Παροχή υπηρεσιών...Εκ των ανωτέρω έπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων και ως εκ τούτου νομίμως επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., αφού η «..... (ΟΤΑ)» δεν συμπεριλαμβάνεται στους φορείς που απαλλάσσονται από τον Φ.Π.Α. (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. VΙΙ Τμ. 104,106/2010, V Τμ. 16/2005). Η διαπίστωση, εξάλλου, αυτή δεν αίρεται από το γεγονός ότι η ως άνω εταιρεία, η οποία λειτουργεί ως ΦΟ.Δ.Σ.Α., μπορεί να μετέχει σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 30 του ν. 3536/2007, 1 παρ. 2 της Κ.Υ.Α. 2527/2009 και 246 παρ. 3 του ν. 4555/2018 ως αντισυμβαλλόμενο μέρος σε προγραμματικές συμβάσεις για την ανάθεση, μεταξύ άλλων της συλλογής και μεταφοράς αστικών αποβλήτων, καθόσον αυτονόητη προϋπόθεση είναι η συναπτόμενη σύμβαση να φέρει ως εκ του αντικειμένου της και του σκοπού της τα χαρακτηριστικά προγραμματικής, χωρίς να αρκεί προς τούτο ότι η εταιρεία συμβάλλεται με κάποιον από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 100 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Επίσης δεν ασκεί επιρροή εν προκειμένω ότι η ... Α.Ε. (Ο.Τ.Α.) έχει κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, αφού το επίμαχο σχέδιο χαρακτηρίζεται ως σχέδιο δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας, ανεξάρτητα από το εάν ο αντισυμβαλλόμενος της αναθέτουσας αρχής φορέας ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, εάν διαθέτει την οργανωτική δομή επιχείρησης, αν προσδοκά το κέρδος ή εάν δραστηριοποιείται σε τακτική βάση στην αγορά (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 2007/2014, VI Τμ. 845/2018, 3582/2015, VII Τμ. Πρ. 45/2018). Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν αναδείχθηκε άλλος διακωλυτικός λόγος υπογραφής της οικείας σύμβασης, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 40/2019 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ....

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/121/2020

Προγραμματικές Συμβάσεις.(..) ζητείται η ανάκληση της 266/2016 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΣΔΣΑ) του ....και των Δήμων – μελών του, (..) Το Κλιμάκιο κατέληξε στην κρίση του αυτή με την ακόλουθη αιτιολογία: α) η προγραμματική σύμβαση δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα, δοθέντος ότι αφορά στον καθορισμό του τρόπου χρηματοδότησης και εν γένει λειτουργίας του εισπρακτικού μηχανισμού μεταξύ των ωφελούμενων Δήμων για την υλοποίηση της εμπίπτουσας στις αρμοδιότητες των Φορέων Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (Φο.Σ.Δ.Α.) του ....υπηρεσίας διαχείρισης στερεών αποβλήτων, κατά παράβαση των διατάξεων που αφορούν στον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α. β) Η δυνατότητα σύναψης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ΟΤΑ και των Φο.Σ.Δ.Α. δεν έχει την έννοια ότι οι εξυπηρετούμενοι Δήμοι -μέλη του Φο.Σ.Δ.Α. δύνανται να χρηματοδοτούν απευθείας, μέσω των προϋπολογισμών τους, την ανάθεση των υπηρεσιών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, πέραν της υποχρεωτικής ετησίας εισφοράς που καταβάλλουν αυτοί στον Φο.Σ.Δ.Α., διότι αυτό θα είχε ως συνέπεια την μετατροπή του θεσμού της προγραμματικής σύμβασης σε εργαλείο παράκαμψης και καταστρατήγησης των διατάξεων για την τιμολογιακή πολιτική των Φο.Σ.Δ.Α. και γ) η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν δύναται να θεωρηθεί ως τροποποίηση των όρων της ήδη υπαχθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο του παρόντος Κλιμακίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Σ.