ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2439/2020
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας...Το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρύτερη περιοχή του πρώτου προσφεύγοντος πλήττεται δριμέως από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19 ότι στο προσφεύγον ως νοσοκομείο αναφοράς, δεδομένων των πρωτοφανών περιστάσεων στις οποίες καλείται, από κοινού με τα λοιπά νοσοκομεία αναφοράς, ιδίως στη συγκεκριμένη ισχυρά επιβαρυμένη περιοχή, να ανταποκριθεί για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του και την αντιμετώπιση της πανδημίας ισχύουν έκτακτα μέτρα (2.11.2020), ότι υφίσταται αυξημένος κίνδυνος από τη διασπορά του κορωνοϊού και ανά την Επικράτεια ισχύουν έκτακτα μέτρα προστασίας, συντρέχει εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση που δικαιολογεί τη σύναψη της σύμβασης, με τον όρο που συμπεριέλαβε το Κλιμάκιο στην προσβαλλόμενη πράξη του (σκ. 9 αυτής), τον οποίο οι προσφεύγοντες δεν προσβάλλουν και έκαστος με την προσφυγή ανάκλησης δηλώνει ότι αποδέχεται.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται ότι οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές ανάκλησης πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 348/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ των προσφευγόντων, πρέπει δε να διαταχθεί η απόδοση του κατατεθέντος για την άσκηση της δεύτερης από τις ένδικες προσφυγές παραβόλου στη δεύτερη προσφεύγουσα εταιρεία με την επωνυμία «....» (άρθρο 310 παρ. 1 και 335 παρ. 1 του ν. 4700/2020).Ανακαλεί την 348/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1307/2021
Παροχή υπηρεσιών σίτισης:Ζητείται η ανάκληση της 320/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής παρέμβαση, για τους λόγους που εκτέθηκαν ανωτέρω, παρελκούσης ως αλυσιτελούς της εξέτασης των όσων λοιπών προβάλλονται με την προσφυγή ανάκλησης και την οικεία παρέμβαση. Ακολούθως δε, πρέπει να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 320/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου Πατρών και της εταιρείας «…..», με αντικείμενο την «παροχή υπηρεσιών σίτισης των δικαιούχων φοιτητών στις πόλεις Πάτρα (Κουκούλι), Αγρίνιο, Μεσολόγγι, Αίγιο, Πύργο και Αμαλιάδα για χρονικό διάστημα δύο (2) ακαδημαϊκών ετών, ήτοι από το ακαδημαϊκό έτος 2020 - 2021 και μέχρι τέλους του ακαδημαϊκού έτους 2021 - 2022 (30.6.2022) με δικαίωμα προαίρεσης για ένα (1) επιπλέον ακαδημαϊκό έτος».Ανακαλεί την 320/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1194/2023
Αναβάθμιση Ψηφιακών Υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών και Επικοινωνιών :ζητείται η ανάκληση της 369/2023 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό το ανωτέρω νομικό και πραγματικό πλαίσιο της προκείμενης υπόθεσης, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς, αν και με μερικώς διάφορη αιτιολογία, ήτοι κατά το επάλληλο σκέλος του σκεπτικού της προσβαλλόμενης Πράξης (βλ. ανωτ. υπό σκ. 5.Β), έκρινε το Κλιμάκιο ότι -πέραν του ότι η σχετική απαγόρευση δεν προβλέπεται κατά τρόπο σαφή και αναντίρρητο στην οικεία Διακήρυξη, ώστε να μπορεί να γίνει αντιληπτή από τους ενδιαφερομένους και να ερμηνευτεί από αυτούς με ομοιόμορφο τρόπο, όπως επιβάλλουν οι αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, εξαιτίας των διατάξεων αυτής (παρ. 2.2.8.1) που επιτρέπουν την προσφυγή σε δάνεια εμπειρία κατά τρόπο καθολικό- μη νομίμως αποκλείσθηκε με την παράγραφο 2.2.6 στ. β΄ της Διακήρυξης η δυνατότητα των διαγωνιζομένων να στηριχθούν στις ικανότητες άλλων φορέων όσον