ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Δικαιολογητικά:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιδιώτη για την εκτέλεση του έργου «Κατασκευή ξύλινου καταστρώματος και κατασκευή σκάλας πρόσβασης σε κοινόχρηστο χώρο ..», καθόσον το ανωτέρω μικρό τεχνικό έργο, μετά την εκτέλεσή του, παραλήφθηκε από επιτροπή αποτελούμενη από δύο συμβούλους, που είχαν ορισθεί με σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (άρθρο 15 παρ. 1 του π.δ. 171/1987, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του π.δ. 229/1999, ΦΕΚ Α' 194/1999).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 611/2020 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της ήδη προσφεύγουσας εταιρείας και της ήδη παρεμβαίνουσας εταιρείας, με αντικείμενο την κατασκευή του έργου «… – Υπόγειος σταθμός αυτοκινήτου και διαμόρφωση πλατείας πρασίνου», προεκτιμώμενης αξίας 12.725.000,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ.(....)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, γενομένου δεκτού του δεύτερου λόγου της προσφυγής ανάκλησης υπό τον ανωτέρω όρο, δηλαδή της υπογραφής, ανάμεσα στην …, ως δωρήτρια και τη Μητρόπολη …, ως δωρεοδόχο, του οριστικού συμβολαίου μεταβίβασης πλήρους δικαιώματος κυριότητας, νομής και κατοχής λόγω δωρεάς του ακινήτου που προσδιορίζεται στο προσύμφωνο κατά θέση, έκταση, ιδιότητες και όρια, επί του οποίου πρόκειται να εκτελεστεί το έργο της ήδη προσφεύγουσας, τμήμα του οποίου αποτελεί το ήδη ελεγχόμενο, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου με τίτλο «… – Υπόγειος Σταθμός Αυτοκινήτου και Διαμόρφωση Πλατείας Πρασίνου» ανάμεσα στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με την επωνυμία «… Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία» και την ανάδοχο «…» και το διακριτικό τίτλο «… Α.Ε.».Ανακαλεί την 611/2020 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου.

ΕΡΓΑ.(..) Στην προκειμένη υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 237/22.12.2003 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... καταρτίστηκε το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου, οικονομικού έτους 2004, στο οποίο περιλαμβανόταν, μεταξύ άλλων έργων, και η «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΞΕΝΩΝΑ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ...». Με την 274/18.10.2004 απόφασή του το ως άνω Δημοτικό Συμβούλιο, έχοντας διαπιστώσει ότι το προαναφερθέν έργο δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί, αποφάσισε την αντ’ αυτού κατασκευή του έργου «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΤΟ Δ.Δ. ...», ακύρωσε την προηγούμενη απόφασή του (216/2004) σχετικά με την ανάθεση της συντάξεως μελέτης για το αρχικό έργο στον μελετητή ......, και ανέθεσε στον ίδιο την εκπόνηση της μελέτης του νέου έργου.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι με την 274/18.10.2004 απόφασή του, το Δημοτικό Συμβούλιο ..., εγκρίνοντας την κατασκευή του νέου έργου στη θέση και σε αντικατάσταση του αρχικώς αποφασισθέντος τροποποίησε όλες τις προγενέστερες αποφάσεις του που αφορούσαν στο ίδιο ζήτημα, μεταξύ δε αυτών και το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου. Ως εκ τούτου, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το έργο εντάχθηκε στο Τεχνικό Πρόγραμμα πριν από την έναρξη της διαδικασίας εκτελέσεώς του, επομένως είναι νόμιμη η δαπάνη εξοφλήσεως του 1ου λογαριασμού αυτού και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια μεταχειρισμένων ημιφορτηγών αυτοκινήτων.(..) Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθώς η ματαίωση του διαγωνισμού και η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης για τα τμήματά του για τα οποία δεν υποβλήθηκε προσφορά λήφθηκε πράγματι από την αρμόδια Οικονομική Επιτροπή... Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου  .: «Εργασίες Συντήρησης της ΠΕΟ ...... στα Διοικητικά Όρια του Δήμου ..... και Επισκευές Φθορών.(...)Η παροχή της δυνατότητας διευκρινίσεων στον προσφέροντα ή υποψήφιο, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 έως 4, είναι υποχρεωτική για τον αναθέτοντα φορέα, εάν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία, λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς». Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, ο αναθέτων φορέας υποχρεούται να καλεί τους προσφέροντες να διευκρινίσουν ή να συμπληρώσουν έγγραφα της προσφοράς τους προς άρση ασαφειών ή προδήλων τυπικών σφαλμάτων, όταν επίκειται αποκλεισμός τους για τον λόγο αυτό από τη διαγωνιστική διαδικασία (Ε΄ Κλιμ. 380/2017). Στην προκειμένη υπόθεση, στο από 18.7.2017 Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης που υπέβαλε η διαγωνιζόμενη εταιρεία «.....» αναγραφόταν ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) της εταιρείας, πλην όμως ο ανωτέρω ΑΦΜ δεν αναγραφόταν στην 55429/30.6.2017 εγγυητική επιστολή του ΤΜΕΔΕ, παράλειψη που δεν είναι ουσιώδης, δεδομένου ότι δεν προκαλείται αμφιβολία για την ταυτότητα της ανωτέρω εταιρείας καθώς και για τη δέσμευση του ΤΜΕΔΕ ως προς τις αναλαμβανόμενες από το Ταμείο αυτό εγγυητικές δεσμεύσεις σε σχέση με την ανωτέρω συμμετέχουσα. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή έπρεπε να καλέσει την ανωτέρω διαγωνιζομένη να άρει την πλημμέλεια αυτήν, η οποία συνιστά πρόδηλο τυπικό σφάλμα που δεν επιδρά στο περιεχόμενο της υποβληθείσας προσφοράς, η σχετική δε παράλειψη της αναθέτουσας αρχής και κατ΄ επέκταση η απόρριψη της προαναφερόμενης δεύτερης μειοδότριας για τον λόγο αυτόν είναι μη νόμιμη. Τα ίδια ισχύουν και για την απόρριψη της τρίτης μειοδότριας προσφοράς της εταιρείας «..... .....», καθόσον μόνη η παράλειψη αναγραφής του ΑΔΑΜ στην εγγυητική επιστολή συμμετοχής της, παρόλο που σε αυτήν αναγράφεται, εκτός από τον ολόγραφο τίτλο του έργου, ο αριθμός μελέτης και το έτος, ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία για το έργο που αυτή αφορά καθώς και για την έκταση της δέσμευσης του χορηγήσαντος την εγγυητική αυτή επιστολή πιστωτικού οργανισμού, συνιστά πρόδηλο τυπικό σφάλμα, επιδεχόμενο διορθώσεως. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία κατά το μέρος που αφορά στην ανάδειξη ως αναδόχου της πρώτης κατά σειρά μειοδοσίας εταιρείας «…» είναι νόμιμη. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή με την ανωτέρω μειοδότρια εταιρεία του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Εργασίες Συντήρησης της ΠΕΟ … στα Διοικητικά Όρια του Δήμου … και Επισκευές Φθορών στο Δημοτικό Οδικό Δίκτυο που Προκλήθηκαν από τις Πλημμύρες της 9ης Σεπτεμβρίου 2016», το οποίο επισυνάπτεται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι Α. στο ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης πρέπει να διορθωθούν: α) η σειρά ισχύος των συμβατικών τευχών και στοιχείων, με βάση τα οποία θα εκτελεστεί το έργο, ώστε να είναι σύμφωνη με το άρθρο 5 της Διακήρυξης και β) το σημείο που αναφέρεται στις ποινικές ρήτρες για παράβαση των προθεσμιών του έργου, ώστε να είναι σύμφωνο με τα άρθρα 148 του ν.4412/2016 και 10 της ΕΣΥ και Β. σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο ανατεθεί το ελεγχόμενο έργο σε επόμενο μειοδότη, η αναθέτουσα αρχή πρέπει προηγουμένως να προβεί σε ανασύνταξη του πίνακα μειοδοσίας, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη (5).