Δ.Σ.Α. του ....και του Δήμου ... (πράξη 259/2015 Ζ Κλιμακίου), αφού οι αντισυμβαλλόμενοι του Σ.Δ.Σ.Α. στις ως άνω δύο περιπτώσεις δεν ταυτίζονται.(..) 7. Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα αποφαίνεται ότι: Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων είναι αρμόδιοι στο πλαίσιο του Εθνικού αλλά και των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων κάθε Διαχειριστικής Ενότητας ή περισσότερων διαχειριστικών ενοτήτων. (..)Όμως οι Δήμοι έχουν «οιονεί συντρέχουσα αρμοδιότητα» με την αρμοδιότητα των Φο.Σ.Δ.Α. για την ως άνω περιγραφόμενη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την οποία ασκούν μόνο κατ’ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, ...Ακολούθως, οι Φο.Σ.Δ.Α. μπορούν να συμβάλλονται με Δήμους ως κύρια συμβαλλόμενα μέρη σε προγραμματικές συμβάσεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010. (..) Στην προκειμένη υπόθεση, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα :α) Ο τρόπος χρηματοδότησης της ενδιάμεσης λύσης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων του ....έχει ήδη εγκριθεί με την 259/2015 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,β) Η παρούσα σύμβαση, λειτουργεί ως εκτελεστική της αρχικής προγραμματικής σύμβασης, με την οποία προσδιορίζεται, με ειδικότερο τρόπο, ο τρόπος κατανομής του βάρους της χρηματοδότησης του έργου, ο οποίος, λόγω της ιδιαιτερότητας της περίπτωσης αυτής, δεν ήταν δυνατόν να καθοριστεί με την αρχική προγραμματική σύμβαση. Σε κάθε περίπτωση, ο προϋπολογισμός της παρούσας σύμβασης ταυτίζεται με το εργολαβικό αντάλλαγμα, το οποίο θα καταβληθεί στην ... Α.Ε., η οποία αναδείχθηκε μειοδότρια για την εκτέλεση του υπό κρίση έργου. γ) δεν καταστρατηγήθηκαν οι διατάξεις περί τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α., όπως εσφαλμένα έκρινε το Κλιμάκιο, αφού οι διατάξεις αυτές προϋποθέτουν ότι ο Φο.Σ.Δ.Α. θα έχει συσταθεί, θα λειτουργεί και θα ασκεί τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί....γ) Εσφαλμένα το Κλιμάκιο έκρινε ότι η χρηματοδότηση του έργου αυτού γίνεται, μέσω της προγραμματικής σύμβασης, απευθείας από τους προϋπολογισμούς των Δήμων δοθέντος ότι, η χρηματοδότηση θα γίνει από τον προϋπολογισμό του Φο.Σ.Δ.Α. και θα καλυφθεί με χρήματα που θα δοθούν από τους Δήμους με έσοδα από τα ανταποδοτικά τους τέλη και αν αυτά δεν επαρκούν, δύνανται να διατεθούν έσοδα από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, υπό την προϋπόθεση ότι σχετικό αίτημα του Φο.Σ.Δ.Α θα εγκριθεί από τον Υπουργό Εσωτερικών.(..)Ανακαλεί την 266/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προγραμματική σύμβαση:..Με δεδομένα τα ανωτέρω γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Δοθέντος ότι είναι επιτρεπτή η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. και Φο.Δ.Σ.Α. για την ανάθεση στον τελευταίο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων, νομίμως συνάφθηκε εν προκειμένω η από 17.3.2017 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου … και της …. με αντικείμενο όχι μεν την εξ ολοκλήρου ανάθεση των εργασιών αυτών -σε σχέση με τα απόβλητα συσκευασίας- στη ..., αλλά τις επιμέρους ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να είναι σε θέση ο Δήμος να εκτελέσει τις εν λόγω εργασίες. Νομίμως, συνεπώς, προβλέφθηκε και η κάλυψη του αναφυόμενου στο πλαίσιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης διοικητικού κόστους των παρεχόμενων από τη …. υπηρεσιών, χωρίς τούτο να συνιστά παραβίαση των όρων της προηγουμένως