Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιδιώτη ηλεκτρολόγο για την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρολόγου στο Δήμο κατά το χρονικό διάστημα από 24.11.2014 έως 31.12.2014, καθόσον: α) το αντικείμενο των ανωτέρω υπηρεσιών αφορά συνήθεις ηλεκτρολογικές εργασίες, η ανάθεση των οποίων είναι νόμιμη μόνο, όμως, για τον πρώτο μήνα, από 24.11.2014 έως 31.12.2014, ενώ δεν είναι νόμιμη για τους λοιπούς πέντε μήνες της σύμβασης, καθόσον  ο ίδιος Δήμος αναφέρει σε έγγραφό του ότι προσέλαβε ηλεκτρολόγο με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου οχτάμηνης διάρκειας και β) η ανάθεση των παραπάνω εργασιών έγινε χωρίς την ύπαρξη των νομίμων προϋποθέσεων και, συγκεκριμένα, χωρίς ο πάροχος των υπηρεσιών να κατέχει άδεια ηλεκτρολόγου σε ισχύ, καθότι είχε ήδη λήξει από τις 11.9.2011, ενώ η «Άδεια Ηλεκτρολόγου Α΄ Ειδικότητας» αυτού, εκδόθηκε στις 6.4.2015, δηλαδή μεταγενέστερα τόσο απόφασης του Δημάρχου περί απευθείας ανάθεσης όσο και της υπογραφής της σύμβασης (24.11.2014) και της εκτέλεσης των επίμαχων ηλεκτρολογικών εργασιών

Μη νομιμη προσληψη λογω μη κατοχής άδειας ηλεκτρολόγου.Με δεδομένα αυτά η πρόσληψη του δικαιούχου του χρηματικού εντάλματος ως Ηλεκτρολόγου κατηγορίας ΔΕ δεν είναι νόμιμη, καθόσον αυτός δεν κατέχει τα απαιτούμενα από τον Οργανισμό της ΔΕΥΑ.. τυπικά προσόντα για την κάλυψη της εν λόγω θέσης και συγκεκριμένα δεν κατέχει την προβλεπόμενη από το π.δ. 108/2013 άδεια ηλεκτρολόγου. Η εν λόγω άδεια, που διαφυλάσσει την ασφαλή άσκηση της σχετικής επαγγελματικής δραστηριότητας και συνακόλουθα και την ομαλή λειτουργία της ΔΕΥΑ.., απαιτείται, όπως ήδη αναφέρθηκε, σε κάθε περίπτωση πρόσληψης, συμπεριλαμβανόμενης και της πρόσληψης βάσει προγραμμάτων του Ο.Α.Ε.Δ. για την απασχόληση μακροχρόνια ανέργων. Τέλος, η εργοληπτική βεβαίωση της Περιφέρειας δεν αποτελεί άδεια άσκησης επαγγέλματος και ως εκ τούτου δεν δύναται να καλύψει την έλλειψη αυτή, ενώ σε κάθε περίπτωση έχει εκδοθεί στο όνομα εργοληπτικής επιχείρησης και δεν συνδέεται άμεσα με την προσωπική επαγγελματική επάρκεια του δικαιούχου του εντάλματος. Ως εκ τούτου το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Καταβολή επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας:Με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη της παρούσας κρίνεται, καταρχάς, ότι εσφαλμένα υπολαμβάνει η διαφωνούσα Επίτροπος ότι η προϋπόθεση της «πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης» αίρεται εν προκειμένω εκ μόνου του λόγου ότι ο εν λόγω υπάλληλος έχει δικαίωμα άσκησης, πλην της δραστηριότητας του Ηλεκτροτεχνίτη Στ΄ ειδικότητας, των δραστηριοτήτων του «Τεχνίτη Ηλεκτρολόγου Α΄ ειδικότητας» και του «Τεχνίτη Ηλεκτρολόγου Δ΄ ειδικότητας». Επιπροσθέτως, το γεγονός ότι ο φερόμενος ως δικαιούχος του εντάλματος δεν έχει προσληφθεί με την ιδιότητα του εναερίτη ηλεκτρολόγου για την εκτέλεση αποκλειστικά τέτοιων εργασιών δεν συνιστά εν προκειμένω διακωλυτικό λόγο για την καταβολή του επίμαχου επιδόματος για τον συγκεκριμένο μήνα, αφού στον οικείο Ο.Ε.