ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ:(...)Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, η ως άνω ειδική Επιτροπή συνιστά το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών και ελαστικών επισώτρων με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του δήμου, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης. Κατά τα λοιπά, αρμόδιο όργανο για τη διενέργεια διαγωνισμών στους δήμους είναι η οικεία Οικονομική Επιτροπή (βλ. Αποφ. VI Τμ. 3372, 3066, 2284/2014, Πράξη Στ΄ Κλιμ. 103/2014 κ.ά., contra Πράξεις Κλιμ. VII Tμ. 180/2014, 244/2013). Περαιτέρω δε, η προμήθεια των ως άνω ειδών, ήτοι των ανταλλακτικών οχημάτων και των ελαστικών επισώτρων, διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού (πρβλ. Πράξεις VII Τμ. 96, 95/2012, 78/2011, Πράξεις Κλιμ. VII Τμ. 245/2015, 180/2014, 385/2013 κ.ά.). 

Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, αβασίμως προβάλλει ο Επίτροπος ότι αρμόδια για την κατακύρωση του αποτελέσματος του διενεργηθέντος πρόχειρου διαγωνισμού για την επίμαχη προμήθεια ελαστικών ήταν η ειδική Επιτροπή (προμήθειας ανταλλακτικών, ελαστικών επισώτρων και συντήρησης - επισκευής αυτοκινήτων), σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις της Υ.Α. 3373/390/20.3.1975. Και τούτο, διότι, όπως ο ίδιος ο Δήμος επικαλείται στο υπ’ αριθμ. πρωτ. 33357/30.11.2015 έγγραφό του και όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και, ιδίως, από την 131/2013 τεχνική έκθεση της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, ο εν λόγω διαγωνισμός διενεργήθηκε στο πλαίσιο της προληπτικής συντήρησης των οχημάτων του …..., ενώ ουδόλως προέκυψε ότι η διενεργηθείσα διαδικασία αφορούσε την κάλυψη επιτακτικών αναγκών αντικατάστασης ελαστικών επισώτρων. Εξάλλου, προ της ανάθεσης της επίμαχης προμήθειας δεν είχε διαπιστωθεί η ανάγκη συντήρησης ή επισκευής των οχημάτων του Δήμου, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται στην ως άνω Υπουργική Απόφαση, η οποία, κατ’ ορθή ερμηνεία των σχετικών διατάξεων, δικαιολογεί την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην περίπτωση της επισκευής οχημάτων, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής (βλ. σκέψη ΙΙ.Β.). Αντιθέτως, τα προσκομιζόμενα «δελτία επιθεωρήσεως και επισκευής - αντικατάστασης ελαστικών οχημάτων» συντάχθηκαν μετά τη διενέργεια του πρόχειρου διαγωνισμού και την κατακύρωση του αποτελέσματός του (βλ. προηγούμενη σκέψη).

Μέτρα εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 1222/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2009 σχετικά με τη σήμανση των ελαστικών επισώτρων αναφορικά με την εξοικονόμηση καυσίμου και άλλες ουσιώδεις παραμέτρους.

