ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 234/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι οι εργασίες οδοποιίας - οδοστρωσίας (αποξήλωση πλακοστρώσεων πεζοδρομίων, αποκατάσταση επίστρωσης πεζοδρομίου νησίδας ή πλατείας στις θέσεις ορυγμάτων υπογείων δικτύων, αποκατάσταση ασφαλτικών οδοστρωμάτων στις θέσεις ορυγμάτων υπογείων δικτύων ‘αναλογική τιμή σε μια στρώση ασφαλτοτάπητα’, ασφαλτική ισοπεδωτική στρώση μεταβλητού πάχους και ανακατασκευή, επαναφορά οδού από άοπλο σκυρόδεμα πάχους 10 cm) ανέκυψαν, όπως εξάλλου αναφέρεται στα συμπεράσματα της αιτιολογικής έκθεσης που συνοδεύει τον 3ο ΑΠΕ και τεκμηριώνεται από τα λοιπά στοιχεία που προσκομίσθηκαν σχετικώς, από τα πλημμυρικά φαινόμενα και τη μεταβαλλόμενη στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα που διαπιστώθηκαν στο παράλιο μέτωπο των οικισμών ..... και…. του Δήμου ….κατά το χρονικό διάστημα από 7.12.2014 έως 13.6.2017. Ειδικότερα, τα γεγονότα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα την πρόκληση κατολισθήσεων με καταπτώσεις χωματισμών, τη διεύρυνση του πλάτους των ορυγμάτων εντός των οποίων τοποθετούνται οι αγωγοί και εν τέλει την καταστροφή του οδοστρώματος σε πλάτος μεγαλύτερο του αρχικώς προβλεπόμενου. Άλλωστε, η εργασία με ΝΤ2 «Αποκατάσταση ασφαλτικών οδοστρωμάτων στις θέσεις ορυγμάτων υπογείων δικτύων», η οποία είχε ήδη περιληφθεί στον 1ο Α.Π.Ε. και συνεπώς δεν συνιστά εργασία που περιλαμβάνεται το πρώτον στην 1η συμπληρωματική σύμβαση, ήταν οικονομικότερη λόγω του πάχους της χρησιμοποιούμενης στρώσης ασφαλτοτάπητα από την αρχικώς προβλεφθείσα «Αποκατάσταση ασφαλτικών οδοστρωμάτων στις θέσεις ορυγμάτων δικτύων» με ΑΤ 19, δεδομένου ότι προέκυψε μετά από αναλογική μείωση της τιμής του ως άνω άρθρου. Τέλος, όλες οι ανωτέρω εργασίες είναι απολύτως αναγκαίες για την αποκατάσταση του οδοστρώματος, ώστε το έργο «Kατασκευή εσωτερικών δικτύων αποχέτευσης, αντλιοστασίων και καταθλιπτικών αγωγών των οικισμών ….και…. του Δήμου …» να ολοκληρωθεί με ασφάλεια για τους χρήστες του οδικού δικτύου των δυο ως άνω παράλιων οικισμών. Συνεπώς, συντρέχουν και για την ως άνω κατηγορία εργασιών απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης.Ανακαλεί την 234/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​

