Επειδή, δέον όπως επισημανθεί ότι η ΕΑΔΗΣΥ δεν δύναται να απορρίψει προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή, χωρίς προηγουμένως να έχει τοποθετηθεί αιτιολογημένα η αναθέτουσα αρχή στους ουσιώδεις ισχυρισμούς της προσφεύγουσας σχετικά με τις ελλείψεις στις εξηγήσεις της για την αιτιολόγηση της προσφοράς της. Περαιτέρω, κατά τα ως άνω αναφερόμενα, η ΕΑΔΗΣΥ δεν δύναται το πρώτον, καθ’ υποκατάσταση της αναθέτουσας αρχής, να απορρίψει την προσφορά της προσφεύγουσας κρίνοντάς την ως ασυνήθιστα χαμηλή, αφ’ ης στιγμής στην προσφορά της περιλαμβάνονται όλα τα επιμέρους κόστη και έχει προσηκόντως συμπληρωθεί το έντυπο της οικονομικής της προσφοράς, η δε προσβαλλόμενη πάσχει ακυρότητα λόγω μη νόμιμης, ήτοι σαφούς, ειδικής και επαρκούς, αιτιολογίας. Ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη πρέπει να ακυρωθεί, κατά τα ειδικώς αναφερόμενα στις ανωτέρω σκέψεις, και η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στην αναθέτουσα αρχή, προκειμένου αυτή να ασκήσει τις κατά νόμο αρμοδιότητές της

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ:Πλην όμως δεδομένου ότι αφενός το ασφαλιστήριο επάγεται επιμερισμό ουδόλως αμελητέου κόστους στη νυν προσφορά, αφετέρου μόνο του το κόστος ιατρού και τεχνικού είναι αδύνατον να καλυφθεί από το ως άνω κονδύλι, ακόμη και αν δεν υφίστατο κανένα άλλο κόστος, η προσφορά της παρεμβαίνουσας προκύπτει ως άνευ ετέρου ζημιογόνος και αδύνατον να εξυπηρετηθεί με βιώσιμο οικονομικά τρόπο, παρά μόνο αφήνοντας ακάλυπτα σημαντικές διοικητικές δαπάνες της επιχείρησης της, σχετιζόμενες με την υπό ανάθεση σύμβαση, οι οποίες ούτως θα καταλήξουν σε ζημία. Συνεπώς, ασχέτως του άρ. 88 Ν. 4412/2016 περί ασυνήθιστα χαμηλής οικονομικής προσφοράς που πάντως προϋποθέτει μια προσφορά που δεν προκύπτει άνευ ετέρου ζημιογόνος, αλλά μια προσφορά που ενδέχεται ακόμη και σφόδρα, πλην όμως απλώς ενδέχεται να είναι ζημιογόνος, ο όρος 2.4.4 της διακήρυξης απαίτησε συνυπολογισμό στην προσφορά ευλόγου ποσοστού διοικητικού κόστης παροχής υπηρεσιών, με αποτέλεσμα εφόσον προσφορά, όπως αυτή της παρεμβαίνουσας, δεν περιέχει απλώς ιδιαίτερα χαμηλό διοικητικό κόστος, αλλά τόσο χαμηλό διοικητικό κόστος ώστε να είναι αδύνατη η εξυπηρέτηση συγκεκριμένων υποχρεώσεων της σύμβασης να είναι άνευ ετέρου απορριπτέα και τούτο ασχέτως του όλως διαφορετικού ζητήματος περί αναλωσίμων και εξοπλισμού φύλαξης που αφορούν το αυτοτελές κονδύλι των 720 ευρώ της προσφοράς της παρεμβαίνουσας.Δέχεται την προδικαστική προσφυγή.Ακυρώνει την απόφαση ... του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής, καθ’ ο μέρος έκρινε ως αποδεκτή την προσφορά της παρεμβαίνουσας και όρισε αυτήν προσωρινό ανάδοχο της διαδικασίας, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό της παρούσης.