Υ. δεν προβλέπεται, ειδικώς, οργανική θέση εναερίτη, αλλά οργανικές θέσεις του γενικότερου κλάδου ΔΕ 24 Ηλεκτρολόγων [πρβλ. άρθρο 98 ν. 4483/2017, καθώς και εγκύκλιο οικ. 39456/2017 (ΑΔΑ: 72ΒΣ465ΧΘ7-ΔΨΠ)]. Συνεκτιμώντας δε ότι με το 8654/30.4.2017 έγγραφο της αρμόδιας Προϊσταμένης της οικείας Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών βεβαιώνεται ότι ο εν λόγω υπάλληλος «απασχολήθηκε για το μήνα Απρίλιο του έτους 2017 με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση ως εναερίτης ηλεκτρολόγος», ήτοι σε υπηρεσία και σε ειδικότητα που δικαιολογεί την καταβολή του επιδόματος, ο λόγος διαφωνίας, όπως προβάλλεται, είναι απορριπτέος. Κατά συνέπεια, η εντελλόμενη δαπάνη, που αφορά στην καταβολή επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας στον εν λόγω υπάλληλο για το προαναφερόμενο χρονικό διάστημα, παρίσταται νόμιμη, και, για το λόγο αυτό, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Εκτέλεση εργασιών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες εργασίες υπάγονται ρητώς στην αρμοδιότητα του Τεχνικού Τμήματος του Νοσοκομείου, όπου ήδη υπηρετεί τεχνικό προσωπικό διαφόρων κατηγοριών εκπαίδευσης και ειδικοτήτων, περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, δύο ψυκτικών, ενός θερμοϋδραυλικού, δύο ηλεκτρολόγων εγκαταστάσεων, ενός ηλεκτρολόγου που ασχολείται με τον η/μ εξοπλισμό, δύο θερμαστών και ενός θερμαστή κατέχοντος θέση μηχανοτεχνίτη. Σημειωτέον, εξάλλου, ότι στις αρμοδιότητες του Τεχνικού Τμήματος του Νοσοκομείου περιλαμβάνεται, σύμφωνα με τον οικείο Οργανισμό, το σύνολο των εργασιών συντήρησης και διαρκούς βελτίωσης των μηχανολογικών, ηλεκτρικών και ψυκτικών εγκαταστάσεών του, η δε εκπαίδευση του αναγκαίου προσωπικού, μεταξύ αυτών που διαθέτουν τους απαραίτητους τίτλους σπουδών, προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις συντήρησης τυχόν νέας τεχνολογίας εξοπλισμού, αποτελεί υποχρέωση τόσο του Νοσοκομείου όσο και του υπηρετούντος σε αυτό προσωπικού (.. Και υπό την εκδοχή, άλλωστε, ότι για την εκτέλεση των υπό κρίση εργασιών απαιτούνται περαιτέρω τεχνικές γνώσεις, δεν αιτιολογείται επαρκώς από το Νοσοκομείο και με προσκόμιση συγκεκριμένων στοιχείων, για ποιο λόγο τις γνώσεις αυτές δεν μπορεί να τις αποκτήσει το ήδη υπηρετούν προσωπικό κατόπιν κατάλληλης εκπαίδευσης ή ενημέρωσης, ώστε να μην ανακύπτει, ενόψει και της αρχής της οικονομικότητας, η ανάγκη ανάθεσής τους σε εξωτερικό συνεργάτη στο διηνεκές .. Ο δε σχετικός ισχυρισμός του Νοσοκομείου ότι το υπηρετούν σε αυτό προσωπικό δεν δύναται, ενόψει του όγκου των εργασιών, τις οποίες είναι επιφορτισμένο να εκτελέσει, να εκπαιδευθεί ή και να ανταποκριθεί στις εν λόγω εργασίες είναι απορριπτέος ως αναπόδεικτος.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Με τα δεδομένα αυτά, κατά την άποψη που κράτησε στο Τμήμα, η εντελλόμενη δαπάνη, που στηρίζεται στην από 12.4.2011 προσωρινή διαταγή, η οποία από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι έχει ανακληθεί, είναι νόμιμη, καθόσον το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τον υπ’ αυτού ασκούμενο προληπτικό έλεγχο δαπανών, δεσμεύεται από αυτήν και συνεπώς δεν δύναται να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο της νομιμότητάς της. Ειδικότερα, ακόμη και αν ήθελε γίνει δεκτό ότι ο Δήμος …δεν υποχρεούτο, σε συμμόρφωση προς την ως άνω προσωρινή διαταγή, να προβεί στην έκδοση νομικής πράξης και δη της 212/3.6.2011 απόφασής του, στην οποία η φερόμενη ως δικαιούχος αναφέρεται ως υπάλληλος της κατηγορίας ΔΕ Διοικητικού, ζήτημα για το οποίο δεν περιέχεται κρίση στη χορηγηθείσα προσωρινή διαταγή, πάντως σε κάθε περίπτωση ο υπολογισμός της αμοιβής της με βάση το οικείο μισθολογικό κλιμάκιο του ν.3205/2003 και η ασφάλισή της στο ΙΚΑ εντάσσονται στο επιβαλλόμενο και αναγκαίο πλαίσιο συμμόρφωσης του Δήμου προς αυτήν, καθόσον με την ως