Δημόσια έργα (...) Η σύναψη της σύμβασης του ελεγχόμενου έργου διέπεται α) από τις διατάξεις περί δημοσίων συμβάσεων έργων του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Α΄ 147),  σύμφωνα και με την παρ. 1 του άρθρου 376 του νόμου αυτού, καθώς η έναρξη της διαδικασίας σύναψης (δημοσίευση στο ΚΗΜΔΗΣ κατά τα άρθρα 120 παρ. 1 και 376 παρ. 5 αυτού) έλαβε χώρα στις 10.8.2016 (ΑΔΑΜ: ......), ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου (8.8.2016 κατ' άρθρο 379 παρ. 1 του ανωτέρω νόμου)  και β) από τους όρους της οικείας διακήρυξης, κατά το μέρος που δεν έρχονται σε αντίθεση με τον νόμο αυτόν.(...)Με τα δεδομένα αυτά, και λαμβάνοντας υπόψη ......, ότι κατά του κύρους του διαγωνισμού δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή ένδικα βοηθήματα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.  Εντούτοις, το σχέδιο αυτό απαιτείται να διορθωθεί στα σημεία που αναφέρει ως ισχύουσα νομοθεσία τον Κώδικα Δημοσίων Έργων (ν. 3669/2008) αντί του ορθού ν. 4412/2016. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου … «Κατασκευή Βασικής Υποδομής στη Δ.Κ. …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 700.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εργοληπτικής επιχείρησης «… ΕΕ» για το έργο «Κατασκευή Βασικής Υποδομής στη Δ.Κ. …», υπό τον όρο διόρθωσης του σχεδίου σύμβασης στα σημεία που αναφέρονται ειδικότερα στη σκέψη 5 της παρούσης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Στην προκειμένη περίπτωση, με την 2/11.1.2017 αναβλητική πράξη του Κλιμακίου τούτου ζητήθηκε η συμπλήρωση του φακέλου, με στοιχεία απαραίτητα για την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας. Ειδικότερα, με την πράξη αυτή ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, να υποβληθούν: α) η απόφαση ένταξης του έργου στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου, β) αναλυτικός προϋπολογισμός καθώς και αναλυτική προμέτρηση των Η/Μ εργασιών, γ) τα αποδεικτικά κοινοποίησης της κατακυρωτικής του διαγωνισμού απόφασης στους λοιπούς πλην μειοδότη, υποψήφιους εργολήπτες, δ) η απόφαση του Ελεγκτή Νομιμότητας (Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής) για τον έλεγχο νομιμότητας της κατακυρωτικής απόφασης και, ε) το σχέδιο της προς υπογραφή σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της πρώτης σε σειρά μειοδοσίας εργοληπτικής επιχείρησης για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου. Ωστόσο, από την εξέταση των στοιχείων του φακέλου, όπως αυτός συμπληρώθηκε με το ανωτέρω, εκδοθέν μετά από πέντε μήνες από την έκδοση της ανωτέρω αναβλητικής πράξης διαβιβαστικό έγγραφο (στο οποίο, δε, δεν αναφέρεται ότι εκδόθηκε σε εκτέλεση της ανωτέρω 2/2017 αναβλητικής πράξης αλλά σε συνέχεια του 81572/29.12.2016 εγγράφου του Δικαστηρίου), διαπιστώνεται ότι η ανωτέρω αναβλητική πράξη δεν έχει εκτελεσθεί. Ειδικότερα: 1) δεν υποβλήθηκαν παντάπασι τα ως άνω υπ΄ αριθ. β), γ) και δ) στοιχεία, τα οποία πρέπει απαραιτήτως να υποβληθούν, 2) το σχέδιο σύμβασης που υποβλήθηκε δεν είναι συνταγμένο σύμφωνα με τον ν. 4412/2016, ο οποίος διέπει τον εν λόγω διαγωνισμό, όπως ορίζεται στα άρθρα 376 παρ. 5 και 379 παρ. 1 αυτού (ημερ. δημοσίευσης στο ΚΗΜΔΗΣ: 17.8.2016), καθώς και στην 27378/22.8.2016 έγγραφη διευκρίνιση του Δημάρχου ... προς τους διαγωνιζομένους. Επομένως, πρέπει να υποβληθεί σχέδιο σύμβασης που να έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα ανωτέρω και, 3) για την ένταξη του έργου στο οικείο τεχνικό πρόγραμμα προσκομίστηκε απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και όχι, όπως απαιτείται από το άρθρο 208 του κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (βλ.ν. 3463/06 ), η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία πρέπει να προσκομιστεί.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:«Υπηρεσίες Ναυαγοσωστικής Κάλυψης Παραλιών Δήμου Κασσάνδρας και Υπηρεσίες Οργάνωσης – Διαχείρισης Προγράμματος Γαλάζιας Σημαίας»(...)το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ελεγχόμενης διαδικασίας ανάθεσης και, ως εκ τούτου, κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Επισημαίνεται, όμως, ότι: α) ως έναρξη ισχύος της σύμβασης πρέπει να θεωρηθεί η ημερομηνία υπογραφής της και β) πρέπει να ζητηθεί όπως προσκομιστεί από την ανάδοχο εταιρεία υπεύθυνη δήλωση περί μη συνδρομής των περιπτώσεων που απαριθμούνται στο άρθρο 5ια του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/576 του Συμβουλίου της 8ης Απριλίου 2022 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 833/2014 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης ..., με τις επισημάνσεις που αναφέρονται στο σκεπτικό.

