Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση του διαγωνισμού υπ’ αριθ. …/2020 του Δήμου … για την ανάθεση σύμβασης με αντικείμενο τη «Συλλογή, μεταφορά και Διαχείριση ογκωδών αποβλήτων, Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) και στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων ιστορικών αποθέσεων του Δήμου». Ο διαγωνισμός αφορούσε υπηρεσίες επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων, μεταφοράς αποβλήτων, καθώς και διαχείριση ιστορικών αποθεμάτων αποβλήτων, με εκτιμώμενη αξία 201.590€ χωρίς ΦΠΑ. Η προσφυγή επικαλείται ασάφειες στους όρους της διακήρυξης, ελλείψεις δικαιολογητικών (όπως ΑΕΠΟ) και μη νόμιμες τροποποιήσεις της τεχνικής μελέτης σε σχέση με προηγούμενο άγονο διαγωνισμό.

Η Πράξη 99/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου 2ης τροποποίησης της από 29.9.2019 προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αγρινίου και του Αναγκαστικού Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 2ης Δ.Ε. Ν. Αιτ/νίας, σχετικά με την υλοποίηση του έργου «Έργα ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων...». Η τροποποίηση κρίθηκε ουσιώδης, καθώς αυξάνει τη συνολική εκτιμώμενη δαπάνη σε 24.710.830,82 ευρώ (με Φ.Π.Α.) και προσθέτει νέο υποέργο, το υποέργο 6 («Υπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου»). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της σύμβασης, κρίνοντας ότι έχει συνταχθεί κατόπιν κοινής συμφωνίας των συμβαλλομένων μερών.

