ΕλΣυν/Τμ.7(ΚΠΕ)/124/2012
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης από τους Ο.Τ.Α. απαιτείται η προηγούμενη το μεν δημοσιονομική ανάληψη της δαπάνης από τον οικείο διατάκτη συμβούλιο, το δε διοικητική ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης, με την έκδοση απόφασης από το εκάστοτε αρμόδιο όργανο, η μη τήρηση δε της ανωτέρω διαδικασίας, ήτοι η σύνταξη της έκθεσης ανάληψης της δαπάνης, καθιστά τη διενέργεια της δαπάνης μη νόμιμη, καθώς συνεπάγεται τη δέσμευση των πιστώσεων του δημοτικού προϋπολογισμού, χωρίς να υπάρχει νόμιμα γεννημένη υποχρέωση. (βλ. πράξη VII Τμ. 270/2008, 53, 79, 80/2012).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/Τμ.4/99/2014
Ανάληψη υποχρέωσης.Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση - άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 2362/1995)». Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι η μετά την εκτέλεση της δαπάνης έγκριση αυτής από το Διατάκτη δεν επιτρέπεται (βλ. Πραξ. Κλ. Πρ. Ελ. IV Τμ. ΕΣ 94, 62, 46, 38/2013, 8/2014).Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι στην απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή στην έγκριση της ανάληψης υποχρέωσης του εποπτεύοντος Υπουργού στην περίπτωση που η αναλαμβανόμενη υποχρέωση υπερβαίνει το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000 €) ευρώ, αναγράφεται το συνολικό ποσό με το οποίο επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός, στην περίπτωση, όμως, που η επιβάρυνση αυτή εκτείνεται σε περισσότερα του ενός οικονομικά έτη η αναγραφόμενη στις ανωτέρω αποφάσεις συνολική δαπάνη πρέπει επιπλέον να κατανέμεται κατ’ έτος και να αναφέρονται τα επιμέρους ποσά που θα βαρύνουν τους προϋπολογισμούς των περισσοτέρων οικονομικών ετών, στον προϋπολογισμό δε κάθε έτους αποτυπώνεται μόνο το ποσό της επιβάρυνσης που αφορά το συγκεκριμένο έτος, με εγγραφή ισόποσης πίστωσης στον οικείο κωδικό αριθμό εξόδου (Κ.Α.Ε.) του προϋπολογισμού (βλ. Πράξ. Κλ. Προλ.Ελ. IV Τμ. Ελ. Συν. 33/2014 και πρβλ. Απόφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 23/2012, Πράξεις Ζ Κλ. Ελ. Συν. 38/2013, 5/2014).
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/273/2014
ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΜΟΙΒΗΣ ΓΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη - ελέγχεται ως κανονική, δοθέντος ότι, πριν την πραγματοποίηση αυτής, ήδη κατά το οικονομικό έτος 2011, προηγήθηκε η διαδικασία δημοσιονομικής ανάληψής της και ανατροπή της, λόγω μη εξόφλησης του αρχικώς εκδοθέντος 1335/2011 χρηματικού εντάλματος πληρωμής, διαδικασία που τηρήθηκε διαδοχικά, όπως κατά νόμον απαιτείτο, και κατά τα έτη 2012 και 2013, κατά τα οποία επίσης δεν εκτελέστηκε η σχετική ανάληψη υποχρέωσης, χωρίς να επηρεάζει την κανονικότητα της ελεγχόμενης δαπάνης το γεγονός ότι κατά τα έτη 2012 και 2013 η λογιστική υπηρεσία του Δήμου .. δεν προέβη στην ενταλματοποίηση της δαπάνης. Και τούτο διότι η έκδοση του χρηματικού εντάλματος πληρωμής δεν αποβλέπει στη δέσμευση της απαιτούμενης πίστωσης για τη διενέργεια της δαπάνης - αφού η δέσμευση αυτή έχει ήδη συντελεστεί, όπως προαναφέρθηκε, με τη δημοσιονομική ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης κατά το οικείο έτος από τον αρμόδιο διατάκτη - αλλά αποτελεί κατ’ ουσία όρο για την εξόφληση της δαπάνης, ήτοι την εκταμίευση του οφειλόμενου ποσού. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/Τμ.1(ΚΠΕ)58/2015