Συλλογή διατάξεων,εγκυκλίων,νομολογίας για μελέτες Δημοσίων έργων (ν.3316/2005)

Ν.4412/2016,ΦΕΚ-147/Α/8.8.2016 άρθρο 377 παρ.1 περ.40 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 57, παρ.3 του Ν.4568/2018, ΦΕΚ-178/Α/11.10.2018.:Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις (…)«(40) του ν. 3316/2005 (Α΄ 42), πλην των άρθρων 2Α, της παραγράφου 2 του άρθρου 11, της παραγράφου 1 του άρθρου 42 και των άρθρων 39 και 40, τα οποία παραμένουν σε ισχύ μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 83. Ειδικά η υποχρέωση δημοσίευσης περίληψης της προκήρυξης σε μία ημερήσια εφημερίδα της πρωτευούσης με πανελλήνια κυκλοφορία, που προβλέπεται στο άρθρο 12 του ως άνω νόμου, καταργείται με την επιφύλαξη της παραγράφου 10 του άρθρου 379. Ειδικά η υποχρέωση δημοσίευσης περίληψης της προκήρυξης σε μία ημερήσια εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού, στον οποίο πρόκειται να κατασκευαστεί το έργο, το οποίο αφορά η μελέτη ή η υπηρεσία ή της έδρας της Περιφέρειας, αν στην έδρα του νόμου δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα ή αν το έργο θα εκτελεστεί σε περισσότερους νομούς, που προβλέπεται στο ίδιο άρθρο, καταργείται με την επιφύλαξη της παραγράφου 12 του άρθρου 379

Ν.4412/2016,ΦΕΚ-147/Α/8.8.2016 άρθρο 379 παρ.12 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τους Ν 4782/2021- ΦΕΚ: 36/Α/9.3.2021N.4764/2020- ΦΕΚ: 256/A/23.12.2020 και Ν.4469/2017, ΦΕΚ 62/Α/3.5.2017 :«12. Η ισχύς της περ. 35, του δευτέρου εδαφίου της περ. 68, καθώς και του τρίτου εδαφίου των περ. 31,40, 59 και 82 της παρ. 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η.1.2024

Ν.4412/2016,ΦΕΚ-147/Α/8.8.2016 άρθρο 379 παρ.10: 10.Η ισχύς του δεύτερου εδαφίου των περιπτώσεων 31, 40, 59 και 82 της παρ. 1 και της παρ. 3 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2018.

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ στον Ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)», που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 147/Α/8.8.2016