άνω προσωρινή διαταγή δεν υποχρεώθηκε απλώς ο Δήμος να συνεχίσει να αποδέχεται τις υπηρεσίες της, οπότε πράγματι σε αυτή την περίπτωση το μισθολογικό και ασφαλιστικό καθεστώς αυτής θα παρέμενε αναλλοίωτο, αλλά περιελήφθη ρητή κρίση περί παροχής απ’ αυτήν εξαρτημένης (και όχι έργου) εργασίας με μισθό (και όχι εργολαβικό αντάλλαγμα), καθώς πιθανολογήθηκε ότι πρόκειται για σύμβαση αορίστου χρόνου προς κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών του φορέα. Συνεπώς, σε συμμόρφωση προς αυτήν, όφειλε ο Δήμος …..να εξομοιώσει τη φερόμενη ως δικαιούχο, αναφορικά με το μισθολογικό και ασφαλιστικό της καθεστώς, με το αντίστοιχο προσωπικό που παρέχει στο Δήμο υπηρεσίες στο πλαίσιο συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας.

Εκδηλώσεις-Δήμοι:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου ούτε εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του Δήμου και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών του. Το Τμήμα, όμως, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα εκθέτει ο Δήμος ... στο από 25.5.2006 έγγραφό του, κρίνει ότι ο εν λόγω Δήμος, πεπλανημένως πλην συγγνωστώς υπέλαβε ότι η αναφερόμενη δαπάνη, το ύψος της οποίας άλλωστε ανέρχεται σε εύλογο ποσό, συντελεί στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του.(συγγνωστή πλάνη)

Προμήθεια γάλακτος...Με δεδομένα τα ανωτέρω νομίμως ο Δήμος προέβη στην προμήθεια γάλακτος τύπου εβαπορέ, ενόψει της αντικειμενικής αδυναμίας του να χορηγήσει φρέσκο γάλα (βλ. Πρ. ΚΠΕΔ στο VII Tμ. 185/2018). Αντίθετα, όμως, και ενόψει του ότι το γάλα χορηγείται με σκοπό την άμεση κατανάλωσή του σε καθημερινή βάση προς προστασία της υγείας των εργαζομένων, δεν είναι δυνατή η αναδρομική χορήγησή του, καθόσον δεν μπορεί πλέον να εκπληρωθεί ο σκοπός της, η άμεση δηλαδή και καθημερινή κατανάλωσή του. Τούτο δοθέντος, αφενός μη νομίμως   ο Δήμος προκήρυξε στις 26.6.2018 την προμήθεια γάλακτος και για το διαδραμόν χρονικό διάστημα του έτους 2018 και αφετέρου μη νομίμως προέβη στην κατακύρωση των αποτελεσμάτων αυτού μετά τη λήξη του έτους 2018, στο οποίο η προμήθεια αυτή αφορούσε. Συνεπώς η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη για την ως άνω αιτία και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το χρηματικό αυτό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι ο Δήμος …δεν απέδειξε ότι η Τεχνική Υπηρεσία του αδυνατούσε να συντάξει τη μελέτη. Ειδικότερα, η εκπόνηση της μελέτης ανήκει στην αρμοδιότητα του Τμήματος Τεχνικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών, ο δε ισχυρισμός ότι «ο μοναδικός πτυχιούχος τοπογράφος μηχανικός είναι ο Διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών, ο οποίος εκ των πραγμάτων λόγω θέσης, αρμοδιοτήτων και φόρτου εργασίας αδυνατεί να εκτελέσει την εν λόγω μελέτη» είναι απορριπτέος ως αόριστος και αναπόδεικτος. Εξάλλου, με δεδομένο ότι ο αναγκαίος για τη σύνταξη της μελέτης εξοπλισμός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εκπόνηση και άλλων παρόμοιων μελετών (βλ. και την προεκτεθείσα άποψη του μειοψηφίσαντος Δημοτικού Συμβούλου), αλυσιτελώς προβάλλεται ότι το κόστος του εξοπλισμού αυτού υπερβαίνει τις 30.000,00 ευρώ και είναι ετησίως αυξανόμενο λόγω της απαιτούμενης αναβάθμισης του λογισμικού και των οικείων ηλεκτρονικών συστημάτων. Τέλος, αλυσιτελώς προβάλλεται επίσης ότι «ο Δήμος δε διαθέτει τις υπόλοιπες ειδικότητες για την τεχνική υποστήριξη της υλοποίησης της μελέτης» (στοχοφόρους, αναλυτές σημείων και σχεδιαστές), καθώς σε κάθε περίπτωση ο Δήμος θα μπορούσε να εξοικονομήσει τουλάχιστον τη δαπάνη για την αμοιβή του τοπογράφου μηχανικού, προσλαμβάνοντας μόνο το αναγκαίο υποστηρικτικό προσωπικό που θα τον πλαισίωνε.