Προμήθεια ελαστικών επισώτρων.Επιτροπή συντήρησης κρατικών αυτοκινήτων.Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, η κατά ανωτέρω Επιτροπή, συνιστά το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών και ελαστικών επισώτρων με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του Δήμου, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης, καθόσον αρμόδιο κατά τα λοιπά όργανο, για τη διενέργεια διαγωνισμών στους Δήμους είναι η οικεία Οικονομική Επιτροπή (βλ. πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012 σκ. IV και πράξη VII Τμ. Ελ. Συν. 96/2012, σκ. IV, αλλά και απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012 σχετικές με τη σύναψη συμφωνιών – πλαισίου για την ανάθεση των υπηρεσιών προληπτικής συντήρησης και επισκευής των οχημάτων Ο.Τ.Α.).  Περαιτέρω δε, η προμήθεια των ως άνω ειδών (ήτοι των ανταλλακτικών οχημάτων και των ελαστικών επισώτρων) διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού (βλ. απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012, πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012, πρβλ. πράξεις VII Τμ. Ελ. Συν. 96, 95/2012, 78/2011, 320, 204, 83/2010, 301/2009, ΙV Tμ. πράξεις 142/2007, 170/2006  κ.α.). 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:..ζητείται η ανάκληση της 103/2014 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα τούτο κρίνει ότι μη νομίμως προέβη η ως άνω Ειδική Επιτροπή του Δήμου … στη διενέργεια του επίμαχου διαγωνισμού για την προμήθεια ελαστικών επισώτρων για την κάλυψη των αναγκών των οχημάτων του Δήμου …, καθώς και στην κατακύρωση των αποτελεσμάτων αυτού, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων ισχυρισμών του αιτούντος Δήμου. Τούτο δε, διότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ήτοι δε κυρίως από τη συνταχθείσα για τη διενέργεια του ως άνω διαγωνισμού μελέτη..ο υπό κρίση διαγωνισμός διενεργήθηκε στο πλαίσιο της προληπτικής συντήρησης των οχημάτων του Δήμου, ενώ, ουδόλως προέκυψε ότι η διενεργηθείσα διαδικασία αφορά στην κάλυψη επιτακτικών αναγκών αντικατάστασης ελαστικών επισώτρων στα οχήματα του Δήμου … σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία στις προεκτεθείσες Υπουργικές Αποφάσεις, η οποία, κατ’ ορθή ερμηνεία των σχετικών διατάξεων, δικαιολογεί την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρίση του Κλιμακίου ότι η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία είναι μη σύννομη είναι ορθή και κατά συνέπεια η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.   Δεν ανακαλεί την 103/2014 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα ανάθεσής της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Συνεπώς, δεν είναι νόμιμος, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες, με σκοπό την απευθείας ανάθεση των μερικότερων αυτών προμηθειών με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, αντί της διενέργειας μιας ενιαίας για τα είδη αυτά προμήθειας, γιατί με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τήρησης της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας του διαγωνισμού (βλ. πράξ. VΙΙ Τμ. 62/2012, 76/2011, πράξ. Κλιμακίου τούτου 34, 64/2012).

