Δημόσια έργα. Μετά την έγκριση των λογαριασμών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία ανακύπτει υποχρέωση του κυρίου του έργου προς πληρωμή τους. Τόκος υπερημερίας οφείλεται από την υποβολή έγγραφης όχλησης με το επιτόκιο που ορίζεται στο π.δ. 166/2003. Προληπτικός έλεγχος των δαπανών του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των νπδδ από το Ε.Σ. Δεν ελέγχεται παρεμπιπτόντως και η νομιμότητα των ατομικών διοικητικών πράξεων ανάθεσης της εκτέλεσης του έργου στον ανάδοχο. Υπαρξη περισσοτέρων χρεών του οφειλέτη και καταλογισμός των καταβολών κατά τα άρθρα 422-423 ΑΚ.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: (...) Σε αντιστοιχία με τις ως άνω διατάξεις, η διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού προέβλεψε ότι «Για την έγκυρη συμμετοχή στο διαγωνισμό οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να υποδείξουν τον υπεργολάβο, στον οποίο θα αναθέσουν την υπεργολαβική σύμβαση προσκομίζοντας υπεύθυνη δήλωση του υπεργολάβου (σημ.: Που προέρχεται από τα αρμόδια αποφασιστικά του όργανα π.χ. από το ΔΣ ανώνυμης εταιρείας), με την οποία αποδέχεται τη σύναψη της υπεργολαβίας, αν και εφόσον αναδειχθεί ο διαγωνιζόμενος ανάδοχος του έργου » (άρθρο 25.2), καθώς και ότι «Για την υπογραφή της σύμβασης απαιτείται η προσκόμιση του υπεργολαβικού συμφωνητικού, Με αίτηση του αναδόχου μπορεί η ΔΥ να του χορηγήσει προθεσμία για την προσκόμιση του υπεργολαβικού συμφωνητικού. Επίσης, αν ο ανάδοχος επικαλεστεί και αποδείξει κατά την κρίση της ΔΥ σοβαρό λόγο, για τον οποίο δεν είναι δυνατή η ανάθεση της υπεργολαβίας στον υποδειχθέντα υπεργολάβο, μπορεί να εγκριθεί η αντικατάστασή του με άλλο που έχει τα νόμιμα προσόντα» (άρθρο 25.3).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων ΄Εργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού (……). Εξ άλλου, με τον όρο "υποκατάσταση τρίτων" νοείται η μεταβίβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του εργολάβου από την εργολαβική σύμβαση σε τρίτον, όσον αφορά το όλον ή μέρος του αναληφθέντος έργου, κατά τρόπον ώστε να υπεισέρχεται ο τρίτος στην μεταξύ φορέα του έργου και εργολάβου σχέση.

Νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου στην 1η μειοδότρια εργοληπτική επιχείρηση, αφού αυτή υπέβαλε πλήρη ενημερότητα πτυχίου, η οποία κάλυπτε τα ζητούμενα από τη διακήρυξη δικαιολογητικά, ενώ από τη διακήρυξη δεν προβλέπεται η συνυποβολή αποσπάσματος του βιβλίου μετόχων της εταιρείας παρά μόνο η αναλυτική κατάσταση μετόχων και μετοχών.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με αυτά τα δεδομένα και λαμβανομένων υπόψη ότι α) για την εκτέλεση του επίμαχου έργου προσωπικό απασχόλησε η ανάδοχος και όχι ο υπεργολάβος, β) στο από 30.10.2018 κατατεθέν στη Δ.Ο.Υ. συμφωνητικό περί διάλυσης της υπεργολαβίας αναφέρεται ρητώς ότι το έργο εκτελέστηκε από την ανάδοχο, η δε δήλωση αυτή συνεπάγεται αδυναμία τυχόν νόμιμης  πληρωμής του υπεργολάβου και γ) μεταξύ των στοιχείων του φακέλου δεν υπάρχει τιμολόγιο του υπεργολάβου, αποδεικνύεται ότι η κρίσιμη σύμβαση υπεργολαβίας παρέμεινε ανεκτέλεστη και οι παραληφθείσες εργασίες εκτελέστηκαν στο σύνολο τους από την ανάδοχο. Επομένως, η μη γνωστοποίηση και έγκριση της ανενεργούς σύμβασης υπεργολαβίας από το Δήμο Κυθήρων δεν ασκεί εν προκειμένω επιρροή.

