ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. καταβολή στην επιχείρηση «...» μέρους της αμοιβής της έναντι εκτέλεσης της σύμβασης «Συμπληρωματικές Υπηρεσίες Υποστήριξης του Δήμου ... σε Εξειδικευμένα Θέματα στο Πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δήμου (..) α) από 29.9.2011, ημερομηνία έναρξης ισχύος του π.δ. 89/2011 (Α΄ 213), δεν ήταν πλέον  δυνατή η ανάθεση από το Δήμο των υπηρεσιών κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης του επιχειρησιακού του προγράμματος ή συμβουλευτικής υποστήριξης των εργασιών της προβλεπόμενης διεπιστημονικής ομάδας έργου σε εξωτερικό σύμβουλο και β) η ελεγχόμενη σύμβαση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί συμπληρωματική, καθόσον δεν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις.Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι κατά το χρόνο ανάθεσης της παροχής των εν λόγω υπηρεσιών σε εξωτερικό σύμβουλο, η σχετική παρεχόμενη από το νόμο ευχέρεια για την υλοποίηση αλλά και παρακολούθηση και αξιολόγηση του επιχειρησιακού προγράμματος του Δήμου είχε πλέον καταργηθεί, βάσει του άρθρου 1 του π.δ. 89/2011.

Παροχή υπηρεσιών Συμβούλου Υποστήριξης για την κατάρτιση Σχεδίου Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης της παροχής των εν λόγω υπηρεσιών σε εξωτερικό σύμβουλο, η σχετική παρεχόμενη από το νόμο ευχέρεια είχε πλέον καταργηθεί, με βάση τις προεκτεθείσες διατάξεις του άρθρου 1 του π.δ. 89/2011. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του Δήμου .... ότι η ανάθεση σε εξωτερικό σύμβουλο πραγματοποιήθηκε για την υποστήριξη του αρμοδίου τμήματος προγραμματισμού του δήμου το οποίο δεν ήταν επαρκώς στελεχωμένο, αλλά και λόγω φόρτου εργασίας και έλλειψης εξειδικευμένων γνώσεων και εμπειρίας των λοιπών υπηρεσιών του δήμου, που αδυνατούσαν να εκπονήσουν στο σύνολό του το επιχειρησιακό πρόγραμμα, δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης. Και τούτο, διότι αφενός οι εφαρμοστέες εν προκειμένω διατάξεις του π.δ. 89/2011 σαφώς αποκλείουν πλέον την προσφυγή σε εξωτερικούς συμβούλους. Σε κάθε περίπτωση για την αποτελεσματική υποστήριξη του γραφείου προγραμματισμού στην σύνταξη του επιχειρησιακού προγράμματος, ο Δήμαρχος ...., με την 454/6.6.2012 απόφασή του, συγκρότησε ομάδες εργασίας από υπαλλήλους του δήμου και των νομικών του προσώπων, καθώς και από στελέχη και ειδικούς επιστημονικούς συνεργάτες με ειδικές γνώσεις σε οικονομικά, τεχνικά, αναπτυξιακά και επικοινωνιακού σχεδιασμού ζητήματα. Επιπροσθέτως δεν αποδεικνύεται ο ισχυρισμός του δήμου ότι οι συγκεκριμένες ομάδες λειτούργησαν μόνο σε επίπεδο διατύπωσης προτάσεων, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα τεχνικής επεξεργασίας και τελικής αποτύπωσης αυτών για την υλοποίηση της ως άνω δράσης του δήμου.

Προμήθεια ανταλλακτικών...Με τα δεδομένα αυτά νομίμως οι ελεγχόμενες προμήθειες ανατέθηκαν απευθείας στις φερόμενες ως δικαιούχους των ενταλμάτων εταιρείες. Τούτο διότι αυτές καλύπτουν επείγουσες ανάγκες, διότι δεν αφορούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, στην αντιμετώπιση συνήθων φθορών στο πλαίσιο τακτικής συντή-ρησης, αλλά στην επισκευή των ως άνω έκτακτων βλαβών, που προκλήθηκαν αιφνιδίως πριν από και κατά τη λειτουργία των προαναφερόμενων οχημάτων, καθιστώντας αυτά μη λειτουργικά, χωρίς από τα στοιχεία του φακέλου να προκύπτει οιαδήποτε υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων του Δήμου. Εξάλλου, η άμεση αποκατάσταση των βλαβών αυτών ήταν αναγκαία προκειμένου να μη διαταραχθεί η ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών καθαριότητας του Δήμου -σε χρόνο μάλιστα που συνέπιπτε με την έναρξη της τουριστικής περιόδου (Μάιος 2019)- και τεθεί σε κίνδυνο η δημόσια υγεία. Σε κάθε δε περίπτωση το συνολικό ποσό των υπό έλεγχο χρηματικών ενταλμάτων δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση προμηθειών και από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτουν σαφώς οι ομοειδείς δαπάνες με τις οποίες συναθροιζόμενες οι επίμαχες προμήθειες υπερβαίνουν το ανωτέρω όριο.

