Εκπόνηση μελετών και παροχής υπηρεσιών:..Κατά τα ρητώς αναφερόμενα στις παρ. Β, Γ και Δ του προοιμίου της προαναφερόμενης σύμβασης, η απευθείας ανάθεση του αντικειμένου της στην ως άνω ανώνυμη εταιρεία διενεργήθηκε, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 12 παρ. 3 του ν. 4412/2016, διότι η Περιφέρεια ... (μέτοχος της …) και ο Δήμος …, που υποχρεωτικά συμμετέχει στην Περιφερειακή Ένωση Δήμων ... (ομοίως μέτοχο της …), ασκούν, από κοινού με άλλες αναθέτουσες αρχές, έλεγχο επί της … ανάλογο εκείνου που ασκούν επί των δικών τους υπηρεσιών. Όμως, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ισχύοντος, κατά τον κρίσιμο χρόνο, καταστατικού της άνω ανώνυμης εταιρείας, που προσκομίζει  ο Δήμος … με το …/10.12.2018 έγγραφο της Προϊσταμένης Οικονομικών Υπηρεσιών του, «η εκλογή των μελών του Δ.Σ. γίνεται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ν. 2190/1920, όπως κάθε φορά ισχύει», μη προβλεπόμενης, ως εκ τούτου, της υποχρεωτικής εκπροσώπησης στο άνω συλλογικό όργανο, είτε της Περιφέρειας ..., είτε των μελών της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων ..., στα οποία συγκαταλέγεται και ο Δήμος …. Ελλείψει δε τοιαύτης πρόβλεψης, δεν συντρέχει, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, περίπτωση άσκησης από την Περιφέρειας ... και το Δήμο …, από κοινού με άλλες αναθέτουσες αρχές, ελέγχου επί της …., ανάλογου εκείνου που ασκούν επί των δικών τους υπηρεσιών (πρβλ. πράξη .../2018 VII Τμ. Ε.Σ., σκέψη 18). Συνεπώς, για την ανάθεση των επίμαχων μελετών και υπηρεσιών, συνολικής αξίας 50.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), έπρεπε να είχε διενεργηθεί συνοπτικός διαγωνισμός, όπως προβλέπεται από τα άρθρα 117 και 118 του ν. 4412/2016.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής της δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προγραμματική σύμβαση:Με δεδομένα αυτά, από το περιεχόμενο της επίμαχης φερόμενης ως προγραμματικής σύμβασης, προκύπτει ότι οι ουσιαστικές, ήτοι καθορίζουσες την αληθινή φύση της συμβατικής σχέσης, υποχρεώσεις των μερών, εξαντλούνται α) στην παροχή εκ μέρους του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου - Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνών (Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε.) υπηρεσιών αξιολόγησης και εκτίμησης πλημμυρικού κινδύνου σε δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων της Περιφέρειας Θεσσαλίας, επί τη βάσει του ήδη εκπονηθέντος γενικού σχεδίου διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας στο σύνολο της Περιφέρειας και β) στην καταβολή από καθέναν από τους ανωτέρω Δήμους της, προϋπολο-γισθείσας για τις εν λόγω υπηρεσίες, δαπάνης [76.000 ευρώ (19.000 ευρώ Χ 4 Δήμοι), πλέον Φ.Π.Α. (24%) ποσού 18.240 ευρώ, ήτοι συνολικά 94.240 ευρώ), δηλαδή στην πληρωμή στο Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε. ισόποσης αμοιβής. Με το περιεχό-μενο αυτό, η επίμαχη σύμβαση δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 αλλά συνιστά, κατ’ ουσία, σύμβαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσιών μεταξύ του καθενός εκ των τεσσάρων (4) Δήμων αφενός και του Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε. αφετέρου. Η σύμβαση όμως αυτή μεταξύ του Δήμου .....-... και του Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε., νομίμως συνήφθη σύμφωνα με το άρθρο 118 παρ. 1 του ν. 4412/2016 καθώς η εκτιμώμενη αξία της δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ, σύμφωνα δε με τον Οργανισμό της Εσωτερικής του Υπηρεσίας (Β΄ 2276/2011) ο Δήμος δεν διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών. Τέλος, από πλάνη και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων που αφορούν στην κανονικότητα της δαπάνης, ο Δήμος εξέδωσε την απόφαση ανάληψης του ποσού της σύμβασης (δημοσιονομική δέσμευση) μετά την απόφαση έγκρισης σύναψης της σύμβασης (νομική δέσμευση).

Σύμβαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσιών: Με αυτά τα δεδομένα, η υπό κρίση σύμβαση δεν αποτελεί προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν.3852/2010, αλλά συνιστά αμφοτεροβαρή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσιών. Τούτο διότι, από το αντικείμενό της και κυρίως από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, προκύπτει ότι η εταιρεία αναλαμβάνει, έναντι ανταλλάγματος, την παροχή συγκεκριμένης υπηρεσίας προς το Δήμο, δηλαδή την εξεύρεση του κατάλληλου επιστημονικού προσωπικού και περαιτέρω τη σύνταξη και υποβολή της προαναφερθείσας μελέτης, ενώ η συμβολή του Δήμου περιορίζεται στη, δευτερευούσης σημασίας και σε κάθε περίπτωση αόριστη, διατύπωση προτάσεων για την υλοποίηση της μελέτης και παροχή κάθε δυνατής βοήθειας. Επομένως, δοθέντος ότι η εταιρεία στην ουσία αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου την εκτέλεση της υπηρεσίας και ο Δήμος υποχρεούται απλά να καταβάλει το αντάλλαγμα, οι συμβαλλόμενοι δεν έχουν την ίδια αφετηρία συμφερόντων, με σκοπό την εκ μέρους τους εκτέλεση κοινής δημόσιας αποστολής, όπως απαιτείται από το άρθρο 100 του ν.3852/2010, αλλά ο Δήμος λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή, που επιδιώκει την εκτέλεση της υπηρεσίας εκ μέρους της «...». (...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.(..) αμοιβή του Πανεπιστημίου ... - Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας, ενόψει εκτέλεσης της προγραμματικής σύμβασης για την υλοποίηση του έργου.....Ενόψει αυτών, από το περιεχόμενο της σύμβασης προκύπτει ότι αυτή δεν φέρει τα χαρακτηριστικά προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του   ν.3852/2010, αλλά συνιστά, κατ’ ουσία, απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών από το Δήμο ... στο Πανεπιστήμιο ... - Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας, αφού ο μεν Δήμος αποβλέπει στη λήψη των προαναφερόμενων υπηρεσιών, προκειμένου να τις αξιοποιήσει για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας εντός των εδαφικών του ορίων, και το Πανεπιστήμιο στη λήψη της συμφωνηθείσας για τις άνω υπηρεσίες αμοιβής του. Συνεπώς, οι άνω υπηρεσίες, ανεξαρτήτως της φύσης τους ως απλών υπηρεσιών ή ως υπηρεσιών που αφορούν στην εκπόνηση μελέτης, μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, υπό το μανδύα της προγραμματικής σύμβασης, στο άνω ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αφού η απαιτούμενη γι’ αυτές δαπάνη υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι επιτρεπτή άνευ ετέρου, βάσει του άρθρου 118 του ν. 4412/ 2016, η προσφυγή στην εν λόγω εξαιρετική διαδικασία..Αποφαίνεται ότι το 370, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου ...,  ποσού 14.880 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί

Παροχή υπηρεσιών προετοιμασίας και διάθεσης  γεύματος :Σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη ότι στις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις δεν μπορεί να γίνει απευθείας ανάθεση ορισμένης υπηρεσίας, τηρουμένων, βεβαίως, των διατάξεων του ν. 4412/2016, με την αιτιολογία ότι αυτές μόνο προγραμματικές συμβάσεις μπορούν να συνάπτουν. Εξάλλου, το άρθρο 118 του ανωτέρω νόμου προβλέπει ως όριο της απευθείας ανάθεσης το ποσό των 20.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α..

Αμοιβή για την εκτέλεση έργου..:Με τα δεδομένα αυτά, το εν λόγω έργο, ανεξαρτήτως του αν συνέτρεξε κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή και αν ήταν δικαιολογημένη η καθυστέρηση υπογραφής της σχετικής σύμβασης, ήταν δυνατόν, ως εκ του ύψους της εκτιμώμενης αξίας του που υπολειπόταν των 20.000 ευρώ, να ανατεθεί απευθείας κατά τη διαδικασία του άρθρου 118 του ν. 4412/2016. Ωστόσο, η ελεγχόμενη δαπάνη κατέστη μη νόμιμη ως εκ του γεγονότος ότι δεν προκύπτει η διενέργεια κλήρωσης για την επιλογή του αναδόχου. Εντούτοις, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων υπό τις οποίες ανετέθη το εν λόγω έργο και τις οποίες η αναθέτουσα αρχή υπέλαβε ως ικανό λόγο προκειμένου να ακολουθήσει την εν λόγω διαδικασία ανάθεσης, του γεγονότος ότι προσκομίζεται βεβαίωση περί καλής εκτέλεσής του, καθώς και του ότι με το     με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του ν. 4412/2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ. 171/1987, συνάγεται ότι πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, τα όργανα του Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το ανωτέρω μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο εμπειροτέχνη, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 296/2019, 79, 57, 56/2018). Περαιτέρω, η νομιμό-τητα της ελεγχόμενης δαπάνης δεν επλήγη ως εκ της καθυστέρησης ανάρτησης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. της προαναφερθείσας 14/13.2.2018 απόφασης περί απευθείας ανάθεσης, δεδομένης της θεσπισθείσας, με την παρ. 9 του άρθρ. 57 του ν. 4568/ 2018, αναδρομικής επέλευσης εννόμων αποτελεσμάτων από το χρόνο έκδοσης της απόφασης αυτής (πρβλ. ενδ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 155/2019, Κ.Π.Ε.Δ. ΙV Τμ. 129, 111/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Αμοιβή για την πραγματοποίηση αναλύσεων νερού:..