Εκτέλεση ερευνητικών εργασιών:..Με δεδομένα αυτά, οι μεν ερευνητικές εργασίες υπεδάφους στην περιοχή ... με σκοπό την αποκατάσταση του δομήματός της, εντάσσονται στην κατηγορία των εδαφολογικών μελετών, οι δε ερευνητικές εργασίες δομήματος με σκοπό την αποκατάσταση του θεάτρου ... στην ... της ... σε εκείνη των αρχιτεκτονικών/στατικών μελετών. Συνεπώς, αμφότερες οι συμβάσεις αφορούν μελέτες που, ως εκ της εξειδικευμένης τους φύσης, ο Δήμος δεν μπορεί να εκτελέσει με ίδια μέσα και προσωπικό, ενώ για την απευθείας ανάθεσή τους έπρεπε να προηγηθεί ηλεκτρονική κλήρωση. Πλην όμως, τα αρμόδια δημοτικά όργανα χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, εσφαλμένα υπέλαβαν ότι για την απευθείας ανάθεσή τους δεν απαιτείτο να τηρηθεί η προαναφερθείσα διαδικασία κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Πρ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 262/2019).Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες αλλά τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης των οργάνων του Δήμου, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Εκτέλεση εργασιών..Με αυτά τα δεδομένα προέχων χαρακτήρας της συναφθείσας σύμβασης είναι αυτός των υπηρεσιών/εργασιών και δεν πρόκειται για σύμβαση έργου κατά τους ορισμούς του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, διότι: α) Οι εργασίες υπό στοιχεία 2 και 8 που αναφέρονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Β΄ του ν. 4412/2016 και χαρακτηρίζονται, ως εκ τούτου, «δημόσια έργα» κατά την έννοια του νόμου, αποτελούν ήσσον τμήμα του συνόλου των εργασιών που ανατέθηκαν με την κρινόμενη σύμβαση, ήτοι πρόκειται για δύο ομάδες εργασιών επί συνόλου οκτώ ομάδων, ενώ το άθροισμα του προϋπολογισμού τους (6.400, 00 ευρώ) ανέρχεται σε ποσοστό 32% επί του συνολικού προϋπολογισμού των εργασιών (19.950,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.). β) Οι λοιπές εργασίες, που αφορούν κυρίως σε τμηματικές παρεμβάσεις στους εξωτερικούς χώρους των κτιρίων και σε χώρους πέριξ αυτών, είναι συνήθεις και δεν απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μεθόδους ούτε εξειδικευμένο προσωπικό για τη διεκπεραίωσή τους, όπως άλλωστε καταδεικνύει εν προκειμένω η ύπαρξη μιας απλής τεχνικής περιγραφής των προς εκτέλεση εργασιών, χωρίς ειδική τεχνική μελέτη (πρβλ. Ε.Σ. Ε΄ Κλιμ. 56/2017). Επομένως ο Δήμος δεν υποχρεούνταν να τηρήσει στην προκειμένη περίπτωση τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016 για τις απευθείας αναθέσεις των δημοσίων έργων.