Υπηρεσίες πληροφορικής – λογιστικής υποστήριξης – εσωτερικού ελεγκτή:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιδιωτική εταιρεία λογιστών για υπηρεσίες υποστήριξης του Δήμου κατά την αξιολόγηση των δομών του και τη διατύπωση σχεδίου αναδιοργάνωσης και στελέχωσής του, καθώς και των ν.π.δ.δ. αυτού, καθόσον: α) το αντικείμενο των ανωτέρω υπηρεσιών εμπίπτει στις αρμοδιότητες των Διευθύνσεων Διοικητικών, Οικονομικών και Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, ενώ επιπλέον, υπάρχει και αναλυτικός οδηγός του Υπουργείου Εσωτερικών για τη μεθοδολογία σύνταξης της έκθεσης αξιολόγησης και β) είχε συσταθεί 11 μελής ομάδα εργασίας για την αξιολόγηση των δομών και υπηρεσιών του ανωτέρω Δήμου, με στελέχη όλων των υπηρεσιών του χωρίς να συμπεριληφθεί και εμπειρογνώμονας, μολονότι προβλέπονταν ως δυνατότητά του στις Προδιαγραφές του έργου των ομάδων αξιολόγησης και αναδιοργάνωσης των Δήμων του Υπουργείου Εσωτερικών, γεγονός που καταδεικνύει την δυνατότητα  και την επάρκεια του προσωπικού του να εκτελέσει τις ανατεθείσες εργασίες (άρθρο 58 του ν. 3852/2010  ΦΕΚ Α΄ 87/2010).

Παροχή υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης...Με δεδομένα αυτά, το παρόν Κλιμάκιο κρίνει ότι, μολονότι η αναθέτουσα εταιρεία με την επωνυμία .... διατηρούσε κατά τον χρόνο υποβολής για έλεγχο της αρχικής φάσης της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για την «Παροχή Υπηρεσιών Τεχνικής Υποστήριξης Λειτουργικής Διαχείρισης ...» ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, βάσει των κριτηρίων που εκτέθηκαν στη νομική σκέψη της παρούσας, το χαρακτήρα του οργανισμού δημοσίου και, ως εκ τούτου, υπαγόταν στη δικαιοδοσία αυτού βάσει του άρθρου 35 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, μετέβαλε ήδη από τις 20.12.2018 και πριν από το χρόνο υποβολής για έλεγχο στις 24.12.2018 του σχετικού σχεδίου σύμβασης και της τελικής φάσης της διαδικασίας του διαγωνισμού το ιδιοκτησιακό της καθεστώς, με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των μετοχών της να έχει ήδη περιέλθει στην πλήρη κυριότητα ιδιωτικών επιχειρήσεων, του Ελληνικού Δημοσίου εκπροσωπουμένου πλέον σε ποσοστό μειοψηφίας 34% επί του μετοχικού της κεφαλαίου. Συνακόλουθα, η ίδια ως άνω εταιρεία προκειμένου να προσαρμοστεί στο νέο αυτό καθεστώς μετέβαλε το καταστατικό της, συμπεριλαμβανομένης της συγκρότησης και περαιτέρω της σύνθεσης του διοικητικού της συμβουλίου, στο οποίο το Ελληνικό Δημόσιο εκπροσωπείται ήδη από τρία (3) μόνο επί ένδεκα (11) μελών. Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι εφόσον ήδη κατά τον χρόνο ασκήσεως της αρμοδιότητάς του και, αναγκαίως, κατά τον χρόνο υπογραφής του ως άνω σχεδίου σύμβασης, θα ελλείπουν στο πρόσωπο του αναθέτοντος φορέα οι υποκειμενικές προϋποθέσεις υποβολής στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, η άσκηση αυτού (προσυμβατικού ελέγχου) από το παρόν Κλιμάκιο παρίσταται πλέον αλυσιτελής, καθόσον ενδεχόμενη αρνητική κρίση αυτού θα είχε ως αποτέλεσμα τη δέσμευση οικονομικού φορέα που δρα πλέον ως ιδιώτης στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς στον τομέα της ενέργειας, τούτο δε θα αντέκειτο στα άρθρα 5 παρ. 1 και 98 παρ. 1 εδ. β΄ του Συντάγματος καθώς και στις βασικές αρχές του ενωσιακού δικαίου περί ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών και υπηρεσιών εντός του χώρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Σ. Ζ΄ Κλιμ. 18/2019).