ΑΚΥΡΩΘΗΚΕ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΣΤΕ/601/2021.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/943/2022.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-Ασυνήθιστα χαμηλές οικονομικές προσφορές:Επειδή ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι παρανόμως κρίθηκαν αποδεκτές οι εξηγήσεις των οικονομικών φορέων «…», «…» και «…» διότι η αιτιολογία αποδοχής των εξηγήσεων των ως άνω οικονομικών φορέων, ως εμπεριέχεται στο Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού δεν είναι πλήρης ούτε επαρκής δεδομένου ότι ουδεμία αναφορά γίνεται στα στοιχεία που υποβλήθηκαν προς αιτιολόγηση των υπερβολικά χαμηλών προσφορών ούτε σημειώνεται πώς από τις «παρεχόμενες εξηγήσεις» δικαιολογείται το χαμηλό επίπεδο των επίμαχων προσφορών. Σε κάθε περίπτωση, ο προσφεύγων προβάλλει ότι οι εξηγήσεις που υπέβαλαν οι ως άνω συμμετέχοντες δεν αιτιολογούν ούτε αποδεικνύουν το κόστος εκτέλεσης της σύμβασης διότι δεν περιλαμβάνουν αριθμητικά στοιχεία άμεσου ή έμμεσου κόστους από τα οποία να προκύπτει κέρδος από την εκτέλεση της σύμβασης, ούτε κατατέθηκαν προσφορές για τα υλικά που θα ενσωματωθούν, τη χρήση μηχανημάτων και των υπεργολάβων, δεν προσκομίστηκε ανάλυση κόστους για τα ιδιόκτητα μηχανήματα και ανάλυση απόδοσης για το εργατοτεχνικό προσωπικό, ενώ δεν αναφέρουν οιοδήποτε, συγκεκριμένο ισχυρισμό περί ευνοϊκών συνθηκών, που επέδρασαν με συγκεκριμένο τρόπο και μειωτικά στο κόστος του έργου και να δικαιολογούν την παρεχόμενη έκπτωση του ύψους που προσέφεραν.(....)η Επιτροπή Διαγωνισμού έκρινε τις ως άνω εξηγήσεις πλήρεις και ικανοποιητικές, χωρίς να αναφέρει έτι περαιτέρω, ήτοι δίχως να αιτιολογεί ειδικώς και επαρκώς κατά τίνι τρόπω τα συγκεκριμένα δηλωθέντα στοιχεία από τους οικονομικούς φορείς «…», «…» και «…» επεξηγούν το χαμηλό ύψος των προσφορών τους. Επισημαίνεται δε ότι η αναθέτουσα αρχή στις απόψεις της δεν προσθέτει οτιδήποτε προς αιτιολόγηση της προσβαλλόμενης, παρά μόνον ότι ορθώς η Οικονομική Επιτροπή συμφώνησε  με  το  Πρακτικό  της  Επιτροπής Διαγωνισμού από τη στιγμή που οι εξηγήσεις έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή Διαγωνισμού καθώς και ότι οι επίμαχες προσφορές θεωρούνται προς το συμφέρον του ελληνικού δημοσίου. Λόγοι, όμως, δημοσίου συμφέροντος επιτάσσουν εξίσου την τήρηση της νομιμότητας, κατά τη διαδικασία των διαγωνισμών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, ώστε να γίνεται η ανάθεση σε νομίμως επιλεγέντα ανάδοχο (ΕΑ ΣτΕ 840/2008). Συνεπώς, ενόψει των ανωτέρω, η αναθέτουσα αρχή όφειλε κατά δεσμία αρμοδιότητα να απορρίψει τις προσφορές των οικονομικών φορέων «…», «…» και «…» διότι οι παρασχεθείσες εξηγήσεις τους ήταν ελλιπείς και ανεπαρκείς, σε κάθε δε περίπτωση με πλημμελή αιτιολογία κρίθηκαν αποδεκτές οι εξηγήσεις των εν λόγω οικονομικών φορέων και η προσφυγή θα πρέπει να γίνει εν συνόλω δεκτή ως βάσιμη.

