ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την 189/2023 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Παλαιού Φαλήρου για την υλοποίηση του έργου “Ανακαίνιση Πολιτιστικού Κέντρου «Φλοίσβος» και ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου με προσθήκη ανελκυστήρα – Μελέτη εργασιών προσαρμογής διατηρητέου κτιρίου «Φλοίσβος»”, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.950.667,67 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.). Το σχέδιο της εν λόγω σύμβασης και τα λοιπά συνοδευτικά στοιχεία υποβλήθηκαν για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο στις 29.3.2023 (αριθ. πρωτ. ΕλΣυν 20642), με το 8419/29.3.2023 έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Δήμου Παλαιού Φαλήρου. Με τα δεδομένα αυτά, απαραδέκτως εισάγεται εκ νέου για έλεγχο από την Περιφέρεια Αττικής το  ίδιο ως άνω σχέδιο προγραμματικής σύμβασης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και του Αναπτυξιακού Οργανισμού «… Α.Ε.» (… Α.Ε.) για την παροχή υπηρεσιών εκτέλεσης της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια και τοποθέτηση εξοπλισμού ανακαίνισης αμφιθεάτρου (AULA) της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών»(...)Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι με την ελεγχόμενη σύμβαση το ΕΚΠΑ, με σκοπό την ένταξη της πράξης «Προμήθεια και τοποθέτηση εξοπλισμού ανακαίνισης αμφιθεάτρου (AULA) της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών» στη χρηματοδότηση του Περιφερειακού Προγράμματος Ανάπτυξης της Περιφέρειας Αττικής, αναθέτει στην … Α.Ε., έναντι ανταλλάγματος, την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Συγκλήτου και της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου που σχετίζονται με τη διενέργεια των διαδικασιών προετοιμασίας, ανάθεσης και εκτέλεσης των συμβάσεων προμηθειών που αποτελούν τα Υποέργα 1 και 2 της πράξης αυτής. Ως εκ τούτου, η … Α.Ε. δεν παρέχει απλώς συμβουλευτικής φύσης υπηρεσίες υποστήριξης στο ΕΚΠΑ, αλλά αναλαμβάνει την άσκηση νομοθετικά καθορισμένων αρμοδιοτήτων των οργάνων του Πανεπιστημίου δρώντας καθ’ υποκατάσταση αυτών. Συνεπώς, ... η εν λόγω ανάθεση αρμοδιοτήτων βαίνει πέραν της έννοιας της εξειδικευμένης τεχνικής, επιστημονικής ή διοικητικής «υποστήριξης», την οποία οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί δύνανται να παράσχουν σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, ... με συνέπεια η ελεγχόμενη σύμβαση να είναι παράνομη για το λόγο αυτό.(...)Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Αναπτυξιακού Οργανισμού «… Α.Ε.».

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου, του Δήμου … και του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου για την υλοποίηση του έργου «Ανέγερση κτιρίου γυμναστηρίου … (Γυμνασίου, ΓΕΛ …, 1ου ΕΠΑΛ) στη Δ.Κ. …, Δημ. Ενότητας … του Δήμου …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.700.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.(...)Πλην όμως, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης, ήτοι εάν έχει υπογραφεί ήδη από το έτος 2019 και εάν/σε ποιο βαθμό έχει εξαντληθεί το φυσικό και οικονομικό της αντικείμενο μέσω της σύναψης σχετικών εκτελεστικών αυτής συμβάσεων, με αποτέλεσμα να καθίσταται πλέον ανεπίτρεπτη η εκ νέου έγκριση και υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με το αυτό αντικείμενο μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την έκδοση οριστικής Πράξης, έως ότου διευκρινιστεί, με μέριμνα των ενδιαφερόμενων δημόσιων φορέων και με βάση συγκεκριμένα έγγραφα στοιχεία και δικαιολογητικά, σύμφωνα με τα ανωτέρω, η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών, με το ίδιο αντικείμενο και με παρόμοιο με την ελεγχόμενη περιεχόμενο

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/719/2022.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:‘‘για την ενίσχυση του μηχανισμού καθαριότητας του Δήμου … για το χρονικό διάστημα 28 Δεκεμβρίου έτους 2022 – 27 Δεκεμβρίου έτους 2023’’, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 3.689.442,12 ευρώ πλέον ΦΠΑ (4.574.908,22 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).(....)Περαιτέρω, αυτή αποτελεί γνήσια προγραμματική - οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, καθώς συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος, ήτοι της διαχείρισης των παραγόμενων στη γεωγραφική περιφέρεια αρμοδιότητάς τους στερεών αποβλήτων, ο οποίος, όπως προκύπτει από το νομοθετικό πλαίσιο που τις διέπει, συνιστά κοινό σκοπό αμφότερων αυτών, η εν λόγω δε συνεργασία υλοποιείται εν προκειμένω με την αλληλοσυμπλήρωση των αναλαμβανόμενων υποχρεώσεων από τα συμβαλλόμενα μέρη, ενώ, τέλος, οι εμπλεκόμενοι φορείς και, ιδίως, η … ΑΕ (ΟΤΑ), όπως προκύπτει από την παρεχόμενη διά του προμνησθέντος εγγράφου του Γενικού Διευθυντή βεβαίωση, δεν δραστηριοποιείται στην ελεύθερη αγορά στο πεδίο δράσεων που αφορά η συγκεκριμένη συνεργασία σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016.Δεν κωλύεται η υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης 

