Υπηρεσίες φύλαξης:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Οργανισμό σε ανώνυμη εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης των κτιρίων του, σε εκτέλεση σύμβασης, καθόσον: α) μη νομίμως αποτέλεσε νομική βάση για τη σύναψη της ανωτέρω σύμβασης παροχής υπηρεσιών η διάταξη του άρθρου 25 παρ. 4 περ. β΄ του π.δ. 60/2007, προεχόντως για το λόγο ότι η διάταξη αυτή δεν τυγχάνει εφαρμογής, σύμφωνα με το άρθρο 20 του ίδιου π.δ., στις περιπτώσεις δημοσίων συμβάσεων με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών του Παραρτήματος IIΒ, όπως εν προκειμένω οι ανατεθείσες υπηρεσίες φύλαξης και β) μη νομίμως ανατέθηκαν οι ανωτέρω υπηρεσίες με την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς τη δημοσίευση προκήρυξης, διότι δεν προκύπτει ότι συντρέχει οποιαδήποτε προϋπόθεση του άρθρου 133 παρ. 3 εδ. στ΄ του ν. 4270/2014 (ΦΕΚ Α΄ 143/2014), δεδομένου ότι, ανεξαρτήτως του αν η διάταξη αυτή εφαρμόζεται στα ν.π.δ.δ., σε κάθε περίπτωση, οι ανατεθείσες υπηρεσίες φύλαξης δεν αποτελούν παρόμοιες υπηρεσίες στο πλαίσιο συνέχισης ή συμπλήρωσης της αρχικής σύμβασης, αλλά αντικείμενο μιας νέας σύμβασης.

Υπηρεσίες φύλαξης Mη  νόμιμη η ανάθεση παροχής υπηρεσιών έκτακτης και τακτικής φύλαξης, καθόσον η προσφυγή στη διαπραγμάτευση με τις εταιρείες που είχαν συμμετάσχει στον ματαιωθέντα διαγωνισμό, δεν δύναται να δικαιολογηθεί κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 13 Ι εδαφ. α΄ του ν. 2286/1995.

Κρατικές προμήθειες. Προϋποθέσεις προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Αποκλειστική ή ενδεικτική η τριετής προθεσμία, που προβλέπει η διάταξη του άρθρου 25 παρ. 4 του ΠΔ 60/2007.

«Παράβαση κράτους μέλους – Οδηγία 2004/18/ΕΚ – Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων – Σύναψη συμβάσεως παροχής υπηρεσιών διερμηνείας και μεταφράσεως – Υπηρεσίες εμπίπτουσες στο παράρτημα II B της εν λόγω οδηγίας – Υπηρεσίες μη υποκείμενες σε όλες τις επιταγές της οδηγίας – Στάθμιση των κριτηρίων αναθέσεως μετά την υποβολή των προσφορών – Tροποποίηση της σταθμίσεως των κριτηρίων αναθέσεως κατόπιν της πρώτης εξετάσεως των προσφορών – Τήρηση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως και της υποχρεώσεως διαφάνειας» 1. Οι αναθέτουσες αρχές που συνάπτουν συμβάσεις οι οποίες εμπίπτουν στο παράρτημα II B της οδηγίας 2004/18 περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, ακόμη και αν δεν υπόκεινται στους κανόνες της οδηγίας περί των υποχρεώσεων εισόδου σε ανταγωνισμό με προηγούμενη δημοσιότητα, εξακολουθούν να υπόκεινται στους θεμελιώδεις κανόνες του δικαίου της Ένωσης και ιδίως στις αρχές που θέτει η Συνθήκη ΛΕΕ όσον αφορά το δικαίωμα εγκαταστάσεως και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Το καθεστώς που καθιερώνει ο νομοθέτης της Ένωσης για τις αγορές που συνδέονται με τις προβλεπόμενες στο εν λόγω παράρτημα II B υπηρεσίες δεν μπορεί, συνεπώς, να ερμηνευθεί ως εμπόδιο στην εφαρμογή των απορρεουσών από τα άρθρα 49 ΣΛΕΕ και 56 ΣΛΕΕ αρχών και, ως εκ τούτου, των υποχρεώσεων που σκοπούν στην εξασφάλιση της διαφάνειας των διαδικασιών και της ίσης μεταχειρίσεως των διαγωνιζομένων, στην περίπτωση κατά την οποία οι αγορές αυτές παρουσιάζουν κάποιο διασυνοριακό ενδιαφέρον. (βλ. σκέψεις 29, 31) (...)3. Οι αρχές της ίσης μεταχειρίσεως και της διαφάνειας των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων συνεπάγονται για τις αναθέτουσες αρχές την υποχρέωση να ακολουθούν την ίδια ερμηνεία των κριτηρίων αναθέσεως καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Όσον αφορά καθαυτά τα κριτήρια αναθέσεως, δεν πρέπει κατά μείζονα λόγο να τροποποιούνται κατά οποιονδήποτε τρόπο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συνάψεως της συμβάσεως. Κατά συνέπεια, κράτος μέλος που τροποποιεί τη στάθμιση των κριτηρίων αναθέσεως του αντικειμένου συμβάσεως παροχής υπηρεσιών διερμηνείας και μεταφράσεως εμπίπτουσας στο παράρτημα II B της οδηγίας 2004/18 περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, κατόπιν μιας πρώτης εξετάσεως των υποβληθεισών προσφορών, παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από την αρχή της ίσης μεταχειρίσεως και την παρεπόμενη υποχρέωση διαφάνειας. (βλ. σκέψεις 59-60, 66)