Βελτίωση βατότητας δρόμου....Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη ότι α) το ελεγχόμενο έργο δεν έγκειται στην «μελέτη, κατασκευή, συντήρηση, εκμετάλλευση, διοίκηση και λειτουργία … δικτύων … ομβρίων υδάτων» που κατά νόμο εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των οικείων Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (βλ. άρθρο 1 παρ. 3 περ. γ του ν. 1069/1980, Α΄ 191), ούτε περιλαμβάνει παρεμβάσεις στο υφιστάμενο δίκτυο ομβρίων, που ανήκει στην περιουσία της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης .... (άρθρο μόνο παρ. 7 του π.δ. 375/1981, Α΄ 103), β) ότι το έργο αυτό, κατά την τεχνική περιγραφή του, αποτελεί έργο εκτόνωσης των πλημμυρικών ροών για την αποσυμφόρηση του υφιστάμενου δικτύου απορροής ομβρίων, με σκοπό την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή εκτέλεσής του και γ) η σχετική αρμοδιότητα των Δήμων, για σχεδιασμό και κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, στο μέτρο που συμπίπτει με τις ανωτέρω αρμοδιότητες των Δ.Ε.Υ.Α., περιγράφεται στο νόμο ως συντρέχουσα, το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει η πρώτη αναδειχθείσα πλημμέλεια, και επομένως, ότι αρμοδίως ο Δήμος δημοπρατεί το ελεγχόμενο έργο, γενομένου δεκτού του προβαλλομένου ισχυρισμού. Περαιτέρω, παρά την πάροδο δεκαπέντε μηνών από την επέλευση των έντονων καιρικών φαινομένων που προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στο οδικό δίκτυο του Δήμου ...., δεν αίρεται ο κατεπείγων χαρακτήρας των εργασιών που περιλαμβάνονται στο ελεγχόμενο έργο, το οποίο αποσκοπεί κατά τα προαναφερθέντα στην αντιπλημμυρική προστασία των οδών αυτών και την οριστική αποκατάσταση των βλαβών που προκλήθηκαν σε αυτές από την κακοκαιρία.   Άλλωστε, δεν προκύπτει ότι ο Δήμος επέδειξε καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των σχετικών αναγκών, αφού μερίμνησε άμεσα για την καταγραφή των ζημιών και τον προσδιορισμό των μέτρων αποκατάστασής τους (βλ. τεχνικά δελτία), τον υπολογισμό του αντίστοιχου κόστους καθώς και για την διασφάλιση της αναγκαίας προς τούτο χρηματοδότησης, χωρίς να δύναται να αποκαταστήσει τις εκτεταμένες ζημιές αποκλειστικά με ίδιους πόρους και χωρίς να ευθύνεται για την μεγάλη καθυστέρηση κατά τη μεταβίβαση των σχετικών κονδυλίων.  Εξάλλου, η αδυναμία τήρησης των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοιχτές διαδικασίες προέκυψε και από το γεγονός ότι, κατά το χρόνο διασφάλισης των αναγκαίων πιστώσεων, είχε ήδη ολοκληρωθεί η δημοπράτηση από την Περιφέρεια του έργου ασφαλτόστρωσης του κρίσιμου οδικού δικτύου (έργο «Συντήρηση τμήματος Π.Ε.Ο. ....», βλ. Ε.Σ. Κλ. Ε΄ 895/2019) το οποίο συμβασιοποιήθηκε τον Ιανουάριο 2020, είναι δε αναγκαίο, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας και της αποτελεσματικότητας, να προηγηθεί η εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου, ως έργου υποδομής, αφού η μεταγενέστερη κατασκευή των αντιπλημμυρικών εργασιών θα απαιτούσε νέα καθαίρεση της ασφαλτόστρωσης και ανακατασκευή της.  Ενόψει των ανωτέρω, και γενομένου δεκτού του προβαλλόμενου λόγου, συντρέχουν λόγοι προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση, κατά το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016.

