Μη νόμιμη η καταβολή δαπανών για εκτός έδρας μετακίνηση για υπηρεσιακούς λόγους σε υπάλληλο του ΟΠΑΔ, καθόσον, κατά παράβαση του άρθρου 3 παρ. 3 του ν. 2685/1999,  η ως άνω μετακίνηση που έγινε χωρίς προηγούμενη γραπτή εντολή ή απόφαση, εγκρίθηκε εκ των υστέρων με  απόφαση του αρμοδίου προς τούτο οργάνου, που όμως εκδόθηκε μη νομίμως, μετά την πάροδο 10 ημερών (12.9.2013) από την ημερομηνία επιστροφής της ως άνω μετακινηθείσας υπαλλήλου στην έδρα της (30.7.2013).

Καταβολή δαπανών μετακίνησης...Με το ελεγχόμενο ήδη χρηματικό ένταλμα, εντέλλεται η  καταβολή των νόμιμων δαπανών μετακίνησης στον ανωτέρω.  Η εκ των υστέρων, όμως, έγκριση της επίμαχης υπηρεσιακής μετακίνησης  αντιβαίνει  στη διάταξη της  παραγράφου 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012 και στην αρχή της μη αναδρομικότητας των διοικητικών πράξεων, με συνέπεια να παρίσταται εκ του λόγου αυτού μη σύννομη η καταβολή της εντελλόμενης δαπάνης. Πλην, όμως, το Κλιμάκιο κρίνει πως τα αρμόδια όργανα του Δήμου … συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον δεν παρέλειψαν να υποβάλουν σχετικό αίτημα προς την Αποκεντρωμένη Διοίκησης …, ενώ έστω και εκ των υστέρων εκδόθηκε η  8379/29.7.2019 εγκριτική απόφαση. Αν και κατά την άποψη του Προέδρου του Κλιμακίου, η παράλειψη προηγούμενης έγκρισης της Συντονίστριας της ο Αποκεντρωμένης Διοίκησης … δεν επιφέρει δημοσιονομικές έννομες συνέπειες ούτε επιδρά στη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, η οποία παρίσταται καθ' όλα νόμιμη. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί

Δαπανες μετακίνησης. (..). Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εγκριτικές των μετακινήσεων των φερόμενων ως δικαιούχων αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ... δεν είναι εκ των αναφερομένων στο άρθρο 2 του ν. 3861/2010, όπως ισχύει, και, συνεπώς, δεν υπήρχε υποχρέωση ανάρτησής τους στο πρόγραμμα «Διαύγεια», απορριπτομένου ως αβάσιμου του σχετικού λόγου του αναπληρωτή Επιτρόπου. Πλην όμως, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο δεύτερο λόγο διαφωνίας, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη κανονικές, καθόσον η 796/27.2.2015 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, με την οποία δεσμεύθηκαν οι αναγκαίες πιστώσεις σε βάρος του Κ.Α.Ε. 00.6421, για την κάλυψη των εξόδων μετάβασης και διαμονής των φερόμενων ως δικαιούχων, της οποίας η ισχύς εκκινεί από την ανάρτησή της στο πρόγραμμα «Διαύγεια», αναρτήθηκε σε αυτό σε χρόνο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης των εν λόγω μετακινήσεων,..στην περίπτωση μάλιστα του χρηματικού εντάλματος 42/17 με φερόμενο ως δικαιούχο τον .., εκτός της εκ των υστέρων ανάρτησης, η ως άνω απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε μετά την πραγματοποίηση της οικείας μετακίνησης​...