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Νόμιμη η ανάθεση σε τρίτο για την Διαμόρφωση Συστήματος Διαδικασιών Εσωτερικού Ελέγχου και Εκπαίδευσης Προσωπικού για τη Διενέργεια Εσωτερικού Ελέγχου. (..) Με δεδομένα αυτά και λαμβανομένων ειδικότερα υπόψη ότι ο Δήμος … υποχρεούται να συστήσει μονάδα εσωτερικού ελέγχου με επαρκές και ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό από υπαλλήλους του, ότι στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Προγραμματισμού Οργάνωσης, Πληροφορικής & Τοπικής οικονομικής Ανάπτυξης δεν υπάγεται η διενέργεια εσωτερικών ελέγχων και ότι η σύνταξη του εγχειριδίου εσωτερικού ελέγχου απαιτεί πράγματι ειδικές γνώσεις και σχετική εμπειρία, νομίμως ο Δήμος ανέθεσε τις ως άνω υπηρεσίες σε τρίτο, καθόσον οι υπάλληλοί του δεν μπορούσαν να προβούν στην εκτέλεση των ως άνω υπηρεσιών. Και αυτό γιατί αντικείμενο των επίμαχων υπηρεσιών ήταν η εκπαίδευση των ίδιων των υπαλλήλων, η κατάρτιση και καθοδήγησή τους στη διεξαγωγή του ελέγχου, ακριβώς λόγω της μη εξειδίκευσής τους σε σχετικά ζητήματα.

Προγραμματική σύμβαση:..Με δεδομένα τα ανωτέρω γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Δοθέντος ότι είναι επιτρεπτή η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. και Φο.Δ.Σ.Α. για την ανάθεση στον τελευταίο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων, νομίμως συνάφθηκε εν προκειμένω η από 17.3.2017 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου … και της …. με αντικείμενο όχι μεν την εξ ολοκλήρου ανάθεση των εργασιών αυτών -σε σχέση με τα απόβλητα συσκευασίας- στη ..., αλλά τις επιμέρους ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να είναι σε θέση ο Δήμος να εκτελέσει τις εν λόγω εργασίες. Νομίμως, συνεπώς, προβλέφθηκε και η κάλυψη του αναφυόμενου στο πλαίσιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης διοικητικού κόστους των παρεχόμενων από τη …. υπηρεσιών, χωρίς τούτο να συνιστά παραβίαση των όρων της προηγουμένως συναφθείσας εξαετούς σύμβασης συνεργασίας μεταξύ του Δήμου …, της …. και της .., εφόσον, άλλωστε, στο κείμενο αυτής γινόταν μνεία ότι ο Δήμος επρόκειτο να αναλάβει το σύνολο των δαπανών που θα ανέκυπταν στο πλαίσιο εκτέλεσης από μέρους του των εργασιών συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων συσκευασίας. Η δε προβλεπόμενη από την άνω προγραμματική σύμβαση προκαταβολή του 30% του συνολικού κόστους αυτής, δεν αντίκειται στο νόμο. Και τούτου διότι με το άρθρο 100 παρ. 2α. του ν. 3852/2010 δεν ορίζεται, ως μοναδικός επιτρεπόμενος τρόπος εκπλήρωσης των αναλαμβανόμενων οικονομικών υποχρεώσεων των μερών, η εφάπαξ καταβολή των οφειλόμενων ποσών με την ολοκλήρωση του αντικειμένου της σύμβασης, επιτρεπομένης, ως εκ τούτου, της τμηματικής καταβολής τους, στην έννοια της οποίας εμπίπτει και η χορήγηση προκαταβολής. Εντούτοις, ο τρόπος προσδιορισμού του διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της …. για την εκτέλεση του αντικειμένου της συγκεκριμένης προγραμματικής σύμβασης, ήτοι σε σχέση με την εκτιμώμενη συνολική ποσότητα αστικών στερεών αποβλήτων που παράγει ο Δήμος, δεν είναι νόμιμος.(..)Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν δύναται να θεωρηθεί.