Αμοιβή εργασιών καθαρισμού ρεμάτων και μίσθωσης μηχανημάτων​: Με δεδομένα αυτά, το αντικείμενο των ελεγχόμενων «εργασιών καθαρισμού ρεμάτων» δεν είναι ομοειδές με το αντικείμενο των λοιπών άνω αναφερόμενων εργασιών και ως εκ τούτου, ενόψει το ότι το συνολικό ποσό τους δεν υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., νομίμως αυτές ανατέθηκαν απευθείας, σύμφωνα με το άρθρο 118 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, οι εν λόγω συμβάσεις, που αποσκοπούν στον καθαρισμό τμημάτων των πέντε, συνολικά, ρεμάτων της περιοχής στη Δ.Ε. Αν. ..., περιλαμβάνουν πρωτίστως εργασίες απομάκρυνσης φερτών υλικών, μπαζών και απορριμμάτων, εργασίες οι οποίες δεν παρουσιάζουν ομοιότητα με όσες έχουν ανατεθεί με τις λοιπές συμβάσεις. Εξάλλου, σύμφωνα με τη σχετική τεχνική περιγραφή, για την άρτια εκτέλεση των συμβάσεων αυτών απαιτείται η χρήση φορτωτή και διαξονικού ανατρεπόμενου φορτηγού, ήτοι μηχανημάτων διάφορων από αυτά που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των αναθέσεων που αφορούν στον καθαρισμό της φυτικής βλάστησης στο δημοτικό οδικό δίκτυο και στη συντήρηση των αγροτικών οδών, στις τεχνικές περιγραφές των οποίων δεν ορίζονται συγκεκριμένα μηχανήματα για την εκτέλεσή τους. Επιπλέον, οι επίμαχες συμβάσεις εκτέλεσης εργασιών καθαρισμού των ρεμάτων δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ομοειδείς με τη σύμβαση μίσθωσης μηχανημάτων ειδικού τύπου εκσκαφέα για την προετοιμασία του Δήμου ενόψει της χειμερινής περιόδου, δεδομένου ότι οι πρώτες αφορούν στην παροχή υπηρεσιών, ενώ η τελευταία στην προμήθεια αγαθών και, περαιτέρω, από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι η μίσθωση του ερπυστριοφόρου περιστροφικού εκσκαφέα και του τροχοφόρου περιστροφικού εκσκαφέα θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες καθαρισμού των συγκεκριμένων ρεμάτων. Επομένως, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως μερικότερα τμήματα ενιαίας εργασίας, ώστε να αποτελούν προϊόντα μη νόμιμης κατάτμησης. Ως εκ τούτου, οι επίμαχες συμβάσεις έχουν ανατεθεί νομίμως. Κατ’ ακολουθία, οι εντελλόμενες δαπάνες, ως ερειδόμενες σε νομίμως συναφθείσες συμβάσεις, είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.

ΜΕΙΚΤΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.Αντιπλημμυρικά έργα...ζητείται η αναθεώρηση της 1543/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω, οι αναφερόμενες εργασίες στην ομάδα Β και στις υποομάδες Α1 έως Α4 της ομάδας Α του προϋπολογισμού της μελέτης της συμβάσεως (ειδικώς οι εργασίες των υποομάδων Α1 και Α2 αναφέρονται σε εργασίες χωματουργικές και βυθοκόρησης με λήψη υψομετρικών και βυθομετρικών στοιχείων) εμπίπτουν στην έννοια των εργασιών συντηρήσεως αντιπλημμυρικών έργων, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α του ν. 4412/2016 (βλ. και Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ). Περαιτέρω, η ελεγχόμενη σύμβαση περιλαμβάνει και παροχή υπηρεσιών (βλ. λοιπές υποομάδες της Ομάδας Α του προϋπολογισμού της μελέτης) καθώς και προμήθεια αγαθών (τσιμεντοσωλήνες). Συνεπώς, αποτελεί μεικτή σύμβαση «έργων», υπηρεσιών και προμήθειας, κύριο δε αντικείμενο αυτής αποτελούν οι εργασίες του Παραρτήματος ΙΙ του Προσαρτήματος Α του ν. 4412/2016, οι οποίες, πέραν του ότι καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού της συμβάσεως, αποτελούν τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο διαρθρώνεται η σύμβαση, ως εξυπηρετούσες τον επιδιωκόμενο από αυτήν σκοπό, ήτοι τη συντήρηση ή και αποκατάσταση των ήδη υφιστάμενων αντιπλημμυρικών έργων της Ν.