Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΚΛ.Ε/317/2023

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2013/Α.103, 4412/2013/Α.39, 4412/2016/Α.103, 4412/2016/Α.39

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, το Κλιμάκιο επισημαίνει και τα ακόλουθα: α) στην περίπτωση έργων αποκατάστασης/συντήρησης φθορών, βλαβών και εν γένει μελλοντικών πιθανών προβλημάτων στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας της οικείας Περιφέρειας, δεδομένου ότι ο προγραμματισμός και η ακριβής προμέτρηση/περιγραφή των προς εκτέλεση εργασιών είναι δυσχερής, καθόσον οι φθορές είναι ένα μέγεθος δυναμικό, το οποίο μεταβάλλεται καθημερινά με την επίδραση των φορτίων κυκλοφορίας, των καιρικών συνθηκών και της φυσιολογικής φθοράς των υλικών, ενδείκνυται ως τρόπος ανάθεσής τους η, διαγραφόμενη στο άρθρο 39 του ν.4412/2016, διαδικασία σύναψης συμφωνίας - πλαίσιο. Τούτο, διότι η συγκεκριμένη διαδικασία θεραπεύει τις αδυναμίες κατάφασης περί της ωριμότητας εκτέλεσης των έργων αυτών, που καλύπτουν επαναλαμβανόμενες και κατ’ αρχήν προβλέψιμες κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων ανάγκες, η ακριβής ποσότητα όμως των οποίων, η χρονική στιγμή και ο τόπος επέλευσής τους, εντός των ορίων της χωρικής αρμοδιότητας μιας Περιφέρειας, είναι άδηλα, β) ενόψει της γενικής περιγραφής του τεχνικού αντικειμένου του έργου και του μη προσδιορισμού των σημείων εκτέλεσης των εργασιών του, δεν είναι δυνατή η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης κατά την εκτέλεση των εργασιών αυτών (βλ. ΕλΣυν VI Τμ. 6064/2015, Ε΄ Κλ. 159, 120/2021 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.6/1299/2019

Συντήρηση και επισκευή κινητού εξοπλισμού...ζητείται η ανάκληση της 500/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Οι ανωτέρω απαιτήσεις δεν έχουν τεθεί ως όρος εκτέλεσης της σύμβασης αλλά, κατά τη ρητή διατύπωση του άρθρου 2.4.3.2 της και του άρθρου 2 του τεύχους «3. Τεχνικής Περιγραφής / Προδιαγραφών» ως όρος παραδεκτού των υποβαλλομένων προσφορών. Εξάλλου, οι επίμαχοι κανονιστικοί όροι είναι απολύτως σαφείς, η παράλειψη δε της αναδόχου να προσκομίσει με τα δικαιολογητικά συμμετοχής επίσημη εξουσιοδότηση συντήρησης των συγκεκριμένων οχημάτων, όπως έκανε για το σύνολο των λοιπών οχημάτων και υπερκατασκευών,  δεν οφείλεται σε αοριστία των όρων της διακήρυξης αλλά  στο ότι δεν είναι εξουσιοδοτημένη  από τους αντίστοιχους κατασκευαστικούς οίκους ή τους επίσημους αντιπροσώπους τους. Ο επιμέρους ισχυρισμός της αναδόχου, ότι το όχημα με α/α 60 (τύπου ...) δεν διαθέτει αριθμό κυκλοφορίας   προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι  η ίδια δεν είναι πάντως  εξουσιοδοτημένη για την επισκευή οχημάτων της μάρκας αυτής, αφού και για το έτερο με α/α 57 όχημα του συγκεκριμένου κατασκευαστή δεν υπέβαλε  την   ζητούμενη εξουσιοδότηση.Το Τμήμα, όμως, συνεκτιμώντας, όσα περαιτέρω προβάλλονται, ότι: α) τα ανωτέρω επιβατηγά οχήματα είναι παλαιού τύπου και αντιπροσωπεύουν πολύ μικρό μέρος του στόλου των οχημάτων και υπερκατασκευών του ..., β) η ίδια ανάδοχος εταιρία είχε αναλάβει επιτυχώς μέχρι τώρα, στο πλαίσιο εκτέλεσης προηγούμενων συμβάσεων, την επισκευή και συντήρησή τους, και γ) την αδήριτη ανάγκη παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για την εύρυθμη λειτουργία του ... και την εξυπηρέτηση επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του φορέα αυτού δεν ενήργησαν, εν προκειμένω, με πρόθεση καταστρατήγησης του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου, αλλά για την διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Ως εκ τούτου, για τον λόγο αυτό πρέπει, κατ' εξαίρεση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και κατά  τη δεύτερη πλημμέλεια.Κατ' ακολουθία των ανωτέρω: α) η αίτηση της αναδόχου εταιρίας με την επωνυμία «....» πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου, β) η αίτηση του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «...» (....) πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 500/2019 Πράξη του Ζ' Κλιμακίου και να γίνει δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ  των αιτούντων  για την παροχή της υπηρεσίας «Συντήρηση και επισκευή κινητού εξοπλισμού ...».Ανακαλεί την 500/2019 Πράξη του Ζ' Κλιμακίου