Μη νόμιμη δαπάνη που αφορούσε την καταβολή εξόδων μετακίνησης στο εξωτερικό.(...) Από το συνδυασμό των ισχυουσών διατάξεων συνάγεται ότι η απόφαση ανάληψης, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση), πρέπει να προηγείται χρονικά οποιασδήποτε ενέργειας για την πραγματοποίηση της δαπάνης, καθόσον αποτελεί το χρονικώς πρότερο στάδιο της όλης διαδικασίας εκτέλεσης του προϋπολογισμού του Δημοσίου και αποσκοπεί στην αποτροπή της πληρωμής δαπανών καθ’ υπέρβαση του ποσοστού διάθεσης των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πιστώσεων(...) η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, καθόσον η απόφαση ανάληψης της υποχρέωσης εκδόθηκε μετά την πραγματοποίηση της μετακίνησης, χωρίς να συντρέχει λόγος, από τους αναφερόμενους περιοριστικώς στο νόμο, που να δικαιολογεί την επιγενόμενη δημοσιονομική δέσμευση της πίστωσης. Ειδικότερα, ούτε η φύση της εντελλόμενης δαπάνης αποκλείει την τήρηση της διαδικασίας ανάληψης πριν από την εκτέλεση αυτής, ούτε αποσκοπεί στην εκτέλεση νόμου ή δικαστικής απόφασης που καθιστούν απαραίτητη την αναμόρφωση των αναγκαίων πιστώσεων. Συνεπώς, αλυσιτελώς προβάλλονται οι προαναφερόμενες ενδοϋπηρεσιακές δυσχέρειες, από την παραίτηση του αρμοδίου προς υπογραφή των σχετικών αποφάσεων οργάνου, αφού ο λόγος αυτός δεν δικαιολογεί κατά νόμο την παράβαση των προβλεπόμενων στον Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού διαδικασιών ανάληψης. Και τούτο ανεξάρτητα από το γεγονός ότι στην προκειμένη περίπτωση, ο ελεγχόμενος φορέας διέθετε επαρκή χρόνο προκειμένου να ολοκληρώσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες, αφού μπορούσε να προβεί στην ανάληψη της δαπάνης ακόμη και πριν από τον προσδιορισμό του προσώπου του μετακινούμενου υπαλλήλου.
ΕΣ/Τμ.1(ΚΠΕ)143/2014
Καταβολή αποζημίωσης σε εκπαιδευτικούς των σχολείων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης …., λόγω υπερωριακής απασχόλησής τους κατά το έτος 2013.(.....). Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγονται, πλην άλλων, τα ακόλουθα: Στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου των δαπανών του Κράτους, το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει αφενός μεν τη νομιμότητα των εν λόγω δαπανών, ήτοι αν η δαπάνη προβλέπεται από ουσιαστική διάταξη νόμου και αν υπάρχει εγγεγραμμένη επαρκής πίστωση στον οικείο προϋπολογισμό, αφετέρου δε την κανονικότητα αυτών, εάν δηλαδή, μεταξύ άλλων, έχει τηρηθεί η διαδικασία για τη νόμιμη ανάληψη της δαπάνης. Η διαδικασία ανάληψης της δαπάνης περιλαμβάνει, κατά τις προπαρατεθείσες διατάξεις, την έκδοση της δημιουργικής της δαπάνης διοικητικής πράξης, που αποτελεί και τη νόμιμη αιτία πραγματοποίησής της (νομική δέσμευση) και την απόφαση του αρμόδιου διατάκτη, με την οποία αναλαμβάνεται έναντι τρίτων σχετική υποχρέωση σε βάρος της οικείας πίστωσης με