Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της  αναθέτουσας Αρχής (βλ. και την παρατιθέμενη στο άρθρο 1.3 της διακήρυξης αιτιολογία) να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας επί δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. αποφ. VI Τμ. 608, 609/2018, βλ. Πρ. Στ΄Κλιμ.140/2019). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την ελεγχόμενη προμήθεια και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «....», με την προϋπόθεση να απαλειφθεί ο προβλεπόμενος  στο άρθρο 7 του εν λόγω σχεδίου όρος περί του δικαιώματος προαίρεσης της αναθέτουσας Αρχής, ύψους έως 521.141,70 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Τούτο διότι, το ως άνω προβλεπόμενο δικαίωμα προαίρεσης ούτε έχει προϋπολογιστεί και συνυπολογιστεί στη συνολική προϋπολογισθείσα αξία της ελεγχόμενης προμήθειας ούτε έχει δημοσιευθεί στην περίληψη της διακήρυξης που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στα σχετικά τυποποιημένα πεδία της δημοσίευσης δόθηκε η απάντηση «Όχι») και ως εκ τούτου μη νομίμως έχει τεθεί στο σχέδιο σύμβασης, όπως συνάγεται και από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 6 παρ. 1, 63, 65 παρ. 1 και 2 αλλά και του Μέρους Γ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016 (βλ. ΕΣ VI Τμ. 1040/2019, πρβλ. ΕΣ Τμ. Μείζ.- 7μ. 35/2013, 2824/2011, VI Τμ. 2414, 2515/2016, 2996, 1643/2014, 2641/2013, 1905/2013, 2440, 1508/2012, ΔΕΚ απόφαση της 11.10.2007, C-241/06 Lämmerzahl GmbH κ. Freie Hansestadt Bremen, σκ. 55).

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης, πρόκειται να εκτελεσθεί σε ενιαίο γεωγραφικό χώρο και πρέπει να ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα (10 μήνες), ενώ ο ανάδοχος φέρει ειδική δεκαετή εγγυητική ευθύνη απέναντι στην αναθέτουσα Αρχή, ώστε να διασφαλίζεται η προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης προμήθειας και επιτυγχάνεται ο σκοπός της αναβάθμισης του οδοφωτισμού. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η μη υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα αιτιολογείται επαρκώς από τα έγγραφα της σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 4412/2016, καθόσον σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να τεθεί σε διακινδύνευση η προσήκουσα εκτέλεσή της και, κυρίως, η εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας επί δεκαετία. (πρβλ. ΕλΣ Αποφάσεις VI Τμ. 608, 609/2018, βλ. Πράξη Στ΄ Κλιμ. 140/2019). 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/602/2021

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για την «Προμήθεια φωτιστικών LED για την αναβάθμιση του ηλεκτροφωτισμού του Δήμου …»(....)Οι τεχνικές δε αυτές προδιαγραφές, όπως έχουν τεθεί, δεν εξασφαλίζουν ισότιμη πρόσβαση των σχετικώς δραστηριοποιούμενων οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης (προμήθειας) και έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αδικαιολόγητων εμποδίων στο άνοιγμα των δημόσιων συμβάσεων στον ανταγωνισμό. Κατά συνέπεια, συνεπάγονται παράβαση των γενικών αρχών του ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των δραστηριοποιούμενων στην παραγωγή ή/και την εμπορία των ανωτέρω ειδών οικονομικών φορέων (περιορισμό στην άσκηση θεμελιωδών ελευθεριών του δικαίου της ΕΕ). Για όλους δε τους ανωτέρω λόγους αλλά και διότι τελικώς στον ανωτέρω διαγωνισμό υποβλήθηκε μία και μόνο παραδεκτή προσφορά, αυτή της ανωτέρω αναδόχου, η ανωτέρω διαπιστωθείσα πλημμέλεια, ήτοι η θέση στη διακήρυξη των ανωτέρω μη νομίμως αιτιολογημένων ως απολύτως απαραίτητων τεχνικών προδιαγραφών, των οποίων, άλλωστε, αμφισβητήθηκε (προσβλήθηκε) η νομιμότητα με την ανωτέρω προδικαστική προσφυγή, είναι ουσιώδης, καθώς διαπιστώνεται ότι κατά παράβαση των οικείων διατάξεων και γενικών αρχών περιόρισε το δικαίωμα πρόσβασης στον ανωτέρω διαγωνισμό και έδρασε αποτρεπτικά στην ανάπτυξη σχετικού ανταγωνισμού, έπληξε δηλαδή την αντικειμενική νομιμότητα του διαγωνισμού. Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου και της … A.E. για την «Προμήθεια φωτιστικών LED για την αναβάθμιση του ηλεκτροφωτισμού του Δήμου …».