ΕΣ/ΤΜ.6/1300/2019

Συντήρηση και επισκευή κινητού εξοπλισμού....Οι ανωτέρω απαιτήσεις δεν έχουν τεθεί ως όρος εκτέλεσης της σύμβασης αλλά, κατά τη ρητή διατύπωση του άρθρου 2.4.3.2 της και του άρθρου 2 του τεύχους «3. Τεχνικής Περιγραφής / Προδιαγραφών» ως όρος παραδεκτού των υποβαλλομένων προσφορών. Εξάλλου, οι επίμαχοι κανονιστικοί όροι είναι απολύτως σαφείς, η παράλειψη δε της αναδόχου να προσκομίσει με τα δικαιολογητικά συμμετοχής επίσημη εξουσιοδότηση συντήρησης των συγκεκριμένων οχημάτων, όπως έκανε για το σύνολο των λοιπών οχημάτων και υπερκατασκευών, δεν οφείλεται σε αοριστία των όρων της διακήρυξης αλλά στο ότι δεν είναι εξουσιοδοτημένη από τους αντίστοιχους κατασκευαστικούς οίκους ή τους επίσημους αντιπροσώπους τους. Ο επιμέρους ισχυρισμός της αναδόχου, ότι το όχημα με α/α 60 (τύπου ΝISSAN) δεν διαθέτει αριθμό κυκλοφορίας προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι η ίδια δεν είναι πάντως εξουσιοδοτημένη για την επισκευή οχημάτων της μάρκας αυτής, αφού και για το έτερο με α/α 57 όχημα του συγκεκριμένου κατασκευαστή δεν υπέβαλε την ζητούμενη εξουσιοδότηση. Το Τμήμα, όμως, συνεκτιμώντας, όσα περαιτέρω προβάλλονται, ότι: α) τα ανωτέρω επιβατηγά οχήματα είναι παλαιού τύπου και αντιπροσωπεύουν πολύ μικρό μέρος του στόλου των οχημάτων και υπερκατασκευών του ..., β) η ίδια ανάδοχος εταιρία είχε αναλάβει επιτυχώς μέχρι τώρα, στο πλαίσιο εκτέλεσης προηγούμενων συμβάσεων, την επισκευή και συντήρησή τους, και γ) την αδήριτη ανάγκη παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για την εύρυθμη λειτουργία του .... και την εξυπηρέτηση επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του φορέα αυτού δεν ενήργησαν, εν προκειμένω, με πρόθεση καταστρατήγησης του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου, αλλά για την διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Ως εκ τούτου, για τον λόγο αυτό πρέπει, κατ' εξαίρεση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και κατά τη δεύτερη πλημμέλεια.Κατ' ακολουθία των ανωτέρω: α) η αίτηση της αναδόχου εταιρίας με την επωνυμία «.....» πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου, β) η αίτηση του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού ...» (....) πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 500/2019 Πράξη του Ζ' Κλιμακίου και να γίνει δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ των αιτούντων για την παροχή της υπηρεσίας «Συντήρηση και επισκευή κινητού εξοπλισμού ...».