Ε. ..., στο πλαίσιο δε αυτό οι προβλεπόμενες υπηρεσίες και προμήθειες έχουν λειτουργία παρακολουθηματική των εν λόγω εργασιών. Κατόπιν αυτών, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την Επίτροπο, ορθώς δημοπρατήθηκε η εν λόγω σύμβαση ως σύμβαση «έργων» κάτω των ορίων του ν. 4412/2016 και ζητήθηκε να συμμετάσχουν στον οικείο διαγωνισμό μόνον εργοληπτικές επιχειρήσεις, ενόψει της φύσης των προς ανάθεση εργασιών.Αναθεωρεί την 1543/2019 απόφαση του VI Τμήματος.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-Κοπή – καθαρισμός βλάστησης ερεισμάτων και νησίδων :Κατόπιν τούτων, μη νομίμως εφαρμόσθηκαν για την ανάθεση των εν λόγω εργασιών οι διατάξεις του ν. 4412/2016 που αφορούν στην ανάθεση δημοσίων έργων, με συνέπεια στη διακήρυξη και στο σχέδιο συμβάσεως να έχουν συμπεριληφθεί όροι οι οποίοι δεν προσήκουν στη διαδικασία αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας. Ειδικότερα, κατά παράβαση των αρχών της ισότητας και της ελεύθερης ανάπτυξης ανταγωνισμού, το δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό περιορίσθηκε μόνο σε εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες που δραστηριοποιούνται σε έργα κατηγορίας ΠΡΑΣΙΝΟΥ, ενώ, επίσης, μη νομίμως επιβαρύνθηκε ο προϋπολογισμός του διαγωνισμού και η σχετικώς συναφθείσα σύμβαση με δαπάνες για γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος (Γ.Ε. & Ο.Ε.), απρόβλεπτα και αναθεώρηση (πρβλ. Ελ.Συν. VI Tμ. 43/2018, Ζ΄ Κλιμ. 116/2018, Ε΄ Κλιμ. 382, 56/2017). β) Περαιτέρω, όσον αφορά το δεύτερο λόγο διαφωνίας του Αναπληρωτή Επιτρόπου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι περιλαμβανόμενες στο αντικείμενο της επίμαχης, 5/11.9.2017 συμβάσεως, εργασίες καθαρισμού των νησίδων και των ερεισμάτων του Εθνικού Οδικού Δικτύου από απορρίμματα, ως αφορώσες την αποφυγή της υποβάθμισης του Εθνικού Οδικού Δικτύου και τη διασφάλιση της ασφαλούς χρήσεως αυτού, εμπίπτουν στις αρμοδιότητες και τα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων των Διευθύνσεων Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας και των οικείων Περιφερειακών Ενοτήτων γεγονός, άλλωστε, που συνομολογείται και από την ίδια την Περιφέρεια (βλ. το 62724/1560/19.4.2018 έγγραφο του Αναπληρωτή Προϊσταμένου της Διευθύνσεως Τεχνικών Έργων αυτής). Περαιτέρω, δε, κατά την κρίση του Κλιμακίου, δεν αποδείχθηκε από την Περιφέρεια, η οποία έχει και το σχετικό βάρος αποδείξεως, ότι το υπηρετούν στις Διευθύνσεις Τεχνικών Έργων της Έδρας και των οικείων Περιφερειακών Ενοτήτων, προσωπικό δεν επαρκούσε για την εκτέλεση των ανατεθεισών εργασιών. Ειδικότερα, δεν διευκρινίσθηκε από την Περιφέρεια ο ακριβής αριθμός Τεχνικών και Εργατών/Βοηθητικού Προσωπικού, που απασχολούνται στις οικείες Περιφερειακές Ενότητες, οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών καθαρισμού, ούτε επίσης προκύπτει ο ακριβής αριθμός των ΤΕ Τεχνολόγων Γεωπονίας, οι οποίοι θα μπορούσαν, επίσης, να απασχοληθούν στις ανατεθείσες εργασίες κλαδέματος και συντηρήσεως πρασίνου. Επιπλέον, δεν διευκρινίσθηκαν οι λόγοι για τους οποίους οι ήδη υπηρετούντες στις εν λόγω Περιφερειακές Ενότητες οδηγοί και χειριστές μηχανημάτων δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτέλεση των ανατεθεισών εργασιών. Κατόπιν τούτων, και δοθέντος ότι τουλάχιστον στη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της έδρας της Περιφέρειας απασχολείται ικανός αριθμός ΔΕ Τεχνικών (7) και ΔΕ Οδηγών (9), κατά την κρίση του Κλιμακίου, δεν προκύπτει έλλειψη προσωπικού σε τέτοια έκταση, ώστε να δικαιολογείται η ανάθεση των επίμαχων εργασιών σε τρίτο. Σε κάθε, δε, περίπτωση, δεν προκύπτει ότι η Περιφέρεια έχει προβεί σε όλες τις απαιτούμενες νόμιμες ενέργειες για τη στελέχωση των Υπηρεσιών της με το κατάλληλο προσωπικό, πλην όμως οι προσπάθειες αυτές δεν τελεσφόρησαν για λόγους που δεν ανάγονται σε δική της υπαιτιότητα. Κατόπιν τούτων, κρίνεται βάσιμος και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας του Αναπληρωτή Επιτρόπου.