συναφθείσας εξαετούς σύμβασης συνεργασίας μεταξύ του Δήμου …, της …. και της .., εφόσον, άλλωστε, στο κείμενο αυτής γινόταν μνεία ότι ο Δήμος επρόκειτο να αναλάβει το σύνολο των δαπανών που θα ανέκυπταν στο πλαίσιο εκτέλεσης από μέρους του των εργασιών συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων συσκευασίας. Η δε προβλεπόμενη από την άνω προγραμματική σύμβαση προκαταβολή του 30% του συνολικού κόστους αυτής, δεν αντίκειται στο νόμο. Και τούτου διότι με το άρθρο 100 παρ. 2α. του ν. 3852/2010 δεν ορίζεται, ως μοναδικός επιτρεπόμενος τρόπος εκπλήρωσης των αναλαμβανόμενων οικονομικών υποχρεώσεων των μερών, η εφάπαξ καταβολή των οφειλόμενων ποσών με την ολοκλήρωση του αντικειμένου της σύμβασης, επιτρεπομένης, ως εκ τούτου, της τμηματικής καταβολής τους, στην έννοια της οποίας εμπίπτει και η χορήγηση προκαταβολής. Εντούτοις, ο τρόπος προσδιορισμού του διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της …. για την εκτέλεση του αντικειμένου της συγκεκριμένης προγραμματικής σύμβασης, ήτοι σε σχέση με την εκτιμώμενη συνολική ποσότητα αστικών στερεών αποβλήτων που παράγει ο Δήμος, δεν είναι νόμιμος.(..)Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν δύναται να θεωρηθεί.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι : Α) Οι δράσεις οι οποίες αναφέρονται στην ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση αφορούν : α) στην εκπόνηση μιας σειράς μελετών για τη μείωση των αποβλήτων, τη διαχείριση των βιοαποδομήσιμων υλικών,..β) στην πρόληψη, μείωση και επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων..γ) στη διαχείριση προδιαλεγμένων/βιοαποδομίσημων αποβλήτων, με την πιλοτική τοποθέτηση κάδων συλλογής προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων σε επιλεγμένα σημεία του Δήμου,..δ) στην ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της ανακύκλωσης με την ενημέρωση και την βελτίωση των υποδομών με την εισαγωγή του μπλε κάδου,..Β) Από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν αποδεικνύεται ότι έχει μεταβιβασθεί στο Δήμο … η αρμοδιότητα για το κόμποστ των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων κήπων και πάρκων, καθόσον δεν προσκομίζεται η επικαλούμενη 5145/2.12.2010 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας …,Γ) Η διαχείριση των αποβλήτων (στην οποία περιλαμβάνεται και η μείωση του όγκου τους) καθώς και η ευαισθητοποίηση των δημοτών επιδιώκονται σε περιφερειακό επίπεδο με την εκπόνηση του ΠΕΣΔΑ από τον οικείο Περιφερειακό Σύνδεσμο ΦΟΔΣΑ και την έγκρισή του από το Περιφερειακό Συμβούλιο,..Δ) Οι αρμοδιότητες που δεν έχουν μεταφερθεί κατά τα ανωτέρω στις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας … δεν μετακυλύονται στους Δήμους, αλλά παραμένουν στον Περιφερειακό Σύνδεσμο ΦΟΔΣΑ …Ε) Το αντικείμενο που ανατίθεται με την ελεγχόμενη σύμβαση στο ΤΕΙ … δεν εμπίπτει στην έννοια του ερευνητικού προγράμματος και δεν συνιστά παραγωγή νέας γνώσης καθόσον ελλείπει ως προς αυτό το στοιχείο της πρωτοτυπίας...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανακλήσεως πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της, καθόσον ο Δήμος … δεν είχε την αρμοδιότητα συνάψεως της ελεγχόμενης συμβάσεως, η οποία δεν είναι προγραμματική, αλλά, δια μέσου αυτής, συγκαλύπτεται απευθείας ανάθεση (μελετών) χωρίς τη διεξαγωγή ανοικτού διαγωνισμού και χωρίς την επίκληση λόγων που δικαιολογούν την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία..Αποφαίνεται ότι η 18/2014 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό … δεν πρέπει να ανακληθεί.

