Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά με την Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση κρίθηκε ότι για την προς ανάθεση προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού από το Δήμο ... δεν έλαβε χώρα ουσιαστική διαίρεση αυτής, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 59 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, δοθέντος ότι το αντικείμενο του διαγωνισμού υποδιαιρείται μεν σε δύο τμήματα, των οποίων όμως η ποσοτική κατανομή είναι καταφανώς άνιση, με την Ομάδα Α’ να περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν των υπό προμήθεια ειδών (100 σε σύνολο 102), που έχουν διακριτό χαρακτήρα και θα μπορούσαν καταρχήν να διαιρεθούν σε περισσότερες ομάδες (ασφάλειες, διακόπτες, εκκινητές, καλώδια, κλέμες, λαμπτήρες, μετασχηματιστές κ.τ.λ.), και να αποτελεί το 98,3% περίπου της συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης, ενώ, όσον αφορά στην Ομάδα Β’, τα είδη αυτής έπρεπε, ως εκ της φύσης τους, ν’ αποτελέσουν αντικείμενο χωριστής ομάδας, δεδομένης της περιορισμένης κυκλοφορίας τους στην αγορά (εμπορία αυτών μόνο από τις επιχειρήσεις που έχουν αποθέματα αυτών) ενόψει της απαγόρευσης κυκλοφορίας και εμπορίας αυτών μετά τον Ιούλιο του 2019 (22.7.2019, βλ. άρθρα 2 και 4 της οικ.23809/ΔΤΒΝ351/24.2.2017 απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης – Υγείας – Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Β’ 851/15.3.2017), η αναθέτουσα αρχή δεν προέβη σε κατ’ ουσία και σύμφωνα με το σκοπό των προαναφερόμενων διατάξεων διαίρεση της κρίσιμης προμήθειας. Όφειλε, επομένως, προκειμένου να διασφαλισθεί ο σκοπός και η πρακτική αποτελεσματικότητα του (κοινοτικού και εθνικού) δικαίου περί δημοσίων συμβάσεων, μέσω της δυνατότητας να καταστεί περισσότερο ευχερής η συμμετοχή μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο διαγωνισμό, στην προκειμένη περίπτωση ή να διαιρέσει περαιτέρω, σε περισσότερες ομάδες, τα υπό προμήθεια είδη ή να αιτιολογήσει είτε μέσω της έκθεσης του άρθρου 341 του ν. 4412/2016, είτε μέσω των εγγράφων της σύμβασης την επιλογή της να μην υποδιαιρέσει την επίμαχη προμήθεια σε περαιτέρω τμήματα. Η έλλειψη δε αιτιολογίας ως προς την υποδιαίρεση μιας σύμβασης σε τμήματα, σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 4412/2016, συνιστά περίπτωση υπέρβασης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, που ελέγχεται από το Δικαστήριο κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, χωρίς να αποτελεί κρίση σκοπιμότητας. Ωστόσο, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι η αναθέτουσα αρχή (Δήμος ...) είχε την πεποίθηση ότι με τη διαίρεση της σύμβασης στις προαναφερόμενες Ομάδες Α’ και Β’ ορθά εφάρμοσε τις διατάξεις του άρθρου 59 του ν.4412/2016, ενώ σε κάθε περίπτωση με την υπό κρίση αίτηση αιτιολογεί επαρκώς ότι τα είδη της Ομάδας Α’ δεν μπορούσαν να ομαδοποιηθούν περαιτέρω, διότι δεν παρουσιάζουν μεταξύ τους ομοιότητες ικανές να επιτρέψουν την ομαδοποίηση, ο απόλυτος κατακερματισμός της προμήθειας σε τόσα τμήματα όσα και κάθε ένα διακριτό είδος θα διερρήγνυε τη λειτουργικότητα της σύμβασης και θα δημιουργούσε σημαντικές περιπλοκές στην υλοποίησή της, καθώς και διότι ο κατακερματισμός της σύμβασης θα αύξανε το κόστος για το Δήμο, δοθέντος ότι θα είχε ως συνέπεια την αδυναμία έκπτωσης από τους προμηθευτές, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η διενεργηθείσα διαίρεση των υπό προμήθεια ειδών σε Ομάδα Α’ και Β’ πληρούσε τις προϋποθέσεις των ανωτέρω διατάξεων.(...)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης, για την «Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού του Δήμου ...», μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «....» για την ανάθεση της Ομάδας Α’ της προμήθειας ηλεκτρολογικού υλικού από το Δήμο ..., καθώς και του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «.....» για την Ομάδα Β’ της προαναφερόμενης προμήθειας, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.

