ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Κατάτμηση:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο σε ανώνυμη εταιρεία για την εκτέλεση των εργασιών «Προετοιμασία, οργάνωση εκδηλώσεων & γραμματειακή υποστήριξη Ελλήνων & Ξένων προσκεκλημένων…», καθόσον όλες οι ανωτέρω εργασίες εξυπηρετούν τον ίδιο ακριβώς λειτουργικό σκοπό, συνεπώς είναι ομοειδείς και δεν είναι νόμιμη η κατάτμηση αυτών. Συνεπώς, μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, αντί να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός, αφού η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη τους αθροιζόμενη με τη δαπάνη για την εκτέλεση κατά το ίδιο έτος των όμοιων εργασιών, υπερβαίνει το ετήσιο όριο των 20.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση (άρθρο 83 του ν. 2362/1995, ΦΕΚ Α΄ 247/1995 και .35130/739/9.8.2010 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, ΦΕΚ Β΄ 1291/11.8.2010).

Εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης βλαβών δικτύου ύδρευσης :Από τα έγγραφα της σύμβασης πρέπει να προκύπτουν η ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών και η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών, η οποία αποτελεί το γινόμενο της τιμής μονάδας επί την ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών. Σε περίπτωση που δεν είναι εκ των προτέρων γνωστή η ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών, παρέχεται νομοθετικά η δυνατότητα σύναψης συμφωνίας πλαισίου, με την οποία καθορίζονται οι σχετικοί όροι που θα διέπουν τις συμβάσεις που θα συναφθούν στη συνέχεια   σε εκτέλεση αυτής. Εξάλλου, σε περίπτωση που ως σύστημα υποβολής προσφορών ορίζεται αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης και ως κριτήριο ανάδειξης του αναδόχου ορίζεται η χαμηλότερη τιμή, το συμβατικό τίμημα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το ποσό της προϋπολογισθείσας δαπάνης μειωμένης κατά το ποσό που αντιστοιχεί στην έκπτωση που πρόσφερε ο ανάδοχος. Τούτο ισχύει ακόμα και στην περίπτωση που, παρά το ότι δεν ήταν εκ των προτέρων γνωστή η ακριβής ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών, δεν επιλέχθηκε η σύναψη συμφωνίας πλαισίου, αλλά σύμβασης παροχής γενικών υπηρεσιών, στον προϋπολογισμό μελέτης της οποίας ως ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών ορίστηκε η μονάδα και ως τιμή μονάδας η προϋπολογιζόμενη δαπάνη μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. (ν. 4412/2016) Εν προκειμένω, ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 36.000,00 ευρώ και με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στον Χ, ο οποίος πρόσφερε έκπτωση 31%. Όμως, αντί να οριστεί το συμβατικό τίμημα σε 24.840,00 ευρώ [36.000,00 - (36.000,00 Χ 31/100)], αυτό ορίστηκε σε 36.000,00 ευρώ. Στη συνέχεια, εκδόθηκε ο 1ος λογαριασμός για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών, με τον οποίο εντέλλεται η καταβολή στον ανωτέρω του συνολικού ποσού των 13.702,00 ευρώ και για την εξόφλησή του οποίου έχει εκδοθεί το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. Με τα δεδομένα αυτά και ανεξάρτητα από το ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. υπό σκ. II.), το συμβατικό τίμημα έπρεπε να είχε οριστεί σε 24.840,00 ευρώ, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, διότι το ποσό της δεν υπερβαίνει το ποσό των 24.840,00 ευρώ. Επισημαίνεται όμως ότι η συνολική αμοιβή του αναδόχου για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό 24.840,00 ευρώ.