Ασφαλιστικοί Οργανισμοί. Δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών. Συμβάσεις εκτέλεσης έργων ή εργασιών από Τράπεζα ή θυγατρική εταιρεία αυτής.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
α) Οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης, οι οποίοι εποπτεύονται από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, προκειμένου να αναθέσουν σε Τράπεζες ή σε θυγατρικές εταιρείες των Τραπεζών αυτών τα έργα και τις εργασίες, που απαριθμούνται στο άρθρο 44 παρ.1 του Ν 2676/1999, πρέπει να τηρήσουν τις σχετικές διαδικασίες, που προβλέπονται από το ΠΔ 346/98, οσάκις το προϋπολογιζόμενο ύψος των εν λόγω έργων και εργασιών είναι ίσο ή μεγαλύτερο του ποσού των 200.000 μονάδων ΕΥΡΩ, εκτός ΦΠΑ ενώ, οσάκις το ύψος των έργων και των εργασιών είναι μικρότερο από το ποσό αυτό, πρέπει να τηρήσουν τις διαδικασίες που προβλέπουν οι αναλογικά εφαρμοζόμενες διατάξεις του Ν 2286/95 και του ΠΔ 394/96. β) Οι Τράπεζες ή οι θυγατρικές εταιρείες, στις οποίες θα ανατεθούν τα ως είρηται έργα και εργασίες, δεν υπόκεινται στην τήρηση των διαδικασιών του ΠΔ 715/1979, αναφορικά με την εκπλήρωση του έργου που τους ανατέθηκε για την διενέργεια αγοραπωλησιών, μισθώσεων και εκμισθώσεων ακινήτων και εν γένει για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των ειρημένων Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης.