Υλοποίηση δράσεων για την προώθηση αγροδιατροφικών προϊόντων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν παραπάνω (σκέψη 2) δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε τμήματα, παρά το γεγονός ότι το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει επτά (7) διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού, οι οποίες είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους, τόσο από γεωγραφικής όσο και από χρονικής άποψης, η συμμετοχή σε κάθε μία από τις οποίες μπορεί να λάβει χώρα με βάση τους κανόνες της αγοράς αυτοτελώς, χωρίς να επηρεάζει τη συμμετοχή στις υπόλοιπες, τυγχάνει παντελώς αναιτιολόγητη, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν.4412/2016, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων λόγων ως αβασίμων. Ειδικότερα, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη το αιτούν μη νομίμως, κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων και των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, δεν ανέφερε τους βασικούς λόγους της ως άνω επιλογής του περί μη υποδιαίρεσης των επίμαχων υπηρεσιών σε τμήματα ούτε σε ειδική έκθεση του άρθρου 341 του ν. 4412/2016 ούτε στα έγγραφα της σύμβασης (άρθρο 53 του ν. 4412//2016). Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η αιτιολογία που περιλαμβάνεται το πρώτον στο 3476/7.11.2019 έγγραφο απόψεων του αιτούντος, το οποίο συντάχθηκε επ’ ευκαιρίας υποβολής προδικαστικής προσφυγής κατά της διακήρυξης από τρίτη μη συμμετέχουσα τελικώς στο διαγωνισμό εταιρεία, δεν δύναται να αναπληρώσει την απαιτούμενη από τις ως άνω διατάξεις του άρθρου 59 του ν. 4412/2016 αιτιολογία προεχόντως διότι το εν λόγω έγγραφο απόψεων δεν αποτελεί έγγραφο της σύμβασης κατ’ άρθρο 53 του ν. 4412/2016. Σε κάθε δε περίπτωση, η αόριστη επίκληση εκ μέρους του αιτούντος στο ως άνω έγγραφο α) της επίτευξης οικονομίας κλίμακας προς όφελός του, β) της ανάγκης ύπαρξης κοινής αισθητικής για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του έργου και γ) της διευκόλυνσης του ορθολογικού προγραμματισμού των αναγκών του δεν δύναται να αιτιολογήσει επαρκώς τον ενιαίο και αδιαίρετο χαρακτήρα των ελεγχόμενων υπηρεσιών. Τούτο δε, διότι δεν αιτιολογείται με συγκεκριμένα στοιχεία με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακας προς όφελος της αναθέτουσας αρχής στην περίπτωση της μη υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα, αφού τοιαύτη υποδιαίρεση θα καθιστούσε ευκολότερη τη συμμετοχή περισσότερων οικονομικών φορέων στο διαγωνισμό, οι οποίοι θα μπορούσαν να υποβάλλουν προσφορά για ένα ή για περισσότερα τμήματα της σύμβασης, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό τον ανταγωνισμό και την υποβολή βέλτιστων οικονομικών προσφορών. Περαιτέρω, δεν αιτιολογείται γιατί η ύπαρξη διαφορετικών αναδόχων θα οδηγούσε σε διάσπαση της κοινής αισθητικής του καλλιτεχνικού αποτελέσματος του έργου, αφού οι εν λόγω διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους, τόσο από γεωγραφικής όσο και από χρονικής άποψης, ενώ αφορούν και στην προώθηση διαφορετικών προϊόντων. Επίσης, δεν αιτιολογείται ούτε γιατί ο προγραμματισμός των αναγκών της αναθέτουσας αρχής, σε περίπτωση εκτέλεσης