Με δεδομένα τα ανωτέρω, ο λόγος διαφωνίας ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθόσον υπολαμβάνει ως χρόνο σύναψης της σύμβασης την 4η.12.2017, αν και η απόφαση απευθείας ανάθεσης ελήφθη στις 14.2.2017 και η σχετική σύμβαση υπογράφηκε στις 28.2.2017. Εξάλλου, η μη ανάρτηση της ανωτέρω απόφασης απευθείας ανάθεσης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. δε συνεπάγεται την ακυρότητα της σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 118 παρ. 4 του ν. 4412/2016, διότι η σχετική υποχρέωση δημοσίευσης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. και, συνεπώς, η ως άνω συνέπεια, ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο 379 παρ. 3 του  ν. 4412/2016, από 23.5.2017, οπότε και δημοσιεύτηκε η εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 6 του άρθρου 38 του ν. 4412/2016 57654/22.5.2017 απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, με την οποία τέθηκε σε λειτουργία η νέα ηλεκτρονική εφαρμογή του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.. Εξάλλου, η μη ανάρτηση του πρωτογενούς αιτήματος στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. συνεπάγεται τη μη κανονικότητα της δαπάνης, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στη σκέψη 2.Β., ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη την ασάφεια που δημιουργήθηκε από τις τροποποιήσεις που επήλθαν σχετικώς με τη χρήση του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. με το άρθρο 38 του ν. 4412/2016 και την καθυστέρηση έναρξης της πλήρους ισχύος του σύμφωνα και με το άρθρο 379 παρ. 3 του ίδιου νόμου, τα αρμόδια όργανα της Δ.Ε.Υ.Α. ... χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων δεν καταχώρισαν στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. το σχετικό πρωτογενές αίτημα. Τέλος, η παρατήρηση της Επιτρόπου ότι δεν επισυνάπτεται η πρόσκληση υποβολής προσφοράς ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθόσον επισυνάπτεται η προσφορά της εταιρείας με τα έγγραφα που αφορούν στη διαπραγμάτευση που έλαβε χώρα μεταξύ της Δ.Ε.Υ.Α. ... και της προσφέρουσας, διαδικασία η οποία προϋποθέτει την προηγούμενη πρόσκλησή της από την ανωτέρω Δ.Ε.Υ.Α.. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη κανονική, αλλά αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018 τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Εργασίες συντήρησης και επισκευής μηχανημάτων και προμήθεια ανταλλακτικών μηχανημάτων:..Με τα δεδομένα αυτά, οι επίμαχες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι   η προμήθεια των ανταλλακτικών και η εκτέλεση των εργασιών συντήρησης   και επισκευής των μηχανημάτων ανατέθηκαν απευθείας, παρά το ότι, λόγω της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας  και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, σε παρεμφερείς κατηγορίες - γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι γι’ αμφότερες τις συμβάσεις ο Δήμος απευθύνθηκε στον ίδιο προμηθευτή/πάροχο υπηρεσιών - η δε προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, αθροιζόμενη, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Όμως, τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν εν προκειμένω με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά ενόψει του διαφορετικού είδους των συμβάσεων αυτών - προμήθειας η μεν, παροχής γενικών υπηρεσιών η δε - πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, θεώρησαν ότι αυτές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες. Συνεπώς, τα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν, λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018

Με τα δεδομένα αυτά η διαφωνία της Επιτρόπου προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι, ανεξαρτήτως του εάν το αντικείμενο των επίμαχων συμβάσεων αφορά στην κατασκευή όμοιων ή ομοειδών έργων, δεν στοιχειοθετείται στην προκειμένη περίπτωση κατάτμηση, δοθέντος ότι το άθροισμα αυτών που ανέρχεται στα 14.500,00 ευρώ δεν υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 20.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή, κατ’ άρθρο 118 του ν.4412/ 2016, η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Κατά συνέπεια, εφόσον η δεν προβάλλονται άλλοι λόγοι μη νομιμότητας ή κανονικότητας των δαπανών, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Αμοιβή δασολόγου/περιβαλλοντολόγου για την καταγραφή και αξιολόγηση αστικού πρασίνου...Ενόψει αυτών, μη νομίμως ο Δήμαρχος ... ανέθεσε απευθείας τις ως άνω υπηρεσίες στον φερόμενο ως δικαιούχο του εντάλματος, χωρίς τη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης, όπως επιβάλλεται από το άρθρο 118 παρ. 5 και 6 του ν.4412/2016. Δοθέντος, όμως, ότι οι επίμαχες υπηρεσίες ρητά χαρακτηρίστηκαν ως «εργασία» κατά τη διαδικασία ανάληψης της σχετικής δαπάνης, πεπλανημένα, πλην συγγνωστά, εκλήφθηκε ότι ήταν επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους χωρίς την τήρηση της προαναφερόμενης νόμιμης διαδικασίας. Εντούτοις, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί, διότι η εντελ-λόμενη με αυτό δαπάνη είναι μη κανονική, αφού, ως αποσκοπούσα στην ανάδειξη του αστικού πρασίνου, θα έπρεπε να βαρύνει της πιστώσεις της υπηρεσίας πρασίνου, ήτοι του Κ.Α. 358113.