Προγραμματική σύμβαση. Με τα ανωτέρω δεδομένα δεν προκύπτει ότι οι επίμαχες εξειδικευμένης φύσης εργασίες ανήκουν στα καθήκοντα των υπαλλήλων του Δήμου, ούτε άλλωστε προβάλλεται ότι εμπίπτουν στην αρμοδιότητα ορισμένης Διεύθυνσής του. Περαιτέρω, από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι αυτή, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, συνιστά απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών από τον Δήμο ... στη «...Α.Ε.», η οποία διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων, προκύπτει ότι δεν πρόκειται για περίπτωση συνεργασίας φορέων που εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό, με την αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους. Το γεγονός δε ότι η συμμετοχή της συγκεκριμένης αναπτυξιακής εταιρείας γίνεται σε εκπλήρωση του καταστατικού της σκοπού δεν αρκεί για την παραδοχή ότι τα συμβαλλόμενα μέρη εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2016). Αντίθετα, προκύπτει ότι ο Δήμος ... λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή που επιδιώκει, έναντι καταβολής ανταλλάγματος (198.400 ευρώ συμπεριλαμβα-νομένου Φ.Π.Α.), την εκτέλεση εκ μέρους της αντισυμβαλλόμενης εταιρείας που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών, των εργασιών που περιγράφονται ανωτέρω. Η ουσιαστική συμβολή, μάλιστα, του Δήμου εξαντλείται στη χρηματοδότηση της σύμβασης, καθώς η παροχή διευκολύνσεων και η συμμετοχή σε ομάδες παρακολούθησης που αναγράφεται μεταξύ των υποχρεώσεών του, συνιστά όλως τυπική συνεισφορά (ΚΠΕΔ VII Τμ. 10/2018 ). Στην ερμηνευτική εκδοχή περί του αληθούς χαρακτήρα της επίμαχης σύμβασης συνηγορούν, άλλωστε, αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπο-λογισμού αυτής με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση αυτής (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2015, ΚΠΕΔ VII Τμ. 17/2017, 248, 12/2016, 350/2015). (..) Ενόψει των προαναφερομένων, η εν λόγω σύμβαση έχει το χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών, η οποία ανατέθηκε απευθείας στην ως άνω αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο ν. 4412/2016 προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεσή της…. Κατ’ ακολουθία, η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προγραμματικές Συμβάσεις.(..) ζητείται η ανάκληση της 266/2016 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΣΔΣΑ) του ....και των Δήμων – μελών του, (..) Το Κλιμάκιο κατέληξε στην κρίση του αυτή με την ακόλουθη αιτιολογία: α) η προγραμματική σύμβαση δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα, δοθέντος ότι αφορά στον καθορισμό του τρόπου χρηματοδότησης και εν γένει λειτουργίας του εισπρακτικού μηχανισμού μεταξύ των ωφελούμενων Δήμων για την υλοποίηση της εμπίπτουσας στις αρμοδιότητες των Φορέων Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (Φο.Σ.Δ.Α.) του ....υπηρεσίας διαχείρισης στερεών αποβλήτων, κατά παράβαση των διατάξεων που αφορούν στον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α. β) Η δυνατότητα σύναψης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ΟΤΑ και των Φο.Σ.Δ.Α. δεν έχει την έννοια ότι οι εξυπηρετούμενοι Δήμοι -μέλη του Φο.Σ.Δ.Α. δύνανται να χρηματοδοτούν απευθείας, μέσω των προϋπολογισμών τους, την ανάθεση των υπηρεσιών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, πέραν της υποχρεωτικής ετησίας εισφοράς που καταβάλλουν αυτοί στον Φο.Σ.Δ.Α., διότι αυτό θα είχε ως συνέπεια την μετατροπή του θεσμού της προγραμματικής σύμβασης σε εργαλείο παράκαμψης και καταστρατήγησης των διατάξεων για την τιμολογιακή πολιτική των Φο.Σ.Δ.Α. και γ) η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν δύναται να θεωρηθεί ως τροποποίηση των όρων της ήδη υπαχθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο του παρόντος Κλιμακίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Σ.Δ.Σ.Α. του ....και του Δήμου ... (πράξη 259/2015 Ζ Κλιμακίου), αφού οι αντισυμβαλλόμενοι του Σ.Δ.Σ.Α. στις ως άνω δύο περιπτώσεις δεν ταυτίζονται.(..) 7. Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα αποφαίνεται ότι: Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων είναι αρμόδιοι στο πλαίσιο του Εθνικού αλλά και των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων κάθε Διαχειριστικής Ενότητας ή περισσότερων διαχειριστικών ενοτήτων. (..)