Εκτέλεση εργασιών :Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης των μαρμάρινων όψεων του ιστορικού κτιρίου της ΑΣΚΤ στην οδό Πατησίων 42, οι οποίες παρασχέθηκαν σε εκτέλεση των από 2.5.2018 και 7.6.2018 συμβάσεων, συνολικού ύψους 19.500,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.)  είναι ομοειδείς, κατά την αντίληψη των συναλλαγών και τη φύση τους, με τις εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης της οροφογραφίας στο χώρο της πρυτανείας του ίδιου κτιρίου, οι οποίες υλοποιήθηκαν σε εκτέλεση της από 2.5.2018 σύμβασης, ύψους 11.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Τούτων δοθέντων, η συνολική αξία των ανωτέρω όμοιων εργασιών ανέρχεται στο ποσό των 30.500,00 ευρώ και επομένως, υπερβαίνει κατά το έτος 2018 το ποσό των 20.000,00 ευρώ, άνευ Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι νόμιμη προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, άνευ αιτιολογίας. Κατά συνέπεια, στην υπό κρίση περίπτωση έπρεπε να ακολουθηθεί η διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού. τα δε περί αντιθέτου προβαλλόμενα με το 76977/28.11.2018 έγγραφο επανυποβολής είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Ειδικότερα, με το προαναφερόμενο έγγραφο προβάλλεται ότι οι ανωτέρω εργασίες είναι διαφορετικές μεταξύ τους ενόψει των διαφορετικών ειδικοτήτων που απαιτούνται για την εκτέλεση τους δεδομένου ότι η μεν άδεια άσκησης επαγγέλματος συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης της Αμαλίας Σιάτου αφορά τις ειδικότητες συντήρησης κεραμικού, γυαλιού, λίθου, μετάλλου, ψηφιδωτών, ανασκαφικών, οργανικών υλικών, η δε άδεια της Κλεοπάτρας Τσουράκη την ειδικότητα της τοιχογραφίας. Όμως ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος διότι το γεγονός ότι απαιτείτο άλλη ειδικότητα συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης για την εκτέλεση των εργασιών επί  των μαρμάρινων επιφανειών και άλλη για την αποκατάσταση της εσωτερικής οροφογραφίας, δεν εμπόδιζε τη διεξαγωγή συνοπτικού διαγωνισμού καθόσον οι εν λόγω εργασίες θα μπορούσαν να ανατεθούν είτε σε ένα ανάδοχο που διέθετε και τις δύο απαιτούμενες ειδικότητες είτε σε δύο, όπως και έγινε.  Άλλωστε, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγοντες οφειλόμενοι σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες περιστάσεις, οι οποίοι κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια νόμιμης διαγωνιστικής διαδικασίας. Τα δε προβαλλόμενα με το 76977/28.11.2018 έγγραφο επανυποβολής ότι οι εργασίες αποκατάστασης της οροφογραφίας στο χώρο της πρυτανείας προέκυψαν εκτάκτως μετά τον εμπρησμό του κτιρίου της Πρυτανείας είναι απορριπτέα ως αβάσιμα ενόψει του ότι ο αναφερόμενος εμπρησμός έλαβε χώρα στις 28.1.2018, ήτοι τέσσερις (4) μήνες πριν από την εκτέλεση των εργασιών αποκατάστασης της οροφογραφίας με αποτέλεσμα να μην προκύπτει ότι οι εν λόγω εργασίες ήταν επείγουσες (βλ. το από 28.1.2018 απόσπασμα συμβάντων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας). Εντούτοις, το Κλιμάκιο συνεκτιμώντας ότι οι επίμαχες υπηρεσίες αφενός αποσκοπούν στην συντήρηση του ιστορικού κτιρίου της ΑΣΚΤ, αφετέρου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, υποβλήθηκαν τρεις (3) οικονομικές προσφορές για τη συντήρηση και αποκατάσταση των μαρμάρινων όψεων του κτιρίου, κρίνει ότι πρέπει να αναγνωρισθεί η συνδρομή συγγνωστής πλάνης υπέρ των αρμόδιων οργάνων της ΑΣΚΤ.

Εκτέλεση ερευνητικών εργασιών:..Με δεδομένα αυτά, οι μεν ερευνητικές εργασίες υπεδάφους στην περιοχή ... με σκοπό την αποκατάσταση του δομήματός της, εντάσσονται στην κατηγορία των εδαφολογικών μελετών, οι δε ερευνητικές εργασίες δομήματος με σκοπό την αποκατάσταση του θεάτρου ... στην ... της ... σε εκείνη των αρχιτεκτονικών/στατικών μελετών. Συνεπώς, αμφότερες οι συμβάσεις αφορούν μελέτες που, ως εκ της εξειδικευμένης τους φύσης, ο Δήμος δεν μπορεί να εκτελέσει με ίδια μέσα και προσωπικό, ενώ για την απευθείας ανάθεσή τους έπρεπε να προηγηθεί ηλεκτρονική κλήρωση. Πλην όμως, τα αρμόδια δημοτικά όργανα χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, εσφαλμένα υπέλαβαν ότι για την απευθείας ανάθεσή τους δεν απαιτείτο να τηρηθεί η προαναφερθείσα διαδικασία κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Πρ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 262/2019).Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες αλλά τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης των οργάνων του Δήμου, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου … – … για το έργο «Συντήρηση και αποκατάσταση ασφαλτικών οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων πόλεως …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.300.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).(....)Το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης, το οποίο έχει εγκριθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη, φέρει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο. Ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