Προγραμματική σύμβαση.Με δεδομένα τα ανωτέρω γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Δοθέντος ότι είναι επιτρεπτή η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. και Φο.Δ.Σ.Α. για την ανάθεση στον τελευταίο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων, νομίμως συνάφθηκε εν προκειμένω η από 17.3.2017 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... και της .... Α.Ε. με αντικείμενο όχι μεν την εξ ολοκλήρου ανάθεση των εργασιών αυτών -σε σχέση με τα απόβλητα συσκευασίας- στη ... Α.Ε., αλλά τις επιμέρους ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να είναι σε θέση ο Δήμος να εκτελέσει τις εν λόγω εργασίες. Νομίμως, συνεπώς, προβλέφθηκε και η κάλυψη του αναφυόμενου στο πλαίσιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης διοικητικού κόστους των παρεχόμενων από τη .... υπηρεσιών, χωρίς τούτο να συνιστά παραβίαση των όρων της προηγουμένως συναφθείσας εξαετούς σύμβασης συνεργασίας μεταξύ του Δήμου ..., της .... Α.Ε. και της .... Α.Ε., εφόσον, άλλωστε, στο κείμενο αυτής γινόταν μνεία ότι ο Δήμος επρόκειτο να αναλάβει το σύνολο των δαπανών που θα ανέκυπταν στο πλαίσιο εκτέλεσης από μέρους του των εργασιών συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων συσκευασίας. Η δε προβλεπόμενη από την άνω προγραμματική σύμβαση προκαταβολή του 30% του συνολικού κόστους αυτής, δεν αντίκειται στο νόμο.(..) Εντούτοις, ο τρόπος προσδιορισμού του διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της .... Α.Ε. για την εκτέλεση του αντικειμένου της συγκεκριμένης προγραμματικής σύμβασης, ήτοι σε σχέση με την εκτιμώμενη συνολική ποσότητα αστικών στερεών αποβλήτων που παράγει ο Δήμος, δεν είναι νόμιμος. Τούτο, διότι η εν λόγω ποσότητα συνιστά κριτήριο προσδιορισμού της συμμετοχής έκαστου δήμου στο κόστος ετήσιας διαχείρισης της .... ως Φο.Δ.Σ.Α., ήτοι σε σχέση με τις υπηρεσίες διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων, οι οποίες, μάλιστα, αφορούν σε εργασίες μεταφόρτωσης, προσωρινής αποθήκευσης και επεξεργασίας αστικών στερεών αποβλήτων, τις οποίες παρέχει ο Φο.Δ.Σ.Α., και όχι σε σχέση με τις -διενεργούμενες στο πλαίσιο του όλως αυτοτελούς συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας- εργασίες συλλογής και μεταφοράς αυτών (αποβλήτων συσκευασίας). Πρόκειται, επομένως, για ένα όλως απρόσφορο κριτήριο, που δεν συμμορφώνεται με την επιταγή για χρηστή δημοσιονομική διαχείριση... Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν δύναται να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών μεταφοράς αποβλήτων...:Με δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη διότι η μεταφορά των απορριμμάτων του Δήμου ... στον ΧΥΤΑ ... προβλέπεται ρητά από την, ισχύουσα κατά τον κρίσιμο χρόνο, 14/8.1.2019 απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ..., η οποία ρυθμίζει προσωρινά τη διάθεση των αστικών αποβλήτων του Δήμου εξαιτίας της καθυστέρησης υλοποίησης των υποδομών εναπόθεσής τους στον ΧΥΤ ..., με βάση τις προβλέψεις του εν εξελίξει ΠΕΣΔΑ.Κατόπιν τούτων, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Εναπόθεση και υγειονομική ταφή απορριμάτων Δήμου...ζητείται η ανάκληση της 122/2014 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (υπό σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ), το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ο αιτών Δήμος … έχει την αποκλειστική τοπική αρμοδιότητα για την ανάθεση των υπηρεσιών εναπόθεσης και υγειονομικής ταφής των απορριμμάτων του και συνεπώς μη ορθώς το Κλιμάκιο με την πληττόμενη πράξη του έκρινε ότι ο Δήμος ... είναι αυτός ο οποίος μπορεί να αναθέτει νομίμως σε τρίτους υπηρεσίες με αντικείμενο την εναπόθεση και υγειονομική ταφή του συνόλου των απορριμμάτων που δέχεται ο ΧΥΤΑ ..., συνεπώς και των απορριμμάτων του αιτούντος Δήμου. Τούτο δε, διότι γίνεται εκ του νόμου (άρθρα 102 Σ., 75 παρ. 1 ΚΔΚ, 12 ν. 1650/1986, 94 παρ. 1 περ. 25 και 95 παρ. 1 περ. α΄ ν.3852/2010, κ.υ.α. 50910/2727/16.12.2003, κ.υ.α. 2527/2009) διάκριση μεταξύ: α) της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων σε περιφερειακό επίπεδο, που περιλαμβάνει την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση, διάθεση των στερεών αποβλήτων και λειτουργία των υφιστάμενων εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, βάσει του οικείου σχεδιασμού διαχείρισης, για την υλοποίηση του οποίου αρμόδιοι είναι οι Φο.Δ.Σ.Α., και β) της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων σε τοπικό επίπεδο από τους Ο.Τ.Α. πρώτου βαθμού, που περιλαμβάνει την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση, διάθεση των στερεών αποβλήτων και λειτουργία των υφιστάμενων εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, αλλά και ειδικότερα την καθαριότητα όλων των κοινόχρηστων χώρων της εδαφικής περιφέρειας των οικείων δήμων και της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων που παράγονται εντός αυτής δια της συλλογής και μεταφοράς αυτών υποχρεωτικώς στις εγκαταστάσεις της οικείας διαχειριστικής ενότητας που ορίζεται από το ΠΕΣΔΑ. Συνεπώς, η κατά τα ως άνω διαχείριση των στερεών αποβλήτων του Δήμου … ανήκει στην αποκλειστική τοπική του αρμοδιότητα και δεν πρέπει να συγχέεται προς την τοπική αρμοδιότητα άλλων δήμων, όπως ο Δήμος ..., αλλά και ούτε προς τις περιφερειακές αρμοδιότητες του συσταθέντος, αλλά μη λειτουργούντος Περιφερειακού Φο.Δ.Σ.Α. …, που ασκούνται ως εκ τούτου από την οικεία Περιφέρεια ως προς την εκπόνηση και υλοποίηση του οικείου ΠΕΣΔΑ, κατά τους ρητούς ορισμούς των διατάξεων του άρθρου 35 παρ. 2 (β) του ν. 4042/2012, οι οποίες, μάλιστα, ως ειδικότερες, υπερισχύουν της αρχής της επικουρικότητας του άρθρου 75 παρ. Ι του ΚΔΚ. Περαιτέρω, ο Δήμος ..., στη χωρική ενότητα του οποίου βρίσκεται ο ΧΥΤΑ, τη διαχείριση του οποίου ασκεί μέσω της ... Α.Ε. Ο.Τ.Α. ως μοναδικός μέτοχος αυτής, σε καμία περίπτωση δεν καθίσταται, με μόνη την εναπόθεση των απορριμμάτων άλλων δήμων προς υγειονομική ταφή στον ΧΥΤΑ, αρμόδιος για τη διαχείριση των απορριμμάτων αυτών, αφού τούτο θα οδηγούσε στο ανεπίτρεπτο της αφαίρεσης της εκ του Συντάγματος θεμελιούμενης αρμοδιότητας του εκάστοτε δήμου (… εν προκειμένω) για τη διοίκηση των τοπικών του υποθέσεων, στην οποία ανήκει η καθαριότητα όλων των κοινόχρηστων χώρων της εδαφικής του περιφέρειας και η κατά τα ως άνω διαχείριση των στερεών αποβλήτων που παράγονται εντός αυτής, στην έννοια της οποίας (διαχείρισης) περιλαμβάνεται και η ανάθεση υπηρεσιών εναπόθεσης και υγειονομικής ταφής αυτών, αλλά και στην ομοίως μη νόμιμη αποστέρηση των περιγραφόμενων ανωτέρω περιφερειακών αρμοδιοτήτων του Φο.Δ.Σ.Α., όπως αυτές εν προκειμένω ασκούνται από την οικεία Περιφέρεια, λόγω της μη λειτουργίας του συσταθέντος Φο.Δ.Σ.Α. ...να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτές 122/2014 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου 