Προμήθεια φορητών ηλεκτρονικών συσκευών...ζητείται η ανάκληση της 168/2021 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συντρέχει η διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη ως άνω πλημμέλεια, που συνίσταται στην παράβαση από την προσφεύγουσα Α.Α. της, κατ’ άρθρο 88 παρ. 3 του ν.4412/2016, υποχρέωσης αιτιολόγησης, ως προς την αποδοχή των εξηγήσεων που υπέβαλε ο Ανάδοχος των ελεγχόμενων συμβάσεων, σχετικά με την χαρακτηρισθείσα ασυνήθιστα χαμηλή τιμή των υποβληθεισών, για κάθε ένα από τα επίμαχα τμήματα της προμήθειας, οικονομικών προσφορών του, απορριπτομένων ως αβάσιμων όσα αντίθετα υποστηρίζονται με την κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης. Τούτο, διότι, όπως προεκτέθηκε (ανωτέρω σκέψη 7.3.), η απόφαση της αναθέτουσας αρχής περί αποδοχής ή απόρριψης ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς πρέπει να είναι ειδικά αιτιολογημένη σε σχέση τόσο με όσα ο προσφέρων επικαλέστηκε και προσκόμισε με τις εξηγήσεις του, όσο και με όσα έπρεπε να αποδειχθούν. Εν προκειμένω δε, τα αρμόδια όργανα της προσφεύγουσας Α.Α. δεν αιτιολόγησαν τις αποφάσεις τους, ως προς την επιλογή τους να αποδεχθούν τις εξηγήσεις και, συνακόλουθα, τις οικονομικές προσφορές του Αναδόχου, καθόσον πέρα από την αναφορά ότι «τις αξιολογ[ούν] ως επαρκείς» δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στο ποια ήταν τα προσκομισθέντα στοιχεία, πως τα αξιολόγησαν και πως τα στοιχεία αυτά στηρίζουν και εξηγούν επαρκώς τις προσφερόμενες χαμηλές τιμές, τεκμηριώνοντας ότι οι προσφορές είναι βιώσιμες και δικαιολογημένες. Τούτο, διότι με τις υποβληθείσες εξηγήσεις, υπό το προπαρατεθέν (ανωτέρω σκέψη 7.4.Β.) περιεχόμενο, δεν προσδιορίζεται το κόστος κατασκευής του προσφερόμενου προϊόντος, ώστε να καθίσταται εφικτή η αξιολόγηση ως προς τη σοβαρότητα της προσφερόμενης τιμής και κατ’ επέκταση ως προς τη μη διακινδύνευση της υλοποίησης της σύμβασης, ενόψει του ύψους της έκπτωσης που ανέρχεται σε 38,30% (προσφερόμενη τιμή tablet 124,40 ευρώ επί προϋπολογισθείσας 201,61 ευρώ, με μία ακόμα κατατεθείσα προσφορά με τιμή 198,00 ευρώ) αλλά και της επικαλούμενης λιανικής τιμής του προσδιοριζόμενης, έστω και με το ατεκμηρίωτο πρόσθετο κόστος επιβαρύνσεων 7%, σε 172,41 ευρώ (χωρίς να μπορεί να ληφθεί υπόψη η επικαλούμενη δεύτερη προσέγγιση, καθόσον δεν αφορά στο προσφερόμενο προϊόν αλλά σε «παρόμοια»). Ουδόλως δε, παρέχει τη δέουσα τεκμηρίωση για τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες που διαθέτει ο Ανάδοχος για την παροχή των επίμαχων προϊόντων που δικαιολογούν το ύψος της ως άνω προσφερόμενης έκπτωσης, ο βασικός ισχυρισμός του ότι ως εκ της ιδιότητας του κατασκευαστή του προϊόντος και του παρόχου των παρεπόμενων υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης άνευ συνδρομής τρίτων, απαλλάσσεται από το πρόσθετο κόστος που συνεπάγεται η διάθεση του προϊόντος από μη κατασκευαστή, καθόσον προβάλλεται αορίστως, χωρίς να ερείδεται σε συγκεκριμένα οικονομικά στοιχεία. Τούτων δοθέντων, παρέλκει, σε κάθε περίπτωση, η εξέταση περαιτέρω και της αξιολόγησης των παρεχόμενων με τις εξηγήσεις πληροφοριών, σχετικά με τη συμμόρφωση της προσφοράς με τις