Γίνεται δεκτό από το ΔΕΚ ότι η διάταξη του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/50, που αντιστοιχεί στη διάταξη του άρθρου 18 της Οδηγίας 2004/18, (ήδη άρθρο 15 του Π.Δ. 60/2007) αποτελεί έκφραση της ελευθερίας που διαθέτουν οι δημόσιες αρχές των κρατών-μελών της EE για την οργάνωση της δομής τους, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των πολιτών. Η σύσταση νομικού προσώπου για την καλύτερη οργάνωση της παροχής των υπηρεσιών αυτών και η σύναψη συμβάσεων με το νομικό αυτό πρόσωπο δεν συνιστά σύναψη δημόσιας σύμβασης, εφόσον ο αναθέτων ελέγχει πλήρως (σαν να πρόκειται για δικές του υπηρεσίες όπως χαρακτηριστικά λέγεται) το ανάδοχο νομικό πρόσωπο, το οποίο πρέπει να διαθέτει αποκλειστικό δικαίωμα να αναλαμβάνει αυτού του είδους τις υπηρεσίες. Το κοινοτικό δίκαιο απαλλάσσει από την υποχρέωση εφαρμογής της οδηγίας όχι μόνο τις περιπτώσεις διοικητικής οργάνωσης και άλλες παρόμοιες ή συγκρίσιμες, αλλά ακόμη και τις γνήσιες δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, θεωρώντας τες ως εν ευρεία εννοία άσκηση του δικαιώματος της δημόσιας αρχής για οργάνωσή της (βλ. υπόθεση C-360/96).Περαιτέρω, σχετικά με τη ζήτημα της αποτελεσματικότητας του ελέγχου που πρέπει να ασκεί η μία αναθέτουσα αρχή (που αναθέτει τη σύμβαση) επί της άλλης, κρίθηκε (βλ. υπόθεση C-107/98 ( Teckal ) και C -84/03 (Επιτροπή κατά Ισπανίας) ότι ο έλεγχος πρέπει να είναι ανάλογος με εκείνον που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες (συμβάσεις « in house », βλ. σκέψεις 49 και 50 υπόθεσης Teckal ), ενώ επιπλέον, η αρχή που αναλαμβάνει την εκτέλεση της σύμβασης πρέπει να πραγματοποιεί, αν όχι ολόκληρο, τουλάχιστον ουσιώδες μέρος της δραστηριότητάς της, με τον ή τους οργανισμούς που τον ελέγχουν (άρα η έννοια της αποκλειστικότητας επιδέχεται ερμηνεία διασταλτική) (βλ. Χρ. Μητκίδη ο.ά σελ....50). Η θέση αυτή αναλύθηκε περαιτέρω από το ΔΕΚ [υπόθεση C -26/2003 ( Stadt Halle ) και υπόθεση C-410/2004] με τις σκέψεις ότι η σχέση μεταξύ μιας δημόσιας αναθέτουσας αρχής και των υπηρεσιών της διέπεται από σκέψεις και επιταγές που προσιδιάζουν στην επιδίωξη σκοπών δημοσίου συμφέροντος.

