ΕΡΓΑ. ζητεί παραδεκτώς την αναθεώρηση της 2121/2015 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης του Ελληνικού Δημοσίου κατά της 462/2014 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Φράγμα Αχυρών και συναφή έργα στο Ν. ...», για το τμήμα που αφορά στην ανάθεση των επειγουσών πρόσθετων εργασιών ....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, μη νομίμως εχώρησε η πληρωμή των επειγουσών πρόσθετων εργασιών που εγκρίθηκαν με τις αποφάσεις.......του Γ.Γ.Δ.Ε. πριν από την έγκριση του 4ου Α.Π.Ε., στον οποίο συμπεριλήφθησαν, και τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, όσα δε αντίθετα προβάλλονται με την υπό κρίση αίτηση και με την ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα(..) Περαιτέρω, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, κατά τα ορθώς κριθέντα με την προσβαλλόμενη απόφαση, από τη σαφή διατύπωση του άρθρου 57 παρ. 3 του ν. 3669/2008 προκύπτει ότι με το κονδύλι των απροβλέπτων καλύπτονται εργασίες, οι οποίες προκύπτουν από τη μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου, καθώς και διαφορές στις ποσότητες των εργασιών που πρέπει να εκτελεσθούν και οφείλονται σε προφανείς παραλείψεις ή σφάλματα των προμετρήσεων, ενώ σε καμία περίπτωση δεν δύναται το κονδύλι αυτό να αναλώνεται για την πληρωμή επειγουσών πρόσθετων εργασιών, όπως εν προκειμένω, οι οποίες προέκυψαν από απρόβλεπτες περιστάσεις και είναι δυνατόν να συμπεριληφθούν σε Σ.Σ.Ε., ούτε είναι δυνατόν, σε μία τέτοια περίπτωση, να χρησιμοποιείται η Σ.Σ.Ε. ως εργαλείο λογιστικής τακτοποίησης της άτακτης διαχείρισης των κονδυλίων της αρχικής σύμβασης...Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης, καθώς και την υπέρ αυτής παρέμβαση. 

Η σύναψη συμπληρωματικής συμβάσεως προηγείται, κατά κανόνα, της εκτελέσεως των εργασιών που περιλαμβάνονται σε αυτήν και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη νομιμότητα της εκτελέσεώς τους. Κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η εκτέλεση πρόσθετων επειγουσών εργασιών, υπό τις αυστηρές προϋποθέσεις του άρθρου 56 του Ν. 3669/2008, δηλαδή μετά τη σύνταξη τεχνικής περιγραφής αυτών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, αιτιολόγηση του επείγοντος, εκτίμηση της δαπάνης των εργασιών και έγκριση αυτών από την Προϊσταμένη Αρχή και ενδεχομένως πριν από την σύνταξη του Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών, οπότε, στην περίπτωση αυτή, προηγείται η εκτέλεσή τους και έπεται η κατάρτιση της συμπληρωματικής συμβάσεως. Οι ως άνω συμπληρωματικές εργασίες μπορεί να εκτελεσθούν πριν από τη σύνταξη Α.Π.Ε. και πριν από τη σύναψη συμβάσεως, μετά από έγγραφη εντολή της υπηρεσίας προς τον ανάδοχο του αρχικού έργου ή σε επείγουσες περιπτώσεις, μετά από προφορική εντολή στον τόπο του έργου, η οποία καταχωρείται στο ημερολόγιο αυτού (Απόφαση Μείζονος Τμήματος Επταμελούς Σύνθεσης 2093/2011, Πράξη VII Τμήματος Ε.Σ. 29/2010). Πέραν των ως άνω τυπικών προϋποθέσεων απαιτείται ωσαύτως όπως αυτές χαρακτηρίζονται ως επείγουσες, υπό την έννοια ότι στοχεύουν στην αποτροπή άμεσου επικείμενου κινδύνου τόσο για τις εγκαταστάσεις του έργου που έχει ήδη εκτελεσθεί όσο και για τους εργαζομένους ή και διερχομένους από αυτό. Ο εξαιρετικός χαρακτήρας των εργασιών αυτών απαιτεί την ύπαρξη άμεσου κινδύνου καθόσον μόνον τότε δύναται να καταστεί εφικτή η πραγματοποίησή τους πάραυτα, χωρίς τη σύνταξη και έγκριση Α.Π.Ε., ακόμη και με προφορική εντολή που καταχωρείται στο ημερολόγιο του έργου. Σε κάθε περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή επικαλείται την διενέργεια πρόσθετων επειγουσών εργασιών, πέραν των τυπικών προϋποθέσεων (σύνταξη τεχνικής περιγραφής, εκτίμηση της δαπάνης, έγκριση από την Προϊσταμένη Αρχή ή προφορική εντολή καταχωρημένη στο ημερολόγιο του έργου) απαιτείται η συνδρομή της ουσιαστικής προϋποθέσεως του επείγοντος, δηλαδή του εξαιρετικού κινδύνου υπό την έννοια που προεκτέθηκε. (...)