέκυψαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα (έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες) που είχαν εκδηλωθεί ήδη στις 3 και 4 Οκτωβρίου 2019]. Στο πλαίσιο αυτό, το Κλιμάκιο σημειώνει ότι η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων όφειλε, βάσει της αρχής της αποτελεσματικής και προληπτικής δράσης της Διοίκησης, να έχει ήδη προβεί, πριν από την επέλευση των συγκεκριμένων καιρικών φαινομένων, σε ενέργειες για την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής προς εξυπηρέτηση της ανάγκης αποτροπής δυσμενών συνεπειών στο φυσικό/αστικό περιβάλλον και κινδύνων στη ζωή και περιουσία των πολιτών από τυχόν πλημμυρικά φαινόμενα. Η εν λόγω δε ανάγκη επιτείνεται ακόμη περισσότερο από τις παγκοίνως γνωστές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, τις οποίες επικαλείται η αναθέτουσα και έχει ήδη αντιμετωπίσει ήδη από το 2019 (βλ. την ως άνω 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας), ήτοι της εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων (έντονες καταιγίδες κ.ά.) που εκδηλώνονται με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα και σφοδρότητα, οποιαδήποτε εποχή του χρόνου (βλ. Έβδομο Τμ. 1169/2021), με συνακόλουθη συνέπεια και την επίταση της ευθύνης της Περιφέρειας να προλαμβάνει τις επιπτώσεις των φαινομένων αυτών και όχι να δρα εκ των υστέρων, τοσούτω μάλλον όταν είναι διαχρονικώς γνωστή η τρωτότητα της περιοχής της μελέτης σε πλημμυρικά φαινόμενα. Κατόπιν όλων των ανωτέρω προκύπτει ότι η ελεγχόμενη μελέτη αναφέρεται σε πάγια ανάγκη της αναθέτουσας αρχής για την αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών της Βόρειας Κεφαλονιάς, η οποία εξ αντικειμένου πρέπει να προηγείται των αναμενόμενων να επισυμβούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, καιρικών φαινομένων, ώστε να προλαμβάνονται οι απορρέοντες εξ αυτών κίνδυνοι. Τυχόν αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή η ανάγκη της προς εκπόνηση μελέτης συνδέεται αιτιωδώς με τα επικαλούμενα καιρικά φαινόμενα, ήτοι ότι τα τελευταία την προκάλεσαν το πρώτον, θα οδηγούσε στο παράδοξο ότι, κατόπιν ενός ακραίου φαινομένου, που τα τελευταία χρόνια είναι φαινόμενο σύνηθες και αναμενόμενο, δεν θα ακολουθεί ποτέ ανοικτός διαγωνισμός, αλλά η εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης θα καταστεί κανόνας για την αντιμετώπιση όχι μόνο των άμεσων αναγκών που προήλθαν από το φαινόμενο, αλλά και των πάγιων αναγκών για έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης στην εκάστοτε πληγείσα περιοχή, τούτο δε κατά προφανή καταστρατήγηση του κανόνα της διενέργειας ανοικτών ή κλειστών διαδικασιών που προβλέπονται στο άρθρο 27 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, ενδεικτικά στοιχεία του πάγιου χαρακτήρα των αναγκών που καλείται να καλύψει η ελεγχόμενη σύμβαση είναι, επίσης, ο χρόνος προετοιμασίας (12 μήνες) των τευχών δημοπράτησης από τον τεχνικό σύμβουλο της αναθέτουσας αρχής (βλ. σκέψη 12 της παρούσας) και το επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης (βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιμής) που συνάδουν με πιο σύνθετα αντικείμενα που κατατείνουν σε κάλυψη πάγιων αναγκών κατόπιν αναλυτικού και ευρύτερου σχεδιασμού και προγραμματισμού, καθώς και ο χρόνος εκπόνησης της μελέτης (12 μήνες). ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1100/2023