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη κανονικές και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι για τη νόμιμη μετακίνηση εκτός έδρας για υπηρεσιακούς λόγους των προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν.2685/1999 και την καταβολή σ΄ αυτά των σχετικών δαπανών μετακίνησης απαιτείται, ως ουσιώδης τυπική προϋπόθεση, η έκδοση από το αρμόδιο προς τούτο όργανο, πριν από την ημερομηνία αναχώρησής τους, γραπτής απόφασης ή εντολής μετακίνησης, στην οποία πρέπει να προσδιορίζεται η ημερομηνία μετακίνησης, ο αριθμός των ημερών εκτός έδρας, η αιτία, ο τόπος και το μέσο μετακίνησης. Μόνο όταν συντρέχουν εξαιρετικές περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης δύναται η μετακίνηση να λάβει χώρα κατόπιν προφορικής εντολής, ακολούθως όμως πρέπει να παρασχεθεί γραπτή έγκριση το αργότερο εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία επιστροφής του μετακινουμένου στην έδρα του (βλ. Πράξεις Ι Τμ. Ε.Σ. 62/2005, 246/2006, 66, 157/2009).Περαιτέρω, η προσκομιζόμενη με το … έγγραφο επανυποβολής των επίμαχων ενταλμάτων …. απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου ..., στην οποία αορίστως αναφέρεται το πρώτον ότι «Το Δημοτικό Συμβούλιο … εγκρίνει την εκ των υστέρων μετακίνηση … λόγω του κατεπείγοντος της πρόσκλησης…» και επίσης καθορίζονται τα μέσα μετακίνησης, δεν ασκεί έννομη επιρροή, καθόσον πρόκειται για ταυτάριθμη, με την αρχικώς εκδοθείσα, απόφαση του ίδιου οργάνου (έχουσα τον ίδιο αριθμό και ημερομηνία έκδοσης), που έχει συμπληρωθεί ανεπίτρεπτα εκ των υστέρων με νέα στοιχεία, σε κάθε δε περίπτωση δεν αποδεικνύεται από τα δικαιολογητικά του φακέλου της υπόθεσης το κατεπείγον της πρόσκλησης για τη συμμετοχή των φερομένων ως δικαιούχων στην προαναφερόμενη συνάντηση. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο, ότι η μετακίνηση του ανωτέρω Ειδικού Συμβούλου του Δήμου δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν εκδόθηκε γι’ αυτήν, πριν από την αναχώρησή του, η σχετική εγκριτική απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, κατά παράβαση της διάταξης της παραγράφου 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, ως εκ τούτου δεν είναι νόμιμη και η καταβολή σ’ αυτόν των σχετικών δαπανών μετακίνησης. Περαιτέρω, οι ίδιες δαπάνες παρίστανται και μη κανονικές, δεδομένου ότι η από 4.2.2015 απόφαση του Δημάρχου ... περί έγκρισης αυτών αναρτήθηκε στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» σε χρόνο (2.3.2015) μεταγενέστερο της πραγματοποίησης της μετακίνησης (19.2. έως 22.2.2015), επομένως κατά τον κρίσιμο χρόνο η απόφαση αυτή δεν παρήγαγε τα έννομα αποτελέσματά της. Αντιθέτως, εσφαλμένως υπολαμβάνει η διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπος ότι η ημερήσια αποζημίωση του ανωτέρω Ειδικού Συμβούλου έπρεπε να εκκαθαριστεί με βάση το ποσό των 80,00 ευρώ, καθόσον η Δημοκρατία της Σερβίας υπάγεται στην Κατηγορία Α΄ του άρθρου 18 του ν. 2685/1999 (ad hoc Ε.Σ. Κλ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο I Τμ. 38/2016), ως εκ τούτου και με δεδομένο ότι ο ανωτέρω Ειδικός Σύμβουλος ανήκει στην κατηγορία II περ. β΄ των υπαγομένων στην παράγραφο 1 του άρθρου 4 του ν. 2685/1999 προσώπων, ορθώς εκκαθαρίστηκε η ημερήσια αποζημίωσή του με βάση το ποσό των 95,00 ευρώ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 19 του ανωτέρω νόμου. Περαιτέρω, όμως, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι α) η επίμαχη 4781/17.2.2015 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, με την οποία εγκρίθηκε η μετακίνηση μόνο των έτερων δύο (2) μετακινούμενων προσώπων και όχι του ως άνω Ειδικού