της προπεριγραφείσας σύμβασης από έναν μόνο ανάδοχο, γίνεται περισσότερο ορθολογικός. Συνεπώς, η μη υποδιαίρεση της επίμαχης σύμβασης σε τμήματα χωρίς επαρκή κατά τα ανωτέρω αιτιολογία και καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια καθόσον αφενός εισήγαγε στην ελεγχόμενη διαδικασία αθέμιτο περιορισμό του ανταγωνισμού δια του αποκλεισμού εκείνων των οικονομικών φορέων που είτε θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά μόνο για ένα από τα τμήματα της σύμβασης είτε δεν θα είχαν τη δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης, αφετέρου εν τοις πράγμασι δεν αναπτύχθηκε τελικώς ανταγωνισμός, αφού κατατέθηκε μόνο μία προσφορά. Τέλος, όπως ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο, μολονότι η απαίτηση της διακήρυξης οι υποψήφιοι να έχουν εξασφαλίσει κατάλληλο χώρο στις Διεθνείς Εκθέσεις του έτος 2020 δεν παρίσταται κατ’ αρχήν ασύνδετη και δυσανάλογη με το αντικείμενο της σύμβασης, εντούτοις, στην προκείμενη περίπτωση, όπου δεν υπήρχε η δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα της σύμβασης, αλλά ο υποψήφιος ανάδοχος έπρεπε να υποβάλει προσφορά μόνο για το σύνολο των υπηρεσιών και άρα να προβεί στην εκ των προτέρων κράτηση χώρου στις έξι (6) διεθνείς εκθέσεις του έτους 2020 (Βερολίνου, Μόσχας, Ντίσελντορφ, Νέας Υόρκης, Σιγκαπούρης και Παρισίου), παρεμπόδισε εν τοις πράγμασι σε τέτοιο βαθμό την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, ώστε, κατ’ ουσίαν, τον εκμηδένισε, αφού συμμετείχε στην υπό κρίση διαγωνιστική διαδικασία μία μόνον εταιρεία, η οποία μάλιστα είναι αυτή που, όπως συνομολογείται και από το αιτούν, παρείχε στο πλαίσιο προηγούμενων συμβάσεων τις σχετικές υπηρεσίες. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί, να μην ανακληθεί η 144/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να καταπέσει υπέρ του Δημοσίου το καταβληθέν παράβολο.

Προμήθειες- προσυμβατικός έλεγχος  νομιμότητας...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Οι ελεγχόμενες συμβάσεις αφορούν σε αντικείμενα που μπορούν ευχερώς να υποδιαιρεθούν σε τμήματα, διότι περιλαμβάνουν περισσότερα και απολύτως διακριτά μεταξύ τους είδη, έκαστο εκ των οποίων μπορεί να παρασχεθεί, τόσο κατά τη φύση του, όσο και με βάση τους κανόνες της αγοράς, αυτοτελώς, χωρίς να επηρεάζει την προμήθεια των λοιπών. Η γενόμενη υποδιαίρεση σε δύο τμήματα, εκ των οποίων το πρώτο περιλαμβάνει μισθώσεις αεροπλάνων, ιπτάμενου προσωπικού, μετεωρολογικών ραντάρ, μαζί με την προμήθεια ιωδιούχου αργύρου, συνολικής εκτιμώμενης αξίας (με τα δικαιώματα προαίρεσης) 14.389.000,00 ευρώ και το δεύτερο την προμήθεια υλικών ραδιοβόλισης εκτιμώμενης αξίας (με τα δικαιώματα προαίρεσης) μόλις 185.000,00 ευρώ, και μόνο ως εκ της ως άνω τεράστιας διαφοράς στο μέγεθος της κάθε υποδιαίρεσης, είναι απρόσφορη να διευκολύνει τη συμμετοχή ΜΜΕ στη διαδικασία ανάθεσης, αντιστρατευόμενη έτσι στην επίτευξη του μνημονευθέντος σκοπού θέσπισης της διάταξης του άρθρου 59 παρ. 1 ν.4412/2016, παρίσταται δε, ως εκ τούτου, προσχηματική. Στα έγγραφα της σύμβασης δεν αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση, ούτε στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ν.4412/2016 όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί. Ούτε, εξάλλου, τα αναφερόμενα στο 7/10.1.2020 έγγραφο του Προϊσταμένου του ΚΕΜΕ συνιστούν τεχνική δυσκολία που δικαιολογεί την απόκλιση από την υποχρέωση διαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα, καθόσον οι επικαλούμενες δυσχέρειες ευχερώς μπορούσαν να ξεπεραστούν με σχετικές προβλέψεις στις τεχνικές προδιαγραφές των φυσιγγίων και με αντίστοιχες απαιτήσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν, με τα έγγραφα της σύμβασης, στους προσφέροντες. Επομένως, παρίσταται αναιτιολόγητη η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην επιτρέψει την υποβολή προσφορών ανά περισσότερα τμήματα, αυτοτελή και διακριτά μεταξύ τους (π.χ. σε «Μίσθωση Συστήματος Χαλαζικής Προστασίας με Εναέρια Μέσα», «Προμήθεια Ιωδιούχου Αργύρου σε συσκευασία», «Αγορά Υλικών Ραδιοβόλισης»). Η δε υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα θα επέτρεπε τη συμμετοχή ευρύτερου κύκλου διαγωνιζομένων και δεν θα απέτρεπε από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μικρομεσαίες επιχειρήσεις που τυχόν δραστηριοποιούνται στην προμήθεια των ειδών και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα διακριτά τμήματα της σύμβασης, είτε γιατί δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης, είτε γιατί, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουν να αναλάβουν αυτόνομα –ήτοι χωρίς τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων– μόνον το τμήμα της σύμβασης που τους ενδιαφέρει και συνάπτεται με την επαγγελματική τους εξειδίκευση, μεγιστοποιώντας, τοιουτοτρόπως, την οικονομική τους ωφέλεια από την ενδεχόμενη ανάθεση σε αυτές του εν λόγω τμήματος. Περαιτέρω, το γεγονός της μη υποδιαίρεσης των ελεγχόμενων συμβάσεων σε τμήματα αντανακλά και στην ίδια την αναθέτουσα αρχή, αφού δια της ευρύτερης συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποφεύγει την εξάρτησή της από «αποκλειστικό» προμηθευτή και, ενδεχομένως, να είχε επιτύχει οικονομικά συμφερότερες προσφορές για το κάθε επιμέρους τμήμα. Στο συμπέρασμα αυτό κατατείνει και το γεγονός ότι στον διενεργηθέντα διαγωνισμό δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός, αφού στη διαδικασία ανάθεσης, όπως και στην αντίστοιχη διαδικασία για την προηγούμενη Ε.Π.Χ.Π., συμμετείχε μόνο ένας (ο ίδιος) οικονομικός φορέας, προσφέροντας μηδενική έκπτωση στις προϋπολογιζόμενες τιμές των συμβάσεων. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η αναθέτουσα αρχή δεν απέδειξε τη συνδρομή λόγων που δικαιολογούν την απόκλιση από τον κανόνα υποδιαίρεσης των δημοσίων συμβάσεων σε τμήματα. Ως εκ τούτου, προβαίνοντας σε ενιαία δημοπράτηση του συμβατικού αντικειμένου αντί τμηματοποίησης της διαδικασίας ανάθεσης, προέβη σε κακή χρήση της κατ’ άρθρο 59 παρ. 1 του ν.4412/2016 διακριτικής της ευχέρειας καθιστώντας, δια της εν λόγω παραβίασης των νομίμων απαιτήσεων διενέργειάς της, πλημμελή τη σχετική διαδικασία ανάθεσης. Η πλημμέλεια αυτή, εντοπιζόμενη στη Διακήρυξη της διαδικασίας ανάθεσης, καθιστά μη νόμιμη το σύνολο της εν λόγω διαδικασίας, επί της οποίας ερείδονται τα ελεγχόμενα σχέδια συμβάσεων, που, για το λόγο αυτό, κωλύεται η υπογραφή τους.