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/265/2019

Προμήθεια ανταλλακτικών..:Με τα ανωτέρω δεδομένα η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι για την ανάθεσή της έπρεπε να διενεργηθεί ανοικτός διαγωνισμός. Τούτο διότι οι δαπάνες για την προμήθεια ανταλλακτικών, τη συντήρηση και την επισκευή μηχανημάτων υπερέβαιναν κατά το ελεγχόμενο οικονομικό έτος το προβλεπόμενο από το  ν. 4412/2016 όριο για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού και ο Δήμος δεν επικαλέστηκε για την επίμαχη ανάθεση συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης απορρέουσας από απρόβλεπτα γεγονότα. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι δεν είναι δυνατή η διενέργεια διαγωνισμού, επειδή είναι αδύνατος ο προγραμματισμός εργασιών συντήρησης και επισκευής για την αποκατάσταση βλαβών ενός απαρχαιωμένου στόλου 78 οχημάτων διαφόρων κατασκευαστών, είναι αβάσιμος, καθώς η αντιμετώπιση επαναλαμβανόμενων αναγκών προσφέρεται για τη χρήση της συμφωνίας - πλαισίου μεταξύ της αναθέτουσας και περισσότερων οικονομικών φορέων κατά το άρθρο 39 του   ν. 4412/2016 (άρθρο 33 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).Ωστόσο, ενόψει του ότι η ελεγχόμενη δαπάνη αφορά σε μηχάνημα έργου γκρέιντερ, χρησιμοποιούμενο για αποχιονισμό, και η απευθείας ανάθεση της προμήθειας έγινε σε χρόνο που είναι πιθανές οι χιονοπτώσεις στις ορεινές κατοικημένες περιοχές του Δήμου … (26.3.2023), κρίνεται ότι τα όργανα του Δήμου προχώρησαν στην απευθείας ανάθεση από πλάνη, η οποία κρίνεται συγγνωστή.