Προμήθεια φωτοαντιγραφικού και μηχανογραφικού–χημικού χαρτιού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι τα ως άνω προμηθευθέντα υλικά, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία των αγαθών (κατηγορία γένους) αναλώσιμα (χαρτική ύλη) εκτυπωτικών/φωτοτυπικών μηχανημάτων και ηλεκτρονικών υπολογιστών και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες μηχανοργάνωσης των ως άνω υπηρεσιών. Κατά συνέπεια, μη νομίμως επιμερίσθηκαν σε διαφορετικούς υποκωδικούς, ήτοι σε χωριστές πιστώσεις που ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, καθόσον η συνολική τους ετήσια δαπάνη, όπως προκύπτει από το άθροισμα των ποσών των ως άνω επιμέρους συμβάσεων ανάθεσης των κρίσιμων προμηθειών (11.991,20 + 14.990,49 + 2.992,42 = 29.974,11 ευρώ), υπερβαίνει το όριο των 15.000 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, οι ανωτέρω δαπάνες προμήθειας ελαστικών επισώτρων δεν επιτρέπεται να βαρύνουν τον ΚΑΕ 1321 της πάγιας προκαταβολής της Ελληνικής Αστυνομίας και ως εκ τούτου μη νομίμως καταβλήθηκαν σε βάρος των πιστώσεών της, καθόσον δεν προκύπτει ότι στην προκειμένη περίπτωση ήταν άμεση και επιτακτική η ανάγκη πληρωμής των εν λόγω δαπανών, όπως ρητώς απαιτείται από τη διάταξη του άρθρου 108 του ν. 4270/2014, αντίθετα πρόκειται για δαπάνες οι οποίες είναι εκ της φύσεώς τους διαρκείς και αναγκαίες στο πλαίσιο της τακτικής συντήρησης των οχημάτων και συνεπώς είναι δυνατό εκ των προτέρων, έστω κατά προσέγγιση, να υπολογιστούν και να καταβληθούν με την τακτική διαδικασία πραγματοποίησης των δημοσίων δαπανών, μέσω της νόμιμης διαδικασίας ανάθεσης της προμήθειας και έκδοσης στη συνέχεια τακτικών χρηματικών ενταλμάτων για την εξόφλησή της. (...)Επιπλέον, μη νομίμως διενεργήθηκαν δύο (2) αυτοτελείς πρόχειροι διαγωνισμοί, κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης προμήθειας ομοειδών αγαθών και όχι ένας ενιαίος τακτικός διαγωνισμός, δοθέντος ότι πρόκειται για ομοειδή αγαθά (ελαστικά επίσωτρα όμοιων οχημάτων) και η συνολική αξία αυτών υπερβαίνει, για το έτος 2015, το ποσό των 60.000,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ανερχόμενη συγκεκριμένα στο ύψος των 112.457,46 ευρώ (μη συνυπολογιζομένου του ΦΠΑ), η προμήθεια των οποίων θα μπορούσε να ανατεθεί σε έναν ή περισσότερους προμηθευτές κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού.  Ο ισχυρισμός δε που προβάλλεται στο ως άνω έγγραφο της Διεύθυνσης Οικονομικών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, κατ' εκτίμηση του περιεχομένου του, ότι οι επιμέρους Διευθύνσεις της Ελληνικής Αστυνομίας είναι διοικητικά και διαχειριστικά ανεξάρτητες και ασχολούνται με διαφορετικά αντικείμενα δεν ασκεί έννομη επιρροή, δοθέντος ότι η όποια διοικητική και διαχειριστική αυτοτέλεια, πέραν του ότι δεν έχει ως αναγκαίο επακόλουθό της και την οικονομική αυτοτέλεια (οι εν λόγω Διευθύνσεις δεν έχουν δικό τους προϋπολογισμό, η σχετική υποχρέωση είχε αναληφθεί από τη Διεύθυνση Οικονομικών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας), δεν αναιρεί την υποχρέωση διενέργειας ενιαίου τακτικού διαγωνισμού για την προμήθεια αναλώσιμων υλικών των ως άνω Διευθύνσεων και Υπηρεσιών, δοθέντος ότι μόνον η διαδικασία αυτή εξασφαλίζει, με τον ανταγωνισμό που αναπτύσσεται, κατά τον καλύτερο τρόπο το δημόσιο συμφέρον (πρβλ. Πράξεις ΚΠΕΔ IV τμ. Ελ. Συν. 248, 215, 125/2015). 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Ανάκληση της 6/2014 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο …., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή τριών σχεδίων συμβάσεων, μεταξύ του αιτούντος Δήμου και ισάριθμων προμηθευτριών εταιρειών  (...)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως προέβη η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ....... στην προκήρυξη, διενέργεια και κατακύρωση του διαγωνισμού προμήθειας ελαστικών επισώτρων και αεροθαλάμων, για την κάλυψη των αναγκών του στόλου των οχημάτων (φορτηγών, απορριμματοφόρων, ημιφορτηγών, επιβατικών, οχημάτων μεταφοράς προσωπικού, δίκυκλων – τρίκυκλων) και μηχανημάτων (ελαστικά μηχανημάτων έργων) του Δήμου. Τούτο δε, διότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, και κυρίως από α) τη συνταχθείσα για τη διενέργεια του διαγωνισμού υπ’ αριθμ. 