Εκτέλεση εργασιών καθαρισμού κοινόχρηστων χώρων και απομάκρυνσης φερτών υλικών:Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι   η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου δεν εισηγήθηκε στην Επιτροπή Παραλαβής σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου πριν από την παραλαβή του συμβατικού αντικειμένου. Λόγω όμως του ότι, κατά τον χρόνο υπογραφής της σύμβασης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν είχαν προλάβει να εξοικειωθούν με τις διατάξεις του ν. 4412/2016, ο οποίος είχε τεθεί σε ισχύ μόλις τεσσερισήμισι μήνες πριν (στις 8.8.2016) και λαμβανομένου υπόψη ότι τελικά οι εργασίες παραλήφθηκαν οριστικά από την αρμόδια επιτροπή, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων. Εξάλλου, οι λοιποί λόγοι διαφωνίας είναι απορριπτέοι  ως αβάσιμοι, ο δεύτερος, διότι, με δεδομένο ότι η εκτέλεση της σύμβασης άρχισε μεν, αλλά δεν ολοκληρώθηκε εντός του 2016, αρμοδίως παραλήφθηκαν οι εκτελεσθείσες εργασίες από την επιτροπή παραλαβής που είχε συγκροτηθεί με την 365/14.10.2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής σε ετήσια βάση, ο τρίτος, διότι δεν αποδεικνύεται ότι, αν ως μονάδα μέτρησης δεν είχαν τεθεί  τα κυβικά μέτρα των υλικών που προβλεπόταν να εξαχθούν, αλλά τα τετραγωνικά μέτρα της περιοχής που πρόκειτο να καθαριστεί, το συμβατικό τίμημα θα ήταν μικρότερο, καθώς δεν είναι γνωστή η τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο που θα περιλαμβανόταν στην τεχνική έκθεση και ο τέταρτος, διότι αφενός η μεταφορά των υλικών από τους χώρους που καθαρίστηκαν σε κατάλληλες κοντινές περιοχές αναφέρεται απλώς διηγηματικά στην τεχνική έκθεση και δεν τιμολογήθηκε και αφετέρου η εναπόθεσή τους παραπλεύρως των χώρων που καθαρίστηκαν δε συνεπάγεται άνευ άλλου τινός, ακόμα και ενόψει χειμερινής περιόδου, ότι αυτά θα επιστρέψουν στους χώρους από τους οποίους είχαν απομακρυνθεί, με συνέπεια να χρειαστεί να επαναληφθούν οι εκτελεσθείσες εργασίες.

Αμοιβή για κλάδεμα δένδρων και αποκομιδή κλαδιών. Με τα δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και κανονική. Ειδικότερα όσον αφορά στον πρώτο λόγο διαφωνίας, από το 1118/23.4.2018 έγγραφο του Προέδρου του ΔΛΤ ... προκύπτει τόσο η ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών όσο και ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτών. Όσον αφορά στον δεύτερο λόγο διαφωνίας, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει μεν ότι η 16.3.2018 βεβαίωση καλής εκτέλεσης εργασιών της οικείας τριμελούς επιτροπής παραλαβής έχει εγκριθεί από το αρμόδιο όργανο του ΔΛΤ ..., ενόψει όμως του ότι το ΔΛΤ ... γνωρίζει τουλάχιστον από τις 20.4.2018 ότι οι εργασίες έχουν εκτελεστεί καλώς (το υποβληθέν στο ΔΛΤ στις 20.4.2018 9848/12.4.2018 έγγραφο του δημοτικού υπαλλήλου …, ο οποίος ενήργησε αυτοψία στην παραλιακή ζώνη ... μετά το πέρας των εν λόγω εργασιών) και δεν έχει απορρίψει την 16.3.2018 βεβαίωση καλής εκτέλεσης εργασιών της οικείας τριμελούς επιτροπής παραλαβής, η παραλαβή των υπηρεσιών θεωρείται ότι έχει συντελεστεί αυτοδίκαια. Τέλος, όσον αφορά στον τρίτο λόγο διαφωνίας, δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου ότι, εκτός από κλάδεμα, έλαβε χώρα και ολική κοπή δένδρων, περίπτωση κατά την οποία-σε αντίθεση με το κλάδεμα-θα απαιτείτο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 παρ. 2 περ. ζ΄ του ν. 4495/2017, έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας… Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Προγραμματική σύμβαση .