Με την οικεία προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της προσβαλλόμενης υπ' αριθμ. 208/05-12-2022 Απόφασης του «Περιφερειακού φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων .... ΑΕ», κατά το μέτρο που, επικυρώνοντας, τα περιλαμβανόμενα στην υπ' αριθμ. 175/2022 προηγούμενη απόφαση και εγκρίνοντας, το Πρακτικό III (Δικαιολογητικά Κατακύρωσης) για την παροχή υπηρεσιών με τίτλο «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΩΝ Χ.Υ.Τ.Α. .... & ....» - ΤΜΗΜΑ Α’ «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΟΥ Χ.Υ.Τ.Α ....», της υπ' αρ. πρωτ. 1316/2022 Διακήρυξης διεθνούς, ηλεκτρονικού διαγωνισμού με ανοιχτή διαδικασία κατακυρώνει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στον οικονομικό φορέα με την επωνυμία «.... ΚΩΝ. ....», της υπ' αριθμ. 209/05-12-2022 Απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου του Περιφερειακού Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων .... ΑΕ των OTA, «ΦΟΔΣΑ .... ΑΕ», κατά το μέτρο που, επικυρώνοντας τα περιλαμβανόμενα στην υπ' αριθμ. 176/2022 προηγούμενη απόφαση του Δ.Σ. και εγκρίνοντας το Πρακτικό 1ο (Δικαιολογητικά Κατακύρωσης), ομοίως κατακυρώνει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στον οικονομικό φορέα, με την επωνυμία «.... ΚΩΝ. ....».

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της υπ’ αριθ. 142/2018 απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία αφορά στον διαγωνισμό για την ανάθεση της συλλογής και μεταφοράς στερεών αποβλήτων όλων των Δημοτικών Ενοτήτων της αναθέτουσας αρχής για χρονικό διάστημα ενός έτους. Επιπλέον, ζητεί η απόφαση να τροποποιηθεί ή μεταρρυθμιστεί, ώστε να αποκλειστεί ο διαγωνιζόμενος με την επωνυμία «……» και να ανακηρυχθεί η εταιρία της ως προσωρινή ανάδοχος του διαγωνισμού. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η παροχή υπηρεσιών συλλογής, μεταφοράς και διάθεσης απορριμμάτων, με εκτιμώμενη αξία 120.510 € (χωρίς ΦΠΑ) και κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.