Ανακληθηκε απο την ΕΣ/ΤΜ.6/520/2020

«Προμήθεια οργάνων και αστικού εξοπλισμού για την αναβάθμιση παιδικών χαρών και δημιουργία νέας παιδικής χαράς», προϋπολογισθείσας δαπάνης 361.016,80 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(....)Πέραν τούτων και δεδομένου ότι κάθε ζήτημα που σχετίζεται με την αιτιολογία της υποδιαίρεσης κρίνεται εντός του πλαισίου στο οποίο εντάσσεται και βάσει των ιδιαιτεροτήτων της εκάστοτε σύμβασης, η μη υποδιαίρεση αυτής σε τμήματα ενδείκνυται, εν προκειμένω, ενόψει της δυνατότητας συγκεντρωτικής παραγγελίας ανταλλακτικών, σε περίπτωση βλαβών ή φθοράς των υπό προμήθεια οργάνων και της δυνατότητας –κατά τεκμήριο- ταχύτερης ανταπόκρισης ενός αναδόχου στις ανάγκες τριών διαφορετικών εγκαταστάσεων, όταν σε αυτές δεν υφίσταται ποικιλία οργάνων. Εξάλλου, υπέρ της μη υποδιαίρεσης συνηγορούν και λόγοι δημοσίου συμφέροντος, υπό την έννοια ότι για την ασφαλή ψυχαγωγία και άθληση ανηλίκων (νηπίων και μικρών παιδιών) που πρόκειται να κάνουν χρήση των εγκαταστάσεων, απαιτείται συνεχής προληπτική συντήρηση με βάση κανονιστικό πλαίσιο που πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα και, ως εκ τούτου, η ανάδειξη ενός αναδόχου, προσφέροντος όργανα του ίδιου κατασκευαστή διευκολύνει τις υπηρεσίες του Δήμου στην μετά την προμήθεια συντήρηση και διατήρηση των παιδικών χαρών σε υψηλό λειτουργικό επίπεδο. Συνεπώς, ο προσφεύγων Δήμος δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας ως προς την υποδιαίρεση ή μη της σύμβασης σε τμήματα, ο δε σχετικός λόγος της προσφυγής ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.Ανακαλεί την προσβαλλόμενη 22/2023 Πράξη του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου ΟΤΑ IV του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Δήμο Αμαρουσίου.

Προμήθεια και διανομή ειδών διατροφής...ζητείται η αναθεώρηση της 714/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Ειδικότερα, παρίσταται δικαιολογημένη η, κατ’ επίκληση της αρχής της οικονομικότητας, μη υποδιαίρεση της σύμβασης ανά δικαιούχο φορέα, καθόσον η δημοπράτηση μεγαλυτέρων ποσοτήτων ήταν πρόσφορη μέθοδος για την επίτευξη  ευνοϊκότερων προσφορών, ένεκα της οικονομίας κλίμακας που ήταν δυνατό να επιτευχθεί (πρβλ. και τα σημεία 69 έως 71 του προοιμίου της Οδηγίας 2014/24), αποτέλεσμα, άλλωστε, που σε σχέση με τους προηγούμενους διαγωνισμούς επιτεύχθηκε (έκπτωση στον ελεγχόμενο διαγωνισμό ύψους 4,46%, έναντι 0,42% και 0,67% κατά μέσο όρο στους διαγωνισμούς του 2016 και 2018). Δεδομένου, επιπροσθέτως, ότι, αν ένα μέρος του διαγωνισμού απέβαινε άγονο, το συνολικό αποτέλεσμα της προμήθειας (κάλυψη των αναγκών σίτισης των ωφελούμενων προσώπων μέσω της παροχής γευμάτων) θα ετίθετο σε διακινδύνευση, ευλόγως ο Δήμος θεώρησε, με βάση και την προηγούμενη εμπειρία του (άγονοι διαγωνισμοί για μέρος των ζητουμένων ειδών), ότι η μη υποδιαίρεση της προμήθειας ανά είδος θα υποχρέωνε τους υποψήφιους αναδόχους σε προσφορά για το σύνολο των υπό προμήθεια ειδών. Άλλωστε, κατά τους προηγούμενους, ήτοι κατά τα έτη 2016 και 2018, διαγωνισμούς του Δήμου .... (πράξεις Στ΄ Κλιμακίου ΕλΣ 149/2016, 210/2018), με όμοιο αντικείμενο και κατά τους οποίους δόθηκε η δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα της προμήθειας, δεν υπήρξε εκτεταμένη συμμετοχή μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Περαιτέρω, λαμβανομένου υπόψιν ότι ο συντονισμός περισσότερων προμηθευτών στο πλαίσιο του ίδιου συνολικού επιδιωκόμενου αποτελέσματος (παροχή γεύματος) θα ήταν δυσχερέστερος, ενόψει και των πολλών διαφορετικών σημείων διενέργειας καθημερινών, κατά κανόνα, παραδόσεων, η επιλογή της μη υποδιαίρεσης της προμήθειας των ανωτέρω ειδών παρίσταται, επίσης, δικαιολογημένη..