(..)Με δεδομένα τα ανωτέρω πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Δοθέντος ότι είναι επιτρεπτή η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. και Φο.Δ.Σ.Α. για την ανάθεση στον τελευταίο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων, νομίμως συνήφθη εν προκειμένω η από 10.12.2015 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... και της .... με αντικείμενο όχι μεν την εξ ολοκλήρου ανάθεση των εργασιών αυτών -σε σχέση με τα απόβλητα συσκευασίας- στη ...., αλλά τις επιμέρους ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να είναι σε θέση ο Δήμος να εκτελέσει τις εν λόγω εργασίες. Νομίμως, συνεπώς, προβλέφθηκε και η κάλυψη του αναφυόμενου στο πλαίσιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης διοικητικού κόστους των παρεχόμενων από τη .... υπηρεσιών, χωρίς τούτο να συνιστά παραβίαση των όρων της προηγουμένως συναφθείσας εξαετούς σύμβασης συνεργασίας μεταξύ του Δήμου ..., της .... Α.Ε. και της .... Α.Α.Ε., εφόσον, άλλωστε, στο κείμενο αυτής γινόταν μνεία ότι ο Δήμος επρόκειτο να αναλάβει το σύνολο των δαπανών που θα ανέκυπταν στο πλαίσιο εκτέλεσης από μέρους του των εργασιών συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων συσκευασίας.Εντούτοις, ο τρόπος προσδιορισμού του διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της .... για την εκτέλεση του αντικειμένου της συγκεκριμένης προγραμματικής σύμβασης, ήτοι σε σχέση με την εκτιμώμενη συνολική ποσότητα αστικών στερεών αποβλήτων που παράγει ο Δήμος, δεν είναι νόμιμος​...Πρόκειται, επομένως, για ένα όλως απρόσφορο κριτήριο, που δεν συμμορφώνεται με την επιταγή για χρηστή δημοσιονομική διαχείριση...Περαιτέρω, μολονότι μεταξύ των υποχρεώσεων της ...., που αναγράφονταν στο κείμενο της παρούσας προγραμματικής σύμβασης, περιλαμβανόταν και η παροχή από το εξειδικευμένο προσωπικό της γνωμοδοτήσεων και συμβουλών σε τεχνικά θέματα αναφορικά με τις δράσεις και ενέργειες του Δήμου, καθώς επίσης η σύνταξη συγκεκριμένων προτάσεων εναλλακτικών τεχνικών λύσεων για την καλή λειτουργία του συστήματος και την εφαρμογή των απαραίτητων βελτιωτικών ενεργειών ως προς την προστασία της υγιεινής και της ασφάλειας κατά τη λειτουργία του, ωστόσο, η υποχρέωση αυτή εν προκειμένω δεν εκπληρώθηκε, καθόσον ουδεμία γνωμοδότηση, μελέτη, ή τεχνική συμβουλή δεν προκύπτει ότι παρασχέθηκε από το επιστημονικό προσωπικό της ...., ενώ η Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης της σύμβασης απλώς επιβεβαίωσε την εκτέλεση των δρομολογίων για τη συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων συσκευασίας. Συνεπώς, αλυσιτελώς γίνεται επίκληση από τον Δήμο της θεώρησης αντίστοιχων χρηματικών ενταλμάτων από λοιπούς δήμους της Περιφέρειας ..., καθόσον εν προκειμένω τη θεώρηση του ελεγχόμενου εντάλματος κωλύει, μεταξύ άλλων, η μη εκτέλεση της σύμβασης

Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων, με το …. έγγραφο του Προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού …, δύο (2) σχεδίων συμβάσεων, και δη 1) του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού … και του Δήμου ... για την υλοποίηση της πράξης «Προσωρινή ενδιάμεση λύση μέχρι την υλοποίηση της πράξης με τίτλο “Μονάδα Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης Νομού … 2018-2020”» και 2) του σχεδίου της εκτελεστικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού … και της εταιρείας «…..» για την ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών, αντίγραφα των οποίων τηρούνται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ, εισηγούμαι ότι, κατά το πρώτο σκέλος της, η αμφιβολία της Αναπληρώτριας Επιτρόπου πρέπει να αρθεί υπέρ της άποψης ότι το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, το οποίο φέρει «με εντολή δημάρχου» την υπογραφή του προϊσταμένου της λογιστικής υπηρεσίας, συνιστά νομίμως εκδοθέν τίτλο πληρωμής που υπόκειται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, διότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας σχετικής απογραφής (βλ. την 2891/13/15.3.2013 απόφαση του Προέδρου της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ΦΕΚ Β΄ 630), ο πληθυσμός του Δήμου … ανέρχεται σε 14.631 κατοίκους, η δε εντελλόμενη με αυτό δαπάνη δεν εξαιρείται από τον ως άνω έλεγχο και υπερβαίνει το όριο των 5.000,00 ευρώ με ΦΠΑ. Όσον αφορά, όμως, στο δεύτερο σκέλος της κρινόμενης αμφιβολίας, ανεξάρτητα από το ότι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Αποβλήτων Νομού … δε διαχειρίζεται τα λοιπά-πλην των αποβλήτων συσκευασίας-απόβλητα, αλλά απλώς τα συλλέγει και τα μεταφέρει (βλ. την από 21.4.2016 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου .. και του εν λόγω Συνδέσμου καθώς και την 23/2013 γνωμοδότηση του ΣΤ΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους), εισηγούμαι ότι απαραδέκτως εισάγεται, διότι με αυτό δεν προσδιορίζονται με τρόπο σαφή και συγκεκριμένο τα ζητήματα για τα οποία προκαλούνται αμφιβολίες στην Αναπληρώτρια Επίτροπο ως προς την ερμηνεία των κρίσιμων διατάξεων που διέπουν την επίμαχη δαπάνη, αλλά αντιθέτως τίθεται στην ουσία ευθέως ερώτημα στο Κλιμάκιο για το αν πρέπει η δαπάνη αυτή να κριθεί νόμιμη και να θεωρηθεί ή όχι το επίμαχο χρηματικό ένταλμα. Συνεπώς το Κλιμάκιο δεν πρέπει να αποφανθεί επ’ αυτού και ο φάκελος της υπόθεσης πρέπει να επιστραφεί στην Αναπληρώτρια Επίτροπο, προκειμένου αυτή να διατυπώσει παραδεκτά τις αμφιβολίες της ή να διαφωνήσει σχετικά με τη θεώρηση του ως άνω  χρηματικού  εντάλματος,  τηρώντας την προβλεπόμενη από το άρθρο 32 παρ. 1 του ν. 4129/2013 διαδικασία.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Ζητείται η ανάκληση της 266/2016  Πράξης του Ζ΄  Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Ανακαλεί την 266/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα αποφαίνεται ότι: Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων είναι αρμόδιοι στο πλαίσιο του Εθνικού αλλά και των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων για τη διαχείριση  των στερεών αποβλήτων κάθε Διαχειριστικής Ενότητας ή περισσότερων διαχειριστικών ενοτήτων.  Με τις διατάξεις αυτές διατυπώθηκε η σαφής βούληση του νομοθέτη για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε επίπεδο Περιφέρειας και όχι πλέον από τον κάθε Δήμο, οι οποίοι πρέπει να αναθέσουν υποχρεωτικά τη διαχείριση αυτή στους υποχρεωτικά συσταθέντες  Φο.