1η εκτελεστική σύμβαση της ... συμφωνίας πλαισίου για την προμήθεια ... ελαιολιπαντικών και πρόσθετων και ... γράσου για τις ανάγκες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) - Πυροσβεστικού Σώματος (ΠΣ) (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις τρεις πρώτες σκέψεις της παρούσας, δοθέντος ότι η αξία της υποβληθείσας ενώπιον του Κλιμακίου 1ης εκτελεστικής σύμβασης, ανερχόμενη στο ποσό των 557.008,40 ευρώ πλέον ΦΠΑ, υπολείπεται του χρηματικού ορίου του 1.700.000,00 ευρώ, το υποβληθέν σχέδιο συμβάσεως πρέπει να παραπεμφθεί στη 2η Υπηρεσία Επιτρόπου του Τομέα Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη, που είναι αρμόδια για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί των σχεδίων συμβάσεων που συνάπτονται, πλην άλλων, από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους κυμαίνεται μεταξύ 300.000,00 και 1.700.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ (βλ. άρθρο 9 παρ. 3 και Παράρτημα ΙΙΙ της ως άνω ΦΓ8/42900/2022 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη των υποέργων στα οποία αφορά η συνεργασία των ανωτέρω φορέων μέσω της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε ποσό 2.590.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο νομιμότητας, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ποσού των 5.000.000 ευρώ, ορίου υπαγωγής σε προσυμβατικό έλεγχο κατ’ άρθρο 324 παρ. 3 του ν. 4700/2020, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 135 παρ. 1 του ν. 4926/2022 (βλ. Πράξη 472/2022 Ε΄ Κλιμ., πρβλ. Πράξη 412/2022 Ε΄ Κλ. ΕλΣυν).

Προμήθεια «εγκατάσταση συστήματος τηλεμετρίας και εκσυγχρονισμός του δικτύου και των υποδομών άρδευσης της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας» (...)Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι οι συγχρηματοδοτούμενες από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμβάσεις προμήθειας αγαθών που συνάπτουν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά τους πρόσωπα, υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς ΦΠΑ, υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 5.000.000 ευρώ.(...)η επίμαχη προμήθεια έχει ενταχθεί στην χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Ωστόσο, η εκτιμώμενη αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο σύμβασης ανερχόμενη σε 1.770.770,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, υπολείπεται του ορίου των 5.000.000 ευρώ (άνευ Φ.Π.Α.), κάτω του οποίου το παρόν Κλιμάκιο δεν έχει εκ του νόμου αρμοδιότητα για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου επί συγχρηματοδοτούμενων από ενωσιακούς πόρους προμηθειών. Ως εκ τούτου, το σχέδιο σύμβασης απαραδέκτως υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη του υποέργου στο οποίο αφορά η συνεργασία των ανωτέρω φορέων μέσω της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε ποσό 2.690.000,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο νομιμότητας, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ποσού των 5.000.000 ευρώ, ορίου υπαγωγής σε προσυμβατικό έλεγχο  κατ’ άρθρο 324 παρ. 3 του ν. 4700/2020, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 135 παρ. 1 του ν. 4926/2022 (βλ. Πράξη 472/2022 Ε΄ Κλιμ., πρβλ. Πράξη 412/2022 Ε΄ Κλ. ΕλΣυν).