Όμως οι Δήμοι έχουν «οιονεί συντρέχουσα αρμοδιότητα» με την αρμοδιότητα των Φο.Σ.Δ.Α. για την ως άνω περιγραφόμενη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την οποία ασκούν μόνο κατ’ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, ...Ακολούθως, οι Φο.Σ.Δ.Α. μπορούν να συμβάλλονται με Δήμους ως κύρια συμβαλλόμενα μέρη σε προγραμματικές συμβάσεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010. (..) Στην προκειμένη υπόθεση, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα :α) Ο τρόπος χρηματοδότησης της ενδιάμεσης λύσης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων του ....έχει ήδη εγκριθεί με την 259/2015 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,β) Η παρούσα σύμβαση, λειτουργεί ως εκτελεστική της αρχικής προγραμματικής σύμβασης, με την οποία προσδιορίζεται, με ειδικότερο τρόπο, ο τρόπος κατανομής του βάρους της χρηματοδότησης του έργου, ο οποίος, λόγω της ιδιαιτερότητας της περίπτωσης αυτής, δεν ήταν δυνατόν να καθοριστεί με την αρχική προγραμματική σύμβαση. Σε κάθε περίπτωση, ο προϋπολογισμός της παρούσας σύμβασης ταυτίζεται με το εργολαβικό αντάλλαγμα, το οποίο θα καταβληθεί στην ... Α.Ε., η οποία αναδείχθηκε μειοδότρια για την εκτέλεση του υπό κρίση έργου. γ) δεν καταστρατηγήθηκαν οι διατάξεις περί τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α., όπως εσφαλμένα έκρινε το Κλιμάκιο, αφού οι διατάξεις αυτές προϋποθέτουν ότι ο Φο.Σ.Δ.Α. θα έχει συσταθεί, θα λειτουργεί και θα ασκεί τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί....γ) Εσφαλμένα το Κλιμάκιο έκρινε ότι η χρηματοδότηση του έργου αυτού γίνεται, μέσω της προγραμματικής σύμβασης, απευθείας από τους προϋπολογισμούς των Δήμων δοθέντος ότι, η χρηματοδότηση θα γίνει από τον προϋπολογισμό του Φο.Σ.Δ.Α. και θα καλυφθεί με χρήματα που θα δοθούν από τους Δήμους με έσοδα από τα ανταποδοτικά τους τέλη και αν αυτά δεν επαρκούν, δύνανται να διατεθούν έσοδα από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, υπό την προϋπόθεση ότι σχετικό αίτημα του Φο.Σ.Δ.Α θα εγκριθεί από τον Υπουργό Εσωτερικών.(..)Ανακαλεί την 266/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την ενίσχυση υπηρεσιών καθαριότητας:ζητείται η αναθεώρηση της 893/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής της αίτησης ανάκλησης που άσκησαν η ανωτέρω αιτούσα και ο Δήμος ....... κατά της 6/2018 (...)  Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.), οι οποίοι είναι αρμόδιοι στο πλαίσιο των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων, μπορούν να συμβάλλονται με Δήμους ως κύρια συμβαλλόμενα μέρη σε προγραμματικές συμβάσεις του άρθρου 100 του ν. 3852/2010. Ειδικότερα, οι Δήμοι, οι οποίοι είναι αρμόδιοι για τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων, δύνανται να αναθέσουν τις εργασίες αυτές στον οικείο ΦΟ.Δ.Σ.Α., για το σκοπό δε αυτό μπορεί να συναφθεί μεταξύ τους προγραμματική σύμβαση. Όμως, στο πλαίσιο των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας (βλ. άρθρο 33 του ν. 4270/2014, Α΄ 143), που διέπουν τη δράση και λειτουργία των υπηρεσιών των Ο.Τ.Α. και επιβάλλουν την εκπλήρωση των από το νόμο ανατιθέμενων σε αυτούς αρμοδιοτήτων με την ελάχιστη κατά το δυνατόν επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης αποτελεί το ultimum refugium για την επίτευξη του επιδιωκόμενου με αυτή σκοπού, υπό την έννοια ότι η προσφυγή σε αυτή επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που το συγκεκριμένο αποτέλεσμα δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί με άλλο νόμιμο τρόπο.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη απόφαση. Περαιτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η ασκηθείσα αίτηση ανάκλησης, να ανακληθεί η 6/2018 πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ....... και να υπογραφεί το σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της αιτούσας και του Δήμου ......., με αντικείμενο την παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών από την ........ προς το Δήμο για την ενίσχυση των υπηρεσιών καθαριότητας, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 342.700,00 ευρώ (με δικαίωμα προαίρεσης, πλέον Φ.Π.Α.). Το αίτημα της αιτούσας για καταβολή σε αυτήν δικαστικής δαπάνης είναι απορριπτέο ως μη νόμιμο.

