1) Αν ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) μπορεί να αποδεχθεί αίτημα παράτασης μίσθωσης ακινήτου του από τη μισθώτρια εταιρεία, βάσει του άρθρου 41 του ν. 4605/2019, πριν τη λήξη της τρέχουσας παράτασης, 2) αν απαιτείται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η υποβολή νέας αίτησης, από τη μισθώτρια εταιρεία, προκειμένου το Δ.Σ. του e-ΕΦΚΑ να εξετάσει το αίτημά της για παράταση της μίσθωσης και 3) ποιος είναι ο χρόνος εκτίμησης της μισθωτικής αξίας του ακινήτου από πιστοποιημένο εκτιμητή, σε περίπτωση που εγκριθεί 12ετής παράταση πριν τη λήξη της τρέχουσας μίσθωσης.(...)1) Ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) δύναται να συμφωνήσει παράταση της υφιστάμενης μίσθωσης, βάσει των διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4615/2019 και με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στην εν λόγω διάταξη, νωρίτερα από τη λήξη της, χωρίς κανένα περιορισμό ως προς τον χρόνο κατάρτισης της σύμβασης παράτασης της μίσθωσης. 2) Δεν απαιτείται η υποβολή νέας αίτησης, προκειμένου το Διοικητικό Συμβούλιο του e-ΕΦΚΑ να εξετάσει το αίτημα της μισθώτριας εταιρείας περί συμφωνίας παράτασης της μίσθωσης. 3) Σε περίπτωση που η συμφωνία για παράταση της μίσθωσης λάβει χώρα σε χρόνο που απέχει κατά πολύ από τον χρόνο λήξης της υφιστάμενης σύμβασης, η επιβαλλόμενη εκ του νόμου (άρθρο 15 παρ. 13 του ν. 4013/2011, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 41 του ν. 4605/2019) μελέτη για την εκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μίσθιου και τον καθορισμό του μισθώματος, από πιστοποιημένο εκτιμητή, πρέπει να εκπονηθεί κατά τον χρόνο κατάρτισης της Σύμβασης Παράτασης, με ρητό όρο στη σύμβαση για επανεκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μισθίου και επανακαθορισμό του μισθώματος, κατόπιν νέας εκτίμησης από πιστοποιημένο εκτιμητή, σε χρόνο πλησίον της έναρξης της παράτασης (πιθανόν λίγους μήνες πριν την έναρξη του χρόνου της παραταθείσας διάρκειας) (ομόφωνα).

Μίσθωση διαμερίσματος από το ΤΥΔΚΥ και καταβολή των αναλογούντων μισθωμάτων για το μετά τη λήξη της μισθωτικής συμβάσεως χρονικό διάστημα. Δαπάνη νόμιμη, καθόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθ. 611 ΑΚ, το οποίο εφαρμόζεται ευθέως στην εν λόγω έννομη σχέση, δεδομένου ότι ο εκμισθωτής, παρόλο που γνωρίζει ότι το ως άνω Ταμείο χρησιμοποιεί το μίσθιο και του έληξε η μίσθωση δεν εναντιώνεται, καταβάλλεται δε σε αυτόν το δια της σύμβασης συμφωνηθέν μίσθωμα.

ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ-ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ.(συγγνωστή πλάνη).Μη νόμιμη η δαπάνη  που αφορά στην πληρωμή μισθωμάτων από ΔΥΠΕ για μίσθωση κτιρίου για τη στέγαση των διοικητικών υπηρεσιών της, δυνάμει του από το έτος 2013 ιδιωτικού συμφωνητικού παράτασης της εγκαθιδρυθείσας ήδη από το έτος 2001  μισθωτικής σχέσης, καθόσον κατά την 31.12.2013, οπότε και συνάφθηκε η, αποτελούσα το νόμιμο έρεισμα της δαπάνης αυτής, σύμβαση παράτασης της άνω μισθωτικής σχέσης, είχε παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της δωδεκαετίας από την ανωτέρω ημερομηνία εγκαθίδρυσης του αρχικού μισθωτικού δεσμού (15.5.2001), ο οποίος, άλλωστε, είχε ήδη ανανεωθεί διαδοχικά μέχρι και την 31.12.2013, με την κατάρτιση κατά τα έτη 2004, 2007, 2010 και 2011 σχετικών συμφωνητικών, με αποτέλεσμα να ήταν επιβεβλημένη κατά το νόμο η διενέργεια δημόσιου μειοδοτικού όπως προβλέπεται από τις  διατάξεις των παραγράφων 1 και 3 του άρθρου 26 του π.δ/τος 715/1979 (ΦΕΚ 212 Α΄), όπως η τελευταία τροποποιήθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 63 του ν. 3518/2006  (ΦΕΚ  272 Α΄ ). 