ΕΣ/ΤΜ.6/1057/2019

Ασφαλτοστρώσεις...ζητείται η ανάκληση της 588/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικά δεκτά στη σκέψη 3 της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του διαπίστωσε ότι κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης. Τούτο διότι μη νομίμως ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου, το οποίο δημοπρατήθηκε με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, περιέλαβε μόνο μία ομάδα εργασιών (ΑΣΦΑΛΤΙΚΑ) με πέντε είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε περισσότερες από μία υποομάδες, όπως απαιτείται από το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης, προκειμένου να είναι δυνατή η δημοπράτηση του έργου με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδα (ή υποομάδα) εργασιών και η υποβολή αντίστοιχων οικονομικών προσφορών, ώστε να διασφαλιστεί και η ορθή χρησιμοποίηση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, δεδομένου ότι η δυνατότητα αυτή ρητώς και με σαφήνεια προβλέπεται στο άρθρο 11.3 της διακήρυξης, ανεξάρτητα αν κατ’ αποτέλεσμα χρησιμοποιηθεί ή όχι, όπως, ειδικότερα, αλυσιτελώς διατείνεται ο αιτών. Η παράλειψη να γίνει διάκριση των επιμέρους ειδών εργασιών σε υποομάδες και η διαχείρισή τους ως μίας ομάδας, έχει ως αποτέλεσμα: α) το ελεγχόμενο έργο να έχει δημοπρατηθεί κατ’ ουσία με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, κατά παράβαση του άρθρου 125 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με το οποίο, το σύστημα αυτό προβλέπεται μόνο σε έργα με εκτιμώμενη αξία μικρότερη των 60.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., περίπτωση που δεν συντρέχει εν προκειμένω, καθώς η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου υπερβαίνει κατά πολύ το όριο αυτό, ανερχόμενη στο ποσό των 564.516,13 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., β) να καθίσταται δυσχερής και σε κάθε περίπτωση, ανέφικτος ο έλεγχος της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ανεξαρτήτως αν τεχνικά υπάρξει ή όχι χρήση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, είτε λόγω της φύσης και της ακρίβειας της προμέτρησης των εργασιών είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο γ) να μην αποκλείονται μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου, κατά την υλοποίησή του, εντός της προβλεφθείσας, μοναδικής, ομάδας για το σύνολο των εργασιών, και ειδικότερα, μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων και της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος. Ωστόσο, το Τμήμα κατά πλειοψηφία, συνεκτιμώντας ότι : α) οι εργασίες του ελεγχόμενου έργου, εκ της φύσης τους, ανήκαν μόνο σε μία ομάδα (Ασφαλτικά), ως εκ τούτου, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής θεώρησαν συγγνωστώς ότι δεν απαιτείτο υποχρεωτικά ομαδοποίηση των εργασιών σε δύο (2) υποομάδες, παρά μόνο στη περίπτωση που έκαναν πράγματι χρήση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, β) συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που αφορούν στην ασφάλεια των κατοίκων του Δήμου και γενικά στην ασφάλεια της κυκλοφορίας στο Δήμο, οι οποίοι επιβάλλουν την άμεση εκτέλεση των εργασιών και, μάλιστα, κατά τους τρέχοντες καλοκαιρινούς μήνες που προσφέρονται για την ποιοτική εκτέλεσή του, σε αντίθεση με τους χειμερινούς, κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα του αιτούντος είχαν τη δικαιολογημένη πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα ως προς την κατάστρωση του προϋπολογισμού χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση των εργασιών του ελεγχόμενου έργου (βλ. VI Τμήμα 15, 16, 17/2019, 1286/2018, πρβλ. 100/2017). Μειοψήφησε η Σύμβουλος Δέσποινα Καββαδία Κωνσταντάρα, η οποία διατύπωσε τη γνώμη, με την οποία συντάχθηκε και η Πάρεδρος Ελένη Νικολάου, ότι ο λόγος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, αφού οι σχετικές διατάξεις είναι σαφείς και δεν επιδέχονται διαφορετική ερμηνεία έχουν δε σταθερά ερμηνευθεί από το Δικαστήριο αυτό.Ανακαλεί την 588/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​