Αναθεωρεί την 893/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.  Ανακαλεί την 6/2018 πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (υπό στοιχείο ΙΙ) το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση νομίμως συνάπτεται, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 100 παρ. 1 περίπτωση γ΄ του ν. 3852/2010 μεταξύ του Δήμου ... και του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «...» και τούτο διότι, ο σκοπός του Ιδρύματος αυτού, όπως περιγράφεται στη συστατική του πράξη, είναι φιλανθρωπικός, καθόσον στοχεύει στην προστασία και την ασφαλή φύλαξη των τέκνων εργαζόμενων μητέρων περιορισμένων εισοδημάτων με σκοπό την ομαλή ψυχοσωματική τους ανάπτυξη, υπό την έννοια δε αυτή ο σκοπός του συγκαταλέγεται μεταξύ των ειδικώς αναφερόμενων στο άρθρο 1 του ν. 4182/2013 περιπτώσεων που λογίζονται κατά το νόμο ως κοινωφελείς σκοποί (βλ. και άρθρο 1 του α.ν. 2039/1939). Εφόσον δε για την επιδίωξη του εν λόγω σκοπού έχει διατεθεί σύνολο περιουσίας αυτοτελώς διοικούμενο, η φύση του προσδίδει περαιτέρω στην περιουσία αυτή την ιδιότητα του κοινωφελούς ιδρύματος. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτό ότι το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα «...» δύναται, ως κοινωφελές ίδρυμα, να συνάψει προγραμματικές συμβάσεις του άρθρου 100 παρ. 1 περίπτωση γ΄ του ν. 3852/2010, με αντισυμβαλλομένο αυτού Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού. Ενόψει των ανωτέρω, δεν συντρέχει ο μοναδικός λόγος μη νομιμότητας του σχεδίου της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης που προβάλλεται με την προσβαλλόμενη πράξη.Κατ’ ακολουθίαν όσων διαλαμβάνονται στις σκέψεις που προηγήθηκαν και εφόσον δεν προβάλλεται έτερος λόγος μη νομιμότητας, πρέπει η ένδικη αίτηση να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 7/2018 πράξη του Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ...