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας...ζητείται η ανάκληση της 200/2016 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο, η 291/2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ..., αναφορικά με την αναγκαιότητα ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών σε ιδιώτη, παρίσταται πλημμελώς αιτιολογημένη, διότι δεν αιτιολογείται ειδικώς η παντελής αδυναμία εκτέλεσης των συγκεκριμένων υπηρεσιών με ίδια μέσα του Δήμου. Ειδικότερα, ούτε από τη 291/2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... ούτε όμως και από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προκύπτει ο ακριβής αριθμός του συνόλου των υπηρετούντων στην αρμόδια Διεύθυνση καθαριότητας του Δήμου υπαλλήλων και τα καθήκοντα που εκτελούν αυτοί, αφού ειδικότερη αναφορά γίνεται μόνο στον ένα οδηγό και στους δύο συνοδούς, που απασχολούνται με την αποκομιδή των απορριμμάτων ανακύκλωσης, χωρίς να προσδιορίζονται τα καθήκοντα που εκτελούν οι τρεις διαθέσιμοι υπάλληλοι καθαριότητας και το μέρος των υπηρεσιών καθαριότητας που δύναται να παρασχεθεί με αυτούς. (...) το Τμήμα, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης, κρίνει ότι ενόψει και της υποστελέχωσης του Δήμου και της αδήριτης ανάγκης καθαριότητας των κοινόχρηστων χώρων του, εύλογα δημιουργήθηκε στα πρόσωπα των αρμοδίων οργάνων του αιτούντος Δήμου η πεποίθηση ότι η περιεχόμενη στη .... απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ήταν επαρκής και συνεπώς συνέτρεξε στην προκειμένη περίπτωση πλάνη των αρμοδίων οργάνων που διενήργησαν το διαγωνισμό, η οποία είναι για τους λόγους που προαναφέρθηκαν συγγνωστή. Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή λόγω συγγνωστής πλάνης και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 200/2016 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά οι επίμαχες υπηρεσίες ανατέθηκαν στο φερόμενο ως δικαιούχο του χρηματικού εντάλματος κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, διότι, όπως προκύπτει από τη σχετική σύμβαση και την Τεχνική Έκθεση, το αντικείμενό τους εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Τμήματος Διοικητικών Υπηρεσιών και του τμήματος Οικονομικών Υπηρεσιών της Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου και ως εκ τούτου αποτελούν συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του. Περαιτέρω, το σύνολο των δεκατεσσάρων υπαλλήλων των αρμοδίων τμημάτων κρίνεται επαρκές για τη διεκπεραίωση της εκκαθάρισης της μισθοδοσίας, η οποία συνιστά κύρια εργασία του που εκτελείται σε τακτά χρονικά διαστήματα και επιπλέον υποστηρίζεται από σχετικό υπολογιστικό πρόγραμμα μισθοδοσίας και διαχείρισης προσωπικού. Εξάλλου, τυχόν ανάθεση στους ανωτέρω πρόσθετων καθηκόντων δεν τους απαλλάσσει από την υποχρέωση να παρέχουν τις κύριες υπηρεσίες τους (Ε.Σ. ΚΠΕΔ VII Τμ. 50/2017). Ούτε, άλλωστε, προκύπτει ότι   τα αρμόδια όργανα είχαν προβεί σε ενέργειες για την κάλυψη των τυχόν κενών θέσεων και την ενίσχυση του προσωπικού (βλ. Απόφ. Τμ. Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης 2007/2014, ΚΠΕΔ VII Τμ. 89/2016, 376/2015, 293/2014). Τέλος, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επειδή ούτε από το κείμενο της υπογραφείσας σύμβασης ούτε από τη συνοδεύουσα αυτή Τεχνική Περιγραφή προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των ανατε-θεισών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, δεν προκύπτει προσδιορισμός της τιμής μονάδας και των απαιτούμενων ωρών ανά αναφερόμενη εργασία, ούτε αναφέρεται η δαπάνη μισθοδοσίας των υπαλλήλων του Δήμου που είναι επιφορτισμένοι  με τις εν λόγω υπηρεσίες, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση υπολο-γισμού του κόστους αυτών, ώστε να τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της συγκεκριμένης δαπάνης στο ποσό των 20.000 ευρώ, προκειμένου να καθίσταται ευχερής ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας (πρβλ. ΚΠΕΔ VII Τμ. 168, 23/2017).