Οι ως άνω διατάξεις, λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα τους, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος αποδείξεως της συνδρομής των έκτακτων και απρόβλεπτων περιστάσεων φέρει η αναθέτουσα αρχή (Δ.Ε.Ε. στην υπόθεση C-601/10, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας). Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής συμβάσεως και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής ώστε να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την ήδη συναφθείσα σύμβαση (Απόφαση Τμήματος Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 3205/2011, Αποφάσεις VI Τμήματος 2726/2010, 2506/2009, 1780/2009, Πράξεις VI Τμήματος 52/2007, 106/2003). Η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην εξαιρετική αυτή διαδικασία της απευθείας αναθέσεως μέσω καταρτίσεως συμπληρωματικής συμβάσεως, ως εκ της φύσεώς της, πρέπει να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της συνδρομής των αναγκαίων για την κατάρτισή της προϋποθέσεων (Αποφάσεις VI Τμήματος 2066/2010, 286/2010, 285/2010, 136/2010). Περαιτέρω, με το ποσό του κονδυλίου των απροβλέπτων της αρχικής συμβάσεως καλύπτονται εργασίες, οι οποίες προκύπτουν από τη μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου, η οποία λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια εκτελέσεως και επιβάλλει αναγκαστικές τροποποιήσεις στο σχεδιασμό του αρχικού έργου, εργασίες, οι οποίες προκύπτουν από απαιτήσεις της κατασκευής, δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες συνθήκες και κρίνονται απαραίτητες για την αρτιότητα του έργου (π.χ. κακοτεχνίες), καθώς και διαφορές, οι οποίες προκύπτουν στις ποσότητες των εργασιών που πρέπει να εκτελεσθούν και οφείλονται σε προφανείς παραλείψεις ή σφάλματα των προμετρήσεων (Αποφάσεις VI Τμήματος 792/2011, 791/2011). Τέλος, ουσιώδη διαδικαστικό τύπο για τη σύναψη της συμπληρωματικής συμβάσεως, συνιστά η σύνταξη από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.), ο οποίος υπογράφεται από τον ανάδοχο και οριστικοποιείται με την έγκρισή του από την Προϊσταμένη Αρχή, περιλαμβάνει δε τα ουσιώδη οικονομικά δεδομένα τόσο της αρχικής όσο και της συμπληρωματικής συμβάσεως.

Συμπληρωματική σύμβαση. Εργο οδοποιίας. Εργασίες, που αποτελούν προσαύξηση εργασιών, που προβλέπονται από τη μελέτη του έργου καλύπτονται από το κονδύλιο των απροβλέπτων και δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Η ανάγκη εκτέλεσης εργασιών αποκατάστασης κατολισθήσεων με τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης είναι αναιτιολόγητη, αφού δεν προκύπτει ούτε ο λόγος των κατολισθήσεων ούτε η ευθύνη του αναδόχου. Αόριστη προβολή ισχυρισμού περί μη δυνατότητας τεχνικού ή οικονομικού αποχωρισμού εργασιών από την κύρια σύμβαση χωρίς την πρόκληση προβλημάτων για τις αναθέτουσες αρχές. Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών που κωλύουν την υπογραφή της σύμβασης. Με την 263/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου

Διαμόρφωση σύνδεσης οδού με κόμβο...Mε τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, η συμπληρωματική αυτή σύμβαση νομίμως, καταρχήν, υποβλήθηκε για έλεγχο ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου, καθόσον η συνολική δαπάνη αυτής ποσού 245.099,50 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη της αρχικής σύμβασης (865.546,22 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), που δεν είχε υποβληθεί νομίμως, λόγω ποσού, σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, υπερβαίνει το όριο που θέτουν οι διατάξεις του άρθρου 278 του ν. 3852/2010. Ωστόσο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στερείται της κατά χρόνο αρμοδιότητας να επιληφθεί του ελέγχου του υποβληθέντος σχεδίου. Και τούτο, διότι το μεν οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες έχουν εκτελεσθεί στο σύνολό τους, το δε για την εκτέλεση των εργασιών αυτών, προ της εγκρίσεως του Α.