Προγραμματικες Συμβασεις.(..) ζητείται η αναθεώρηση της 7384/2015 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης του αιτούντος κατά της 10/2015 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ....Με την πράξη αυτή έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος και του Δήμου ... για τη «Διαχείριση και Λειτουργία του ΧΥΤΑ..(..) Το VI Τμήμα, με την ήδη προσβαλλόμενη 7384/2015 απόφασή του, έκρινε ότι α) δεν επιτρέπεται η εκ μέρους ΦΟ.Δ.Σ.Α. που έχει συσταθεί και παρέχει υπηρεσίες, έστω και αν δεν είναι πλήρως στελεχωμένος με προσωπικό, ανάθεση με προγραμματική σύμβαση σε Δήμο της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, για την οποία ο ίδιος είναι αρμόδιος, καθόσον πρόκειται για ανεπίτρεπτη μεταβίβαση αρμοδιότητας και β) η ανάθεση αυτή αντίκειται και στα άρθρα 22 έως 25 του π.δ. 60/2007, καθώς αποτελεί απευθείας ανάθεση δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών, χωρίς τη συνδρομή των σχετικών προϋποθέσεων, η οποία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως εσωτερική συναλλαγή (in house) μεταξύ του ΦΟ.Δ.Σ.Α. και του Δήμου, αφού ο πρώτος δεν ασκεί στο Δήμο έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί επί των δικών του υπηρεσιών, ούτε τον εποπτεύει.(..)Με δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. αδυνατεί εν τοις πράγμασι να αναλάβει την λειτουργία και του ΧΥΤΑ ...., λόγω της δεδομένης υποστελέχωσής του καθώς και του ότι είναι ήδη βεβαρημένος με την διαχείριση και άλλων Χώρων Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων. Συνεπώς, αφού αποδεδειγμένα δεν μπορεί να ασκήσει πλήρως τις αρμοδιότητές του, δικαιολογείται στην προκειμένη περίπτωση, για λόγους διασφάλισης της δημόσιας υγείας, η σύναψη της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης με τον Δήμο ....Αναθεωρεί την 7384/2015 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Δέχεται την αίτηση ανάκλησης.Ανακαλεί τη 10/2015 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο..Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.) .... και του Δήμου ...,

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ, εισηγούμαι ότι, κατά το πρώτο σκέλος της, η αμφιβολία της Αναπληρώτριας Επιτρόπου πρέπει να αρθεί υπέρ της άποψης ότι το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, το οποίο φέρει «με εντολή δημάρχου» την υπογραφή του προϊσταμένου της λογιστικής υπηρεσίας, συνιστά νομίμως εκδοθέν τίτλο πληρωμής που υπόκειται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, διότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας σχετικής απογραφής (βλ. την 2891/13/15.3.2013 απόφαση του Προέδρου της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ΦΕΚ Β΄ 630), ο πληθυσμός του Δήμου … ανέρχεται σε 14.631 κατοίκους, η δε εντελλόμενη με αυτό δαπάνη δεν εξαιρείται από τον ως άνω έλεγχο και υπερβαίνει το όριο των 5.000,00 ευρώ με ΦΠΑ. Όσον αφορά, όμως, στο δεύτερο σκέλος της κρινόμενης αμφιβολίας, ανεξάρτητα από το ότι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Αποβλήτων Νομού … δε διαχειρίζεται τα λοιπά-πλην των αποβλήτων συσκευασίας-απόβλητα, αλλά απλώς τα συλλέγει και τα μεταφέρει (βλ. την από 21.4.2016 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου .. και του εν λόγω Συνδέσμου καθώς και την 23/2013 γνωμοδότηση του ΣΤ΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους), εισηγούμαι ότι απαραδέκτως εισάγεται, διότι με αυτό δεν προσδιορίζονται με τρόπο σαφή και συγκεκριμένο τα ζητήματα για τα οποία προκαλούνται αμφιβολίες στην Αναπληρώτρια Επίτροπο ως προς την ερμηνεία των κρίσιμων διατάξεων που διέπουν την επίμαχη δαπάνη, αλλά αντιθέτως τίθεται στην ουσία ευθέως ερώτημα στο Κλιμάκιο για το αν πρέπει η δαπάνη αυτή να κριθεί νόμιμη και να θεωρηθεί ή όχι το επίμαχο χρηματικό ένταλμα. Συνεπώς το Κλιμάκιο δεν πρέπει να αποφανθεί επ’ αυτού και ο φάκελος της υπόθεσης πρέπει να επιστραφεί στην Αναπληρώτρια Επίτροπο, προκειμένου αυτή να διατυπώσει παραδεκτά τις αμφιβολίες της ή να διαφωνήσει σχετικά με τη θεώρηση του ως άνω  χρηματικού  εντάλματος,  τηρώντας την προβλεπόμενη από το άρθρο 32 παρ. 1 του ν. 4129/2013 διαδικασία.

