ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΑΓΟΡΕΣ.Ανάθεση - Διαδικασία διαγωνισμού - κατάτμηση:Μη νόμιμη η δαπάνη καταβολής ποσού 22.687,92 ευρώ από Δήμο σε ιδιώτη, ως αμοιβή για την προμήθεια ελαστικών για τα οχήματα - μηχανήματα έργων του ιδίου Δήμου, καθόσον για την ανάθεση της επίμαχης σύμβασης έπρεπε να τηρηθεί η διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού και, συνεπώς, μη νομίμως προσέφυγε ο Δήμος στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για την προμήθεια ελαστικών οχημάτων και μηχανημάτων έργων αυτού. Και τούτο διότι, αφενός, η οικεία δαπάνη, προϋπολογισμού 22.693,50 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), υπερβαίνει αυτή καθεαυτή το όριο των 15.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), το οποίο καθορίσθηκε ειδικώς για τους Ο.Τ.Α., με ην Κ.Υ.Α. 27319/18.7.2002 (ΦΕΚ Β'945) και έως το οποίο επιτρέπεται η άνευ ειδικών λόγων προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, αφετέρου δε, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή έκτακτων περιστάσεων, μη δυνάμενων αντικειμενικά να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής και μη οφειλόμενων σε υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων του Δήμου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ:(...)Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, η ως άνω ειδική Επιτροπή συνιστά το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών και ελαστικών επισώτρων με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του δήμου, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης. Κατά τα λοιπά, αρμόδιο όργανο για τη διενέργεια διαγωνισμών στους δήμους είναι η οικεία Οικονομική Επιτροπή (βλ. Αποφ. VI Τμ. 3372, 3066, 2284/2014, Πράξη Στ΄ Κλιμ. 103/2014 κ.ά., contra Πράξεις Κλιμ. VII Tμ. 180/2014, 244/2013). Περαιτέρω δε, η προμήθεια των ως άνω ειδών, ήτοι των ανταλλακτικών οχημάτων και των ελαστικών επισώτρων, διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού (πρβλ. Πράξεις VII Τμ. 96, 95/2012, 78/2011, Πράξεις Κλιμ. VII Τμ. 245/2015, 180/2014, 385/2013 κ.ά.). 

Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, αβασίμως προβάλλει ο Επίτροπος ότι αρμόδια για την κατακύρωση του αποτελέσματος του διενεργηθέντος πρόχειρου διαγωνισμού για την επίμαχη προμήθεια ελαστικών ήταν η ειδική Επιτροπή (προμήθειας ανταλλακτικών, ελαστικών επισώτρων και συντήρησης - επισκευής αυτοκινήτων), σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις της Υ.Α. 3373/390/20.3.1975. Και τούτο, διότι, όπως ο ίδιος ο Δήμος επικαλείται στο υπ’ αριθμ. πρωτ. 33357/30.11.2015 έγγραφό του και όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και, ιδίως, από την 131/2013 τεχνική έκθεση της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, ο εν λόγω διαγωνισμός διενεργήθηκε στο πλαίσιο της προληπτικής συντήρησης των οχημάτων του …..., ενώ ουδόλως προέκυψε ότι η διενεργηθείσα διαδικασία αφορούσε την κάλυψη επιτακτικών αναγκών αντικατάστασης ελαστικών επισώτρων. Εξάλλου, προ της ανάθεσης της επίμαχης προμήθειας δεν είχε διαπιστωθεί η ανάγκη συντήρησης ή επισκευής των οχημάτων του Δήμου, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται στην ως άνω Υπουργική Απόφαση, η οποία, κατ’ ορθή ερμηνεία των σχετικών διατάξεων, δικαιολογεί την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην περίπτωση της επισκευής οχημάτων, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής (βλ. σκέψη ΙΙ.Β.). Αντιθέτως, τα προσκομιζόμενα «δελτία επιθεωρήσεως και επισκευής - αντικατάστασης ελαστικών οχημάτων» συντάχθηκαν μετά τη διενέργεια του πρόχειρου διαγωνισμού και την κατακύρωση του αποτελέσματός του (βλ. προηγούμενη σκέψη).