Π.Ε., δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 56 του ν. 3669/2008. Ειδικότερα, δεν συντρέχουν ούτε οι τυπικές προϋποθέσεις εφαρμογής της ως άνω διάταξης, καθόσον πριν από την έναρξη εκτέλεσης των εργασιών αυτών δεν εκδόθηκε απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, ήτοι της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου …, περί εγκρίσεως εκτέλεσής τους, αλλά ούτε και οι ουσιαστικές προϋποθέσεις του ως άνω άρθρου, καθόσον δεν επρόκειτο περί προσθέτων επειγουσών εργασιών κατά την έννοια του νόμου, διότι δεν στόχευαν στην αποτροπή άμεσου για το έργο κινδύνου, στην έννοια του οποίου δεν εμπίπτει ο κίνδυνος καθυστέρησης της προόδου του έργου από τη μη εκτέλεση εκείνων των εργασιών που προηγούνται κατασκευαστικά των λοιπών συμβατικών εργασιών, ούτε βεβαίως η ανάγκη ταχείας αποκατάστασης της κυκλοφορίας των οχημάτων στην περιοχή εκτέλεσης του έργου, λαμβάνοντας υπόψη ότι η τήρηση του εγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος και η εμπρόθεσμη ολοκλήρωση του συμβατικού αντικειμένου αποτελεί υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής, η οποία οφείλει να λαμβάνει εξαρχής μέριμνα για την αποφυγή ενδεχόμενων καθυστερήσεων, με την εκπόνηση, κατά το δυνατόν, άρτιων τεχνικών μελετών. Εξάλλου, πέραν της χρονικής απόστασης μεταξύ των επικαλούμενων πρωτοφανών έντονων καιρικών φαινομένων που έλαβαν χώρα τον Οκτώβριο του 2011, ως δικαιολογητικού γεγονότος των επίμαχων εργασιών, και της εντολής για την εκτέλεση των εργασιών αυτών (Δεκέμβριος 2013), το άρθρο 56 του ν. 3669/2008, ως εξαιρετική διάταξη, είναι στενώς ερμηνευτέα και αποσκοπεί στην διάσωση του έργου, αυστηρά, όμως, εντός του συμβατικού αντικειμένου, μη παρέχοντας τη δυνατότητα εκτέλεσης νέου αντικειμένου για τη λειτουργική ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού αντικειμένου, περίπτωση που συντρέχει εν προκειμένω. Και τούτο, διότι οι επίμαχες εργασίες αφενός στοχεύουν στην αντιμετώπιση μιας πάγιας ανάγκης, με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου απορροής και αποστράγγισης ομβρίων υδάτων προς αντικατάσταση του παλαιού, αφετέρου συνιστούν ανεπίτρεπτη μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου του έργου, με την εξυγίανση του υπεδάφους με τη μέθοδο της λιθορριπής λατομείου, που αποσκοπεί στη λειτουργική ολοκλήρωσή του και δη στην επιλογή μιας λύσης, που θα μπορούσε, δεδομένων των συνθηκών της περιοχής – ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες ιδίως μετά τις πυρκαγιές του 2007 με έντονα καιρικά φαινόμενα, περιοχή εκτέλεσης του έργου πεδινή με εκβολές αρκετών ρεμάτων και ποταμών και με υγρό κλίμα, οδικό δίκτυο εξ ορισμού εκτεθειμένο στα ύδατα της βροχής, ήτοι γεγονότα που καθιστούν προβλέψιμη την αλλοίωση των μηχανικών χαρακτηριστικών του εδαφικού υποστρώματος –, να είχε ενταχθεί στο συμβατικό αντικείμενο εξαρχής. Και ναι μεν προσκομίζονται, σε εκτέλεση της αναβλητικής πράξης του Κλιμακίου, μετεωρολογικά δεδομένα των τελευταίων ετών, πλην, όμως, ενόψει των προεκτεθεισών γνωστών συνθηκών στην συγκεκριμένη περιοχή, δεν αποδεικνύεται κάποια δραματική αύξηση της έντασης των εν λόγω καιρικών φαινομένων κατά το διάστημα που επακολούθησε την έναρξη κατασκευής σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1608/2016