Προγραμματικές συμβάσεις.Ανάκληση της 42/2016 Πράξης της Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. Θεσσαλονίκης (...) Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι το ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης έχοντας το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο ευρίσκεται εντός του σκοπού των διατάξεων του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, καθώς αποσκοπεί στη διευκόλυνση υλοποίησης των ως άνω έργων και δεν ασκεί επιρροή το γεγονός ότι πρόκειται για δύο αυτοτελή έργα, δεδομένου ότι δεν απαιτείται κατά νόμο η σύναψη ξεχωριστών προγραμματικών συμβάσεων, ενώ κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το αιτούν, τα έργα αφορούν στον ίδιο φορέα (Δήμος..) και ανήκουν στη χωρική του αρμοδιότητα. Εξάλλου, προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα της έλλειψης πόρων του Δήμου ... για την πραγματοποίηση των αναπτυξιακών αυτών έργων (βλ. το Φ2.1.7/772934/469613 έγγραφο του Αναπληρωτή Διευθυντή της ΤΕ. ΠΕ. Ημαθίας), νομίμως (βλ. σκέψη III Β.) αναλαμβάνει η Περιφέρεια ... τη χρηματοδότησή τους από ίδιους πόρους (βλ. αποφάσεις VI Τμήματος 4169/2015 και 2225/2016). Περαιτέρω, τα έργα αυτά κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το αιτούν, αποσκοπούν στην υλοποίηση αναπτυξιακών σχεδίων, γενικότερης κοινωνικής ωφέλειας, που εξυπηρετούν επαγγελματικές και αγροτικές δραστηριότητες, σε περιοχή εντός της χωρικής αρμοδιότητας της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην αναβάθμιση της ζωής των κατοίκων της και συνακόλουθα η τελευταία αντλεί ωφέλεια από τη πραγμάτωσή τους.

Συμμετοχή του Δήμου στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου:Με τα δεδομένα αυτά η ελεγχόμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου υποκρύπτει ανεπίτρεπτη κατά νόμο επιχορήγηση της .....-... από το Δήμο ...... Και τούτο, διότι:Α) Η ελεγχόμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου δεν αποτελεί επένδυση, καθόσον τα χρήματα δεν διατίθενται για την απόκτηση νέων ή τη βελτίωση των ήδη υπαρχόντων διαρκών και σταθερών μέσων (ακινήτων, μηχανολογικού ή άλλου εξοπλισμού κ.λπ.), που η .....-... χρησιμοποιεί για την παροχή των υπηρεσιών της, με σκοπό τη βελτίωση ή αύξηση των υπηρεσιών αυτών. Τούτο προκύπτει από τα εξής: i) Από το γεγονός ότι τα χρήματα αναμένεται να διατεθούν για την υλοποίηση των εκτιθέμενων στη σκέψη 3.Δ. έργων, τα οποία δεν διαφέρουν από τα έργα που μέχρι τώρα η .....-... έχει αναλάβει με τις εκτιθέμενες στη σκέψη 3.Γ. συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσίας ή προγραμματικές συμβάσεις και τα οποία αποτελούν το μέσο για να καταστεί εφικτή η παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών από το Δήμο ..... προς τους δημότες και επισκέπτες του με σκοπό την ποιοτικότερη διαβίωση και κυκλοφορία τους μέσα στο Δήμο αυτό. Επίσης, στο συμπέρασμα της οικονομοτεχνικής μελέτης (σελ. 82) σημειώνεται ότι με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου εξασφαλίζεται            η φερεγγυότητα της .....