Προμήθεια υγρού οξυγόνου. (Υπερβαση τιμης Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ)(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: α) Κατά παράβαση των προπαρατεθεισών διατάξεων του άρθρου 21 του ν. 2362/1995 και του π.δ. 113/2010, πριν από την υπογραφή της 20/7.4.2014 σύμβασης δεν δεσμεύτηκε το σύνολο της απαιτούμενης δαπάνης για την πραγματοποίηση της επίμαχης προμήθειας (79.870,05 ευρώ), αλλά αντιθέτως μόνο το συνολικό ποσό των 52.882,58 ευρώ ...β) Μη νομίμως η 20/7.4.2014 σύμβαση προμήθειας επιβαρύνθηκε με κόστη ADR (720 ευρώ πλέον ΦΠΑ) και πιστοποιητικών ανάλυσης (1.800 ευρώ πλέον ΦΠΑ), που δεν περιλαμβάνονταν στην οικονομική προσφορά της αναδόχου εταιρείας και στην 32/2.12.2013 (θέμα 28ο) κατακυρωτική απόφαση του Δ.Σ. του Νοσοκομείου, με συνέπεια η συνολική συμβατική τιμή (64.935 ευρώ πλέον ΦΠΑ) να υπερβαίνει την κατακυρωθείσα (64.320 ευρώ πλέον ΦΠΑ)...και δ) Μη νομίμως η 20/7.4.2014 σύμβαση επιβαρύνθηκε με τα ποσά: i) των 26.970 ευρώ (πλέον ΦΠΑ, 0,58 ευρώ Χ 46.500 λίτρα) ως κόστος μεταφορικών, ii) των 720 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για την επιβάρυνση ADR του υγρού ιατρικού οξυγόνου (20 ευρώ Χ 36 δρομολόγια) και iii) των 1.800 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για πιστοποιητικό ανάλυσης (50 ευρώ Χ 36 παραδόσεις), δεδομένου ότι τα ποσά αυτά, αθροιζόμενα με το ποσό που συμφωνήθηκε με την ίδια σύμβαση για την προμήθεια υγρού οξυγόνου (0,69 ευρώ το κ.μ.) υπερβαίνουν την ανηρτημένη τιμή του Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ.,.... η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμη βάσει του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, όπως ισχύει, δεδομένου ότι με την εν λόγω διάταξη νομιμοποιούνται, κατ’ εξαίρεση, μόνο δαπάνες προμήθειας ιατροτεχνολογικών προϊόντων, φαρμάκων και συναφών υπηρεσιών, που καταχωρούνται και εναρμονίζονται με τις τιμές του Παρατηρητηρίου Τιμών... Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Διοικητική και Επιστημονική Υποστήριξη για την βελτιστοποίηση της λειτουργίας της Τεχνικής Υπηρεσίας και άλλων Υπηρεσιών (...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Ο καθορισμός του συνολικού προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης εξαντλείται στην παράθεση μόνο των αριθμητικών δεδομένων του, στο άρθρο 4, όπου προσδιορίζεται στο συνολικό ποσό των 399.265,09 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., το οποίο αναλύεται, στο Παράρτημα Ι, στο οποίο ορίζονται, ως τιμές αναφοράς, οι δαπάνες που αντιστοιχούν (α) στο «μηνιαίο άμεσο κόστος», που υπολογίζεται μόνο με παράθεση του κόστους μηνιαίας αμοιβής του έκτακτου προσωπικού των τεσσάρων υπαλλήλων και δυο άλλων απροσδιόριστων δαπανών για «Συντονισμό» και «Λογιστική Υποστήριξη», και (β) στις «μηνιαίες έμμεσες δαπάνες», που προσδιορίζονται μόνο ως «Γενικά έξοδα λειτουργίας % του μηνιαίου άμεσου κόστους» υπολογιζόμενες με συντελεστή 6%. Επομένως, πέραν του κόστους του έκτακτου προσωπικού –για το οποίο δεν προβάλλεται από την Επίτροπο άλλη, εκτός από την ήδη εξετασθείσα (ανωτέρω σκ. 19), πλημμέλεια που να πλήττει τον τρόπο υπολογισμού του       και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο της παρούσας διαδικασίας (βλ. Ελ.Συν. Ολ. 505/2021 σκ. 6)– οι λοιπές δαπάνες, που αφορούν στο άμεσο κόστος [ποσού (761,92 Χ 6% Χ 36 μήνες = 29.075,04 Χ 2) 58.150,08 ευρώ] και στις έμμεσες δαπάνες [ποσού (506,28 Χ 36 μήνες) 18.226,08 ευρώ], ανερχόμενες στο συνολικό ποσό των (58.150,08 + 18.226,08) 76.376,16 ευρώ, μη νομίμως επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης.Επομένως, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, απορριπτομένων ως αβάσιμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων με τις κρινόμενες προσφυγές, δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, όσον αφορά στις προβλεπόμενες δαπάνες του άμεσου κόστους που περιγράφονται ως «Συντονισμός» και «Λογιστική Υποστήριξη» και στις προβλεπόμενες έμμεσες δαπάνες του, πλημμέλεια που επιφέρει τη μη νομιμότητα της σύμβασης, λόγω έλλειψης του ελάχιστου αναγκαίου, κατά το άρθρο 100 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 3852/2010, περιεχομένου της (βλ. και 1670/2024 σκ. 20 απόφαση του Τμήματος τούτου). 	Για τους λόγους αυτούςΣυνεκδικάζει την από 9.12.2024 (Α.Β.Δ. 6628/2024) προσφυγή του Δήμου Αρριανών, και την από 9.12.2024 (Α.Β.Δ. 6630/2024) προσφυγή του Αναπτυξιακού Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την επωνυμία «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Α.Ε.», με τις οποίες ζητείται η ανάκληση της 32/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης.Απορρίπτει τις ανωτέρω προσφυγές αυτές και κρίνει ότι δεν πρέπει να ανακληθεί η ως άνω προσβαλλόμενη Πράξη