Κατασκευή υπόγειων διαβάσεων...ζητείται η αναθεώρηση της 2753/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη (ΙΙΙ) νομική σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά τόσο το Τμήμα όσο και το Κλιμάκιο έκρινε ότι είναι κατά χρόνο αναρμόδιο να διενεργήσει προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας για τις εργασίες υπό στοιχ. α΄ και β΄ της συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες αυτές είχαν ήδη εκτελεστεί. Ο δε προβαλλόμενος ισχυρισμός της αιτούσας εταιρείας ότι οι σχετικές εργασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί, αλλά έχει εκτελεστεί μόνον ένα μέρος αυτών (ποσοστό 20% περίπου), είναι απορριπτέος προεχόντως ως αλυσιτελής, καθόσον ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει έργο «υπό εκτέλεση», δηλαδή έργο του οποίου οι εργασίες θα εκτελεσθούν μετά την κρίση του Δικαστηρίου ότι η οικεία διαδικασία είναι νόμιμη και όχι σύμβαση, η οποία έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς. Τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι σε κάθε περίπτωση ο εν λόγω ισχυρισμός προβάλλεται αναποδείκτως. Εξάλλου, η αιτούσα ούτε και ενώπιον του παρόντος Τμήματος επικαλείται ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι οι εν λόγω εργασίες ανατέθηκαν κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 44 του π.δ.609/1985, ούτε ότι τηρήθηκε η προβλεπόμενη σ’ αυτές διαδικασία (σύνταξη τεχνικής περιγραφής των εργασιών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, αιτιολόγηση του επείγοντος, εκτίμηση της δαπάνης και έγκριση αυτών από την Προϊσταμένη Αρχή, βλ. και αποφ. 2093/2011 Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης Ελ. Συν. όπου και μειοψηφία). Τέλος, απορριπτέος τυγχάνει ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι μέχρι την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης υφίστατο πάγια νομολογία περί του ότι δεν ασκεί επιρροή για τον έλεγχο νομιμότητας η ενδεχόμενη μερική εκτέλεση των σχετικών εργασιών, δοθέντος ότι η πλέον πρόσφατη και πάντως οπωσδήποτε ισχύουσα κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης πάγια νομολογία του δικαστηρίου δέχεται ότι ο αρμόδιος δικαστικός σχηματισμός είναι χρονικά αναρμόδιος να ελέγξει έστω και μερικώς εκτελεσθείσα σύμβαση (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν 2219, 276, 272, 1250/2011, 1623/2010, πράξη 71/2007).Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «.....» κατά της 2753/2011 απόφασης του VI Τμήματος 

ΕΡΓΑ. ζητείται η αναθεώρηση της υπ΄αριθμ. 27/2013 απόφασης του VI Τμήματος κατά το μέρος που με αυτή δεν ανακλήθηκε η 429/2012 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..)Με την παραπάνω πράξη του, το Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφενός απείχε του ελέγχου όσον αφορά σε ορισμένες, περιλαμβανόμενες στο σχέδιο της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου, εργασίες, και αφετέρου έκρινε ότι κωλύεται   η υπογραφή του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Κατασκευή Φράγματος Ιασίου» κατά τα λοιπά.   Με την παραπάνω προσβαλλόμενη απόφασή του  το VI  Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, α) δέχθηκε εν μέρει την από 22.10.2012 αίτηση της Περιφέρειας ...(Περιφερειακή Ενότητα ...), β) δέχθηκε εν μέρει την υπέρ αυτής, από 23.11.2012 πρόσθετη παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «...  Α.Ε.», γ) ανακάλεσε εν μέρει την 429/2012 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δ) αποφάνθηκε  ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως του έργου «Κατασκευή Φράγματος Ιασίου», κατά το μέρος που σε αυτήν εντάσσονται μόνον οι επιπλέον ποσότητες γενικών εκσκαφών, σιδηρού οπλισμού και σκυροδεμάτων, πλην αυτών που αφορούν στην κατασκευή του διαφραγματικού τοίχου, υπό τον όρο της παρατάσεως της διάρκειας της αρχικής συμβάσεως και της εκδόσεως αποφάσεως περί εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων.(..)