Προγραμματική σύμβαση....Στην υπό κρίση υπόθεση, υποβάλλεται προς έλεγχο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης (άρθρο 100 του ν. 3852/2010) μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων  ... - ... και του Δήμου .... με αντικείμενο την «Υποστήριξη για τη διεξαγωγή στο ΕΣΗΔΗΣ του διαγωνισμού για την παροχή υπηρεσιών - Μεταβατική φάση διαχείρισης απορριμμάτων ΧΥΤΑ ...». Πλην όμως,  στα οικεία σχέδια που επισυνάπτονται στην 330/2019 εγκριτική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου .... και την 18/2019 απόφαση του Δ.Σ.  του ανωτέρω Συνδέσμου δεν προσδιορίζεται η προϋπολογισθείσα αξία της προγραμματικής σύμβασης (άρθρο 3),  αλλά  αντιθέτως αναφέρεται ότι η « ... παρούσα προγραμματική σύμβαση είναι  άνευ οικονομικού ανταλλάγματος ...». Δεδομένου ότι  από την προϋπολογιζόμενη δαπάνη  συναρτάται  άμεσα η διάγνωση της αρμοδιότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προς διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου επί συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας (άρθρο 98 παρ. 1 β' του Συντάγματος), και το στοιχείο αυτό δεν εξειδικεύεται στο διαβιβαστικό έγγραφο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας ούτε προκύπτει από κάποιον άλλο στοιχείο του φακέλου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του προς έλεγχο το οικείο σχέδιο σύμβασης.

Εργασίες μεταφοράς αποβλήτων...Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι  αν και οι εργασίες μεταφοράς των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις προς τη μονάδα εναλλακτικής διαχείρισής τους ανάγονται στην αρμοδιότητα του Δήμου … και συγκεκριμένα του Τμήματος Καθαριότητας αυτού,  δεν υπάρχει δυνατότητα διαχείρισης των αποβλήτων με ίδια μέσα καθώς οι συγκεκριμένες εργασίες  απαιτούν ειδικές εγκαταστάσεις  με άδεια λειτουργίας, πιστοποίηση κατά ΙSO καθώς  και ΑΕΠΟ (άδεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών  Όρων) όπου μπορούν να λάβουν χώρα οι εξειδικευμένες διεργασίες εναλλακτικής διαχείρισης τις οποίες ο Δήμος δεν διαθέτει ενώ παρόλο που του έχει χορηγηθεί άδεια συλλογής και μεταφοράς μη επικίνδυνων αποβλήτων από τα στοιχεία του φακέλου(βλ. σκέψηΙΙΙ) αποδεικνύεται ότι δεν διαθέτει επαρκή αριθμό οχημάτων για τη μεταφορά των ογκωδών απορριμμάτων και των ΑΕΚΚ από τα εργοτάξια προσωρινής αποθήκευσης στις εγκαταστάσεις του αναδόχου. Συνακόλουθα νόμιμα και αιτιολογημένα ο αιτών Δήμος προέβη στη διαδικασία διενέργειας δημοσίου διεθνούς διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου με εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία στη μεταφόρτωση και διάθεση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών, Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) και Ογκωδών Απορριμμάτων

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά την ακύρωση της απόφασης υπ’ αριθμ. 142/2018 της αναθέτουσας αρχής, η οποία έκανε δεκτές τις προσφορές του προσωρινού αναδόχου και της παρεμβαίνουσας στον διαγωνισμό για την ανάθεση της συλλογής, μεταφοράς και διάθεσης στερεών αποβλήτων σε όλες τις δημοτικές ενότητες της αναθέτουσας αρχής. Το αντικείμενο της σύμβασης περιλάμβανε την παροχή υπηρεσιών συλλογής απορριμμάτων από τροχήλατους κάδους, καθαρισμό χώρων γύρω από αυτούς, αποκομιδή από περιοχές με δυσπρόσιτη πρόσβαση, διαχείριση ογκωδών αποβλήτων, καθώς και ανταπόκριση σε έκτακτες ανάγκες. Η διαδικασία διενεργήθηκε με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα οικονομικά προσφορά και είχε εκτιμώμενη αξία 120.510 € χωρίς ΦΠΑ.