-... απέναντι στα τραπεζικά ιδρύματα για την έκδοση εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης και πιθανών προκαταβολών που είναι απαραίτητες και υποχρεωτικές για την υλοποίηση των αναπτυξιακών προγραμ-μάτων της και, επίσης, αν και στο ίδιο συμπέρασμα σημειώνεται αορίστως ότι με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου επιτυγχάνεται η υλοποίηση επενδυτικού προγράμματος με την αναβάθμιση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού και του λογισμικού, ώστε να παρέχει υψηλά επίπεδα υπηρεσιών, η σημείωση αυτή δε συμφωνεί με την υπόλοιπη οικονομοτεχνική μελέτη στην οποία καταγράφονται οι δράσεις στις οποίες αναμένεται να διατεθούν τα χρήματα και, επιπλέον, με την αναφορά στη σελ. 52 αυτής σύμφωνα με την οποία για την υλοποίηση των ως άνω έργων, δεν απαιτείται διάθεση πόρων σε κτίρια, εγκαταστάσεις γραφείων, οικόπεδα, πλατείες ή λοιπές κατηγορίες ακινήτων, καθώς οι όποιες παρεμβάσεις απαιτηθούν, θα εφαρμοστούν στους αντίστοιχους χώρους του Δήμου όπου θα λαμβάνει χώρα η παρεχόμενη υπηρεσία, αλλά θα απαιτηθούν σημαντικές ανθρω-ποώρες εργασίας και σε περιπτώσεις ιδιαίτερα εξειδικευμένων αντικειμένων (πληροφορικής), για τις οποίες δεν θα επαρκεί το προσωπικό της εταιρείας, οι ανάγκες σε εξειδικευμένο προσωπικό θα καλυφθούν με συνεργασίες με τρίτους επαγγελματίες. Ωστόσο, η ανάπτυξη της συνήθους δραστηριότητας της .....-... δεν μπορεί να θεωρηθεί επένδυση κατά την ανωτέρω έννοια. ii) Ο κύκλος εργασιών της .....-... προκύπτει κατά τις χρήσεις 2020 έως και 2022 αποκλειστικά από τα εκτιθέμενα στην οικονομοτεχνική μελέτη έργα, τα οποία χρηματοδοτούνται με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, ενώ κατά τη χρήση 2019 από τα έργα σε εξέλιξη κατά το μεγαλύτερο μέρος του (6.050.00,00 ευρώ) και από τα νέα έργα (265.805,00 ευρώ). Η ικανότητα δε της εταιρείας να δημιουργεί κέρδη από τους διαθέσιμους πόρους της κυμαίνεται από το 1,5% κατά τη χρήση 2019 σε 1,64% κατά το τέλος της χρήσης 2021, δηλαδή μία αύξηση της τάξης του 9.3%. Δηλαδή, τα νέα έργα αποτελούν το αντικείμενο δράσης της επιχείρησης, δηλαδή την παροχή των υπηρεσιών από την οποία προκύπτει ο τζίρος της, ο οποίος κυμαίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα μεταξύ έργων σε εξέλιξη και νέων έργων (6.050.000,00 ευρώ κατά τη χρήση 2019 έναντι 6.507.180,00 ευρώ κατά τη χρήση 2022, δηλαδή μία αύξηση της τάξης του 7,5%). Η έστω μικρή ως άνω αύξηση του κύκλου εργασιών και της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας, δεν εμφανίζονται ως συνέπεια ή με οποιοδήποτε τρόπο συνδέονται με την απόκτηση ή βελτίωση της παραγωγικής υποδομής της εταιρείας, ούτε η προσθήκη καταστατικού σκοπού υπό στοιχείο ΚΘ) (βλ. σκέψη 3.Α.) συνδέεται με την απόκτηση συγκεκριμένων σταθερών μέσων για την υλοποίησή του. iii) Δεν προσδιορίζεται ορισμένη ωφέλεια (έστω και μη οικονομική) αλλά πάντως σαφώς προσδιορισμένη και μετρήσιμη για την επιχείρηση. Η αναφορά των εσόδων που θα εισέλθουν στα ταμεία του Δήμου ..... ή των ωφελειών που θα έχουν οι δημότες και επισκέπτες του δεν μπορεί να θεωρηθεί και ωφέλεια της .....-..., καθόσον αυτή αποτελεί διάφορο του Δήμου ..... νομικό πρόσωπο, η υλοποίηση των καταστατικών σκοπών του οποίου είναι το μέσο για την επίτευξη από το Δήμο ..... των αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων του, μεταξύ των οποίων είναι η ρύθμιση της κυκλοφορίας και στάθμευσης των οχημάτων εντός των ορίων του και η χρήση κάθε τεχνολογίας κατά την παροχή των υπηρεσιών του προς τους δημότες του ή τους επισκέπτες του.Β) Μέρος των χρηματοδοτούμενων από την αύξηση κεφαλαίου έργων φαίνεται να καλύπτεται από τις ήδη συναφθείσες συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσίας ή προγραμματικές συμβάσεις μεταξύ του Δήμου ..... και της .....-... (βλ. σκέψη 3.