Εργασίες αποκατάστασης τομών σε οδούς, πεζοδρόμια, πλατείες, πάρκα και λοιπά κοινόχρηστα:..Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η αποκατάσταση με άοπλο σκυρόδεμα πεζοδρομίων και η επίστρωση αυτών, όπως και νησίδων και πλατειών, καθώς και η αποκατάσταση οδοστρωμάτων με επίστρωση ασφάλτου συνιστούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, όμοιες εργασίες αποκατάστασης ζημιών, πολλώ μάλλον που και τα διαφορετικά υλικά αποκατάστασης που εν προκειμένω χρησιμοποιήθηκαν (άσφαλτος, σκυρόδεμα κ.λ.π.) ανήκουν στην ίδια κατηγορία, ήτοι συνιστούν υλικά κατασκευής οδικών έργων. Εξάλλου, τόσο η προμήθεια αυτών όσο και η εκτέλεση των σχετικών εργασιών μπορεί να γίνει από ίδιες κατηγορίες προσώπων, όπως άλλωστε τούτο αποδεικνύεται και από το γεγονός  ότι και οι δύο ανάδοχοι ασχολούνται με τα «οικοδομικά» και καμία επιρροή δεν ασκεί το γεγονός της αναγραφής των ανωτέρω εργασιών σε διαφορετικό Κ.Α.Ε. Συνεπώς, ενόψει του ότι η ετήσια συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για τις ομοειδείς εργασίες που αφορούν στην αποκατάσταση των οδοστρωμάτων, νησίδων, πεζοδρομίων και πλατειών της Δ.Ε. ..., λόγω των ζημιών που προκλήθηκαν από τα έργα επισκευής βλαβών του δικτύου της, αθροιζόμενη ανέρχεται σε 47.585,95 ευρώ (24.645,95 + 22.940,00), δηλαδή υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση, για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών θα έπρεπε να είχε τηρηθεί η διαγωνιστική διαδικασία. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΣΥΜΒΆΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΉΣ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ.Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από ν.π.δ.δ. Δήμου σε ιδιωτικές εταιρείες για την εκτέλεση διαφόρων εργασιών (ενοικίαση και εγκατάσταση εξοπλισμού ξυλοσπιτάκια – ντεκόρ – φουσκωτά, στήσιμο και λειτουργία παγοδρομίου και διοργάνωση παιδικών εκδηλώσεων) στο πλαίσιο των χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων του έτους 2014, καθόσον οι εργασίες εγκατάστασης και λειτουργίας παγοδρομίου δεν είναι όμοιες ή ομοειδείς με τις λοιπές, κατά τα ως άνω εργασίες. Συνεπώς, νομίμως ανατέθηκαν στους ως άνω αναδόχους, δοθέντος ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη τους ανερχόταν στο ποσό των 18.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., σε κάθε δε περίπτωση ούτε η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη για τις δύο λοιπές ομοειδείς κατηγορίες ανατεθεισών εργασιών υπερέβαινε το ποσό των 20.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. και ως εκ τούτου νομίμως και αυτές ανατέθηκαν απευθείας (άρθρο 209 του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α΄ 209/2006, άρθρα 12 παρ. 1 και 70 παρ. 1 του π.δ. 28/1980, ΦΕΚ Α΄ 11/1980, άρθρο 83 του ν. 2362/1995, ΦΕΚ Α΄ 247/1995 και υπουργική απόφαση 35130/739/11.8.2010, ΦΕΚ Β΄ 1291/2010).