Αντικαταστάσεις, επισκευές δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, ομβρίων υδάτων.(...)	Με τα δεδομένα αυτά και κατόπιν αντικειμενικής εκτίμησης του συνόλου των ποιοτικών χαρακτηριστικών της σύμβασης, όπως περιγράφονται στο τιμολόγιο δημοπράτησης και στην τεχνική περιγραφή, πρόκειται για μεικτή σύμβαση εκτέλεσης τεχνικών εργασιών και υπηρεσιών, με προέχοντα χαρακτήρα αυτόν της σύμβασης έργου. Και τούτο διότι το κύριο αντικείμενο της σύμβασης αποσκοπεί στην επισκευή και αντικατάσταση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης ομβρίων υδάτων της αρμοδιότητας της Δ.Ε.Υ.Α. Γρεβενών, μέσα από μια σειρά από εντοπισμένες, άγνωστες εκ των προτέρων, επιμέρους παρεμβάσεις. Οι εν λόγω παρεμβάσεις περιλαμβάνουν αφενός την εκτέλεση υδραυλικών έργων και έργων οδοποιίας, οι οποίες συντελούν στην επίτευξη του επιδιωκόμενου αυτοτελούς λειτουργικά και τεχνικά αποτελέσματος μέσω της αντιμετώπισης των εκάστοτε βλαβών και αντικατάστασης των δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης ομβρίων υδάτων, και αφετέρου την εκτέλεση ενός συνόλου επιμέρους εργασιών με παρεπόμενο χαρακτήρα, ως αναγκαίο συμπλήρωμα του έργου, εντασσόμενες στο ενιαίο σύνολο των εργασιών που προϋποθέτει η παραγωγή του. Οι ως άνω προβλεπόμενες στα τεύχη της ελεγχόμενης σύμβασης (διακήρυξη, τεχνική περιγραφή-μελέτη, γενική και ειδική συγγραφή υποχρεώσεων) υδραυλικές και οικοδομικές εργασίες συνιστούν εξειδικευμένες εργασίες που αποσκοπούν στην αναβάθμιση και στον εν γένει εκσυγχρονισμό του δικτύου ύδρευσης, ενώ για την εκτέλεσή τους απαιτείται πλήρης εργοταξιακή ανάπτυξη και επίβλεψη από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό για την ορθή εκτέλεση και εφαρμογή της μελέτης. Εν προκειμένω δε, κύριο χαρακτηριστικό της σύμβασης είναι η εκτέλεση επιμέρους εργασιών άμεσης επέμβασης αποκατάστασης βλαβών και προβλημάτων που θα ανακύπτουν στο δίκτυο ύδρευσης, αποχέτευσης ομβρίων υδάτων, ήτοι εργασιών αποκατάστασης, επισκευής και συντήρησης, που δεν είναι εκ των προτέρων, κατά την ανάθεση του έργου, γνωστές και προσδιορισμένες και οι οποίες δεν κατατείνουν στην εκτέλεση ενός και μόνου αυτοτελούς έργου, με ενιαία οικονομική ή τεχνική λειτουργία, αλλά συνιστούν περισσότερα, μικρότερα έργα. Ουσιαστικά δηλαδή πρόκειται για σποραδικές και μεμονωμένες επεμβάσεις του αναδόχου για την αντιμετώπιση μελλοντικών πιθανών και απρόβλεπτων προβλημάτων, κατόπιν εντολής της αναθέτουσας αρχής, ενώ επειδή δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν επακριβώς ο τόπος, το αντικείμενο και η ποσότητα των απαιτούμενων επεμβάσεων, επιτρεπτώς ανατίθεται το εν λόγω έργο παρά την έλλειψη του στοιχείου του προσδιορισμού συγκεκριμένων εργασιών σε συγκεκριμένες θέσεις του δικτύου, οι οποίες προσδιορίζονται εκ των υστέρων από την αναθέτουσα αρχή.	(...)Δέχεται την προσφυγή.Ανακαλεί την 8/2025 πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Καθαρισμός τάφρων...Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα:Το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη, τα οποία συνομολογούνται και από την αιτούσα, αφορά κατά κύριο λόγο σε εργασίες συντήρησης Πρασίνου (κοπή κλάδων δέντρων, βοτάνισμα, κοπή και απομάκρυνση ξυλωδών φυτών κλπ) στο οδικό δίκτυο της Π.Ε. Ευβοίας, αφού οι εργασίες αυτές αποτελούν τον κύριο άξονα γύρω από τον οποίο διαρθρώνεται όλη η σύμβαση.  Αντιθέτως, οι ζητούμενες χωματουργικές εργασίες (διάνοιξη, καθαρισμός και μόρφωση τάφρων), είναι μικρής συγκριτικά έκτασης και οικονομικής αξίας, και έχουν παρεπόμενο χαρακτήρα, επομένως, δεν δύνανται να προσδιορίσουν τον χαρακτήρα της σύμβασης.