Προμήθεια στεγνωτηρίου.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 8014/15.5.2017 απόφαση αναλήψεως υποχρεώσεως νομίμως εκδόθηκε μετά τη λήψη της από 27.1.2017 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, με την οποία εγκρίθηκε η πραγματοποίηση της δαπάνης για την προμήθεια του εν λόγω στεγνωτηρίου (άρθρο 2 παρ. 2 περ. β΄ του π.δ. 80/2016). Δοθέντος, δε, ότι εν προκειμένω δεν προηγήθηκε διαγωνιστική διαδικασία και έκδοση σχετικής  διακηρύξεως ούτε ελήφθη απόφαση για την ανάθεση της επίμαχης προμήθειας σε συγκεκριμένο προμηθευτή, οπότε η απόφαση αναλήψεως υποχρεώσεως θα έπρεπε να προηγηθεί των πράξεων αυτών, νομίμως η σχετική απόφαση εκδόθηκε πριν από τη σύναψη της από 17.5.2017 συμβάσεως και την παράδοση του συμφωνηθέντος είδους. Κατόπιν τούτου, ο προβαλλόμενος λόγος διαφωνίας είναι αβάσιμος... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2017, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Στην προκειμένη περίπτωση, με την 2/11.1.2017 αναβλητική πράξη του Κλιμακίου τούτου ζητήθηκε η συμπλήρωση του φακέλου, με στοιχεία απαραίτητα για την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας. Ειδικότερα, με την πράξη αυτή ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, να υποβληθούν: α) η απόφαση ένταξης του έργου στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου, β) αναλυτικός προϋπολογισμός καθώς και αναλυτική προμέτρηση των Η/Μ εργασιών, γ) τα αποδεικτικά κοινοποίησης της κατακυρωτικής του διαγωνισμού απόφασης στους λοιπούς πλην μειοδότη, υποψήφιους εργολήπτες, δ) η απόφαση του Ελεγκτή Νομιμότητας (Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής) για τον έλεγχο νομιμότητας της κατακυρωτικής απόφασης και, ε) το σχέδιο της προς υπογραφή σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της πρώτης σε σειρά μειοδοσίας εργοληπτικής επιχείρησης για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου. Ωστόσο, από την εξέταση των στοιχείων του φακέλου, όπως αυτός συμπληρώθηκε με το ανωτέρω, εκδοθέν μετά από πέντε μήνες από την έκδοση της ανωτέρω αναβλητικής πράξης διαβιβαστικό έγγραφο (στο οποίο, δε, δεν αναφέρεται ότι εκδόθηκε σε εκτέλεση της ανωτέρω 2/2017 αναβλητικής πράξης αλλά σε συνέχεια του 81572/29.12.2016 εγγράφου του Δικαστηρίου), διαπιστώνεται ότι η ανωτέρω αναβλητική πράξη δεν έχει εκτελεσθεί. Ειδικότερα: 1) δεν υποβλήθηκαν παντάπασι τα ως άνω υπ΄ αριθ. β), γ) και δ) στοιχεία, τα οποία πρέπει απαραιτήτως να υποβληθούν, 2) το σχέδιο σύμβασης που υποβλήθηκε δεν είναι συνταγμένο σύμφωνα με τον ν. 4412/2016, ο οποίος διέπει τον εν λόγω διαγωνισμό, όπως ορίζεται στα άρθρα 376 παρ. 5 και 379 παρ. 1 αυτού (ημερ. δημοσίευσης στο ΚΗΜΔΗΣ: 17.8.2016), καθώς και στην 27378/22.8.2016 έγγραφη διευκρίνιση του Δημάρχου ... προς τους διαγωνιζομένους. Επομένως, πρέπει να υποβληθεί σχέδιο σύμβασης που να έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα ανωτέρω και, 3) για την ένταξη του έργου στο οικείο τεχνικό πρόγραμμα προσκομίστηκε απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και όχι, όπως απαιτείται από το άρθρο 208 του κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (βλ.ν. 3463/06 ), η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία πρέπει να προσκομιστεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου … «Κατασκευή Βασικής Υποδομής στη Δ.Κ. …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 700.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εργοληπτικής επιχείρησης «… ΕΕ» για το έργο «Κατασκευή Βασικής Υποδομής στη Δ.Κ. …», υπό τον όρο διόρθωσης του σχεδίου σύμβασης στα σημεία που αναφέρονται ειδικότερα στη σκέψη 5 της παρούσης.

Κατασκευή αποστραγγιστικών έργων...Με τα ανωτέρω δεδομένα η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και τούτο διότι το ελεγχόμενο έργο συνιστά υποέργο οδοποιίας, στο οποίο περιλαμβάνεται ως παρακολούθημα, για την παροχέτευση των λιμναζόντων ομβρίων υδάτων. Το γεγονός δε ότι περιλαμβάνει και υδραυλικές εργασίες δεν αλλοιώνει την φύση του ως τεχνικού υποέργου απορροής ομβρίων, το οποίο συνδέεται άμεσα με την λειτουργία και συντήρηση οδών, διότι από την περιγραφή αυτού δεν προκύπτει ότι αφορά σε επέκταση αποχετευτικού δικτύου, ούτε σε διόρθωση, συμπλήρωση ή ανακατασκευή υφιστάμενου δικτύου, ώστε να εμπίπτει στις αρμοδιότητες της ....Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.