Εργασίες επισκευής και προμήθειας ανταλλακτικών:..Υπό τα δεδομένα αυτά οι παραπάνω εργασίες δεν αφορούν στην αποκατάσταση έκτακτων βλαβών των οχημάτων που προέκυψαν αιφνίδια, αλλά κατέστησαν αναγκαίες λόγω βλαβών από τη συνήθη ιδιαίτερα μεγάλη χρήση τους και την παλαιότητά τους. Οι ανωτέρω εργασίες και προμήθειες ανταλλακτικών για την τακτική συντήρηση και επισκευή των οχημάτων του Δήμου μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, μετά από τεχνητή κατάτμηση της συνολικής, απαιτούμενης για την κάλυψη των ετήσιων αναγκών του, δαπάνης, καθόσον η αξία τους (19.244,80 και 24.682,20 ευρώ) συναθροιζόμενη μεταξύ τους αλλά και με την αξία των προηγηθεισών όμοιων εργασιών και προμηθειών του Δήμου (1.059.093,17 ευρώ), υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, που τίθεται ως όριο για την απευθείας ανάθεση. Επειδή όμως ο Δήμος προχώρησε στην εκπόνηση μελέτης (11/2017) και την προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση των ανωτέρω εργασιών συντήρησης και επισκευής οχημάτων με συμφωνία- πλαίσιο και ανατέθηκαν ήδη τα τρία τμήματα αυτού (απορριμματοφόρα, φορτηγά και μηχανήματα έργου) ενώ εκκρεμεί το τέταρτο τμήμα λόγω κατάθεσης σχετικών προσφυγών (βλ. έγγραφο επανυποβολής), τα αρμόδια όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη θεώρησαν ότι ενόψει της προκήρυξης του διαγωνισμού και της αναμονής περάτωσής του συνέτρεχαν λόγοι κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενοι σε απρόβλεπτα γεγονότα, η οποία ενόψει των ανωτέρω περιστάσεων κρίνεται συγγνωστή.

Εργασίες επισκευής και προμήθειας ανταλλακτικών:..Υπό τα δεδομένα αυτά οι παραπάνω εργασίες δεν αφορούν στην αποκατάσταση έκτακτων βλαβών του οχήματος που προέκυψαν αιφνίδια, αλλά κατέστησαν αναγκαίες λόγω βλαβών από τη συνήθη ιδιαίτερα μεγάλη χρήση του και την παλαιότητά του. Οι ανωτέρω εργασίες και προμήθειες ανταλλακτικών για την τακτική συντήρηση και επισκευή του οχήματος του Δήμου μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, μετά από τεχνητή κατάτμηση της συνολικής, απαιτούμενης για την κάλυψη των ετήσιων αναγκών του, δαπάνης, καθόσον η αξία τους (8.537,90 ευρώ) συναθροιζόμενη με την αξία όμοιων εργασιών και προμηθειών του Δήμου (1.059.093,17 ευρώ), υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, που τίθεται ως όριο για την απευθείας ανάθεση. Επειδή όμως ο Δήμος προχώρησε στην εκπόνηση μελέτης (11/2017) και την προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση των ανωτέρω εργασιών συντήρησης και επισκευής οχημάτων με συμφωνία- πλαίσιο και ανατέθηκαν ήδη τα τρία τμήματα αυτού (απορριμματοφόρα, φορτηγά και μηχανήματα έργου) ενώ εκκρεμεί το τέταρτο τμήμα λόγω κατάθεσης σχετικών προσφυγών (βλ. έγγραφο επανυποβολής), τα αρμόδια όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη θεώρησαν ότι ενόψει της προκήρυξης του διαγωνισμού και της αναμονής περάτωσής του συνέτρεχαν λόγοι κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενοι σε απρόβλεπτα γεγονότα, η οποία ενόψει των ανωτέρω περιστάσεων κρίνεται συγγνωστή.

Εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης πεζοδρομίων:Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι ο ανάδοχος δεν είχε προσκομίσει απόσπασμα ποινικού μητρώου και πιστοποιητικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης περί απευθείας ανάθεσης σε αυτόν της παροχής των επίμαχων υπηρεσιών. Όμως, τα αρμόδια όργανα του ΔΛΤ …. δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι αρκούσε η μεταγενέστερη προσκομιδή των εν λόγω αποδεικτικών μέσων (ΚΠΕΔ στο VII Τμ. πράξη 155/2018).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας αναδείξεως αναδόχου και του σχεδίου συμβάσεως για την εκτέλεση του έργου με τίτλο «Επισκευή διαρροών, φρεατίων και επαναφορές οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων σε περιοχές αρμοδιότητας δικτύου ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ Α.Ε.»(....)Αναβάλλει την έκδοση οριστικής πράξεως επί της νομιμότητας της διαδικασίας αναδείξεως αναδόχου και των σχεδίου συμβάσεως του έργου με τίτλο «Επισκευή διαρροών, φρεατίων και επαναφορές οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων σε περιοχές αρμοδιότητας δικτύου ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ Α.Ε.» (Εργολαβία Ε-884- Τμήμα ΙΙΙ/Ε.884.3. Περιοχές αρμοδιότητας Υπηρεσίας Γ΄ …), Και Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου με τα αναφερόμενα στις σκέψεις 18 β και γ, 20 β, γ και δ, 21, 22γ, 23, 24 α, β, γ, 25, 26, 27, 28 και 29 της παρούσας πράξεως στοιχεία εντός προθεσμίας δέκα πέντε ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας στον αναθέτοντα φορέα. 

Eξόφληση του 9ου λογαριασμού της σύμβασης (1ου  λογαριασμού της συμπληρωματικής σύμβασης) εκτέλεσης του έργου «Ανάπλαση και διαγράμμιση με ενίσχυση πρασίνου και σύνδεση χώρων πλατειών με ποδηλατόδρομο δημιουργώντας πράσινη διαδρομή»(...). Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα δαπάνη παρίσταται μη νόμιμη, κατά το μέρος που αφορά στην εκτέλεση των εργασιών εκχωμάτωσης και μεταφοράς σε αποθηκευτικό χώρο των δύο υπόγειων πλαστικών δεξαμενών νερού που αποκαλύφθηκαν, κατόπιν εκσκαφών στην πλατεία ......, καθώς και μεταφύτευσης των υπαρχόντων μεγάλων δέντρων της πλατείας ...... σε νέα θέση, οι οποίες περιλαμβάνονται στην προμνησθείσα 1η συμπληρωματική σύμβαση. Τούτο, διότι οι εν λόγω εργασίες συνιστούν κατ’ ουσία επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, το οποίο συνίστατο αποκλειστικά στην ανάπλαση και διαμόρφωση, με ενίσχυση πρασίνου, των χώρων πλατειών του Δήμου, καθώς και τη σύνδεση των τελευταίων με ποδηλατόδρομο, προκειμένου να δημιουργηθεί πράσινη διαδρομή, ως εκ τούτου, κατά παράβαση των οικείων διατάξεων οι συγκεκριμένες εργασίες αποτέλεσαν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, απορριπτομένων ως αβασίμων όλων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων ισχυρισμών του Δήμου ....... Σε κάθε περίπτωση οι ως άνω εργασίες που προέκυψαν κατά την εκτέλεση του έργου δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις αλλά σε προφανείς παραλείψεις της αρχικής μελέτης του έργου. Κατόπιν των ανωτέρω, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

Καθορισμός ελαχίστων υποχρεωτικών απαιτήσεων για τη σύνταξη μελετών αποκατάστασης κτιρίων από οπλισμένο σκυρόδεμα, που έχουν υποστεί βλάβες από σεισμό και την έκδοση των σχετικών αδειών επισκευής