Συμπληρωματικές συμβάσεις (...)Μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Α΄ 147/8.8.2016), έστω και αν με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. 31 και 60 αυτού καταργήθηκαν οι διατάξεις του ν. 3669/2008 «Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων» (Α΄ 116), εκτός των διατάξεων των εκεί αναφερομένων άρθρων, καθώς και του π.δ/τος 60/2007 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ «περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών» ...» (Α΄ 64), πρέπει να γίνει ερμηνευτικώς δεκτό ότι οι συμπληρωματικές συμβάσεις δημοσίων έργων που ανατίθενται στον ανάδοχο του αρχικού έργου διέπονται από το καθεστώς των ως άνω νομοθετημάτων, εφόσον η αρχική σύμβαση συνήφθη υπό το καθεστώς αυτών. Τούτο ειδικότερα, διότι, αφενός μεν, κατά την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου (VI Τμ. Ε.Σ. 707/2010, 2440/2012 κ.ά.) οι συμπληρωματικές συμβάσεις αποτελούν παρακολούθημα των αρχικών συμβάσεων, γεγονός που δικαιολογεί την αντιμετώπισή τους ως ενιαίο σύνολο και την υπαγωγή τους στο ίδιο νομοθετικό καθεστώς, αφετέρου δε, η σύναψή τους καθίσταται αναγκαία κατά τη διαδικασία εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, η οποία (διαδικασία εκτέλεσης) συνεχίζει να διέπεται από το καθεστώς σύναψης της αρχικής σύμβασης. Η ως άνω κρίση ισχύει ακόμη και στην περίπτωση κατά την οποία, η απόφαση της αναθέτουσας αρχής περί εγκρίσεως της σύναψης μιας συμπληρωματικής σύμβασης εκδίδεται μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4412/2016 (8.8.2016), καθόσον οι συμπληρωματικές συμβάσεις δεν εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο της μεταβατικής διάταξης του άρθρου 376 παρ. 1 του ν. 4412/2016, που ορίζει ότι οι διατάξεις του εν λόγω νόμου εφαρμόζονται σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις του Βιβλίου Ι και ΙΙ αυτού, η έναρξη της διαδικασίας σύναψης των οποίων, σύμφωνα με τα άρθρα 61, 120 και 290 αντίστοιχα, λαμβάνει χώρα μετά την έναρξη ισχύος αυτού.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 3η σκέψη, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι οι αναλυτικά αναφερόμενες στη 10η σκέψη υπό στοιχείο Α εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω του απρόβλεπτου γεγονότος της αποκάλυψης,......, που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά το χρόνο σύνταξης της μελέτης του έργου, λόγω του αυξημένου πλήθους, πυκνότητας και συχνότητας αυτών, είναι δε απαραίτητες για την ορθότητα και αρτιότητα του συμβατικού αντικειμένου και δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση. Επομένως, οι εν λόγω εργασίες είναι συμπληρωματικές εργασίες και μπορούν να περιληφθούν στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση και να ανατεθούν στον ανάδοχο του ήδη εκτελούμενου έργου. Αντίθετα, οι αναφερόμενες στη 10η σκέψη υπό στοιχείο Β εργασίες εκσκαφής χάνδακος με χρήση περιστρεφόμενου τροχού (trenser) δεν μπορούν νομίμως να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και συνακόλουθα δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, που υποβλήθηκε με το με αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 284/4.1.2017 έγγραφο του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και του οποίου αντίγραφο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου, με τις ακόλουθες επισημάνσεις: α) ο, προβλεπόμενος στο άρθρο 6ο εδάφιο γ΄ της σύμβασης, όρος περί ανάθεσης συμπληρωματικών εργασιών διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 4 περ. α΄ του π.δ.60/2007 – το οποίο εξακολουθεί να εφαρμόζεται και μετά την έναρξη ισχύος του ν.4412/2016 (Α΄ 147/8.8.2016) επί συμπληρωματικών συμβάσεων, εφόσον η αρχική σύμβαση συνήφθη υπό το καθεστώς αυτού του π.δ. (βλ. Ε.Σ. Ε΄ Κλ. 433/2016) - και όχι από εκείνες των άρθρων 22 του π.δ.118/2007 και 2 παρ. 3 του ν.2286/1995 και, κατά τούτο, ο σχετικός όρος πρέπει να διορθωθεί. Εξάλλου, σε περίπτωση ενεργοποίησης αυτής της δυνατότητας, το σχέδιο της συμπληρωματικής σύμβασης πρέπει, ως παρακολούθημα της αρχικής, να υποβληθεί στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ε.Σ. Ζ΄ Κλ. 25/2015), β) αναφορικά με τον, προβλεπόμενο στο άρθρο 8ο εδάφιο γ΄ της σύμβασης, όρο περί τροποποίησής της, επισημαίνεται ότι βάσει αυτού χωρεί μόνο η τροποποίηση επιμέρους συμβατικών όρων που δεν είναι ουσιώδεις και όχι η επαύξηση του φυσικού και οικονομικού της αντικειμένου, το δε ουσιώδες ή μη της τροποποίησης δύναται να κριθεί μόνο από το Κλιμάκιο κατά τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου της τροποποιητικής σύμβασης. Εξάλλου, επισημαίνεται ότι σε προσυμβατικό έλεγχο υπόκεινται και οι ουσιώδεις τροποποιήσεις όρων σύμβασης που έχει ελεγχθεί, ανεξάρτητα από το αν προκαλούν αύξηση του οικονομικού της αντικείμενου πέραν του κατώτατου χρηματικού ορίου υπαγωγής στον έλεγχο, δοθέντος ότι οι τροποποιητικές συμβάσεις δεν έχουν τον χαρακτήρα αυτ...λών συμβάσεων με ιδιαίτερο οικονομικό αντικείμενο, αλλά απ...λούν ένα ενιαίο σύνολο με την αρχική, στην οποία ενσωματώνονται και της οποίας οι ουσιώδεις μεταβολές απαιτείται να ελεγχθούν ως προς τη νομιμότητά τους (Ε.Σ. Ζ΄ Κλιμ. 41, 25/2015).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ-Η ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΔΙΑΚΗΡΥΞΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ Ν.4412/2016  ΦΕΚ-147/Α/8.8.2016

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου της Περιφέρειας Αττικής  «Διευθέτηση ρέματος … από Λ. … μέχρι εκβολή», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 16.168.548,39 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.(....)Στο διαγωνισμό αυτό, για τον οποίο τηρήθηκαν οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας, υποβλήθηκαν είκοσι μία προσφορές, με χαμηλότερη εκείνη της εργοληπτικής επιχείρησης «… Α.Τ.Ε.» (μέση έκπτωση 57,72  %), στην οποία, ως εκ τούτου, νομίμως κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού..., αφού προηγουμένως διαπιστώθηκε η πληρότητα και νομιμότητα των δικαιολογητικών, που η ως άνω εργοληπτική επιχείρηση υπέβαλε κατ’ εφαρμογή των άρθρων 103 του ν. 4412/2016 και 4.2 της διακήρυξης.Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης για την υλοποίηση του έργου «Διευθέτηση ρέματος … από Λ. … μέχρι εκβολή» μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της εργοληπτικής επιχείρησης «… Α.Τ.Ε.».