Από τις ως άνω διατάξεις (π.δ.60/2007)προκύπτει ότι σε επίπεδο κοινοτικού δικαίου, αναγνωρίζεται η προβλεπόμενη από τη διακήρυξη, δυνατότητα παρατάσεως της αρχικής συμβάσεως με μονομερή πράξη της αναθέτουσας αρχής και η αξία της συνυπολογίζεται στην αξία της αρχικής συμβάσεως προκειμένου να εφαρμοσθεί η κοινοτική νομοθεσία. Ωστόσο, η διακήρυξη δεν μπορεί να περιέχει όρους αντίθετους με άλλους κανόνες δικαίου ή με γενικές αρχές όπως αυτή του ανταγωνισμού και της διαφάνειας στην ανάληψη και εκτέλεση των δημοσίων υπηρεσιών. Κριτήρια, προκειμένου να θεωρηθεί νόμιμος ο όρος περί παρατάσεως της συμβάσεως είναι: α) να αναφέρεται σε υπηρεσίες ίδιες με αυτές της αρχικής συμβάσεως, των οποίων η παροχή γίνεται υπό τους ίδιους ακριβώς με της αρχικής συμβάσεως, όρους -συμπεριλαμβανομένου του τιμήματος, χωρίς δυνατότητα προσαυξήσεων- και β) η διάρκειά της να μην εκτείνεται σε τέτοιο βαθμό ώστε, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου ισχύος της αρχικής συμβάσεως, αλλά και του είδους των εκάστοτε παρεχομένων υπηρεσιών, να οδηγεί σε καταστρατήγηση της δυνατότητας διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού και ανάπτυξης ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων του οικείου κλάδου παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου δε περί βραχύβιων συμβάσεων μονοετούς ή διετούς διάρκειας, η παράταση δεν δύναται να υπερβαίνει το χρονικό όριο ισχύος των αρχικών συμβάσεων (Πράξεις IV Τμήματος 15/2008, 1/2008, 162/2007). Σε κάθε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η χρηματική αποτίμηση του δικαιώματος παρατάσεως προσβάλλεται ο ανταγωνισμός (ανεξαρτήτως του αν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας της οικείας διακηρύξεως) αφενός διότι η χρηματική αποτίμηση προβλέπεται ρητά στις διατάξεις του άρθρου 8 παρ.1 του Π.Δ/τος 60/2007 και συνυπολογίζεται για την εξεύρεση της προϋπολογιστέας δαπάνης, αφετέρου διότι η εκδήλωση ενδιαφέροντος σε συγκεκριμένο διεθνή διαγωνισμό επηρεάζεται τόσο από τη διάρκεια της συμβάσεως όσο και από το ύψος του τιμήματος. Η παράταση δημιουργεί δαπάνη πέραν του αρχικού προϋπολογισμού και πρέπει να συνυπολογίζεται για την υπαγωγή της συμβάσεως στους κανόνες του κοινοτικού δικαίου (Πράξη IV Τμήματος 162/2007). Η μη τήρηση ορισμένων κριτηρίων (όπως ο σαφής προσδιορισμός του χρόνου της παρατάσεως και του τιμήματος) καθιστά μη νόμιμο τον οικείο όρο διότι κατ’ ουσίαν δίνει τη δυνατότητα στην αναθέτουσα αρχή να αναθέσει απευθείας τις υπηρεσίες στην αρχική ανάδοχο.