Δυνατότητα αντικατάστασης μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία, πριν την ανάδειξη της κοινοπραξίας ως οριστικού μειοδότη σε διαγωνισμό.(...) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 65 του ν. 3669/2008 (Κώδικα Δημοσίων Έργων - ΚΔΕ) υποκατάσταση μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία προβλέπεται μόνον κατά το στάδιο της εκτελέσεως/κατασκευής του έργου, δηλαδή το στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της συμβάσεως μεταξύ αναδόχου και κυρίου του έργου, στην προκείμενη δε περίπτωση από το ιστορικό προκύπτει ότι δεν υφίσταται σύναψη, ούτε και υπογραφή της συμβάσεως και επομένως δεν θα ήταν νόμιμη η υποκατάσταση μέλους της κοινοπραξίας που ανακηρύχθηκε μειοδότης στον επίμαχο διαγωνισμό (ομόφ.)

Συντήρηση υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων (...)Τέλος, ως προς το επιμέρους αναδειχθέν με την προσβαλλομένη ζήτημα, ότι κανείς υποψήφιος δεν απέδειξε πως ο προσφερόμενος εκ μέρους του συνθετικός χλοοτάπητας πληροί τις κατά τα ανωτέρω τεθείσες ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις, επισημαίνεται ότι με  τους όρους της επίμαχης διακήρυξης δεν προβλέπεται η υποβολή τεχνικής προσφοράς εκ μέρους των υποψηφίων (βλ. άρθρο 24 της διακήρυξης). Αντιθέτως, η πλήρωση των ελάχιστων τεχνικών προδιαγραφών των απαιτούμενων για την εκτέλεση του έργου υλικών ελέγχεται στο στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης (βλ. και άρθρο 29 του Τεύχους της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων). Ενόψει των ανωτέρω δεδομένων το Δικαστήριο κρίνει ότι  η επίμαχη ως άνω πλημμέλεια δεν παρίσταται στην προκειμένη περίπτωση ουσιώδης, όπως βασίμως προβάλλεται με το δικόγραφο της ένδικης προσφυγής ανάκλησης.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτή  η προσφυγή ανάκλησης, να ανακληθεί η  22/2022 Πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Ανάπλαση δημοτικού σχολείου», διότι μη νόμιμα  υποκαταστάθηκε ο ανάδοχος του έργου από την υπεργολάβο εργοληπτική επιχείρηση, καθόσον η ανωτέρω σύμβαση δεν εγκρίθηκε από τον Δήμο και ο ανάδοχος δεν διατήρησε ποσοστό των εργασιών της σύμβασης έργου που να αντιστοιχεί τουλάχιστο στο 70% της αξίας αυτής (άρθρα 68 και 69 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη καταβολή  στο φερόμενο ως δικαιούχο αυτού, …. του ….., εκδοχέα του υποκατάστατου του αναδόχου, μέρους του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος, που αντιστοιχεί στις πιστοποιημένες εργασίες του 1ου λογαριασμού για την εκτέλεση του έργου(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη διότι η φερόμενη ως σύμβαση υπεργολαβίας ουδέποτε ενεργοποιήθηκε, ο δε ανάδοχος, σύμφωνα με την πιστοποίηση εργασιών και τη βεβαίωση καλής εκτέλεσης των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας εκτέλεσε ο ίδιος το σύνολο των εργασιών που αποτελούν αντικείμενο του πρώτου λογαριασμού. Εξάλλου ο όρος περί του δικαιώματος συμμετοχής που περιλαμβάνεται στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού είναι νόμιμος αφού δεν δημιούργησε οιαδήποτε αμφιβολία στους υποψηφίους δεν περιόρισε τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και δεν αποτέλεσε λόγο αποκλεισμού υποψηφίου εργολήπτη σ’ αυτόν. Τούτων δοθέντων, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, εντός του οποίου εκδόθηκε.