Συμβούλου, παρά το γεγονός ότι με το 3949/16.2.2015 έγγραφο του Δημάρχου ... ζητήθηκε η έγκριση για όλους τους ανωτέρω μετακινούμενους, εκδόθηκε μεν στις 17.2.2015, ήτοι σε χρόνο προγενέστερο των εν λόγω μετακινήσεων, πλην όμως εισήχθη στο Δήμο στις 9.3.2015, ήτοι σε χρόνο που η μετακίνηση αυτή έπρεπε να είχε ήδη πραγματοποιηθεί, ενώ και ο λόγος της εξαίρεσης από την απόφαση αυτή του Ειδικού Συμβούλου δεν υφίστατο κατ’ ουσίαν, αφού η αναγκαία εγκριτική απόφαση του Δημάρχου είχε ήδη εκδοθεί, απλώς δεν επισυνάφθηκε στην αποσταλείσα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και β) η ως άνω εγκριτική της μετακίνησης του Ειδικού Συμβούλου απόφαση του Δημάρχου εκδόθηκε νομίμως πριν από την πραγματοποίηση της μετακίνησης, η δε ανάρτηση αυτής στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» έλαβε τελικώς χώρα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από την πραγματοποίηση των σχετικών δαπανών, το Κλιμάκιο άγεται, περαιτέρω, στην κρίση ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των ανωτέρω κειμένων διατάξεων, υπέλαβαν ότι νομίμως πραγματοποιήθηκε η μετακίνηση του Ειδικού Συμβούλου … και συνακόλουθα, ότι οι σχετικές δαπάνες είναι νόμιμες και κανονικές, η πλάνη τους δε αυτή είναι συγγνωστή.

Μετακίνηση στο εξωτερικό.Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(2685/1999) συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: Από 11.4.2012, χρόνος ισχύος της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, οι μετακινούμενοι αιρετοί και υπάλληλοι των Δήμων σε χώρες εκτός ευρωπαϊκής ένωσης κατ’ εντολή των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, για υπηρεσιακούς λόγους, δικαιούνται των προβλεπόμενων, αναλόγως της ιδιότητάς τους, δαπανών μετακίνησης και ημερήσιας αποζημίωσης, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν λάβει σχετική έγκριση από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης. Η ως άνω έγκριση μετακίνησης αιρετών και υπαλλήλων των Ο.Τ.Α., εκδίδεται πριν την ημερομηνία αναχώρησης τους, δεδομένου ότι με την παρ. 15 του άρθρου 18 τροποποιήθηκε αφενός μεν το όργανο που ασκεί την εν λόγω αρμοδιότητα, αφετέρου δε οι περιπτώσεις στις οποίες αυτή απαιτείται, και όχι ο χρόνος χορήγησης αυτής (βλ. οικεία αιτιολογική έκθεση του ν.4071/2012). (...)Δεδομένου όμως ότι, κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, δεν εκδόθηκε για τη μετακίνηση του Δημάρχου, πριν από την αναχώρησή του, η σχετική εγκριτική απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ...., η ως άνω μετακίνηση δεν είναι νόμιμη και, συνακόλουθα, δεν είναι νόμιμη η καταβολή σε αυτόν δαπανών μετακίνησης. Η δε προσκομιζόμενη με αριθμ. πρωτ. 5164/29.3.2013 οικεία απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ...., με την οποία εγκρίνεται εκ των υστέρων η ανωτέρω μετακίνηση, δεν μπορεί να αναπληρώσει την κατά τα ανωτέρω ελλείπουσα νόμιμη προϋπόθεση, λαμβανομένου υπόψη, επίσης, ότι κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, οι διοικητικές πράξεις, ατομικές ή κανονιστικές, δεν έχουν αναδρομική ισχύ, εκτεινόμενη πέρα από την ημέρα έκδοσής τους (ή από την ημέρα δημοσίευσής τους, αν είναι δημοσιευτέες), εφόσον τούτο δεν προβλέπεται ή δεν συνάγεται από το νόμο.