Προμήθειας ελαστικών για τα απορριμματοφόρα οχήματα(...) Με τα δεδομένα αυτά η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι      η προμήθεια ελαστικών για τα οχήματα του Δήμου ανατέθηκε απευθείας, παρά το ότι, λόγω της λειτουργικότητάς της, εντάσσεται εννοιολογικά, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, στην ευρύτερη κατηγορία της συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων, βαρύνοντας εξάλλου τον οικείο Κ.Α.Ε.̇, το ύψος δε αυτής, συναθροιζόμενο με τις λοιπές ομοειδείς δαπάνες του έτους, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Ωστόσο, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, ο Δήμος συγγνωστώς υπέλαβε ότι οι δαπάνες για την τακτική συντήρηση των οχημάτων (στις οποίες περιλαμβάνεται και η ελεγχόμενη), δεν είναι ομοειδείς και δεν συμποσούνται  με εκείνες για την έκτακτη συντήρηση - επισκευή βλαβών, ώστε να συντρέχει υπέρβαση του ορίου των 20.000,00 ευρώ και η εντεύθεν υποχρέωση για διεξαγωγή συνοπτικού διαγωνισμού.

Νομίμως ανέθεσε απευθείας την προμήθεια ειδών διακοσμητικού φωτισμού ο Δήμος, καθόσον το συνολικό ύψος της ετήσιας δαπάνης για την προμήθειά τους δεν υπερέβαινε το τιθέμενο από τις διατάξεις της ΚΥΑ 27319/ 18.7. 2002, όριο των 15.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση προμήθειας, ενώ περαιτέρω για τον καθορισμό της ετήσιας αυτής δαπάνης νομίμως δεν συνυπολογίστηκε και η δαπάνη για τις εργασίες αντικατάστασης, επισκευής και αποθήκευσης των φωτιστικών στοιχείων, οι οποίες ανατέθηκαν απευθείας κατ' άρθρο 268 του ν.3463/2006 στη Δη-μοτική Επιχείρηση

Προμήθεια ηλεκτρικών λαμπτήρων(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον τα  προμηθευθέντα είδη αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) (ηλεκτρολογικό υλικό φωτισμού) και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες της αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου για τη συντήρηση του δημοτικού φωτισμού, η δε συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την προμήθειά τους, ανερχόμενη στο ποσό των 63.000,00 ευρώ, υπερβαίνει τόσο το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση, όσο και το αντίστοιχο τιθέμενο όριο των 45.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η ανάθεση προμηθειών κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ως άνω προμήθειες σε χωριστές πιστώσεις, με αντίστοιχους υποκωδικούς και ανατέθηκαν είτε μέσω πρόχειρου διαγωνισμού, είτε απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί δημόσιος τακτικός διαγωνισμός για το σύνολο των ως άνω προμηθευομένων ειδών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΠΡΟΜΗΘΙΕΣ: Μη νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι οι επίμαχες ως άνω συμβάσεις αφορούν σε προμήθεια ομοειδών υλικών, η υλοποίηση της οποίας εγκρίθηκε και ανατέθηκε με δύο επιμέρους αποφάσεις του Δημάρχου που ελήφθησαν κατά την ίδια χρονική περίοδο και εκτελέστηκαν από την ίδια ανάδοχο εταιρία επί τη βάσει ομοίων μελετών. Συνεπώς, οι επίμαχες δαπάνες απορρέουν μεν από διαφορετικές συμβάσεις που συνήψε ο Δήμος …….. που έχουν ως με αντικείμενο, την προμήθεια ειδών, τα οποία, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, είναι ομοειδή, αφού εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) «ειδών χρωματοπωλείου» και προορίζονται, στο σύνολό τους, για την εξυπηρέτηση των σχετικών αναγκών των υπηρεσιών του Δήμου ……. για το έτος 2013. Περαιτέρω, η συνολική αξία των επίμαχων συμβάσεων, ανερχόμενη στο ποσό των 25.368,86 ευρώ (με Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω Κ.