αφορά τα σχετικά με την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα κριτήρια για δεκατρείς από τους συνολικώς δεκαέξι προβλεπόμενους ρόλους της Ομάδας Έργου, ορίζοντας ότι η στελέχωση των θέσεων αυτών πρέπει να γίνεται από υπαλλήλους του υποψηφίου Αναδόχου. Τούτο, διότι ο εν λόγω περιορισμός είναι αντίθετος προς τις κρίσιμες διατάξεις του άρθρου 78 παρ. 1 του ν. 4412/2016, οι οποίες, όπως προεκτέθηκε, επιτρέπουν τη σώρευση των ικανοτήτων πλειόνων οικονομικών φορέων προς εκπλήρωση των ελαχίστων απαιτήσεων ικανότητας που θέτει η αναθέτουσα αρχή, στο μέτρο που αποδεικνύεται ότι ο προσφέρων, που επικαλείται τις ικανότητες ενός ή περισσοτέρων άλλων φορέων, θα έχει πράγματι στη διάθεσή του τα μέσα αυτών τα οποία είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης. Περαιτέρω, δεν αιτιολογείται επαρκώς από την Αναθέτουσα Αρχή ούτε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι το αντικείμενο της σύμβασης (ψηφιακές υπηρεσίες) παρουσιάζει ιδιαιτερότητες ικανές να καταστήσουν ανεπίτρεπτη τη στήριξη στις τεχνικές ικανότητες τρίτων φορέων, υπό την προπεριγραφόμενη έννοια των εξαιρετικών περιστάσεων της παρ. 2 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 και, συνεπώς, είναι απορριπτέοι οι σχετικώς περί του αντιθέτου προβαλλόμενοι με τις κρινόμενες προσφυγές ισχυρισμοί. Επιπροσθέτως, ενόψει του ότι η Διακήρυξη αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη, η καθοριζόμενη με αυτήν απαίτηση για εκτέλεση των παροχών της σύμβασης κατά το μεγαλύτερο μέρος τους (δεκατρείς εκ των δεκαέξι συνολικώς προβλεπόμενους ρόλους της Ομάδας Έργου) από τον ίδιο τον προσφέροντα αντιτίθεται ευθέως στον σκοπό της οικείας ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας που συνίσταται στην ανάπτυξη όσο το δυνατόν ευρύτερου ανταγωνισμού και στη διευκόλυνση της συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις δημόσιες συμβάσεις. Οι δε ισχυρισμοί του προσφεύγοντος Αναδόχου περί μη λήψεως υπόψιν από το Κλιμάκιο του απαραδέκτου -και για άλλους εκτός του εξεταζομένου λόγους- της συμμετοχής της παρεμβαίνουσας στον διαγωνισμό προβάλλονται αλυσιτελώς, καθόσον αφενός μεν αυτοί δεν αποτέλεσαν λόγους αποκλεισμού της παρεμβαίνουσας από την Αναθέτουσα Αρχή κατά την εξέταση των δικαιολογητικών συμμετοχής της αφετέρου δε διότι η διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια είναι αντικειμενική ως αναφερόμενη σε όρο της διακήρυξης. Ομοίως απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον και αληθής υποτιθέμενος δεν δύναται να άγει σε ανατροπή της προσβαλλόμενης Πράξης, είναι και ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος Αναδόχου περί υιοθετήσεως από το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του υποβληθέντος ενώπιόν του υπομνήματος της παρεμβαίνουσας, παρά τη μη άσκηση από αυτήν σχετικής προδικαστικής προσφυγής. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός αυτού περί προσβολής των συνταγματικών αρχών της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της οικονομικής ελευθερίας διά της ανατροπής με την προσβαλλόμενη Πράξη των ευμενών προς αυτόν αποτελεσμάτων του διαγωνισμού είναι απορριπτέος, καθόσον αφενός στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων οι αρχές αυτές αναφέρονται στην ακώλυτη συμμετοχή στους σχετικούς διαγωνισμούς, χωρίς να διασφαλίζεται δικαίωμα σύναψης της σύμβασης στην περίπτωση που δεν συντρέχουν οι νόμιμοι προς τούτο όροι, αφετέρου ο ομοίως εκ του Συντάγματος καθιερούμενος προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποτελεί πρόσφορο και αναγκαίο