Το άρθρο 26, παράγραφοι 1 και 2, της οδηγίας 92/50 για τον συντονισμό των διαδικασιών συνάψεως δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2001/78, δεν επιτρέπει την εφαρμογή εθνικών διατάξεων οι οποίες εμποδίζουν υποψηφίους ή υποβαλόντες προσφορά που βάσει της νομοθεσίας του σχετικού κράτους μέλους έχουν δικαίωμα παροχής της σχετικής υπηρεσίας, περιλαμβανομένων όσων αποτελούν κοινοπραξίες παρεχόντων υπηρεσίες, να υποβάλουν προσφορές σε διαδικασία συνάψεως δημόσιας συμβάσεως υπηρεσιών της οποίας η αξία υπερβαίνει το κατώτατο όριο εφαρμογής της οδηγίας 92/50, απλώς και μόνο για τον λόγο ότι οι εν λόγω υποψήφιοι ή υποβαλόντες προσφορά δεν έχουν τη νομική μορφή που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη κατηγορία νομικών προσώπων, δηλαδή δεν είναι κεφαλαιουχική εταιρία.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ανωτέρω συμβάσεις, οι οποίες συνήφθησαν κατόπιν λήξης της αρχικής σύμβασης, δεν αποτελούν περίπτωση συμπληρωματικών συμβάσεων υπηρεσιών, κατά την έννοια του άρθρου 25 παρ. 4 (α) του π.δ 60/2007, η δε διάταξη αυτή δεν αποτέλεσε τη νομική βάση για τη σύναψή τους, όπως άλλωστε αποδέχεται και η αναθέτουσα υπηρεσία..(..)Συνεπώς, οι επίμαχες συμβάσεις είναι αυτοτελείς και ανεξάρτητες σε σχέση με την αρχική (υπ’ αριθμ. 43/1.4.2014, όπως τροποποιήθηκε), η οποία συνήφθη κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού..(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Δημόσιες συμβάσεις – Σύμβαση παροχής υπηρεσιών διερμηνείας προς την Ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., με ανάδοχο τη Γενική Διεύθυνση Διερμηνείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής («Directorate General for Interpretation»/ “SCIC”) – Δυνατότητα υπαγωγής της σύμβασης στη διαδικασία του άρθρου 15 ή του άρθρου 12 του π.δ/τος 60/2007. Η κατάρτιση δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών διερμηνείας προς την Ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., με ανάδοχο τη Γενική Διεύθυνση Διερμηνείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής («Directorate General for Interpretation»/ “SCIC”), δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του π.δ/τος 60/2007, καθώς διέπεται από διαφορετικούς διαδικαστικούς κανόνες και συνάπτεται δυνάμει ειδικής διαδικασίας διεθνούς οργανισμού, κατά τα οριζόμενα στο εδάφιο γ’ του άρθρου 12 αυτού (άρθρο 15 Οδηγίας 2004/18/ΕΚ). (ομοφ.)

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: (...)Στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται για απευθείας ανάθεση δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, η οποία, ως εκ του μεικτού αντικειμένου της, κατά το μεγαλύτερο μέρος της αφορά υπηρεσίες που εντάσσονται στο Παράρτημα ΙΙΒ της οδηγίας 2004/18. Λόγω της ένταξής της στο Παράρτημα αυτό, καταρχήν δεν εφαρμόζονται στην περίπτωσή της ευθέως οι όροι και οι προϋποθέσεις που τίθενται από το άρθρο 25 του π.δ 60/2007 για τη νόμιμη προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης (άρθρα 20 και 21 του π.δ. 60/2007). Πλην όμως, με δεδομένο ότι οι διατάξεις του άρθρου 25 του π.δ 60/2007 έχουν, μέσω του άρθρου 209 παρ. 10 του ν. 3463/2006, ανάλογη εφαρμογή και στις περιπτώσεις σύναψης από μέρους των δήμων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, μη νομίμως ανατέθηκε στην επιχείρηση «……..» η εκτέλεση της επίμαχης υπηρεσίας, δεδομένου ότι δεν προκύπτει από κανένα στοιχείο του φακέλου και ούτε και ο Δήμος επικαλέστηκε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 25 του π.δ 60/2007 για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της ανάθεσης με διαπραγμάτευση χωρίς την δημοσίευση προκήρυξης, αλλά αντίθετα προέβη στην ανάθεση απευθείας με τη μορφή της προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του ν. 3852/2010.