Υ.Α. 27319/2002 όριο των 15.000,00 ευρώ, με Φ.Π.Α., μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση προμήθειας στους ο.τ.α. α΄ βαθμού. Ως εκ τούτου, μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ως άνω προμήθειες σε χωριστές πιστώσεις και ανατέθηκαν απευθείας με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός για το σύνολο των ειδών στα οποία αφορούν. Εξάλλου, αβασίμως προβάλλει ο Δήμος …… ότι η ανωτέρω κατάτμηση υπαγορεύτηκε από λόγους κατεπείγοντος (ανάγκη άμεσων επισκευών μόνωσης σε σχολεία του Δήμου) το μεν διότι, στις οικείες αποφάσεις ανάθεσης ουδόλως αναφέρονται οι λόγοι αυτοί (αντιθέτως έρεισμα των εν λόγω αναθέσεων ήταν οι προρρηθείσες διατάξεις που επιτρέπουν την απευθείας ανάθεση προμήθειας λόγω ποσού), το δε διότι οι ανάγκες εργασιών επισκευής της μόνωσης στα σχολεία του Δήμου ήταν υπαρκτές και γνωστές στον Δήμο …….. από έτους 2012 όπως προκύπτει από τα εκ μέρους του Δήμου προσκομιζόμενα έγγραφα αιτήματα σχολείων της περιοχής,  και μπορούσαν να προγραμματιστούν και να ανατεθούν ενιαία, γεγονός που καταδεικνύει την απουσία κατεπείγουσας ανάγκης για τη διενέργειά τους.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ (...)Με  τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως ο Δήμος …. προέβη στην ανάθεση των επίμαχων προμηθειών (ελαστικών επισώτρων φορτηγών) κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού, καθόσον τα ως άνω είδη, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, είναι ομοειδή με τα ελαστικά ελαφράς και βαρείας χρήσης που αποτέλεσαν αντικείμενο ξεχωριστής προμήθειας και ανατέθηκαν κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού που διενεργήθηκε ταυτόχρονα με τον επίμαχο, αφού εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) «ελαστικά οχημάτων» και προορίζονται, στο σύνολό τους, για την εξυπηρέτηση των σχετικών αναγκών της Διεύθυνσης Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Συντήρησης Μηχανολογικού Εξοπλισμού του Δήμου …. για το έτος 2015, η συνολική δε προϋπολογισθείσα δαπάνη των εν λόγω προμηθειών, ανερχόμενη στο ποσό των 97.513,00 (48.764,00 + 48.749,00 ευρώ) πλέον Φ.Π.Α., υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 60.000,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., άνω του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι τα ελαστικά που προμηθεύτηκε με τις επιμέρους συμβάσεις υπάγονται σε διαφορετικούς αριθμούς CPV, η χρήση των οποίων είναι υποχρεωτική, και ως εκ τούτου δεν τίθεται ζήτημα ανεπίτρεπτης  κατάτμησης,  πρέπει  να  απορριφθεί  ως  αλυσιτελής,  διότι η κατάταξη των προς προμήθεια ειδών σε διαφορετικούς κωδικούς βάσει του Κωδικολογίου  CPV  συνεκτιμάται  μεν  αλλά  δεν  συνιστά  επαρκές στοιχείο που θα μπορούσε, άνευ ετέρου, να δικαιολογήσει την  κατάτμηση  (βλ.  Πράξ.  