αποτέλεσμα τη δέσμευσή της (δημοσιονομική δέσμευση). Με τα δεδομένα αυτά, για την ελεγχόμενη δαπάνη, η οποία δεν πραγματοποιήθηκε, παρά τη δέσμευση των οικείων πιστώσεων, εντός του οικονομικού έτους 2013, η σχετική ανακλητική απόφαση του διατάκτη εκδόθηκε μεν εντός του ίδιου οικονομικού έτους, αλλά αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» στις 5.3.2014. Δοθέντος δε ότι η ανάρτηση αποτελεί, σύμφωνα με το ν. 4210/2013, όρο ισχύος της πράξης αυτής, η εντός του επόμενου οικονομικού έτους, από εκείνο στο οποίο αφορά η δαπάνη, ανατροπή της δέσμευσης καθιστά, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ.II), την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική. Ο ισχυρισμός της Υ.Δ.Ε. ότι η υπηρεσία εφάρμοσε τις οδηγίες της εγκυκλίου 2/112634/0026/17.12.2013 της 26ης Διεύθυνσης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους με θέμα «Ανατροπές και Αναλήψεις υποχρεώσεων», στην οποία αναφέρεται ότι: «Οι αποφάσεις για την ανατροπή ανάληψης υποχρέωσης δύνανται να εκδίδονται με ημερομηνία 31/12/2013, μέχρι και το α΄ δεκαήμερο του Ιανουαρίου 2014 και να καταχωρούνται στο ΟΠΣΔΠ, για τους φορείς του Δημοσίου, μέχρι το τέλος Ιανουαρίου» είναι απορριπτέος, προεχόντως διότι η ανωτέρω εγκύκλιος αποτελεί έγγραφο παροχής οδηγιών εσωτερικής φύσης, που δεν έχει δημοσιευθεί, στερούμενο, για το λόγο αυτό, δεσμευτικής ισχύος. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΛ.ΤΜ.7/221/2018
ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ.Με αυτά τα δεδομένα, η εκ μέρους του αναδόχου εκπρόθεσμη έκδοση του εκ του νόμου απαιτούμενου φορολογικού στοιχείου (τιμολογίου) δεν άγει σε ακυρότητα αυτού, και κατά συνέπεια δεν καθιστά μη νόμιμη ή ανύπαρκτη την αξίωση του δικαιούχου, αφού το τιμολόγιο εξακολουθεί να αποτελεί νόμιμο δικαιολογητικό εκκαθάρισης και ενταλματοποίησης της σχετικής δαπάνης. Περαιτέρω, η μη ανατροπή και εκ νέου ανάληψη της πίστωσης για το οικονομικό έτος 2017 δημιουργεί έλλειμμα στην κανονικότητα της δαπάνης, αν και έγινε δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης για το κρίσιμο οικονομικό έτος 2018, στον προϋπολογισμό του οποίου υπάρχει σχετική πίστωση. Πρωτίστως όμως, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, καθώς η 2014/16674/24.10.2014 απόφαση, με την οποία δεσμεύτηκε η αναγκαία πίστωση από τις εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό του Δήμου .... πιστώσεις (δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης) είναι μεταγενέστερη της σύμβασης, που συνάφθηκε στις 22.7.2014. Παρά ταύτα, δοθέντος ότι κατά το οικονομικό έτος 2014 υπήρχε πίστωση στον οικείο Κ.Α.Ε. του Δήμου, με τη 270/16.4.2014 απόφαση απευθείας ανάθεσης της Οικονομικής Επιτροπής του ψηφίστηκε η σχετική πίστωση πριν την υπογραφή της και εντέλει έγινε δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης κατά το κρίσιμο οικονομικό έτος 2018, στον προϋπολογισμό του οποίου υπάρχει επίσης σχετική πίστωση, πρέπει να γίνει δεκτό ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβαν ότι ενεργούσαν νομίμως (πρβλ. Κλ. VII Τμ. 65/2017, 219/2015). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.