ΑΠΟΔΟΧΕΣ(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, νομίμως ο φερόμενος ως δικαιούχος τοποθετήθηκε, με την 62/6792/11.4.2014 απόφαση του Δημάρχου …-….., ως Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του οικείου Δήμου, καθόσον το αρμόδιο Υπηρεσιακό Συμβούλιο, καίτοι εξέφρασε αμφιβολίες ως προς τη συνδρομή, στο πρόσωπο του ως άνω υπαλλήλου, ορισμένων εκ των απαιτούμενων από το νόμο προσόντων για την κατάληψη της εν λόγω θέσης έκρινε, εν τέλει, ότι αυτός πληρούσε τις νόμιμες προϋποθέσεις για την επιλογή του ως Προϊσταμένου. Περαιτέρω, νομίμως το ως άνω Συμβούλιο προσμέτρησε και μοριοδότησε, ως χρόνο υπηρεσίας σε θέση Προϊσταμένου Τμήματος, το χρόνο υπηρεσίας του προαναφερθέντος υπαλλήλου ως Προϊσταμένου του Τμήματος Δημοτικής Αστυνομίας της Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου ...., αφού, κατά το χρόνο τοποθέτησής του στη θέση αυτή, ο Ο.Ε.Υ. του Δήμου…., όριζε ότι, σε περίπτωση ανυπαρξίας υπαλλήλου του κλάδου ΤΕ, μπορούσε να επιλεγεί, για τη στελέχωση της ανωτέρω θέσης, υπάλληλος του κλάδου ΔΕ, στον οποίο ανήκε ο φερόμενος ως δικαιούχος, απορριπτομένου ως αβασίμου του σχετικού λόγου διαφωνίας της Αναπληρώτριας Επιτρόπου

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης του πληροφοριακού συστήματος: Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα υπογράφεται από τα αρμόδια όργανα, ήτοι από τον συντάκτη του και από τον εξουσιοδοτημένο από τον Π.Ο.Υ. (με το 24758/20.7.2018 έγγραφο του) προϊστάμενο του Τμήματος Οικονομικού του Δήμου, δε συντρέχει λόγος ακυρό-τητας αυτού. Η εντελλόμενη δαπάνη όμως είναι μη νόμιμη, διότι ούτε από την 38113/15.3.2018 Έκθεση Τεχνικών Προδιαγραφών αλλά ούτε από το κείμενο της σύμβασης προκύπτει η ποσότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και η τιμή μονάδας ανά εργασία, ώστε να τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της ανάθεσης, σε συμμόρφωση προς την αρχή της διαφάνειας που πρέπει να διέπει τη δράση των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, επομένως και των ΟΤΑ, προκειμένου να καθίσταται ευχερής ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας. Ειδικότερα, δεν τεκμηριώνεται η ποσότητα, έστω κατ’ εκτίμηση με βάση την εμπειρία των προηγούμενων μηνών, των επιμέρους εργασιών υποστήριξης με αναφορά σε συγκεκριμένες εργατοώρες που απαιτούνται για την εκτέλεση αυτών ανά υποστη-ριζόμενη εφαρμογή, η ανάλυση δε του ενδεικτικού προϋπολογισμού, που συνί-σταται στον κατ’ αποκοπή προσδιορισμό της τιμής μονάδας ανά υποστηριζόμενη εφαρμογή, δεν καλύπτει τις απαιτήσεις του νόμου, καθόσον δεν προσδιορίζεται   πώς προέκυψαν τα εν λόγω ποσά και πώς δικαιολογούνται οι αποκλίσεις ανά εφαρμογή. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου προέβησαν στην κατάρτιση της ως άνω έκθεσης, με την πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα και με σκοπό την εύρυθμη και απρόσκοπτη συνέχιση παροχής των προμνη-σθεισών κρίσιμων για τη λειτουργία του Δήμου υπηρεσιών συντήρησης και υποστή-ριξης του ολοκληρωμένου πληροφοριακού του συστήματος, το ελεγχόμενο χρημα-τικό ένταλμα πρέπει εν προκειμένω να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των υπηρεσιών του Δήμου.

Υπηρεσίες υποστήριξης για την αναδιάρθρωση των οικονομικών υπηρεσιών του Δήμου:(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η εντελλόμενη με το χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη διότι η εκτέλεση του αντικειμένου της σύμβασης εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Αυτοτελούς Τμήματος Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου ..... και θα έπρεπε να εκτελεσθεί από το επαρκές επιστημονικό προσωπικό που το στελεχώνει είτε αυτοτελώς είτε με την επικουρία της ειδικής συνεργάτιδας του Δήμου, αρμόδιας για πάσης φύσεως οικονομικά θέματα. Ακόμη δε και αν ήθελε θεωρηθεί ότι το προσωπικό δεν επαρκεί, το αντικείμενο της σύμβασης συνιστά μελέτη και θα μπορούσε να ανατεθεί απευθείας, χωρίς τη διενέργεια δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού, μόνον εάν συνέτρεχε κάποια από τις εξαιρετικές περιστάσεις του άρθρου 10 του          Ν. 3316/2005 και όχι με βάση τον προϋπολογισμό αυτής. Ως εκ τούτου το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.