περιορισμό για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος προς ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού και την επίτευξη του επιδιωκόμενου από τον νομοθέτη σκοπού τήρησης των κανόνων και αρχών που διέπουν τη διαδικασία σύναψης των δημοσίων συμβάσεων και τελεί σε εύλογη αναλογία προς αυτόν. Τέλος, η ανωτέρω πλημμέλεια παρίσταται κατά την κρίση του Τμήματος ουσιώδης και καθιστά μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαδικασία στο σύνολό της, απορριπτομένων των σχετικών ισχυρισμών της προσφεύγουσας Α.Α., καθόσον, ανεξαρτήτως της μη προσβολής των επίμαχων όρων της Διακήρυξης, εντοπίζεται στις διατάξεις που καθορίζουν τις προϋποθέσεις συμμετοχής στον επίμαχο διαγωνισμό και αντικειμενικά είναι πρόσφορη να νοθεύσει τον ελεύθερο ανταγωνισμό, αφού λειτουργεί αποτρεπτικά σε επίπεδο εκδήλωσης ενδιαφέροντος συμμετοχής από μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν τη δυνατότητα παροχής των ζητουμένων υπηρεσιών χωρίς δάνεια εμπειρία και μετακυλίει το βάρος προσβολής ενδεχόμενου αποκλεισμού τους στις ίδιες τις τυχόν ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις.Δεν ανακαλεί την 369/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/259/2025
Παροχή υπηρεσιών σίτισης (...) Με την υπό κρίση προσφυγή ζητείται η ανάκληση της 489/2024 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(....) Ωστόσο, αναφορικά με τον έτερο διακωλυτικό της υπογραφής της σύμβασης λόγο, το Δικαστήριο κρίνει ότι το άρθρο 2.2.8 της διακήρυξης, που απαιτεί το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών να εκτελείται από τον προσφέροντα ή, σε περίπτωση υποβολής προσφοράς από ένωση οικονομικών φορέων, από ένα από τα μέλη της, με ίδια μέσα, χωρίς δυνατότητα στήριξης στις ικανότητες τρίτων, είναι μη νόμιμος, ως υπέρμετρα περιοριστικός του ανταγωνισμού. Και τούτο, διότι, σύμφωνα με την εξαιρετική διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 (και το αντίστοιχο άρθρο 63 παρ. 2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ), ο κανόνας ότι οι οικονομικοί φορείς δύνανται να μετέχουν στους δημόσιους διαγωνισμούς στηριζόμενοι στις ικανότητες τρίτων μπορεί να καμφθεί μόνον για «ορισμένα» (ποσοτικό κριτήριο) και «κρίσιμα» (ποιοτικό κριτήριο) καθήκοντα και όχι για το σύνολο του έργου (βλ. ΕλΣυν Ολ. 101/2025 σκ. 12, 1674/2024 σκ. 15, 18). Ως εκ τούτου, αλυσιτελώς η αναθέτουσα αρχή επικαλείται, προκειμένου να αιτιολογήσει τον επίμαχο περιορισμό, τις αυξημένες απαιτήσεις της σύμβασης, λόγω του ευαίσθητου αντικειμένου αυτής, της διασποράς των τόπων εκτέλεσης του έργου, του μεγάλου αριθμού των φοιτητών και του εύρους των υποχρεώσεων του αναδόχου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και εφόσον συντρέχει διακωλυτικός της υπογραφής του σχεδίου σύμβασης λόγος, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη.
ΕλΣυν/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/310/2022
Παροχή υπηρεσιών «Ψηφιοποίηση – Αποτύπωση – Καταχώρηση Γεωγραφικών και Περιγραφικών Δεδομένων του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας(...) Επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1056/2021 απόφασης του Εβδόμου Tμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Το Τμήμα, με την προσβαλλόμενη 1056/2021 απόφασή του, δεχόμενο ότι δεν υφίστανται οι διακωλυτικοί λόγοι υπογραφής των συμβάσεων, που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη υπό στοιχεία i και ii, απέρριψε τελικά τις προσφυγές, κρίνοντας ότι υφίσταται ο τελευταίος ως άνω διακωλυτικός λόγος που διαπίστωσε το Κλιμάκιο.