Καταβολή οδοιπορικών εξόδων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η καταβολή οδοιπορικών εξόδων και ημερήσιας αποζημίωσης στο φερόμενο ως δικαιούχο υπάλληλο για τη μετάβασή του στην Αθήνα στις 26.7.2018 είναι μη νόμιμη, καθόσον, όπως βασίμως προβάλλει η διαφωνούσα Επίτροπος, δεν εκδόθηκε, πριν από την πραγματοποίηση της επίμαχη μετακίνησης, η προβλεπόμενη εκ του νόμου εντολή από το Δήμαρχο ..., στην οποία να προσδιορίζεται η ημερομηνία και ο τόπος της μετακίνησης, ο αριθμός των ημερών εκτός έδρας, η αιτία της μετακίνησης, το μέσο μετακίνησης, καθώς και το ποσό της εκτιμώμενης δαπάνης, με αντίστοιχη βεβαίωση δέσμευσης σχετικής πίστωσης. Πλην όμως, ενόψει της αποδεδειγμένης μετακίνησης του φερόμενου ως δικαιούχου υπαλλήλου στην ... για συνάντηση στα γραφεία του Πράσινου Ταμείου και λαμβάνοντας υπόψη ότι α) προϋπόθεση για την έκδοση εντολής μετακίνησης είναι να υπάρχει σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό του οικείου φορέα και να βεβαιώνεται η δέσμευση αυτής κατά τις διατάξεις του Δημοσίου Λογιστικού και β) παρά την έκδοση της 1526/17.7.2018 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης πριν την ημερομηνία μετακίνησης (26.7.2018), δεν κατέστη δυνατή η ολοκλήρωση της οικεία διαδικασίας με την έκδοση απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ... για την έγκριση της δαπάνης και τη διάθεση της πίστωσης (βλ. και Ε.Σ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 267/2018), λόγω της έναρξης ισχύος του ν. 4555/2018 και των αλλαγών που επήλθαν στη διαδικασία ανάληψης υποχρέωσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η παράλειψη έκδοσης εντολής μετακίνησης δεν οφείλεται σε πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων του Δήμου .., αλλά σε συγγνωστή πλάνη αυτών.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνες δεν είναι νόμιμες, πλην όμως αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Μη νόμιμη η δαπάνη για την καταβολή εξόδων κίνησης για την μετάβαση Αντιδημάρχου στην Αθήνα για υπηρεσιακούς λόγους, καθόσον, αφενός μεν, κατά παράβαση της παρ.3 του άρθ.3 του ν.2685/1999, από τη μεταγενέστερη της μετακίνησης εκδοθείσα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, δεν προκύπτουν οι λόγοι κατεπείγοντος που επέβαλαν τη μετάβαση του Αντιδημάρχου στην Αθήνα, χωρίς προηγούμενη απόφαση αυτού, αφετέρου δε, δε δικαιολογείται ως επιβεβλημένη η δαπάνη για έξοδα μετακίνησης με ταξί, αφού δεν προκύπτει η αναγκαιότητα χρήσης του, λόγω μη εξυπηρετήσεως από συγκοινωνιακά μέσα.. 

Οι εκδιδόμενες κατά το N.2685/1999 εντολές μετακίνησης των προσώπων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του δεν περιλαμβάνονται στις αναρτητέες κατά το Ν . 3861/2010 στα «Πρόγραμμα Διαύγεια» διοικητικές πράξεις 

Καταβολή οδοιπορικων εξοδων. (..) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, τα έξοδα μετακίνησης εκτός έδρας του ανωτέρω ΠΕ Πολιτικού Μηχανικού υπαλλήλου του Δήμου ..., εκκαθαρίζονται κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 3 του ν. 2685/1999, καθόσον η εντολή μετακίνησης αυτού εκδόθηκε από αναρμόδιο όργανο και συγκεκριμένα από τον Προϊστάμενο Διεύθυνσης Μελετών του Δήμου και όχι από τον αρμόδιο γι’ αυτό οικείο Δήμαρχο, όπως βασίμως προβάλλει η Αναπληρώτρια Επίτροπος. Περαιτέρω, μεταξύ των δικαιολογητικών που συνοδεύουν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν επισυνάπτεται σχετική απόφαση του Δημάρχου ... περί μεταβίβασης της αρμοδιότητας έκδοσης των εντολών μετακίνησης στον προαναφερθέντα Προϊστάμενο. . V. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα 250Α και 251Α, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ... δαπάνη δεν είναι νόμιμη και τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.