ΕΣ/ΚΛ.Ε/707/2018

Εκτέλεση έργου- έλεγχος νομιμότητας:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, στο μέτρο που, για τη δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου, ως σύστημα υποβολής προσφορών είχε προβλεφθεί από τη διακήρυξη αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών ομοειδών εργασιών του άρθρου 95 παρ. 2 περ. α΄ του ν.4412/2016, μη νομίμως ο προϋπολογισμός μελέτης αυτού περιέλαβε μόνον μία (1) ομάδα (ΑΦΑΛΤΙΚΑ) με πέντε (5) είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε δύο (2) υποομάδες, όπως προβλέπει το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης. Και τούτο διότι, όπως έχει κριθεί (Ε.Σ. VI Τμ. 1286/2018), με τον τρόπο αυτό και δη με τη μη περαιτέρω ανάλυση του προϋπολογισμού σε υποομάδες, το εφαρμοσθέν στο ελεγχόμενο έργο σύστημα υποβολής προσφορών μετετράπη αυτομάτως σε αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, γεγονός που συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της διενεργηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον, αφενός η προϋπολογιζόμενη του έργου δαπάνη υπερβαίνει κατά πολύ το οριζόμενο στο άρθρο 125 παρ.1 του ν.4412/2016 όριο των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι δυνατή η εφαρμογή του επίμαχου συστήματος, αφετέρου δε η ένταξη όλων των επιμέρους προβλεπόμενων ειδών εργασιών σε μία (1) ομάδα καθιστά δυσχερή (αν όχι ανέφικτο) τον έλεγχο της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται τόσο στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν.4412/2016, όσο και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ενδέχεται δε να οδηγήσει σε μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου και, ειδικότερα, σε μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων εξ αυτών και, παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης. Η ως άνω διαπιστωθείσα πλημμέλεια συνιστά διακωλυτικό λόγο σύναψης της οικείας σύμβασης, ανεξαρτήτως του ισχυρισμού της αναθέτουσας αρχής ότι στο επίμαχο έργο δεν πρόκειται να απαιτηθεί η ενάσκηση της δυνατότητας χρήσης «επί έλασσον δαπανών», λόγω της φύσης των εργασιών που είναι τεχνικά απολύτως αναγκαίες και απαραίτητες για την υλοποίηση του έργου (βλ. 8555/15.10.2018 διαβιβαστικό έγγραφο του Διευθυντή Τεχνικών Έργων της Π.Ε. ... Περιφέρειας ...). 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/16/2019


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/99/2019

Προμήθεια ανταλλακτικών..:Υπό αυτά τα δεδομένα, και ενόψει όσων εξετέθησαν στη σκέψη ΙΙ, η διατυπούμενη από τον Επίτροπο αιτίαση ότι οι δαπάνες  για την προμήθεια υλικών αποκατάστασης ζημιών ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού γεωτρήσεων της Περιφερειακής Ενότητας ... δεν ήταν επιδεκτικές κατάτμησης, βασίμως προβάλλεται εφόσον α) επρόκειτο περί  προμηθειών αγαθών, όμοιων ή ομοειδών κατά τη φύση τους και την αντίληψη των συναλλαγών, οι οποίες αποσκοπούσαν στην εκπλήρωση ομοειδούς  τεχνικής λειτουργίας των γεωτρήσεων, και ανατέθηκαν από την ίδια αναθέτουσα Αρχή, εντός του αυτού γεωγραφικού πλαισίου, σε προσφέροντες οι οποίοι δραστηριοποιούνταν σε συναφή τομέα και β) δεν αποδεικνύει η αναθέτουσα Αρχή ότι η γενική και άνευ διακρίσεων προσφυγή σε απευθείας αναθέσεις κατά το έτος 2018 δικαιολογείται λόγω συνδρομής κατεπείγουσας ανάγκης απορρέουσας από απρόβλεπτα γεγονότα. Απορριπτέος είναι επίσης και ο προβληθείς με το έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος ισχυρισμός της αναθέτουσας ότι η αποκατάσταση των βλαβών των αρδευτικών γεωτρήσεων δεν αποτελούν πάγιες ανάγκες για ομοειδή υλικά και δεν είναι δυνατό να προβλεφθούν από το προηγούμενο έτος έτσι ώστε να αποτελέσουν ένα προϋπολογισθέν σύνολο εργασιών και υλικών προς δημοπράτηση με ανοικτό διαγωνισμό. Και τούτο διότι α) η ίδια η αναθέτουσα αναφέρει στο προμνησθέν έγγραφο επανυποβολής ότι έχει ήδη προβεί  σε ανάθεση κατά τα προηγούμενα έτη παρόμοιων προμηθειών με την τήρηση της επιβαλλόμενης ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας και β) εν πάση περιπτώσει, πρέπει να σημειωθεί συναφώς ότι ο χαρακτήρας των αναγκών που επικαλείται η αναθέτουσα, οι οποίες δεν είναι εκ των προτέρων γνωστές είναι όμως επαναλαμβανόμενες, προσφέρεται για τη χρήση της συμφωνίας – πλαισίου μεταξύ της αναθέτουσας και περισσότερων οικονομικών φορέων η οποία  ρυθμίζεται στο άρθρο 39 του ν. 4412/2016 (άρθρο 33 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, καθώς η ορθή προετοιμασία της σύναψης της συμφωνίας -πλαισίου και η ορθή εκτέλεσή της με τις επιμέρους συμβάσεις που συνάπτονται καθ΄όλη τη διάρκεια ισχύος της, μπορούν να εξασφαλίσουν αφενός την ζητούμενη εν προκειμένω ευελιξία και ταχύτητα στις διαδικασίες ανάθεσης των επίμαχων προμηθειών με βάση τους όρους που καθορίζονται σε αυτή και, αφετέρου, τη διαφάνεια και την ίση μεταχείριση των συμβληθέντων στη συμφωνία- πλαίσιο οικονομικών φορέων (βλ. Απ. του ογδόου Τμήματος του ΔΕΕ της 19.12. 2018, C-216/2017 επί αιτήσεως του Cosiglio di Stato (Ιταλία) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως και Κατευθυντήρια Οδηγία 3 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων). 