Σ.Δ.Α.  Όμως οι Δήμοι έχουν «οιονεί συντρέχουσα αρμοδιότητα» με την αρμοδιότητα των Φο.Σ.Δ.Α. για την ως άνω περιγραφόμενη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την οποία ασκούν μόνο κατ’ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, ήτοι μόνο όταν οι Φο.Σ.Δ.Α. δεν την ασκούν, είτε επειδή δεν έχουν συσταθεί, είτε επειδή παρά τη σύστασή τους, δεν ασκούν πλήρως τις αρμοδιότητες τους, θέτοντας με τον  τρόπο αυτό σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.  Ακολούθως, οι Φο.Σ.Δ.Α. μπορούν να συμβάλλονται με Δήμους ως κύρια συμβαλλόμενα μέρη σε προγραμματικές συμβάσεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010. Αντικείμενο των συμβάσεων αυτών μπορεί να είναι και η εκ μέρους του οικείου Φο.Σ.Δ.Α. ανάθεση σε Δήμο της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων της χωρικής αρμοδιότητάς του, στην περίπτωση που αυτός αποδεδειγμένα δεν λειτουργεί πλήρως και για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται για την λειτουργία του με την προϋπόθεση ότι ο Δήμος διαθέτει τα αναγκαία μέσα και το απαραίτητο προσωπικό για την εκτέλεση του έργου αυτού( ΕΣ Μείζ. Επτ. Σύνθ.1740/2016).  Εν προκειμένω, δοθέντος ότι, ο Περιφερειακός Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων δεν λειτουργεί εν τοις πράγμασι, το έργο της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στο νομό ...... ανέλαβε να πραγματοποιήσει ο Δήμος ......, στον οποίο μεταβιβάστηκε η σχετική αρμοδιότητα με προγραμματική σύμβαση που καταρτίστηκε μεταξύ των ως άνω μερών, η οποία εγκρίθηκε από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 259/2015 Πράξη του. Ειδικότερα  με την ως άνω σύμβαση, ο Δήμος ...... ανέλαβε την υλοποίηση της Πράξης «Κινητή Μονάδα Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης Νομού ......» που περιελάμβανε την προμήθεια, την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη συντήρηση μονάδας προεπεξεργασίας συνολικού προϋπολογισμού 4.809.792,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Από το ποσό αυτό , το ποσό των 873.792 ευρώ θα διατεθεί για την προμήθεια του εξοπλισμού και εγκατάστασης της Κινητής Μονάδας, εκ του οποίου, το ποσό των 500.000 ευρώ, που προέρχεται από επιχορήγηση του Υπουργείου Εσωτερικών, θα διατεθεί από το Δήμο ...... για την κατασκευή της Μονάδας Μηχανικής Ανακύκλωσης, ενώ το ποσό των 373.792,00 ευρώ θα εξασφαλιστεί με σύμβαση παραχώρησης υπηρεσίας μεταξύ του Δήμου ...... και του προσωρινού αναδόχου. Εξάλλου, το ποσό των 3.936.000,00 ευρώ, το οποίο θα απαιτηθεί για τη λειτουργία της Μονάδας Κομποστοποίησης και Ανακύκλωσης, τη διάθεση των παραγόμενων προϊόντων και την υγειονομική ταφή του υπολείμματος στο ΧΥΤΑ, θα προέλθει από τα ανταποδοτικά τέλη που θα συνεισφέρουν οι Δήμοι προς το Σύνδεσμο, αναλόγως της ποσότητας των απορριμμάτων που θα παραδίδονται μηνιαίως προς επεξεργασία στην Μονάδα. Ως εκ τούτου, με την ως άνω Πράξη του Ζ ΄ Κλιμακίου εγκρίθηκε το μεν, η μεταβίβαση της αρμοδιότητας στο Δήμο ...... , ο οποίος θα είναι ο φορέας υλοποίησης, το δε, ο τρόπος χρηματοδότησης αυτής της ενδιάμεσης λύσης διαχείρισης στερεών αποβλήτων στο Ν. ......, με τον οποίο, μεταξύ άλλων, το βάρος της χρηματοδότησης της λειτουργίας της Κινητής Μονάδας θα φέρουν οι εξυπηρετούμενοι Δήμοι και θα προέλθει από τα έσοδα των ανταποδοτικών τελών που αυτοί θα συνεισφέρουν στον Σ.