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων τύπου LED:Επίσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι μη νόμιμα τα κριτήρια α) οικονομικής επάρκειας, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν μέσο ειδικό κύκλο εργασιών κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, που καλύπτει το ύψος του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας και β) τεχνικής ικανότητας, σύμφωνα με οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 έχουν εκτελέσει προμήθειες ίδιου ύψους και αντικειμένου με την ελεγχόμενη προμήθεια. Τούτο, διότι σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 10 και 11 της παρούσας, τα οικονομικά στοιχεία για την απόδειξη του γενικού και ειδικού κύκλου εργασιών πρέπει να αναφέρονται στο αμέσως προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος και να εκτείνονται κατ’ ανώτατο όριο σε βάθος τριετίας. Ομοίως, τα στοιχεία για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας πρέπει, κατά διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας Αρχής, να αφορούν τριετία ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο πάντως άρχεται είτε από το χρονικό σημείο κατάθεσης των προσφορών, είτε από το χρονικό σημείο δημοσίευσης της διακήρυξης. Όταν δε επιλέγεται τα στοιχεία να αφορούν τη δραστηριότητα των υποψηφίων σε συγκεκριμένα έτη, τότε δεν μπορεί να παραλείπεται το προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος. Εν προκειμένω, η ελεγχόμενη Διακήρυξη απεστάλη για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 15.2.2022 και εν συνεχεία δημοσιεύθηκε στο ΚΗΔΜΗΣ την ίδια ημέρα. Επομένως, τα ζητούμενα δικαιολογητικά οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας έπρεπε να αφορούν και το έτος 2021, το οποίο είναι το πλησιέστερο στο χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού έτος. Σημειώνεται ότι το γεγονός ότι κατά το χρόνο υποβολής των προσφορών δεν θα είχαν δημοσιευθεί οι οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους ειδικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και κάθε άλλο πρόσφορο μέσο (Ολομ. ΕλΣυν 180/2022, σκ. 20). Συνεπώς, η θέσπιση των επίμαχων όρων, με τους οποίους περιορίσθηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σε εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2021, το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος, έπληξε τη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας (Ολομ. Ελ Συν 180/2022 σκ.21, 1136/2021). Η ανωτέρω δε πλημμέλεια της Διακήρυξης είναι ουσιώδης, καθώς ενδεχομένως απέτρεψε από το να συμμετάσχουν δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι είχαν ετήσιο ειδικό κύκλο εργασιών ανάλογο των απαιτήσεων της διακήρυξης το έτος 2021 και όχι κάποιο από τα προηγούμενα έτη.  Σημειώνεται επίσης  ότι ως προς τις διαπιστωθείσες στις σκέψεις 23 και 25 πλημμέλειες η μη αμφισβήτηση των συγκεκριμένων όρων της διακήρυξης από κάποιον δυνητικά υποψήφιο ουδεμία ασκεί επιρροή εν προκειμένω, καθόσον αφενός ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι αυτεπάγγελτος, καθολικός και ανεξάρτητος των τυχόν υποβληθεισών ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και λοιπών προβλεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων (Ολομ. ΕλΣυν 1832/2021), αφετέρου κατατείνει, μεταξύ άλλων, στον εντοπισμό των πλημμελειών που χωρίς την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος άγουν στον περιορισμό της συμμετοχής των δυνητικά ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων και, συνεπώς, πλήττουν τις αποτυπωμένες στο άρθρο 18 του ν. 4412/2016 αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού. (βλ. ΕλΣ Απόφαση Έβδομο Τμ. 576/2022).  Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδης νομική πλημμέλεια που κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ελευσίνας και του οικονομικού φορέα «.......», συμβατικής αξίας 3.520.315 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας για μια δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 608, 609/2018). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής (βλ. και την παρατιθέμενη στο άρθρο 1.3 της διακήρυξης αιτιολογία) να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργίας της συγκεκριμένης προμήθειας για την δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 608, 609/2018). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο τούτο στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την ελεγχόμενη προμήθεια και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας ....

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο τούτο στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την ελεγχόμενη προμήθεια και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας ....

Δημόσια Έργα:Με τις κρινόμενες προσφυγές ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της … πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (στο εξής: προσβαλλόμενη Πράξη).Με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ των προσφευγουσών Α.Α. και Αναδόχου, που αφορά στην «Ενεργειακή αναβάθμιση οδοφωτισμού Π.Δ.Ε. και συντήρηση για την υποστήριξη της ενεργειακής αναβάθμισης του δικτύου ηλεκτροφωτισμού αρμοδιότητας Π.Δ.Ε.» (στο εξής: ελεγχόμενη σύμβαση).(....)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εν προκειμένω, η προσφεύγουσα Α.Α. κινήθηκε εντός του κανονιστικού πλαισίου άρθρου 75 παρ. 1, 3 και 5 του ν. 4412/2016, θεσπίζοντας εύλογες και ανάλογες, ενόψει του αντικειμένου της ελεγχόμενης σύμβασης, απαιτήσεις ως προς τα κατώτατα όρια της οικονομικής επάρκειας των υποψηφίων αναδόχων της, ήτοι εύλογες προϋποθέσεις καταλληλότητας συμμετοχής στην οικεία διαδικασία ανάθεσης. Εξάλλου, το γεγονός ότι η οικονομική-χρηματοοικονομική επάρκεια ενός οικονομικού φορέα είναι δυνατόν να συνάγεται από τη συνεκτίμηση και άλλων παραμέτρων, όπως εκτίθεται στην προσβαλλόμενη Πράξη (βλ. ανωτέρω σκ. 2.2.), δεν περιορίζει, πάντως, την ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, εντός του περιθωρίου εκτίμησης που της έχει απονεμηθεί, να επιλέγει εκείνη τα στοιχεία που κρίνει πρόσφορα για την εξασφάλιση του ελάχιστου επιθυμητού επιπέδου οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων, εν προκειμένω δε τα αναφερόμενα στο άρθρο 2.2.5. της Διακήρυξης, χωρίς να απαιτείται να αποδεικνύει κάθε φορά ότι τα στοιχεία αυτά είναι τα μόνα πρόσφορα (βλ. ΣτΕ ΕΑ 335/2019 σκ. 12).Δέχεται τις συνεκδικαζόμενες προσφυγές ανάκλησης.Ανακαλεί την … Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Προμήθεια...Με τα δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο τούτο στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την ελεγχόμενη προμήθεια και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας ... και της εταιρείας .....