Το Τμήμα της Μείζονος Επταμελούς Σύνθεσης δέχεται, κατά πλειοψηφία, ότι το Κλιμάκιο και το VI Τμήμα με τις προσβαλλόμενες πράξη και απόφασή τους αντίστοιχα, ορθώς ερμήνευσαν και εφάρμοσαν το νόμο, καθόσον δεν αποδεικνύεται ο άμεσος επικείμενος κίνδυνος που επέβαλε την εκτέλεση των ως άνω εργασιών, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι ούτε υπάρχει προφορική εντολή προς τούτο, καταχωρηθείσα στο ημερολόγιο του έργου ούτε ακολουθήθηκε η σχετικώς προβλεπόμενη διαδικασία του άρθρου 56 του ν. 3669/2008. ...Απορρίπτει την ως άνω αίτηση αναθεώρησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές οι εργασίες που αφορούν στην επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του με ανώτερα ποιοτικώς υλικά ή με μεθόδους μη προδιαγραφόμενες στα οικεία συμβατικά τεύχη διότι είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου καθόσον δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας αναδείξεως αναδόχου (Αποφάσεις Τμήματος Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης 3205/2011, 3030/2011, Απόφαση VI Τμήματος 2069/2010, Πράξεις VI Τμήματος 108/2007, 232/2006, 216/2006, 197/2006, 192/2006, 98/2006). Οι ως άνω διατάξεις, λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα τους, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος αποδείξεως της συνδρομής των έκτακτων και απρόβλεπτων περιστάσεων φέρει η αναθέτουσα αρχή (Δ.Ε.Ε. στην υπόθεση C-601/10, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας). Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής συμβάσεως και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής ώστε να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την ήδη συναφθείσα σύμβαση (Απόφαση Τμήματος Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 3205/2011, Αποφάσεις VI Τμήματος 2726/2010, 2506/2009, 1780/2009, Πράξεις VI Τμήματος 52/2007, 106/2003). Η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην εξαιρετική αυτή διαδικασία της απευθείας αναθέσεως μέσω καταρτίσεως συμπληρωματικής συμβάσεως, ως εκ της φύσεώς της, πρέπει να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της συνδρομής των αναγκαίων για την κατάρτισή της προϋποθέσεων (Αποφάσεις VI Τμήματος 2066/2010, 286/2010, 285/2010, 136/2010). Τέλος, με το ποσό του κονδυλίου των απροβλέπτων της αρχικής συμβάσεως δύνανται να καλυφθούν εργασίες, οι οποίες προκύπτουν από τη μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου, η οποία λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια εκτελέσεως και επιβάλλει αναγκαστικές τροποποιήσεις στο σχεδιασμό του αρχικού έργου, εργασίες, οι οποίες προκύπτουν από απαιτήσεις της κατασκευής και κρίνονται απαραίτητες για την αρτιότητα του έργου, καθώς και διαφορές, οι οποίες προκύπτουν στις ποσότητες των εργασιών που πρέπει να εκτελεσθούν και οφείλονται σε προφανείς παραλείψεις ή σε σφάλματα των προμετρήσεων (Αποφάσεις VI Τμήματος 792/2011, 791/2011).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, ο ως άνω εργολήπτης είχε την ικανότητα για την εκτέλεση χωματουργικών εργασιών της κατηγορίας έργων οδοποιίας, όμως δεν είχε την ικανότητα για την εκτέλεση εργασιών τεχνικών έργων της ίδιας κατηγορίας ούτε για την εκτέλεση εργασιών σωληνώσεων-δικτύων της κατηγορίας υδραυλικών έργων, συνεπώς η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη κατά το μέρος που αντιστοιχεί στην αξία των εκτελεσθεισών χωματουργικών εργασιών, ποσού 6.605,91 ευρώ με ΓΕ & ΟΕ και ΦΠΑ καθώς και κατά το μέρος που αντιστοιχεί στην αξία των εκτελεσθεισών εργασιών οδοστρωσίας, το ποσοστό των οποίων επί της συνολικής αξίας εργασιών υπολείπεται του 10%, ποσού 1.313,95 ευρώ με ΓΕ & ΟΕ και ΦΠΑ, ενώ δεν είναι νόμιμη κατά το μέρος που αντιστοιχεί στην αξία των εκτελεσθεισών εργασιών τεχνικών έργων, ποσού 2.053,27 ευρώ με ΓΕ & ΟΕ και ΦΠΑ ούτε κατά το μέρος που αντιστοιχεί στην αξία των εκτελεσθεισών εργασιών σωληνώσεων-δικτύων, ποσού 2.048,48 ευρώ με ΓΕ & ΟΕ και ΦΠΑ. Εξάλλου, ενόψει του ότι δεν αποδεικνύεται ότι στο πρόσφατο παρελθόν έχουν θεωρηθεί από τον Επίτροπο χρηματικά εντάλματα του Δήμου, παρά το ότι στη διαδικασία ανάθεσης των οικείων έργων είχε εμφιλοχωρήσει η ίδια νομική πλημμέλεια, αβασίμως προβάλλεται ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου πλανήθηκαν συγγνωστώς αναφορικά με την έννοια των εφαρμοσθεισών εν προκειμένω διατάξεων.