Δ.Σ.Α. του Ν. ......, ανάλογα όμως με την παραγόμενη ποσότητα των απορριμμάτων που θα παραδίδονται κάθε μήνα προς επεξεργασία (τις πραγματικές ποσότητες και όχι τις προϋπολογιζόμενες). Ακολούθως, με την 62/2016 Πράξη εγκρίθηκε από το Ζ΄ Κλιμάκιο και η ανάδειξη, μετά από διαγωνιστική διαδικασία, της ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΑΕ ως μειοδότριας εταιρείας για την παροχή των υπηρεσιών της Κινητής Μονάδας Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης, έναντι συμβατικής αμοιβής 4.447,680,00 ευρώ και καταρτίστηκε η εκτελεστική σύμβαση της ως άνω υπογραφείσας προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της μειοδότριας  εταιρείας με  το Δήμο ....... Η κρινόμενη σύμβαση δεν συνιστά, κατά την ορθή κρίση του Κλιμακίου, προγραμματική σύμβαση η οποία προσδιορίζεται, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010 όπως ισχύει, προεχόντως, από την επίτευξη ενός κοινά εξυπηρετούμενου σκοπού, ο οποίος αφορά στην «ανάπτυξη μιας περιοχής». Και αυτό διότι, το αντικείμενο αυτής (άρθρο 1 της σύμβασης) αφορά στη κατανομή του βάρους της χρηματοδότησης για κάθε συμβαλλόμενο και εξυπηρετούμενο από το υπό κρίση έργο  Δήμο, με στόχο να  προσδιοριστούν  με εναργή τρόπο : α)  οι  υπόχρεοι και οι δικαιούχοι των αντίστοιχων παροχών που απαιτούνται για την χρηματοδότηση του υπό κρίση έργου, προκειμένου να διασφαλιστεί ο Δήμος ......, ο οποίος ως αντισυμβαλλόμενος της αναδόχου εταιρείας και φορέας υλοποίησης του υπό κρίση έργου στις περιπτώσεις καθυστέρησης πληρωμών θα επιβαρυνόταν με υπέρογκους τόκους υπερημερίας, β) ο τρόπος και η διαδικασία τιμολόγησης του ποσού που θα βαρύνει τους υπόχρεους της χρηματοδότησης Δήμους, ο οποίος  όμως, δεν αντιστρατεύεται την τιμολογιακή πολιτική των Φο.Σ.Δ.Α., ούτε καταστρατηγούνται μ’ αυτόν οι σχετικές διατάξεις, δοθέντος ότι αυτές  προϋποθέτουν ότι  υφίσταται Φο.Σ.Δ.Α., ο οποίος εν τοις πράγμασι λειτουργεί και είναι ο φορέας υλοποίησης του έργου και γ) ο τρόπος και η διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξης των ποσών της χρηματοδότησης, κυρίως για να προσδιορισθεί ποιος θα επιβαρυνθεί με τους  τόκους υπερημερίας στις περιπτώσεις εκείνες που θα υπάρξουν καθυστερήσεις πληρωμών, είτε από τους Δήμους μέλη Φο.Σ.Δ.Α., είτε από τον ίδιο τον Φο.Σ.Δ.Α. προς το Δήμο ....... Στην προκειμένη υπόθεση, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα :α)  Ο τρόπος χρηματοδότησης της ενδιάμεσης λύσης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων του Ν. ...... έχει ήδη εγκριθεί με την 259/2015 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την  οποία εγκρίθηκε ταυτόχρονα και η μεταβίβαση της αρμοδιότητας για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο ......από τον Σ.Δ.Σ.Α. του Ν. αυτού  στο Δήμο ....... β) Η παρούσα σύμβαση, λειτουργεί ως εκτελεστική της αρχικής προγραμματικής σύμβασης, με την οποία προσδιορίζεται, με ειδικότερο τρόπο, ο τρόπος κατανομής του βάρους της χρηματοδότησης του έργου, ο οποίος, λόγω της ιδιαιτερότητας της περίπτωσης αυτής, δεν ήταν δυνατόν να καθοριστεί με την αρχική προγραμματική σύμβαση. Σε κάθε περίπτωση, ο προϋπολογισμός της παρούσας σύμβασης ταυτίζεται με το εργολαβικό αν