ΕλΣυν.Κλ.Ζ'/15/2018

Εκπόνηση μελετών:Εκ τούτων καθίσταται προφανές ότι με την ελεγχόμενη συμφωνία – πλαίσιο ανατίθεται, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 39 παρ. 10 του ν.4412/2016, η εκπόνηση ανόμοιων μελετών. Δοθέντος δε ότι κατά τη διακήρυξη δεν ήταν δυνατή η υποβολή προσφορών κατά τμήματα, δηλαδή προσφορά για μία ή περισσότερες κατηγορίες μελετών,  η κατά τα ανωτέρω ανάθεση ανόμοιων μελετών οδηγεί σε καταστρατήγηση των οικείων διατάξεων και σε παραβίαση των αρχών του ανταγωνισμού και της διαφάνειας, καθόσον περιορίζεται υπέρμετρα ο ανταγωνισμός και δημιουργούνται μονοπωλιακές δομές. Τούτο δε διότι, δοθέντος ότι οι μελετητές εξειδικεύονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες μελετών βάσει του τίτλου σπουδών τους, η ανάθεση με συμφωνία-πλαίσιο πολλών ανόμοιων μελετών, μικρού οικονομικού αντικειμένου, ειδικά από μικρούς περιφερειακούς δήμους, όπου δεν εδρεύουν πολλοί μελετητές, σε συνδυασμό με την υποχρεωτική υποβολή προσφοράς για το σύνολο των μελετών αυτών, καθιστά ανέφικτη τη συμμετοχή μεμονωμένων μελετητών, ενώ, περαιτέρω, καθιστά υποχρεωτική τη σύμπραξη μελετητών οι οποίοι, βάσει του τίτλου σπουδών τους, είναι εγγεγραμμένοι στις αντίστοιχες κατηγορίες.Τούτο άλλωστε αποδείχθηκε και από το γεγονός ότι στον επίμαχο διαγωνισμό υπέβαλε προσφορά μία μόνο σύμπραξη μελετητών. Επιπρόσθετα, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι η συμφωνία-πλαίσιο ενδείκνυται, όπως άλλωστε αναφέρεται και στη διάταξη του άρθρου 39 παρ. 10 του ν.4412/2016, για την ανάθεση κυρίως υποστηρικτικών μελετών (βλ. σκ. V) και όχι κύριων μελετών τεχνικών έργων, αφού οι τελευταίες συνήθως συνοδεύονται από περισσότερες διαφορετικών κατηγοριών υποστηρικτικές μελέτες. Ως εκ τούτου, τα αναφερόμενα στην ως άνω μελέτη περί αναγκαιότητας συνεργασίας – συνδυασμού των μελετών οδοποιίας, των λιμενικών μελετών καθώς και των υδραυλικών μελετών με τις λοιπές κατηγορίες μελετών που προκηρύσσονται με την οικεία διακήρυξη, για την αντιμετώπιση του συνόλου των προβλημάτων των έργων, καθώς και την πλήρη και επιστημονική κάλυψη των αναγκών του Δήμου στα σχετικά έργα, στα οποία αφορούν οι μελέτες, δεν είναι ικανά να άρουν την ως άνω διαπιστωθείσα παρανομία. Τέλος, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως στο άρθρο 5 του σχεδίου σύμβασης αναγράφεται ως αμοιβή του αναδόχου το συνολικό ποσό της προεκτιμώμενης αξίας της συμφωνίας-πλαίσιο, δηλαδή το ποσό των 502.796,77 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., αφού, σύμφωνα με τα άρθρα 12 παρ. 1 και 2 της διακήρυξης και 4 της Σ.Υ., η αμοιβή του αναδόχου θα ανέλθει στο άθροισμα των επιμέρους συμβάσεων, οι οποίες δεν δύνανται να υπερβούν τις δέκα συνολικά για το σύνολο των ζητούμενων κατηγοριών μελετών, λαμβανομένης υπόψη της προσφερθείσας από αυτόν έκπτωσης.  Τέλος, ο όρος του άρθρου 4.2.3 της Σ.Υ. περί δυνατότητας του εργοδότη να προβεί σε αύξηση του συμβατικού αντικειμένου οποιασδήποτε επιμέρους σύμβασης παρίσταται αόριστος και συνεπώς μη νόμιμος, σε κάθε δε περίπτωση, ενόψει της  σύναψης της συμφωνίας-πλαίσιο με έναν μόνο οικονομικό φορέα, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των επιμέρους ποσών της προεκτιμώμενης αμοιβής.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο,..σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο, με αντικείμενο την «Εκπόνηση μελετών για τον σχεδιασμό και υλοποίηση βασικών τεχνικών έργων υποδομής του Δήμου ..»