Αναθεωρεί την 714/2020 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Ανακατασκευή αρδευτικού δικτύου..ζητείται η ανάκληση της 467/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Ως προς τη δεύτερη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια, προβάλλεται, με την αίτηση ανάκλησης και την ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση, ότι η θέσπιση της υποχρέωσης των υποψηφίων αναδόχων να υποβάλουν προσφορά για το σύνολο των ζητούμενων με την εν λόγω διακήρυξη ειδών και υπηρεσιών δεν παραβιάζει το άρθρο 59 του ν. 4412/2016, αφού αυτή τέθηκε για λόγους αναγόμενους στη φύση και την ιδιαιτερότητα του προς εκπόνηση αντικειμένου της συγκεκριμένης σύμβασης, οι οποίοι δεν επιτρέπουν την υποδιαίρεσή του, άλλως θα ετίθετο σε διακινδύνευση η ορθή εκτέλεση και ολοκλήρωση αυτού. Εξάλλου, λόγοι περί της μη υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα συνάγονται, όπως προβάλλεται, από τα έγγραφα της σύμβασης και ειδικότερα αφενός μεν από την Τεχνική Έκθεση της διακήρυξης, όπου επισημαίνεται η ανάγκη για ταυτόχρονη - με την αντικατάσταση των παλαιών αρδευτικών συστημάτων - εκτέλεση εργασιών αναβάθμισης των αυτοματισμών του δικτύου άρδευσης, καθώς και για αντικατάσταση του υπάρχοντος χλοοτάπητα με ταυτόχρονες συμπληρωματικές φυτεύσεις (θάμνων και ποοδών φυτών), αφετέρου δε από την Τεχνική Περιγραφή του αντικειμένου, όπου αναφέρεται ότι, εξαιτίας των κινδύνων που, λόγω της θέσης εκτέλεσής του, ελλοχεύουν για την ασφάλεια των συνεργείων του αναδόχου, οι εργασίες πρέπει να γίνονται με τη δέουσα προσοχή και να είναι κατά το δυνατό εντοπισμένες, ώστε με ευθύνη του αναδόχου να περιφράσσεται, με κατάλληλη σήμανση, το τμήμα που εκτελείται (βλ. σημείο υπό τον τίτλο «Ιδιαίτερες συνθήκες της εργασίας»). Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι τα υπό προμήθεια είδη, καθώς και οι προς ανάθεση υπηρεσίες, όπως προβλέπονται στη συγκεκριμένη διακήρυξη, συγκροτούν ένα ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο, το οποίο, πρέπει να εκτελεστεί υπό την ευθύνη ενός αναδόχου και, μάλιστα, σε χρονικό διάστημα 90 ημερών από την υπογραφή της σύμβασης (βλ. άρθρο 23 της διακήρυξης). Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση, όπως βάσιμα προβάλλεται, δεν υφίσταται παραβίαση του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, αφού η αναθέτουσα αρχή κινήθηκε εντός των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας κατά την επιλογή της να μην υποδιαιρέσει την ελεγχόμενη σύμβαση σε τμήματα, η δε αιτιολογία της απόφασής της αυτής συνάγεται από την περιγραφή στα έγγραφα της διακήρυξης του αντικειμένου της και, ειδικότερα, από τη φύση των προς προμήθεια ειδών και υπηρεσιών που το απαρτίζουν.Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει η υπό κρίση αίτηση και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 467/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, 

Προμήθεια και διανομή ειδών διατροφής...ζητείται η ανάκληση της 95/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν παραπάνω (σκέψη 2) δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε τμήματα, παρά το γεγονός ότι τα υπό προμήθεια τρόφιμα έχουν διακριτό χαρακτήρα και μπορούν ευχερώς να διαιρεθούν, ως εκ της φύσης τους και των διαφορετικών αποδεκτών τους (ν.π.δ.δ.), σε περισσότερες ομάδες, χωρίς να τίθεται σε διακινδύνευση η ορθή εκτέλεση και η ολοκλήρωση της προμήθειας, όπως γίνεται κατά τη συνήθη διαγωνιστική πρακτική των δημοσίων φορέων ή των Ο.Τ.