Η Πράξη 326/2024 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, με αντικείμενο την «Ψηφιοποίηση Αρχείων Πολεοδομικής Πληροφορίας» (Τμήμα 1), αξίας 34.630.989,24 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Η τροποποίηση συνίσταται στην αντικατάσταση των Υπηρεσιών Δόμησης πέντε δήμων (Δράμας, Δοξάτου, Κάτω Νευροκοπίου, Παρανέστιου και Προσοτσάνης) με την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Λαρισαίων. Η αλλαγή κρίνεται επιτακτική λόγω της εκτεταμένης φθοράς που υπέστη το φυσικό αρχείο της Λάρισας από την κακοκαιρία «DANIEL» και του κινδύνου ολικής καταστροφής. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι αυτή η αλλαγή δεν αποτελεί ουσιώδη τροποποίηση κατά την έννοια του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, καθώς δεν μεταβάλλει τον χαρακτήρα ή το οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Ωστόσο, έθεσε ως όρο για την υπογραφή της τροποποίησης να έχει ισχύ μόνο για το μέλλον και όχι αναδρομικά.

Στην Προδικαστική Προσφυγή της, η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά την ακύρωση της Προκήρυξης με αριθμό 12990/22-06-2018 του Δήμου Αλεξάνδρειας, καθώς και την ακύρωση της προόδου της διαγωνιστικής διαδικασίας. Επιπλέον, αιτείται τη διόρθωση των όρων και προδιαγραφών της Προκήρυξης, οι οποίες κατά την άποψή της χρήζουν τροποποίησης. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια και εγκατάσταση οργάνων τεσσάρων παιδικών χαρών, με συνολικό προϋπολογισμό 246.536,80 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%). Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης ευνοούν συγκεκριμένες εταιρείες και αποκλείουν άδικα τις ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ προβάλλει λόγους που σχετίζονται με πιστοποιήσεις ασφαλείας και περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Εξέταση νομιμότητας του σχεδίου τροποποίησης υπ’ αριθ.3 της Σύμβασης 034Α/03, μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της κοινοπραξίας ΝΗΙ, για την προμήθεια ελικοπτέρων ΝΗ-90.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Από τα διδόμενα από την αρμόδια υπηρεσία στοιχεία προκύπτει ότι έχουν τηρηθεί η διαδικασία και οι τύποι που προβλέπονται στο νόμο για την τροποποίηση της Σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 66 παρ.2 του ΠΔ 284/1989, οι δε τροποποιήσεις δεν απολήγουν σε ουσιαστική μεταβολή του συμβατικού αντικειμένου ούτε αντιβαίνουν σε κανόνες δημόσιας τάξης. Εκτιμάται ότι ως προς το σχέδιο τροποποίησης υπ’ αριθ.3 της Σύμβασης 034Α/03 και κατά το μέρος που δεν αφορά σε τεχνικές κρίσεις συντρέχει αρμοδιότητα του Ν.Σ.Κ. να γνωμοδοτήσει κατ’ άρθρο 66 παρ.2 του ΠΔ 284/1989, η δε σκοπούμενη τροποποίηση παρίσταται νόμιμη.

ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ – FOLLOW ON SUPPORT (FOS) ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΩΝ (...) Η Ολομέλεια λαμβάνοντας υπόψη τις πρόνοιες του άρθρου 82 του ν. 3978/2011 και τις αντίστοιχες του ΓΟ-13 της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού για τη δυνατότητα αλλαγής της δηλωθείσας από τον υποψήφιο εφοδιαστικής του πηγής, και μετά την έκδοση της κατακυρωτικής απόφασης, αν τούτο επιβάλλεται για σοβαρούς αντικειμενικούς λόγους και η αλλαγή εγκρίνεται από την αναθέτουσα αρχή, κρίνει ότι συντρέχουν σοβαροί αντικειμενικοί λόγοι διαγραφής, στο παρόν στάδιο, της εναλλακτικής προμηθεύτριας εταιρείας ανταλλακτικών από τον κατάλογο των προμηθευτών ανταλλακτικών και παρόχων εξειδικευμένων οδηγιών συντήρησης. Η διαγραφή αυτή καθόλου δεν αντίκειται προς το διέπον την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία κανονιστικό πλαίσιο.	Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η Ολομέλεια αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υπό έλεγχο σχεδίου σύμβασης, υπό τον όρο της διαγραφής, από το σχέδιο αυτό, της εταιρείας «…» από τον κατάλογο των προμηθευτών ανταλλακτικών και παρόχων εξειδικευμένων οδηγιών συντήρησης.Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις προσφυγές αναθεώρησης και την πρόσθετη παρέμβαση της δεύτερης προσφεύγουσας. Δέχεται τις προσφυγές αναθεώρησης και την πρόσθετη παρέμβαση. Αναθεωρεί την 1173/2023 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος (Ε΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η απόφαση (ΠΡΑΞΗ 88/2025) του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο της νομιμότητας του σχεδίου της 1ης τροποποίησης της σύμβασης 1488/28.12.2023 μεταξύ της Δ.Ε.Υ.Α. Σικυωνίων (Δ.Ε.Υ.Α.Σ.) και του οικονομικού φορέα «ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Δ. ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» για την προμήθεια «ΟΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΙΚΥΩΝΙΩΝ». Η τροποποίηση περιλαμβάνει την αντικατάσταση επιμέρους στοιχείων του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης (εξοπλισμός και λογισμικά) με νεότερες εκδόσεις, λόγω διακοπής παραγωγής των αρχικών ή για λόγους τεχνολογικής υπεροχής/συμβατότητας, χωρίς να επιφέρει οικονομική επιβάρυνση. Το Κλιμάκιο έκρινε την τροποποίηση ως νόμιμη και μη ουσιώδη (άρθρο 337 του ν. 4412/2016), με την προϋπόθεση τεσσάρων διορθώσεων στο σχέδιο της τροποποιητικής σύμβασης.