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η αναθεώρηση α)της 1250/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και β)της 20/2011 πράξης του Ε΄ Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την προσβαλλόμενη απόφαση, κατά την μειοψηφούσα γνώμη της οποίας, σε κάθε περίπτωση, πλην των ρητών νομοθετικών επιταγών, εκτέλεσης (έστω και μερικής) των εργασιών της σύμβασης, στερείται το Κλιμάκιο της κατά χρόνο αρμοδιότητας αυτού να προβεί στον έλεγχο νομιμότητας της σύμβασης, κρίθηκε ότι οι υπό στοιχ. β) εργασίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, ενώ και οι υπό στοιχ. γ) εργασίες έχουν ολοκληρωθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος αυτών, επομένως ορθώς, κατά την προσβαλλομένη απόφαση, απεφάνθη το Ε΄ Κλιμάκιο ότι στερείται της αρμοδιότητας να τις ελέγξει. Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν, κατά πλειοψηφία, δεκτά στην υπό στοιχ. II σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι εσφαλμένως, τόσο το Κλιμάκιο όσο και το Τμήμα, κατέληξαν στην κρίση περί της ορθότητος της αποχής του Κλιμακίου από τον έλεγχο νομιμότητας της επίδικης σύμβασης, χωρίς προηγουμένως να εξεταστεί αν συντρέχουν οι επικαλούμενες από την αιτούσα κοινοπραξία, μεταξύ άλλων, προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 44 του π.δ. 609/1985. Περαιτέρω, όμως και ενόψει του γεγονότος ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ούτε ότι οι προαναφερθείσες εργασίες εκτελέστηκαν δυνάμει του άρθρου 44 του π.δ. 609/1985 ούτε ότι τηρήθηκαν οι τυπικές προϋποθέσεις εφαρμογής της ανωτέρω διάταξης, ήτοι δεν έχει συνταχθεί τεχνική περιγραφή των εργασιών από τη διευθύνουσα υπηρεσία με αιτιολόγηση του επείγοντος, εκτίμηση της δαπάνης και συνακόλουθα δεν υπάρχει και έγκριση αυτών από την προϊσταμένη αρχή, το Τμήμα άγεται, περαιτέρω, στην κρίση ότι η εκτέλεση των ως άνω εργασιών, ως εκτελεσθεισών και μη εμπιπτουσών στην έννοια της διάταξης του άρθρου 44 του π.δ. 609/1985 περί προσθέτων επειγουσών εργασιών, καθιστά το Κλιμάκιο κατά χρόνο αναρμόδιο για τον έλεγχο νομιμότητάς τους από αυτό. Κατόπιν τούτων, ορθώς, αν και με άλλη αιτιολογία, δεν εχώρησε ο έλεγχος περί συμπληρωματικότητας ή μη των εν λόγω εργασιών, και συνακόλουθα ορθώς απορρίφθηκε η οικεία αίτηση ανάκλησης, ως προς τις εργασίες αυτές, από το VI Τμήμα, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας κοινοπραξίας.Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης της κοινοπραξίας με την επωνυμία «......».

ζητείται παραδεκτώς  η αναθεώρηση της 3490/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην υπό στοιχ. II σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς ερμηνεύθηκαν και εφαρμόστηκαν με την προσβαλλόμενη απόφαση οι προεκτεθείσες διατάξεις, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών. Τέλος, το παρόν Τμήμα δεν δύναται να επιτρέψει τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής συμβάσεως, την οποία το ίδιο έκρινε μη νόμιμη κατά τα ανωτέρω, έστω και αν, όπως επικαλείται η αιτούσα Υπηρεσία, οι συμπληρωματικές αυτές εργασίες είναι αναγκαίες για την ασφάλεια και λειτουργικότητα του έργου, συντρέχει δε συγγνωστή πλάνη της ιδίας ως προς τη φύση των εργασιών αυτών ως απρόβλεπτων και επειγουσών, και συνεπώς το συναφές αίτημα πρέπει να απορριφθεί. Κατόπιν τούτου, και μη προβαλλομένου άλλου ισχυρισμού, η υπό κρίση αίτηση αναθεωρήσεως και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.