Α. και όπως άλλωστε έγινε και στους προηγούμενους διαγωνισμούς του αιτούντος (βλ. Ε.Σ. ΣΤ΄ Κλ. Πρ. 210/2018, 149/2016), παρίσταται πλημμελώς αιτιολογημένη, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν.4412/2016, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων λόγων ως αβασίμων. Τούτο, δε διότι η αόριστη επίκληση εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής της δυσχέρειας διαχείρισης παραγγελιών από διαφορετικούς προμηθευτές, της πολυπλοκότητας της προμήθειας αλλά και της ανάγκης διευκόλυνσης του ελέγχου της διαδικασίας και απρόσκοπτης παράδοσης των υπό προμήθεια ειδών δεν δύναται να αιτιολογήσει επαρκώς την ανάθεση του αντικειμένου της προμήθειας ως ενιαίου και αδιαιρέτου σε αντίθεση με τους προηγούμενους αντίστοιχους διαγωνισμούς του ίδιου Δήμου, ...(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η 95/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1646/2020

Μίσθωση μηχανήματος χαλαζικής προστασίας και προμήθεια ιωδιούχου αργύρου...ζητείται η ανάκληση της 2/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Και τούτο διότι, προκειμένου να αποφευχθεί η  προαναφερθείσα ασυμβατότητα, θα έπρεπε πρώτα να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για τη μίσθωση του συστήματος χαλαζικής προστασίας με εναέρια μέσα και στη συνέχεια, ανάλογα με το είδος των πυροδοτικών μηχανισμών που θα φέρει το σύστημα αυτό, θα έπρεπε να ακολουθήσει η  διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας για την προμήθεια των φυσιγγίων ιωδιούχου αργύρου, προκειμένου αυτά να είναι συμβατά με τους ανωτέρω μηχανισμούς. Περαιτέρω, η ελεγχόμενη υποδιαίρεση σε Τμήματα δεν εισήγαγε στη διαγωνιστική διαδικασία αθέμιτο περιορισμό του ανταγωνισμού, καθώς μόνο το γεγονός ότι υπήρχε ένας μόνο υποψήφιος προσφέρων, δεν συνιστά, άνευ ετέρου, πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 7380/2015), επιπλέον, σε κάθε περίπτωση, ο ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας που δεν είχε την ικανότητα να υποβάλει αυτοτελώς προσφορά για τα Τμήματα της σύμβασης, είχε τη δυνατότητα,  να στηριχτεί στην ικανότητα τρίτων (βλ. άρθρο 2.3.4 της διακήρυξης), καθώς και να αναθέσει σε υπεργολάβους τμήμα της σύμβασης [βλ. άρθρο 2.4.2.3.1 της διακήρυξης: «(…) Οι προσφέροντες πρέπει να προσκομίσουν δήλωση στην οποία να αναφέρουν το τμήμα της Σύμβασης το οποίο προτίθενται, ενδεχομένως, να αναθέσουν σε τρίτους υπό μορφή υπεργολαβίας (…)» και άρθρο 4.4 της διακήρυξης, με τίτλο «Υπεργολαβία»]. Κατόπιν των προεκτεθέντων το Τμήμα κρίνει ότι, η αναθέτουσα αρχή κινήθηκε εντός των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας κατά την αιτιολογημένη επιλογή της να υποδιαιρέσει την ελεγχόμενη σύμβαση στα ανωτέρω δύο διακριτά  Τμήματα, χωρίς η υποδιαίρεση αυτή να παρίσταται προσχηματική, ούτε  άλλωστε ετέθη  ζήτημα ανεπίτρεπτου περιορισμού των δυνητικών υποψηφίων στο διαγωνισμό και παραβίασης των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού, όπως εσφαλμένα κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 2/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Ανάθεση υπηρεσιών...Ενόψει του ότι η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε 3 τμήματα αντιστοιχούντα στις τρεις ομάδες μηχανημάτων προς επισκευή και συντήρηση [Ομάδα Α: 4 συγκροτήματα συμπιεστών απορριμμάτων (σταθερός εξοπλισμός), Ομάδα Β: 21 οχήματα μεταφοράς απορριμματοκιβωτίων και Ομάδα Γ: 61 απορριμματοκιβώτια (κινητός εξοπλισμός)], οι οποίες, κατά τα τεύχη δημοπράτησης και κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους (διαφορετική λειτουργικότητα και διαφορετικές ανάγκες επισκευής), αλλά, αντιθέτως, όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο των υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής, μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί) [σκ. 4.