ΕΣ/ΤΜ.6/16/2019

Εκτέλεση έργου-ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 707/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του διαπίστωσε ότι κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης, δοθέντος ότι μη νομίμως ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου, το οποίο δημοπρατήθηκε με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, περιέλαβε μόνο μία ομάδα εργασιών (ΑΣΦΑΛΤΙΚΑ) με πέντε είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε δύο υποομάδες, όπως απαιτείται από το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης (όπως για παράδειγμα, ομαδοποίηση στην ομάδα Δ: Οδοστρωσία και στην Ομάδα Ε: Ασφαλτικά, που προβλέπονται στο άρθρο 3 της υπουργικής αυτής απόφασης για τα έργα οδοποιίας), προκειμένου να είναι νόμιμη η ρητώς προβλεπόμενη στο άρθρο 11.3 της διακήρυξης χρησιμοποίηση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών. Η ως άνω θεώρηση όλων των επιμέρους ειδών εργασιών ως μίας ομάδας, έχει ως αποτέλεσμα: α) το ελεγχόμενο έργο να έχει δημοπρατηθεί κατ’ ουσία με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, κατά παράβαση του άρθρου 125 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με το οποίο, το σύστημα αυτό προβλέπεται μόνο σε έργα με εκτιμώμενη αξία μικρότερη των 60.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., περίπτωση που δεν συντρέχει εν προκειμένω, καθώς η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου υπερβαίνει κατά πολύ το όριο αυτό, ανερχόμενη στο ποσό των 806.451,61 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., β) να καθίσταται δυσχερής και σε κάθε περίπτωση, ανέφικτος ο έλεγχος της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ανεξαρτήτως του ότι λόγω της φύσης των εργασιών δεν θα μπορούσε να υπάρξει τεχνικά χρήση της δυνατότητας των “επί έλασσον” δαπανών, δοθέντος ότι εν προκειμένω, κάθε επόμενη εργασία προϋποθέτει αναγκαία την ολοκλήρωση της προηγούμενης, συνεπώς η όποια ελάττωση των προβλεπόμενων εργασιών θα είχε ως συνέπεια τη μη ολοκλήρωση του έργου γ) να μπορούν να λάβουν χώρα μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου εντός της μίας προβλεφθείσας ομάδας για το σύνολο των εργασιών, και ειδικότερα, μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων εξ αυτών και παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας και της υπέρ αυτής παρεμβαίνουσας εταιρείας. Ωστόσο, το Τμήμα, συνεκτιμώντας ότι : α) οι εργασίες του ελεγχόμενου έργου, εκ της φύσης τους, φαινόταν ότι ανήκαν μόνο σε μία ομάδα (Ασφαλτικά) ως εκ τούτου, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής θεώρησαν συγγνωστώς ότι δεν απαιτείτο υποχρεωτικά ομαδοποίηση των εργασιών σε δύο (2) υποομάδες, παρά μόνο στη περίπτωση που έκαναν πράγματι χρήση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, β) συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που αφορούν στην ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι επιβάλλουν την άμεση εκτέλεση των εργασιών συντήρησης του ορεινού (στο μεγαλύτερο τμήμα του) οδικού δικτύου γ) της πρόσφατης έναρξης ισχύος (15-7-2017) του νέου νομοθετικού πλαισίου για τις ομάδες εργασιών κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής είχαν τη δικαιολογημένη πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα ως προς την υποχρέωση περαιτέρω ομαδοποίησης των εργασιών του ελεγχόμενου έργου.(βλ. VI Τμήμα 2027/2017 , όπου και μειοψηφία).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την υλοποίηση του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Π.Ε. ... (ΔΗΜΟΣ ...)» μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της εργοληπτικής επιχείρησης «... Α.Τ.Ε.».