Μισθωτική σύμβαση κυλικείου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του ΠΔ 715/1979 - Δυνατότητα αποδοχής αιτήματος του μισθωτή για την πρόωρη λύση της.Δεν είναι κατά νόμο δυνατή η αποδοχή από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας του αιτήματος της μισθώτριας του κυλικείου του Πανεπιστημίου για την πρόωρη λύση της από 29-8-2014 μισθωτικής σύμβασης, η οποία συνήφθη κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του ΠΔ 715/1979. ΑΠΟΔΕΚΤΗ

Καταβολή μισθωμάτων.(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Τούτο, δε, διότι, μετά τη λήξη της μισθωτικής σχέσεως μεταξύ των μερών, την 1.1.2015, δεν τηρήθηκαν από τα αρμόδια όργανα του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. οι προδιαληφθείσες ειδικές διατάξεις της νομοθεσίας που διέπει τις μισθώσεις του εν λόγω Ιδρύματος, οι οποίες, για μεν τη σύναψη νέας μισθώσεως επιβάλλουν τη διενέργεια διαγωνισμού, για δε την παράταση υφισταμένης μισθώσεως απαιτούν την έκδοση αιτιολογημένης αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος, με την οποία να διαπιστώνεται η συνδρομή των προαναφερομένων ειδικών προς τούτο προϋποθέσεων, ήτοι επείγουσες ή εξαιρετικές περιπτώσεις ή διενέργεια διαγωνισμού ο οποίος απέβη άκαρπος ή κρίθηκε ασύμφορος (βλ. σκ. ΙΙ.Β και ΙΙΙ.A.). (...). Κατόπιν τούτων και δοθέντος ότι, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, οι διατάξεις των άρθρων 601 και 611 του Αστικού Κώδικα, που προβλέπουν την καταβολή αποζημιώσεως χρήσεως και την καταβολή μισθωμάτων λόγω σιωπηρής αναμισθώσεως, αντιστοίχως, δεν δύνανται να τύχουν εφαρμογής στις μισθώσεις που συνάπτουν το Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και τα Ν.Π.Δ.Δ., το Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. αρχικώς, και εν συνεχεία ο Ε.Φ.Κ.Α. δεν μπορούσαν να συνεχίζουν ακώλυτα τη χρήση του μισθίου, ενώ η χρήση αυτή δεν δύναται να παράσχει νόμιμο έρεισμα για την πληρωμή της επίμαχης δαπάνης. (...)Περαιτέρω όμως και δεδομένου ότι: 1) Η σύσταση του Ε.Φ.Κ.Α., ως οιονεί καθολικού διαδόχου του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., με την αυτοδίκαιη ένταξη των υφισταμένων φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως σε αυτόν, δημιούργησε ανακατατάξεις και επέφερε μεταβολές στις στεγαστικές ανάγκες των Υπηρεσιών του εν λόγω Φορέα, καθώς αυτές έπρεπε πλέον να καθοριστούν βάσει του υπηρετούντος ανθρώπινου δυναμικού στο σύνολο των Υπηρεσιών αυτού.....το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι τα αρμόδια όργανα του I.K.A.-E.T.A.M. και ακολούθως του ΕΦ.Κ.Α. ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατηγήσεως των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσαν να ενεργήσουν όπως ενήργησαν. 

Δυνατότητα συνέχισης της σύμβασης μίσθωσης ακινήτου του ΕΦΚΑ, μετά τη συνταξιοδότηση του μισθωτή, με τη μεταβίβαση της μισθωτικής σχέσης του μισθωτή στην κόρη του.Η μίσθωση ακινήτου ιδιοκτησίας του ΕΦΚΑ δύναται να συνεχισθεί και μετά τη συνταξιοδότηση του μισθωτή με τη μεταβίβαση της μισθωτικής σχέσης από τον μισθωτή στην κόρη του, με συνδυασμό εκχώρησης και αναδοχής χρέους, κατόπιν συναίνεσης του εκμισθωτή (ΕΦΚΑ). (πλειοψ.)