Οι ανωτέρω περιγραφόμενες εργασίες συντήρησης Πρασίνου δεν περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, και δεν συνιστούν το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ούτε το αποτέλεσμα εργασιών μηχανικού το οποίο επαρκεί αυτό καθαυτό για την εκπλήρωση μίας οικονομικής ή τεχνικής λειτουργίας, ενώ δεν έχει συνταχθεί ειδική τεχνική μελέτη μηχανικού για την εκτέλεσή τους.  Ως εκ τούτου, δεν συνιστούν έργο, κατά την έννοια του νόμου, αλλά παροχή υπηρεσιών, για τις οποίες, ακόμη και αν η εκτέλεσή τους πρέπει να πληροί τις οριζόμενες στη διακήρυξη τεχνικές προδιαγραφές (ΕΤΕΠ), εντούτοις δεν απαιτεί την τεχνική εξειδίκευση εργολήπτη δημοσίων έργων. Άλλωστε, και ο κωδικός του ενιαίου συστήματος ταξινόμησης που χρησιμοποιήθηκε στη διακήρυξη, για την περιγραφή των ζητούμενων εργασιών (CPV 45112710-5 εργασίες διαμόρφωσης τοπίου για χώρους πρασίνου), παρότι αφορά σε έργο, εντούτοις είναι προφανώς ακατάλληλος και δεν αντιστοιχεί πράγματι στις ζητούμενες εργασίες.  Επιπλέον, αβασίμως προβάλλεται, με επιχείρημα από τη διατύπωση της σχετικής διάταξης και με αναφορά στο Περιγραφικό Τιμολόγιο Εργασιών Έργων Πρασίνου, ότι οι εργασίες συντήρησης πρασίνου συνιστούν πλέον εξ ορισμού «έργο».  Και τούτο, διότι, ανεξαρτήτως του ότι ο Έλληνας νομοθέτης δεν θα μπορούσε να γενικεύσει σε τέτοιο βαθμό την έννοια του έργου περιλαμβάνοντας σε αυτήν συλλήβδην δραστηριότητες που συνιστούν υπηρεσίες κατά το ευρωπαϊκό δίκαιο και αδρανοποιώντας έτσι υποχρεώσεις που επιβάλλονται από την ενωσιακή νομοθεσία για τη δημοπράτηση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών (δημοσιεύσεις, καλούμενες επιχειρήσεις κλπ), σε κάθε περίπτωση, κατά τη σαφή διατύπωση του νόμου ο χαρακτηρισμός ως «έργου» μιας σύμβασης που περιλαμβάνει εργασίες της κατηγορίας πρασίνου, αποκλειστικά ή εντασσόμενες σε μια μεγαλύτερη κατασκευή (χαρακτηρισμός που έχει ως συνέπεια την υποχρεωτική εφαρμογή του αντίστοιχου Περιγραφικού Τιμολογίου), συναρτάται από τη συνδρομή των ανωτέρω αναφερομένων ουσιαστικών προϋποθέσεωνΕνόψει των ανωτέρω, εφόσον η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία  έχει ως αντικείμενο την ανάθεση παροχής υπηρεσιών και όχι την εκτέλεση δημοσίου έργου και ενόψει του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της,   μη νομίμως δεν τηρήθηκαν εν προκειμένω οι απαιτούμενες διατυπώσεις δημοσιότητας σε ενωσιακό επίπεδο απορριπτομένων ως αβάσιμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών. Επιπλέον, μη νομίμως και κατά παράβαση των αρχών του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού περιορίσθηκε ο κύκλος των δικαιούμενων συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις που  δραστηριοποιούνται σε έργα κατηγορίας πρασίνου τάξης Α2 και άνω του ΜΕΕΠ, δοθέντος ότι, ανεξαρτήτως της συμμετοχής ή μη ικανού αριθμού ενδιαφερομένων από την κατηγορία αυτή, εντούτοις αποκλείστηκαν επιχειρήσεις που δεν είναι εγγεγραμμένες στο άνω Μητρώο, αλλά ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα συναφή με το αντικείμενο των ζητούμενων υπηρεσιών.  Περαιτέρω, μη νομίμως προβλέπονται δαπάνες για Γενικά Έξοδα και Εργολαβικό Όφελος, απρόβλεπτα και αναθεώρηση, χωρίς η πλημμέλεια αυτή να αίρεται από το γεγονός ότι τέτοιου είδους δαπάνες θα ενσωματώνονταν, έστω και μερικώς, στην προσφορά των διαγωνιζομένων, σε περίπτωση δημοπράτησης των κρίσιμων εργασιών ως υπηρεσιών.  Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη αφενός μεν ότι η έννοια των κρίσιμων διατάξεων είναι σαφής και στηρίζεται σε πάγια νομολογία, αφετέρου δε ότι το κρίσιμο νομικό ζήτημα έχει ερμηνευτεί κατά όμοιο τρόπο σε υπόθεση που αφορούσε την ίδια Περιφέρεια (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI 43/2018), ο ισχυρισμός της τελευταίας περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της πρέπει να απορριφθεί.

ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΣ:Αίτηση ακύρωσης της 11/2012 πράξης του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ, οι από 29.7.2005, 7.10.2006 και 22.3.2006 συμβάσεις προμηθειών ισχύουν από της υπογραφής τους και δεν δύνανται, ως διοικητικές συμβάσεις, να ανατρέξουν στο παρελθόν και να καταλάβουν χρονικό διάστημα προγενέστερο της υπογραφής τους, ούτε άλλωστε προκύπτει κάποια κατ’ εξαίρεση δυνατότητα αναδρομικής ισχύος τους. Επομένως, για το λόγο αυτό οι επίμαχες δαπάνες προμήθειας καυσίμων, συνολικού ποσού 8.453,08 ευρώ, είναι μη νόμιμες. Περαιτέρω, όμως, το Τμήμα κρίνει ότι οι εν λόγω δαπάνες, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των νομιμοποιητικών διατάξεων του άρθρου 34 του ν. 3801/2009, δοθέντος ότι : α) αφορούν σε προμήθεια αγαθών, β) τα οικεία χρηματικά εντάλματα έχουν εξοφληθεί, γ) βεβαιώνεται αρμοδίως η εκτέλεση του αντικειμένου για το οποίο εχώρησε η καταβολή τους (βλ. τα οικεία πρωτόκολλα παραλαβής της επιτροπής παραλαβής προμηθειών Ο.Τ.Α.) και δ) οι σχετικές γενεσιουργές αυτών (δαπανών) πράξεις έχουν κριθεί νόμιμες με τις 1174/15.2.2006, 10144/9.11.2006, 2634 και 2635/29.3.2006 αποφάσεις της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Επομένως, εφόσον οι ως άνω δαπάνες έχουν νομιμοποιηθεί κατ’ εφαρμογή των προαναφερόμενων διατάξεων, ο επίδικος καταλογισμός σε βάρος των εκκαλούντων απώλεσε το νόμιμο έρεισμά του.(...)Ακυρώνει την 11/2012 πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ......

Προγραμματικές Συμβάσεις. Για να συναφθεί έγκυρη προγραμματική σύμβαση μεταξύ Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Ν.Π.Δ.Δ. θα πρέπει ο επιδιωκόμενος με την σύμβαση σκοπός να είναι σχετικός με τον, σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπό του Ν.Π.Δ.Δ.«….Πρέπει να θεωρείται επίσης αυτονόητο ότι ο Θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων νομοθετήθηκε για την εξοικονόμηση και όχι για την διάθεση πόρων, πράγμα που σημαίνει ότι οι προγραμματικές συμβάσεις δεν είναι χρηματοδοτικός μηχανισμός…» « …Περαιτέρω η προγραμματική σύμβαση δεν μπορεί να λειτουργεί ως μηχανισμός απ΄ευθείας αναθέσεως έργων, προμηθειών, εργασιών κλπ..».