Β. της παρούσας]. Η κατά τα ανωτέρω μη υποδιαίρεση των ελεγχόμενων υπηρεσιών σε τμήματα, χωρίς να υφίσταται προς τούτο νόμιμη αιτιολογία, συνιστά, στην προκειμένη περίπτωση, όπου συμμετείχε στον επίμαχο διαγωνισμό μόνον μία επιχείρηση, ουσιώδη νομική πλημμέλεια της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας. Και τούτο διότι απέτρεψε τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην επισκευή και συντήρηση μιας μόνο ομάδας μηχανημάτων (λ.χ. επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικώς με την επισκευή οχημάτων) και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα τρία διακριτά τμήματα της σύμβασης, είτε γιατί δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης (λ.χ. μη δυνατότητα στήριξης σε δυνατότητες τρίτων για τα λοιπά τμήματα της σύμβασης), είτε γιατί, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουν να αναλάβουν αυτόνομα -ήτοι χωρίς τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων- μόνον το τμήμα της σύμβασης που τους ενδιαφέρει και συνάπτεται με την επαγγελματική τους εξειδίκευση, μεγιστοποιώντας, τοιουτοτρόπως, την οικονομική τους ωφέλεια από την ενδεχόμενη ανάθεση σε αυτές του εν λόγω τμήματος. Εξάλλου, το γεγονός της μη υποδιαίρεσης της επίμαχης σύμβασης αντανακλά και στην ίδια την αναθέτουσα αρχή, αφού δια της ευρύτερης συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενδεχομένως να είχε επιτύχει οικονομικά συμφερότερες προσφορές για την κάθε επιμέρους ομάδα εργασιών.

Γ. Περαιτέρω, οι ανωτέρω όροι (υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ελεγχόμενων υπηρεσιών και πιστοποίηση συνεργείου τόσο για τον σταθερό όσο και για τον κινητό εξοπλισμό), συνδυαστικώς ιδωμένοι, καθώς και εξεταζόμενοι υπό το φως των ιδιαίτερων περιστάσεων του ελεγχόμενου διαγωνισμού (η μοναδική προσφέρουσα εταιρεία «......» είναι κατασκευαστής τόσο των 4 συμπιεστών όσο και των 61 απορριμματοκιβωτίων και η μοναδική προσφέρουσα στον διαγωνισμό), περιόρισαν σε τέτοιο βαθμό τον ελεύθερο ανταγωνισμό, ώστε, κατ’ ουσίαν, τον εκμηδένισαν. Και τούτο διότι δόθηκε ουσιαστικά η δυνατότητα σε διαγωνιζόμενη εταιρεία να αποκλείσει κάθε ανταγωνιστή, αρνούμενη – όπως είναι και εύλογο – να χορηγήσει εξουσιοδότηση επισκευής και συντήρησης των μηχανημάτων της, με αποτέλεσμα οι ανταγωνιστές αυτοί να αδυνατούν να υποβάλουν προσφορά για τα εν λόγω τμήματα της σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το .....2018 (αριθ. πρωτ. Ελ.Συν. ...) έγγραφο του Προέδρου του Περιφερειακού Συνδέσμου ΦΟΔΣΑ ..., σχεδίου σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ:ανάθεση, από την Περιφέρεια Αττικής, της προμήθειας 42 επιβατικών αυτοκινήτων για τη κάλυψη των αναγκών της(...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, ενόψει των κοινών τεχνικών χαρακτηριστικών που εμφανίζουν τα αυτοκίνητα της ΟΜΑΔΑΣ Β΄ του αντικειμένου της ελεγχόμενης σύμβασης και λαμβάνοντας υπόψη τα προβαλλόμενα από τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας, ότι δηλαδή η σύναψη μίας μόνο σύμβασης για όλα τα τμήματα της Ομάδας αυτής οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας, καθιστώντας ταυτόχρονα ευκολότερη τη διαχείρισή της, η προσφεύγουσα Α.Α., απαιτώντας να υποβληθούν οικονομικές προσφορές για το σύνολο των τμημάτων της Ομάδας Β΄, ενήργησε εντός των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας που διέθετε.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.