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/295/2017

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Καταβολή αμοιβής για την «Αντικατάσταση κεντρικής θύρας εισόδου και επισκευή αναβατορίου ΑμΕΑ στο πρώην δημαρχείο ...». Ως αιτιολογία της άρνησής της, .., προέβαλε ότι στην από 21.6.2017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης αναφέρονται επιφυλάξεις σχετικά με το σύνολο των εργασιών, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει η καλή εκτέλεση και το εύλογο της δαπάνης του έργου, κατά παράβαση του άρθρου 15 του π.δ. 171/87, ενώ η από 31.7.2017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη, επειδή η 246/24.7.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον ορισμό νέων μελών στην οικεία επιτροπή δεν έχει αναδρομική ισχύ.(..)Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον επισυνάπτεται βεβαίωση καλής εκτέλεσης των εργασιών στις οποίες αφορά η ελεγχόμενη δαπάνη και δεν ασκεί επιρροή το ότι η επιτροπή βεβαίωσης καλής εκτέλεσης των σχετικών έργων ορίστηκε μετά την περαίωση των εργασιών.


ΕΣ/ΚΛ.ΤΜ.7/296/2017

Καταβολή αμοιβής για την «Επισκευή τοπικών αστοχιών σκυροδέματος για τη συντήρηση των όψεων του 13ου Δημοτικού Σχολείου ..». (...) Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη, η οποία αφορά σε εργασίες προϋπολογισμού μικρότερου των 5.869,41 ευρώ και εξοφλείται μετά την περαίωση των εργασιών αυτών, είναι νόμιμη και κανονική, καθόσον επισυνάπτονται, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 15 παρ. 4 του π.δ. 171/1978, αφενός βεβαίωση ότι ο ανάδοχος ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις του και αφετέρου βεβαίωση καλής εκτέλεσης των εργασιών. Δεν ασκεί δε επιρροή το ότι η επιτροπή βεβαίωσης καλής εκτέλεσης των σχετικών έργων ορίστηκε μετά την περαίωση των εργασιών, ούτε απαιτείται η υποβολή λογαριασμού (πιστοποίησης).