ΕΣ/ΤΜ.1/11/2017
Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας Πράξης, το Τμήμα κρίνει ότι: Α) Οι εντελλόμενες με το ως άνω χρηματικό ένταλμα δαπάνες του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου ..., το οποίο εντάσσεται στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, είναι μη κανονικές διότι οι οικείες αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) εκδόθηκαν μετά την πραγματοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών των ιατρών και του λοιπού τεχνολογικού προσωπικού για τη στελέχωση των απογευματινών ιατρείων του Τμήματος Αξονικού Τομογράφου του Νοσοκομείου, καίτοι θα έπρεπε να προηγούνται χρονικά οποιασδήποτε ενέργειας πραγματοποίησης των δαπανών αυτών. Τούτο δε, διότι, σκοπός των οικείων διατάξεων είναι η ορθή δημοσιονομική διαχείριση του δημοσίου χρήματος, η οποία συντελείται με την προηγούμενη δέσμευση των πιστώσεων και την εν συνεχεία διάθεση αυτών. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η .../2016 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο πρέπει να ανακληθεί για λόγους συγγνωστής πλάνης και ως εκ τούτου, το ..., οικονομικού έτους 2016, χρηματικό ένταλμα πληρωμής που εκδόθηκε από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ... θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
2/19237/0026/2011
Ανάληψη υποχρέωσης σε περίπτωση μεταβίβασης πίστωσης από κύριο σε δευτερεύοντα διατάκτη (113/2010)
ΕλΣυν/Κλ.4(ΚΠΕ)108/2015
ΑΝΑΛΗΨΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ – ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ - ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ :Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης (αποκομιδή –μεταφορά –αποστείρωση) των μολυσματικών αποβλήτων του Νοσοκομείου, καθόσον: α) η οικονομική προσφορά της εν λόγω εταιρείας υπερέβαινε τον προϋπολογισμό του διαγωνισμού και β) η ανάληψη της υποχρέωσης (δέσμευση πίστωσης) για την υπό έλεγχο δαπάνη πραγματοποιήθηκε μετά από την υπογραφή της σχετικής σύμβασης και την έκδοση του τιμολογίου της δαπάνης αυτής.(ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ)
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/62/2013
Εκτέλεση εργασιών (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη δεύτερη σκέψη της παρούσας, το ως άνω πρακτικό, με το περιεχόμενο που προαναφέρθηκε, δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό της εντελλόμενης με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνης, όπως βάσιμα προβάλλει ο διαφωνών Επίτροπος, καθόσον δεν βεβαιώνεται επί του σώματος αυτού, κατά τρόπο σαφή και ανεπιφύλακτο, η ποσοτική και ποιοτική παραλαβή των εργασιών που εκτελέστηκαν από τον ...... Περαιτέρω, μεταξύ των δικαιολογητικών του χρηματικού εντάλματος περιλαμβάνεται η 02/2.1.2013 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του διατάκτη του Θεραπευτηρίου, με την οποία εγκρίθηκε η δέσμευση πίστωσης 15.000 ευρώ για την πληρωμή ισόποσης δαπάνης σε βάρος του Κ.Α.Ε. 0863 (Συντήρηση και επισκευή κτιρίων), οικονομικού έτους 2013. Ωστόσο, δεδομένου ότι η οικονομική υποχρέωση του Θεραπευτηρίου (νομική και δημοσιονομική δέσμευση) από την υλοποίηση των ως άνω εργασιών γεννήθηκε το οικονομικό έτος 2012, χωρίς να εκτελεστεί κατά το έτος αυτό, έπρεπε υποχρεωτικά να εκδοθεί, με βάση τα γενόμενα δεκτά στην τρίτη σκέψη της παρούσας, σχετική ανακλητική απόφαση του διατάκτη για διαγραφή του ποσού που δεσμεύτηκε, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 5 του π.δ/τος 113/2010. Τέτοια, όμως, απόφαση δεν προκύπτει ότι έχει εκδοθεί, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η νέα απόφαση ανάληψης υποχρέωσης (02/2.1.2013) σε βάρος των πιστώσεων του ίδιου Κ.Α.Ε. (0863) του επόμενου οικονομικού έτους (2013). Σημειώνεται ότι η προσκομισθείσα Φ.προϋπολ./43/7.1.2013 απόφαση ανατροπής «ανάληψης υποχρέωσης ανεξόφλητων υποχρεώσεων οικονομικού έτους 2012» δεν πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις, καθόσον αφορά σε ανατροπή ποσού μόλις 23,95 ευρώ στον ίδιο Κ.Α.Ε. (0863), δηλαδή δεν αντιστοιχίζεται κατά ποσό με την αναληφθείσα - και μη εκτελεσθείσα - υποχρέωση κατά το οικονομικό έτος 2012. Επομένως, και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου είναι βάσιμος. Κατά συνέπεια, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνακόλουθα το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/Τμ.4/123/2014
Ανακλήθηκε λόγω συγγνωστής πλάνης με την Πράξη 59/2014 του IV Τμήματος:Ανάληψη υποχρέωσης.Μη νόμιμη η δαπάνη που αφορά στην καταβολή αμοιβής σε εταιρεία από Νοσοκομείο για την προμήθεια χαρτοκιβωτίων απόρριψης μολυσματικών αποβλήτων, καθόσον κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 21 του ν. 3871/2010 και του π.δ/τος 113/2010, δεν εκδόθηκε απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, με την οποία να δεσμεύεται η αναγκαία ισόποση πίστωση μέχρι την πραγματοποίηση και εξόφληση της σχετικής δαπάνης, η οποία (απόφαση) απαιτείται πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.