Η Πράξη 193/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου τροποποίησης της σύμβασης 24100/28.12.2023 μεταξύ του Δήμου Μαρκοπούλου Μεσογαίας και του οικονομικού φορέα «... Ε.Π.Ε.», για την προμήθεια του «ΟΛΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ». Η τροποποίηση περιλαμβάνει την αντικατάσταση επιμέρους στοιχείων του υπό προμήθεια εξοπλισμού, όπως φρεάτια (από FO-350 σε FO-100), λογισμικά (από SUM σε Metering και από WMMA σε LBep) λόγω διακοπής παραγωγής, καθώς και την αντικατάσταση υδρομετρητών/πομποδεκτών με νεότερες και πιο αξιόπιστες τεχνολογίες. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η τροποποίηση αυτή είναι νόμιμη και μη ουσιώδης, σύμφωνα με το άρθρο 337 του ν. 4412/2016, διότι τα νέα είδη υπερκαλύπτουν τις τεχνικές προδιαγραφές, δεν συνεπάγεται επαύξηση της δαπάνης της αρχικής σύμβασης και δεν διευρύνεται το αντικείμενο. Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου, με την επισήμανση να προστεθεί η 176/2025 απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής στο Προοίμιό του.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της 28977/22.6.2021 σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Ε.», για την «Προμήθεια υγρών καυσίμων και πετρελαίου θέρμανσης για τις ανάγκες του Δήμου …», κατά το μέρος που αφορά την προμήθεια καυσίμων κίνησης (πετρελαίου κίνησης και βενζίνης αμόλυβδης).(....)Συνακόλουθα, στην ελεγχόμενη περίπτωση, δοθείσας και της φύσης της επίμαχης σύμβασης, που αφορά πάγια και διαρκή ανάγκη, η αναθέτουσα Αρχή όφειλε να είχε εκκινήσει εγκαίρως τη νέα διαγωνιστική διαδικασία, ώστε να είχε ολοκληρωθεί αυτή κατά τον εκ των προτέρων γνωστό χρόνο λήξης της αρχικής σύμβασης (22.6.2022). Εξάλλου, δεν προέκυψε από τα προσκομισθέντα ενώπιον του Κλιμακίου στοιχεία ότι η έγκαιρη εκκίνηση του νέου διαγωνισμού κατέστη ανέφικτη για λόγους που εκφεύγουν της σφαίρας επιρροής της αναθέτουσας Αρχής(....)Η μόνη δε διαφοροποίηση των δύο σχεδίων, ως προς το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σχεδιαζόμενης προμήθειας, έγκειται στη διαφορετική κατανομή, ανά έτος, των προς προμήθεια ποσοτήτων καυσίμων για τις ανάγκες του Δήμου … και, κατ’ επέκταση, της οικείας δαπάνης.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Ε.».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1391/2022.

Προμήθεια αστικών λεωφορείων συμπιεσμένου φυσικού αερίου(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη, το Δικαστήριο κρίνει, κατά παραδοχή των σχετικών ισχυρισμών των υπό κρίση προσφυγών, ότι είναι νόμιμη η τροποποίηση της ισχύουσας 2/2024 σύμβασης μεταξύ των δύο προσφευγόντων, χωρίς την προσφυγή σε νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, καθόσον αυτή υπάγεται στις εξαιρετικές περιστάσεις των περιπτώσεων β΄ και γ΄ του άρθρου 337 παρ. 1 του ν. 4412/2016. Οι ως άνω συμπληρωματικές προμήθειες (σκ. 21), συναθροιζόμενες με τις αυξήσεις του κόστους παραγωγής εξαιτίας εξωγενών παραγόντων (σκ. 22) αυξάνουν το συμβατικό τίμημα κατά 8.318.400,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), ανερχόμενες σε ποσοστό 16% (5,2% συν 10,8%, αντίστοιχα) επί του συνολικού αρχικού συμβατικού τιμήματος, με αποτέλεσμα να καλύπτεται η γενική προϋπόθεση της παρ. 1 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016 περί μη υπέρβασης σωρευτικώς του ποσοστού 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, ανεξαρτήτως του είδους της τροποποίησης.Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις από 23.9.2024 (ΑΒΔ 6112/2024) και 20.9.2024 (ΑΒΔ 6113/23.9.2024) προσφυγές ανάκλησης της αλλοδαπής εταιρείας με την επωνυμία «S.P.A.» και του Ελληνικού Δημοσίου, αντίστοιχα.	Δέχεται αυτές.Ανακαλεί την 323/2024 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της 2/2024 σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της αλλοδαπής εταιρείας με την επωνυμία «…S.P.A.» με αντικείμενο την προμήθεια διακοσίων (200) απλών αστικών λεωφορείων συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) 12 μέτρων. Αντίγραφο του ως άνω σχεδίου τροποποίησης της 2/2024 σύμβασης σε ηλεκτρονική μορφή, επισυναπτόμενο στην παρούσα, τηρείται στη Γραμματεία του Δικαστηρίου 

Η Πράξη 151/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας σχεδίου τροποποίησης της σύμβασης του Δήμου Αγίου Βασιλείου για το «ΟΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ». Η απόφαση έκρινε απαράδεκτη την υποβολή προς έλεγχο της μετάθεσης της προθεσμίας ολοκλήρωσης της προμήθειας κατά επτά μήνες (έως 22.7.2025), καθώς αυτή η δυνατότητα προβλεπόταν ήδη ρητά στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης. Κρίθηκε όμως νόμιμη η τροποποίηση του φυσικού αντικειμένου, η οποία περιλαμβάνει την αντικατάσταση τεσσάρων ειδών εξοπλισμού/λογισμικού με νεότερες εκδόσεις λόγω διακοπής παραγωγής και την αναδιάταξη συγκεκριμένων στοιχείων του εξοπλισμού. Η τροποποίηση αυτή θεωρήθηκε μη ουσιώδης, καθώς δεν μεταβάλλει την οικονομική ισορροπία ή τις αρχικές τεχνικές προδιαγραφές. Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, υπό τον όρο τυπικών διορθώσεων (ημερομηνία έναρξης ισχύος, αναδιατύπωση άρθρου 1).

Παροχή υπηρεσιών σίτισης. (...)Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις τροποποίησης αρχικής σύμβασης του άρθρου 132 παρ. 1 περ. β ν. 4412/2016. Η ανάγκη εκτέλεσης των συμπληρωματικών υπηρεσιών που ανατίθενται με την ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση, δεν προέκυψε κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, αλλά ήταν εξαρχής γνωστό ότι η αρχική ανάθεση θα καλύπτει τις ανάγκες μέρους των φοιτητών. Το γεγονός ότι ποσοστό φοιτητών δεν σιτίζονταν δωρεάν, ενώ το δικαιούνταν, δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο τροποποίησης της σύμβασης. Επειδή διαχρονικά οι πιστώσεις που χορηγούνται από το Υπουργείο Παιδείας δεν επαρκούν για όλες τις περιπτώσεις των δικαιούμενων δωρεάν σίτισης, προβλέφθηκε από τον νομοθέτη η χορήγηση ειδικής ταυτότητας σίτισης κατά προτεραιότητα σε όσους εμπίπτουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες (ΥΑ Φ5/68535/Β3/18-06-2012). Σε περιπτώσεις, όπως η επίμαχη, που είναι πιθανό, ο αριθμός των ωφελούμενων μιας σύμβασης να είναι μεγαλύτερος, από αυτόν που τελικά θα καλυφθεί στο πλαίσιο της σύμβασης, έχει θεσπιστεί το άρθρο 132 παρ. 1 α, ώστε η αναθέτουσα αρχή να έχει την επιλογή να περιλάβει στα αρχικά έγγραφα της  σύμβασης προαιρέσεις και να δύναται να αναθέτει στο ανάδοχο συμπληρωματικές υπηρεσίες, όταν υπάρξει ανάγκη. Επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποποίησης δεν αναγράφεται η αξία σιτηρεσίου, σύμφωνα με την 112684/Ζ1/16-09-2022 ισχύουσα ΚΥΑ.Για  τους  λόγους  αυτούςΔέχεται την ένδικη προσφυγή ανάκλησης και την ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση.Ανακαλεί την 816/2022 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.