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1831/2021
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:Με τις κρινόμενες προσφυγές του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου «…» και της εταιρείας «… ΕΠΕ» ζητείται η αναθεώρηση της 1137/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία απορρίφθηκαν οι προσφυγές ανάκλησης των ήδη προσφευγόντων κατά της 243/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο την «Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των κτηρίων του ... διάρκειας δύο (2) ετών, με δυνατότητα παράτασης ενός (1) επιπλέον έτους», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 3.387.096,77 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(....)Περαιτέρω, κατά της νομιμότητας των επίμαχων κριτηρίων δεν ασκήθηκε ένσταση, ούτε η βαθμολόγηση αυτών επηρέασε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, αφού η ανάδειξη του αναδόχου κρίθηκε ουσιαστικά στο επίπεδο των οικονομικών προσφορών. Τα ως άνω κριθέντα μη νόμιμα κριτήρια αξιολόγησης Κ2 και Κ5 είχαν περιληφθεί σε προηγούμενο διαγωνισμό του …, ο οποίος ελέγχθηκε με την 314/2018 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού, χωρίς να αναδειχθεί σχετική πλημμέλεια, δημιουργώντας εύλογη πεποίθηση ως προς τη νομιμότητά τους, με αποτέλεσμα το προσφεύγον … να τα επανεισαγάγει στον υπό κρίση διαγωνισμό. Τέλος, το κριτήριο της εμπειρίας δεν τίθεται κατά τρόπο που να αποκλείει προσφορές όπου η εμπειρία του προσωπικού εμφανίζεται σε μικρότερο αριθμητικό μέγεθος. Αναθεωρεί την 1137/2021 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης και ανακαλεί την 243/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΔΕΕ/C-403/2021
«Προδικαστική παραπομπή – Άρθρο 267 ΣΛΕΕ – Έννοια του όρου “δικαστήριο κράτους μέλους” – Κριτήρια – Ανεξαρτησία και δεσμευτικός χαρακτήρας της δικαιοδοσίας του συγκεκριμένου εθνικού οργάνου – Μονιμότητα των μελών του οργάνου αυτού – Οδηγία 2014/24/ΕΕ – Διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων – Άρθρο 58 – Κριτήρια επιλογής – Δυνατότητα συμπερίληψης στα κριτήρια αυτά υποχρεώσεων που απορρέουν από ειδικές ρυθμίσεις που ισχύουν για τις σχετικές με τη σύμβαση δραστηριότητες και δεν προβλέπονται ως κριτήρια επιλογής στα έγγραφα της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης – Άρθρο 63, παράγραφος 1 – Προσφέρων στηριζόμενος στις δυνατότητες άλλου φορέα για την εκπλήρωση των απαιτήσεων της αναθέτουσας αρχής – Δεν επιτρέπεται να επιβληθεί η χρήση υπεργολαβίας»
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1137/2021
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Επιδιώκεται η ανάκληση της 243/2021 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Το Δικαστήριο κρίνει ότι οι οικείοι ισχυρισμοί πρέπει να απορριφθούν, διότι η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να δικαιολογήσει τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, καθώς δεν αναιρεί την υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να τηρεί τους κανόνες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι έχουν επίσης θεσπισθεί για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος (βλ. ΕλΣυν Ολ. αποφ. 505/2021, 1642/2020). Άλλωστε, δεν προκύπτει ούτε και προβάλλεται ότι υφίσταται πλήρης αδυναμία ή ουσιώδης δυσχέρεια εφαρμογής προσωρινών λύσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος καθαριότητας, έως τη σύναψη σύμβασης, κατόπιν διενέργειας νέας, δίχως τις διαπιστωθείσες ως άνω πλημμέλειες, διαδικασίας ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών. Τέλος, δεν αποδεικνύεται ότι συντρέχουν στην προκειμένη υπόθεση, η οποία αφορά σε σύμβαση διάρκειας δύο ετών, με δυνατότητα παράτασης ενός επιπλέον έτους, οι όλως εξαιρετικές περιστάσεις υπό τις οποίες είχε γίνει δεκτό από το παρόν Τμήμα ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας και των συνεπειών της συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη, οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα, που είναι δυνατόν να δικαιολογεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, την απόκλιση από τους γενικώς ισχύοντες κανόνες άσκησης οικονομικής δραστηριότητας (βλ. νομολογία του παρόντος Τμήματος επί συμβάσεων παροχής υπηρεσιών καθαριότητας σε περιοχή δριμέως πληττόμενη από την πανδημία και, συγκεκριμένα, αποφ. 603/2021 για δομές φροντίδας ατόμων με ειδικές ανάγκες και 2439/2020 για νοσοκομείο αναφοράς Covid-19).Δεν ανακαλεί την 243/2021 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΚΑΙ Η 243/2021 ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ Ζ' ΚΛΙΜΑΚΙΟΥ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1831/2021.
Δ1α/ΓΠ.οικ. 56924/2020
Έκτακτα μέτρα προστασίας από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19 στην Περιφέρεια Αττικής.
Αντικαταστάθηκε και καταργείται με την Δ1α/Γ.Π.οικ.55821/2020, ΦΕΚ: 4019/Β/20.09.2020
Δ1α/Γ.Π.οικ. 61927/2020
Αντικατάσταση της υπό στοιχεία Δ1α/Γ.Π.οικ. 59626/25.9.2020 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Προστασίας του Πολίτη, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού και Εσωτερικών «Έκτακτα μέτρα προστασίας από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19 στην Περιφέρεια Αττικής» (Β’ 4134).
Δ1α/ΓΠ.οικ. 59626/2020
Έκτακτα μέτρα προστασίας από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19 στην Περιφέρεια Αττικής.
Καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε με την Δ1α/Γ.Π.οικ. 61927/2020, ΦΕΚ: 4324/Β/02.10.2020