Πληρωμή τιμήματος αγοράς ακινήτου..:Με δεδομένα αυτά, το σχέδιο σύμβασης αγοραπωλησίας του οικοπέδου έπρεπε, ως εξ επαχθούς αιτίας προμήθεια ακινήτου πράγματος από δήμο, να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε κάθε περίπτωση, το Κλιμάκιο ελέγχοντας, έστω και εκ των υστέρων, τη διαδικασία που προηγήθηκε της αγοράς του ακινήτου (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 6/2018, 294, 212, 198/2017) κρίνει ότι η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης μετά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα μη θεωρητέα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη ούτε κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Μίσθωση ακινήτου :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση μίσθωσης ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημόσιου έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου.

ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, η εντελλόμενη, πάγιου χαρακτήρα, δαπάνη δεν είναι κανονική, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον πρώτο λόγο διαφωνίας του  Επιτρόπου. Και τούτο διότι οι ΑΑΥΜ11/20.3.2018 και ΑΑΥ Μ32/3.5.2018 αποφάσεις, με τις οποίες δεσμεύθηκαν οι πιστώσεις, δεν εκδόθηκαν αμέσως μετά την έναρξη του οικονομικού έτους, περαιτέρω δε εκδόθηκαν μετά την έναρξη διενέργειας της δαπάνης και επομένως δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη, στα άρθρα 66 παρ. 8 του ν. 4270/2014 και 9 παρ. 1 του π.δ. 80/2016, διαδικασία για τη νόμιμη ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης. Ωστόσο, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειτουργία του Ε.Φ.Κ.Α. ως φορέα κοινωνικής ασφάλισης άρχισε στις 1.1.2017, οπότε και εντάχθηκαν αυτοδίκαια σε αυτόν οι υφιστάμενοι φορείς κοινωνικής ασφάλισης, μεταξύ των οποίων και το Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.  και ο Ε.Φ.Κ.Α. κατέστη οιονεί καθολικός διάδοχός τους, καθώς και το μεταβατικό στάδιο λειτουργίας του νέου αυτού φορέα, κρίνει ότι η παραβίαση των ως άνω διατάξεων δεν οφείλεται σε πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά σε συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων. Περαιτέρω, ενόψει των ειδικών διατάξεων περί μισθώσεων που διέπουν από 1.1.2017 τον Ε.Φ.Κ.Α., στον οποίο έχει ενταχθεί το Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. και καθορίζουν συγκεκριμένη διαδικασία σύναψης νέας ή παράτασης υφιστάμενης μίσθωσης, η οποία προφανώς συναρτάται με τις αρχές της διαφάνειας, της ανάπτυξης του ανταγωνισμού και την επίτευξη των καλύτερων δυνατών όρων για το συμφέρον του εν λόγω νομικού προσώπου (βλ. ανωτέρω σκέψη ΙΙΙ Β), δεν καθίσταται νόμιμη η εντελλόμενη δαπάνη και για το δεύτερο λόγο διαφωνίας. Και ναι μεν τέτοιου είδους αξιώσεις εκ της μισθωτικής σχέσης επιδικάζονται, δυνάμει των άρθρων 601 ή 611 του Α.Κ., από τα πολιτικά δικαστήρια, πλην όμως ο έλεγχος των νομίμων προϋποθέσεων για την καταβολή των εν λόγω δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο ερείδεται επί άλλης βάσης, λαμβανομένων υπόψη των προαναφερόμενων όρων που τίθενται από τις παρατεθείσες ανωτέρω διατάξεις ως προς την τήρηση της διαδικασίας σύναψης των μισθώσεων ακινήτων από τον Ε.Φ.Κ.Α., μη αρκούσης για την κρίση της νομιμότητας της δαπάνης, μόνης της χρήσης των μισθωμένων ακινήτων. Υιοθέτηση διαφορετικής εκδοχής, πιθανότατα θα οδηγούσε στην επ’ αόριστον μη διενέργεια νέων διαγωνισμών και εν τέλει στη μη εφαρμογή των τιθέμενων από τις ως άνω διατάξεις διαδικασιών, η πρόβλεψη των οποίων θα καθίστατο ανεδαφική (βλ. Ελ.Συν. IV Τμ. Πρ. 20/2017). Περαιτέρω, όμως λαμβανομένων υπόψη: α) της σύστασης του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ως οιονεί καθολικού διαδόχου του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.  (άρθρα 51 και 53 του ν. 4387/2016), της αυτοδίκαιης ένταξης των υφιστάμενων φορέων κοινωνικής ασφάλισης σε αυτόν και του μεταβατικού σταδίου λειτουργίας του νέου φορέα, εξ αιτίας του οποίου δεν είχαν ακόμη καθοριστεί η δομή, το οργανόγραμμα και η απαιτούμενη χωροταξική αναδιάρθρωση των υπηρεσιών του, β) της 828/56/27.12.2017 απόφασή του Δ.Σ. του Ε.Φ.Κ.Α. περί έγκρισης προκήρυξης νέου δημόσιου Διαγωνισμού για τη μίσθωση χώρων για τη στέγαση των υπηρεσιών του Ε.Φ.Κ.Α. στην Περιφέρεια Θεσσαλίας (σκέψη IV Α), του Γ31/2197/26.6.2018 εγγράφου της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Στέγασης και Τεχνικών Υπηρεσιών του  Ε.Φ.Κ.Α. το Κλιμάκιο, κατά πλειοψηφία, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Ε.Φ.Κ.Α. ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούν να προβούν νομίμως στην ενταλματοποίηση της δαπάνης. Κατά τη γνώμη, όμως της Παρέδρου Ευαγγελίας Πασπάτη, στην προκειμένη περίπτωση, δεν δύναται να αναγνωριστεί συγγνωστή πλάνη στα όργανα του Ε.Φ.Κ.Α. Και τούτο, διότι, από τη λήξη της δεύτερης παράτασης της επίμαχης μίσθωσης (στις 18.9.2017) έχει παρέλθει ιδιαίτερα μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς από τα αρμόδια όργανα του Ε.Φ.Κ.Α. να έχει προκηρυχθεί κάποιος διαγωνισμός για τη μίσθωση ακινήτων. Από τα στοιχεία δε του φακέλου και τα λοιπά επικαλούμενα έγγραφα (βλ. σκέψη IV Α και Β) προκύπτει ότι μέχρι και το Ιούνιο του 2018 οι υπηρεσίες του Ε.Φ.Κ.Α. έχουν προβεί μόνο σε προπαρασκευαστικές ενέργειες για τη διενέργεια διαγωνισμού.