26/2013 μελέτη, β) την υπ’ αριθμ. 86971/14247/23.10.2013 πρόταση της Διεύθυνσης Ανακύκλωσης και Διαχείρισης Αστικών Απορριμμάτων και γ) τις οικείες εγκριτικές αποφάσεις, ο ελεγχόμενος διαγωνισμός διενεργήθηκε στο πλαίσιο της προληπτικής συντήρησης των οχημάτων και μηχανημάτων έργων του Δήμου, ενώ, ουδόλως προέκυψε ότι η διενεργηθείσα διαδικασία αφορά στην κάλυψη επιτακτικών αναγκών αντικατάστασης ελαστικών επισώτρων και ανταλλακτικών, σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία στις προεκτεθείσες Υπουργικές Αποφάσεις (βλ. σκέψη ΙΙΙ), η οποία, κατ’ ορθή ερμηνεία των σχετικών διατάξεων, δικαιολογεί την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Πολλώ δε μάλλον, τούτο πρέπει να γίνει αποδεκτό ενόψει του χρόνου ισχύος των προς υπογραφή συμβάσεων, που ορίζεται σε έξι (6) μήνες (άρθρο 12 διακήρυξης), εντός του οποίου θα παραδίδονται τα προς προμήθεια είδη ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας (άρθρο 16 διακήρυξης). Άλλωστε, σύμφωνα με όσα προβάλλει ο αιτών Δήμος, ο σχεδιασμός της επίμαχης προμήθειας πραγματοποιήθηκε 11 μήνες πριν από την έγκριση του σχετικού αιτήματος που υποβλήθηκε στην ΕΠΠ (ήδη από τις 14.12.2012), κατόπιν καταγραφής των αποθεμάτων, την στατιστική πρόβλεψη εμφάνισης βλαβών και την ανάλυση των σχετικών εγγράφων που τηρούνται στο συνεργείο του Δήμου. Ως εκ τούτου, ο μοναδικός διακωλυτικός λόγος υπογραφής των επίμαχων συμβάσεων, ο οποίος προβάλλεται από την Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην προσβαλλόμενη πράξη, παρίσταται μη νόμιμος, αφού, όπως ανωτέρω έγινε δεκτό, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ....... είναι το αποκλειστικά αρμόδιο όργανο για τη διενέργεια του ελεγχόμενου διαγωνισμού, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 72 του ν. 3852/2010.

Πρόγραμμα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού για τα ελαστικά οχημάτων σε εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 72 του ν. 4819/2021.

Προσυμβατικός έλεγχος. Με τα δεδομένα αυτά, η υπό έλεγχο προμήθεια προϋπολογιζόμενης δαπάνης 437.786 ευρώ (πλέον ΦΠΑ, 538.476,78 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας προϋπολογιζόμενης δαπάνης 962.193,50 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), αφού για την πραγματοποίηση των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί διαγωνισμοί, με διαδικασίες που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια (πράξ. ΣΤ΄ Κλιμ. 41/2008, 6/2006, 7, 6/2001, Ζ΄ Κλιμ. 88, 87, 86/2004). Συνεπώς, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη (προ ΦΠΑ) της υποβληθείσας προς έλεγχο νέας διαδικασίας είναι κατώτερη των 500.000 ευρώ, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια του προβλεπόμενου στο άρθρο 36 του ν. 4129/2013 ελέγχου νομιμότητάς της και επομένως ο φάκελος και τα σχέδια συμβάσεων πρέπει να παραπεμφθούν στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ..., που είναι αρμόδια για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των σχεδίων συμβάσεων που συνάπτονται από το Δήμο ... και τα νομικά του πρόσωπα όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους (άνευ ΦΠΑ) κυμαίνεται μεταξύ 200.000 και 500.000 ευρώ (άρθρο 2 παρ. Α περ. 16 της ΦΓ8/4913/19.1.2011 κανονιστικής απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου «Καθορισμός αρμοδιότητας των Υπηρεσιών Επιτρόπων του Ελεγκτικού Συνεδρίου», ΦΕΚ Β΄ 226).