Επιχορήγηση  Πολιτιστικού-Περιβαλλοντικού Συλλόγου:Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη με το χρηματικό αυτό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, καθώς η πραγματοποίηση συναυλιών στο εξωτερικό από τη χορωδία του συλλόγου περιλαμβάνεται μεταξύ των σκοπών του καταστατικού του. Εξάλλου, η σκοπούμενη πραγματοποίηση εκδηλώσεων το 2019 στον Ανεμόμυλο σε συνέχεια της συναυλίας αυτής απευθύνεται στην τοπική κοινωνία του …… και σχετίζεται με τα πολιτιστικά συμφέροντα των κατοίκων του.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(3669/2008,3852/2010) συνάγονται τα ακόλουθα : α) Στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται πριν από τη σύναψή τους, μεταξύ άλλων, και οι συμβάσεις των δήμων, των περιφερειών και των νομικών τους προσώπων, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους χωρίς ΦΠΑ είναι μεγαλύτερη από τα χρηματικά όρια που θέτουν οι προμνησθείσες διατάξεις. Συγκεκριμένα, το χρηματικό αυτό όριο, όταν το έργο χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους, ήταν μέχρι 31.12.2010 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και μετά την 1.1.2011 100.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Στην τελευταία περίπτωση αρμοδιότητα διενέργειας του προσυμβατικού ελέγχου έχει ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις συμβάσεις προϋπολογιζόμενης δαπάνης από 100.000 έως 500.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου πάνω από 500.000 ευρώ. β) Στις περιπτώσεις συμβάσεων δημοσίων έργων των ως άνω νομικών προσώπων, οι οποίες συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ (Πρ. VI Τμ. 255/2007, Ε΄ Κλιμ. 430/2010). Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα του αν πρόκειται για αυτοτελές έργο ή για υποέργο, η εκτέλεση του οποίου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εκτελέσεως περισσότερων υποέργων (βλ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 318/2010, 580, 581/2009, 424/2008, 277/2008, 136/2008, VI Τμ. 68/2008). Η διάταξη αυτή του άρθρου 30 παρ. 2 περ. β του ν. 3669/2008 ως αφορώσα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα είναι ειδική και κατισχύει της προμνησθείσας διάταξης του άρθρου 278 του ν.3852/2010. Άλλωστε η τελευταία αυτή διάταξη, όπως προκύπτει και από την εισηγητική έκθεση επί αυτής (βλ. σελ. 154), τροποποίησε το ισχύον μέχρι τότε χρηματικό όριο (προϋπολογιζόμενη δαπάνη χωρίς ΦΠΑ) υπαγωγής των συμβάσεων των δήμων, περιφερειών και των νομικών τους προσώπων στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ήταν 1.000.000 ευρώ, και καθόρισε πλέον το όριο αυτό στις 100.000 ευρώ.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Μη νόμιμη σύναψη προγραμματικής σύμβασης.Με δεδομένα όσα εκτέθηκαν γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης, επί της οποίας ερείδεται η εντελλόμενη με το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, προκύπτει ότι, μολονότι αυτή επιγράφεται ως προγραμματική, δεν εμπίπτει στην έννοια αυτής. Συγκεκριμένα, από το αντικείμενό της και κυρίως από τη διαμόρφωση των υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι δεν πρόκειται για περίπτωση συνεργασίας φορέων που εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό, με την αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων, την από κοινού εκτέλεση δημόσιας αποστολής τους. Αντίθετα, προκύπτει ότι ο Δήμος ... λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή που επιδιώκει, έναντι καταβολής ανταλλάγματος (60.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.), την εκτέλεση εκ μέρους του αντισυμβαλλομένου ...., που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών ελεγχόμενου από τον Δήμο ως προς  την προσήκουσα υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου, των περιγραφόμενων στη σύμβαση επιμέρους εργασιών σύνταξης τευχών (τεχνικών προδιαγραφών και χρονοδιαγράμματος) και εκπόνησης της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τη δρομολογούμενη κατασκευή μονάδας βιοαερίου ("πακέτα εργασίας"). Η ουσιαστική συμβολή, μάλιστα, του Δήμου εξαντλείται στη χρηματοδότηση της σύμβασης, καθώς η παροχή των απαραίτητων εγγράφων και πληροφοριών από τις διάφορες Διευθύνσεις του, που αναγράφεται μεταξύ των υποχρεώσεών του, συνιστά προαπαιτούμενη ενέργεια για την εκπόνηση οποιασδήποτε μελέτης και των συναφών με αυτή υπηρεσιών (κάθε εργοδότης παραδίδει στον ανάδοχο τα ήδη υπάρχοντα στοιχεία που σχετίζονται με την παρεχόμενη υπηρεσία) και δεν αποτελεί ισόρροπη, αλλά όλως συμπληρωματική συμβολή στην εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου.(..)Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η συναφθείσα από 23.10.2017 σύμβαση εμπίπτει κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό στην έννοια της δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 9 του ν. 4412/2016, καθόσον συνιστά ανάθεση από τον Δήμο ..., έναντι συμβατικού αντιτίμου ύψους 60.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α....Κατ’ ακολουθία όσων ανωτέρω εκτέθηκαν, η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί

Μη νόμιμη, καθόσον η 1η Σ.Σ. του ως άνω έργου δεν υποβλήθηκε στον προβλεπόμενο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά το ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.746.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το καθοριζόμενο όριο του 1.000.000,00 ευρώ

Εργασίες συντήρησης και επισκευής μηχανημάτων και προμήθεια ανταλλακτικών μηχανημάτων:..Με τα δεδομένα αυτά, οι επίμαχες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι   η προμήθεια των ανταλλακτικών και η εκτέλεση των εργασιών συντήρησης   και επισκευής των μηχανημάτων ανατέθηκαν απευθείας, παρά το ότι, λόγω της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας  και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, σε παρεμφερείς κατηγορίες - γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι γι’ αμφότερες τις συμβάσεις ο Δήμος απευθύνθηκε στον ίδιο προμηθευτή/πάροχο υπηρεσιών - η δε προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, αθροιζόμενη, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Όμως, τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν εν προκειμένω με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά ενόψει του διαφορετικού είδους των συμβάσεων αυτών - προμήθειας η μεν, παροχής γενικών υπηρεσιών η δε - πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, θεώρησαν ότι αυτές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες. Συνεπώς, τα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν, λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018

Έργο «…» με προϋπολογιζόμενη δαπάνη 2.160.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.)