ισχύουσες υποχρεώσεις που απορρέουν από την εργατική νομοθεσία. Τούτο, ανεξαρτήτως του, μη μεταβιβασθέντος στο παρόν Τμήμα λόγω μη προσβολής κατά τούτο της πράξης του Κλιμακίου, ζητήματος, αν νομίμως ζητήθηκαν τέτοιες εξηγήσεις, ενόψει του ότι δεν διατυπώνεται με σαφήνεια στην πρόσκληση που απεστάλη στον Ανάδοχο πώς συνδέονται με τη διαμόρφωση της τιμής του προσφερόμενου προϊόντος και ποιες συγκεκριμένες επιφυλάξεις δημιουργήθηκαν στην αναθέτουσα αρχή, ώστε αυτός να είναι σε θέση να απαντήσει κατάλληλα και να αποδείξει λυσιτελώς τη σοβαρότητα της προσφοράς του.Δεν ανακαλεί την 168/2021 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1826/2021.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα ζητά: ι) να ακυρωθεί η με αριθ.639/2020 απόφαση, με την οποία έγινε αποδεκτή η οικονομική προσφορά της παρεμβαίνουσας, και αποφασίσθηκε η ανάθεση σε αυτήν της σύμβασης εκτέλεσης αντιπλημμυρικών έργων Περιφέρειας .....- καθαρισμών ρεμάτων ΖΔΥΚΠ, ιι) να απορριφθεί η προσφορά της παρεμβαίνουσας και ιιι) να ανατεθεί η σύμβαση του έργου στην προσφεύγουσα.(....)Ως βάσιμα αναφέρει η αναθέτουσα αρχή και η παρεμβαίνουσα, ως προκύπτει σαφώς και ρητώς από τις διατάξεις του νόμου και της διακήρυξης, η προσκόμιση των αποδεικτικών εκπλήρωσης των ποιοτικών κριτηρίων επιλογής και δη της τεχνικής και οικονομικής επάρκειας τα οποία απαριθμούνται στην διακήρυξη δεν απαιτείται να προσκομισθούν ει μη μόνον κατά το στάδιο των δικαιολογητικών κατακύρωσης το οποίο μέλλει να ακολουθήσει (...), μη χωρούσης απόρριψης της προσφοράς της παρεμβαίνουσας σύμφωνα με τις αρχές της τυπικότητας, νομιμότητας, ισότητας και διαφάνειας της διαδικασίας.Απορρίπτει την Προδικαστική Προσφυγή.

Επειδή κατόπιν των ανωτέρω η προσφυγή πρέπει να γίνει εν μέρει μόνον δεκτή και δη κατά το σκέλος αυτής που βάλλει κατά της αποδοχής της προσφοράς της συμμετέχουσας εταιρείας «...», να απορριφθούν δε οι λοιποί λόγοι της προσφυγής. Να γίνει δεκτή η παρέμβαση. Να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 233/2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Αναθέτουσας Αρχής, ως και η ενσωματωμένη στην ανωτέρω απόφαση, υπ’ αριθ. 203/2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε το από 16.6.2022 Πρακτικό ελέγχου δικαιολογητικών συμμετοχής, τεχνικών και οικονομικών προσφορών της Επιτροπής του Διαγωνισμού, καθ΄ο μέρος έγινε δεκτή η προσφορά της συμμετέχουσας εταιρείας με την επωνυμία «...». 

Επειδή κατόπιν των ανωτέρω η προσφυγή πρέπει να γίνει εν μέρει μόνον δεκτή και δη κατά το σκέλος αυτής που βάλλει κατά της αποδοχής της προσφοράς της συμμετέχουσας εταιρείας «...», να απορριφθούν δε οι λοιποί λόγοι της προσφυγής. Να γίνει δεκτή η παρέμβαση. Να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 233/2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Αναθέτουσας Αρχής, ως και η ενσωματωμένη στην ανωτέρω απόφαση, υπ’ αριθ. 203/2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε το από 16.6.2022 Πρακτικό ελέγχου δικαιολογητικών συμμετοχής, τεχνικών και οικονομικών προσφορών της Επιτροπής του Διαγωνισμού, καθ΄ο μέρος έγινε δεκτή η προσφορά της συμμετέχουσας εταιρείας με την επωνυμία «...». 

ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει από το 1ο/23.12.2021 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία υποβλήθηκαν προσφορές από οκτώ (8) οικονομικούς φορείς, το σύνολο των οποίων κρίθηκε παραδεκτό. Ο μέσος όρος έκπτωσης των παραδεκτών αυτών προσφορών ανέρχεται σε ποσοστό 35,65% (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.5,   47,25% + 43,57% + 41,35% + 39,57% + 38,69% + 35,03% + 34,77% + 5,01%/8=35,65). Κατά συνέπεια, με δεδομένο ότι η προσφορά του πρώτου μειοδότη οικονομικού φορέα και ήδη αναδόχου «…» ανέρχεται σε ποσοστό μέσης έκπτωσης 47,25%, ήτοι παρουσίαζε απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο των παραδεκτών προσφορών, τεκμαίρεται, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 88 παρ. 5α του ν.4412/20216, ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή και, επομένως, κατά παράβαση του άρθρου 88 παρ. 1 του ίδιου νόμου παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να καλέσει τον ως άνω οικονομικό φορέα να παράσχει εξηγήσεις-διευκρινίσεις για τη σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς του. Η παράλειψη δε αυτή της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Δημοσίευση κανονιστικής πράξης:..Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η προσβαλλόμενη πράξη, η οποία έχει κανονιστικό περιεχόμενο, δεν δημοσιεύθηκε, όπως απαιτείται από τις ανωτέρω διατάξεις των άρθρων 83 παρ. 6 και 106 του Δ.Κ.Κ. (βλ. ιδίως 49157/10.12.2002 και 49289/11.12.2002 έγγραφα του καθ’ ου δήμου προς το Δικαστήριο). Ενόψει αυτού, και δεδομένου ότι η επίδικη ρύθμιση εφαρμόζεται από τον καθ’ ου δήμο, η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να ακυρωθεί, χωρίς, λόγω του ανυποστάτου της, να τίθεται θέμα προθεσμίας ασκήσεως της κρινόμενης αιτήσεως, όπως αβασίμως προβάλλει ο καθ’ ου δήμος (βλ. ΣτΕ 1152/1999), ενώ παρέλκει η εξέταση των λόγων ακυρώσεως. Για τον ίδιο λόγο, εξάλλου, δεν εξετάζεται κατά πόσον με την πράξη αυτή εισάγεται πράγματι πολεοδομική και όχι κυκλοφοριακή ρύθμιση και συνεπώς κατά πόσον αρμόδιο προς εκδίκαση της υποθέσεως είναι όχι το παρόν, αλλά το Ε Τμήμα του Δικαστηρίου (πρβλ. ΣτΕ 3408/2001, Ολ.).

Επειδή, προβάλλεται ότι η αναθέτουσα αρχή, «εάν τυχόν… έκρινε ως απαράδεκτη την προσφορά της [αιτούσας], είχε υποχρέωση, αφ’ ενός…να εκδώσει σχετικό πρακτικό προ του ανοίγματος των οικονομικών προσφορών, αφ’ ετέρου…να είχε επιστρέψει σφραγισμένη την οικονομική της προσφορά» και ότι, συνεπώς, τίθεται ζήτημα παραβιάσεως της προαναφερθείσης διατάξεως του π.δ/τος 394/1996 περί υποχρεωτικής επιστροφής, χωρίς ν’ αποσφραγισθούν, όσων προσφορών δεν κρίθηκαν αποδεκτές. Ο λόγος αυτός, καθ’ ό μέρος επικαλείται αδυναμία της αναθέτουσας αρχής να απορρίψει ως απαράδεκτη την προσφορά της αιτούσας μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος δεδομένου ότι στις διαδικασίες των δημοσίων προμηθειών η αναθέτουσα αρχή δεν κωλύεται ακόμα και κατά την κατακύρωση να απορρίψει προσφορά ως απαράδεκτη λόγω μη τηρήσεως απαράβατου όρου της διακηρύξεως, εφ’ όσον η νομιμότητα της κατακυρωτικής πράξεως, με την οποία ολοκληρώνεται η σύνθετη διοικητική ενέργεια του διαγωνισμού, εξαρτάται από τη νομιμότητα των προηγουμένων πράξεων της οικείας διοικητικής διαδικασίας (ΣτΕ 4166/1996 επταμ., 3335/1998, 1262/1999, 2662/2004, 810, 1580, 4025/2008). Κατά τα λοιπά, ο λόγος προβάλλεται αλυσιτελώς, δεδομένου ότι η κατά την αιτούσα παράνομη αποσφράγιση της οικονομικής προσφοράς της δεν επάγεται, πάντως, την ακυρότητα της κατακυρωτικής πράξεως.