Μίσθωση ΝΠΔΔ: ..Οπως προαναφέρθηκε στις μισθώσεις για στέγαση υπηρεσιών ΝΠΔΔ, δεν επιτρέπεται σιωπηρή αναμίσθωση ή σιωπηρή παράταση της μίσθωσης, αλλά η μίσθωση λήγει με την παρέλευση του συμβατικού χρόνου, οπότε το ΝΠΔΔ υποχρεούται να αποδώσει το μίσθιο στον εκμισθωτή (άρθ. 37 π.δ. 715/1979 ΕΑ 3236/1993 ο.π.). Επιπροσθέτως, στο από 1.4.2002 συμφωνητικό μίσθωσης που υπεγράφη μεταξύ των διαδίκων, συμφωνήθηκε ρητά να λήγει η μίσθωση στις 31.3.2007, αποκλειόμενης της σιωπηρής αναμίσθωσης ή της σιωπηρής παράτασης της μίσθωσης αυτής. Επομένως η εν λόγω μίσθωση, έληξε την 31.3.2007 και ο ισχυρισμός του εκκαλούντος-εναγομένου περί σιωπηρής παράτασης της μίσθωσης για αόριστο χρόνο, κρίνεται απορριπτέος ως κατ` ουσίαν αβάσιμος. Εξάλλου ο εναγόμενος Δήμος ισχυρίσθηκε κατά τη συζήτηση ενώπιον του Πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου ότι η κρινόμενη αγωγή ασκείται κατά κατάχρηση δικαιώματος, διότι ο Δήμος … παραμένει στη χρήση του μισθίου στο οποίο στεγάζονται οι υπηρεσίες του Ληξιαρχείου … καταβάλλοντος ως αποζημίωση χρήσης μηνιαίως το ποσό των 12.874,52 ευρώ, ενώ η ενάγουσα ουδέποτε μέχρι την άσκηση της αγωγής τον όχλησε για απόδοση του μισθίου. Τα ως άνω όμως πραγματικά περιστατικά και αληθή υποτιθέμενα δεν καθιστούν την άσκηση της αγωγής αντίθετη στη διάταξη του άρθ. 281 ΑΚ. Και ο σχετικός ισχυρισμός του εναγομένου είναι απορριπτέος ως μη νόμιμος. Επομένως το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που απέρριψε τον ως άνω ισχυρισμό ως μη νόμιμο ορθά το νόμο εφήρμοσε και δεν έσφαλε.