Γ.), το δε ως άνω επιχείρημα που τέθηκε από την Επίτροπο δεν απαντήθηκε ειδικώς από το Δήμο ..... με διάκριση και συγκεκριμένη αναφορά του πεδίου το οποίο κάθε έργο καλύπτει επιπλέον του πεδίου που έχει ήδη αναληφθεί προς κάλυψη με τις ήδη συναφθείσες προγραμματικές συμβάσεις ούτε τέτοια διάκριση μπορεί να συναχθεί από το περιεχόμενο της οικονομοτεχνικής μελέτης. Αντιθέτως, το περιεχόμενο του υπό στοιχείο 1 έργου, όπως προκύπτει από την περιγραφή του στις σελ. 28 έως 31 της οικονομοτεχνικής μελέτης, φαίνεται να ομοιάζει με αυτό του ήδη σε εξέλιξη έργου για την αναβάθμιση, ψηφιακή σύγκλιση και συντήρηση του ολοκληρω-μένου συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης - σελ. 56 έως 64 και, επίσης, από την οικονομοτεχνική μελέτη δεν προκύπτει το υπό στοιχείο 2 έργο σε ποιους υπογείους σταθμούς αφορά, ώστε να προκύπτει ότι πρόκειται για υπόγειους σταθμούς πέραν των ήδη αναληφθεισών με τις εκτιθέμενες στη σκέψη 3.Γ. συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσίας ή προγραμματικές συμβάσεις, τις οποίες ήδη εκτελεί η .....-....

Προγραμματικές συμβάσεις (...)Με τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ 87 Α΄) θεσμοθετείται η συνεργασία, βάσει «προγραμματικής σύμβασης», μεταξύ δημοσίων φορέων και καθορίζεται, στην παράγραφο 2 του ανωτέρω άρθρου, το ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο κάθε προγραμματικής σύμβασης, ούτως ώστε από αυτήν να παράγεται πραγματική και όχι κατ’ επίφαση δέσμευση των μερών και να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εκτέλεσή της. Σύμφωνα δε με το άρθρο 12 παρ. 4 και 6 του ν.4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Α΄147/8.8.2016), οι ως άνω προγραμματικές συμβάσεις, όταν πράγματι αφορούν στη συνεργασία μεταξύ δημοσίων φορέων με σκοπό, δια της συνένωσης των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του εν λόγω νόμου, που ρυθμίζει τις διαδικασίες ανάθεσης, σύναψης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων.

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την ενίσχυση υπηρεσιών καθαριότητας:.επιδιώκεται η ανάκληση της 6/2018 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου . Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η πρώτη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια ήρθη, ενόψει της προσκόμισης αναλυτικού προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, ο οποίος εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκε στον Επίτροπο και στον οποίο αναφέρονται με σαφήνεια και πληρότητα τα επιμέρους κόστη, ήτοι το κόστος απασχόλησης του προσωπικού βάσει ειδικότητας, το κόστος λειτουργίας οχημάτων, καθώς και το έμμεσο διαχειριστικό κόστος της σύμβασης για την απασχόληση λοιπού προσωπικού (διοικητικού, οικονομικού προσωπικού κ.λπ.) και τα έξοδα που αναλαμβάνει ο φορέας (επικοινωνίας κ.λπ.) για την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης, από το άθροισμα των οποίων προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης. Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση παρίσταται μη νόμιμη, καθόσον i) δεν προκύπτουν συγκεκριμένοι και σαφείς αντικειμενικοί λόγοι που καθιστούν αδύνατη την εκ μέρους του Δήμου … άσκηση των ανατιθέμενων εργασιών για τη συλλογή και μεταφορά στερεών αποβλήτων από το ήδη υπηρετούν προσωπικό του και με ίδια μέσα, εξαιρουμένου του φορτηγού με αρπάγη για την αποκομιδή των ογκωδών αντικειμένων, ενόψει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας που πρέπει να διέπουν τη δράση της δημόσιας διοίκησης καθώς και του γεγονότος ότι η σύναψη προγραμματικής σύμβασης αποτελεί το ultimum refugium για την επίτευξη του επιδιωκόμενου με αυτή αποτελέσματος.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται διακωλυτικοί της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου λόγοι, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/1355/2018