Ελ. Συν. ΙV Τμ.  6/2012, Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Tμ. 365/2015, πρβλ. Πράξ. VII  Τμ.  47, 129, 389, 407/2010). Ομοίως αλυσιτελώς προβάλλει ο Δήμος … ότι τα ελαστικά δεν αναφέρονται ως όμοια ή ομοειδή υλικά στο εγχειρίδιο με τίτλο "Πρακτικός Οδηγός για τον Έλεγχο των Δημοσίων Συμβάσεων των Δήμων, Περιφερειών και των νομικών  τους  προσώπων  (το  προσυμβατικό  στάδιο)", που επιμελήθηκε ομάδα δικαστικών λειτουργών του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθόσον στον ως άνω Οδηγό, ο οποίος σε κάθε περίπτωση δεν αποτελεί κείμενο με νομική ισχύ, καταγράφεται, μεταξύ άλλων, η υπάρχουσα νομολογία του Δικαστηρίου αναφορικά με το ζήτημα  των  κατατμήσεων  των  προμηθειών,  η μη ύπαρξη δε σχετικής νομολογίας επί του ζητήματος του όμοιου ή ομοειδούς χαρακτήρα των ελαστικών επισώτρων και των ελαστικών ελαφράς και βαρείας χρήσης δεν συνεπάγεται σε καμία περίπτωση τη νομιμότητα του κατά τα ανωτέρω επιμερισμού της προμήθειας των ειδών αυτών.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Νόμιμη..(..)..η καταβολή ποσού 2.367,75 ευρώ στην εταιρεία «….», ως αμοιβή της για την προμήθεια αντιδραστηρίων και αναλώσιμων υλικών στο  Νοσοκομείο ..δυνάμει της από 1.7.2013 συμβάσεως.Με τα δεδομένα αυτά .. η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την προμήθεια των υπό κρίση ειδών, αν και χαρακτηρίστηκε από την αναθέτουσα αρχή ως «διαδικασία διαπραγμάτευσης», δηλαδή απευθείας ανάθεση, η οποία δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ ετησίως, είχε στην πραγματικότητα, χαρακτήρα πρόχειρου διαγωνισμού...Υπό την έννοια αυτή, νομίμως το Νοσοκομείο ακολούθησε τη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού...το Κλιμάκιο, συνεκτιμώντας ότι για την επίμαχη προμήθεια αναπτύχθηκε ανταγωνισμός με την τήρηση διαγωνιστικής διαδικασίας και τη συμμετοχή τεσσάρων εταιρειών,οτι η επιτευχθείσα τιμή είναι μειωμένη σε σχέση με την προϋπολογισθείσα δαπάνη και λαμβάνοντας περαιτέρω υπόψη την αδήριτη ανάγκη για τη εκτέλεση των επίμαχων ιατρικών εξετάσεων και την προστασία της δημόσιας υγείας και της ομαλής λειτουργίας του Νοσοκομείου, κρίνει ότι συντρέχει εν προκειμένω συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του Νοσοκομείου, η οποία δικαιολογεί την κατ’ εξαίρεση θεώρηση του επίμαχου χρηματικού εντάλματος.(συγγνωστή πλάνη)

Πολιτιστικές εκδηλώσεις-απευθείας ανάθεση:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον οι εκτελεσθείσες υπηρεσίες έχουν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδές αντικείμενο, που συνίσταται στην ηχητική και φωτιστική κάλυψη των προαναφερομένων εκδηλώσεων του ..., η δε συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την εκτέλεσή τους, ανερχόμενη στο συνολικό ποσό των 23.280,00 ευρώ, υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση αυτών. Ως εκ τούτου, μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ως άνω παρεχόμενες υπηρεσίες σε χωριστές πιστώσεις και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί διαγωνισμός για το σύνολό τους.

Μη νομίμως το Λιμενικό Ταμείο προέβη στις αναθέσεις των επίμαχων μελέτης και προμελέτης με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης (απευθείας ανάθεσης), και όχι του διαγωνισμού, διότι καμμία εκ των προϋποθέσεων του νόμου για την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία δεν συνέτρεχε, το γεγονός δε ότι η αξία τους ήταν κατώτερη των 15.000 ευρώ δεν νομιμοποιεί την απευθείας ανάθεση τους, δεδομένου ότι ακόμα και στην περίπτωση αυτή απαιτείται η συνδρομή λόγων κατεπειγόντων για την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης,