ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/39/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Εργασίες συντήρησης φωτεινών σηματοδοτών:..οι επίμαχες εργασίες αφορούν στον εσωτερικό και εξωτερικό καθαρισμό των σηματοδοτών, στον έλεγχο της ομαλής λειτουργίας τους και στην αντικατάσταση των τυχόν φθαρμένων εξαρτημάτων τους (λαμπτήρων, καλωδίων, χρονομετρητών κ.λ.π.), για την εκτέλεση των οποίων δεν απαιτείται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η εφαρμογή μελέτης και η χρήση ιδιαίτερων τεχνικών γνώσεων και μεθόδων, με συνέπεια να μην εμπίπτουν στην, κατ’ άρθρο 2 (παρ. 1 εδ. 7) του ν. 4412/2016, έννοια του δημοσίου έργου (Ζ΄ Κλιμ. Ε.Σ. 249/2018, 361, 289/2017), για την απευθείας ανάθεση του οποίου απαιτείται η διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης, σύμφωνα με το άρθρο 118 (παρ. 5 και 6) του ως άνω νόμου..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, πλην το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/236/2019
Καταβολή αμοιβής για εργασίες διαγράμμισης οδών...Με τα δεδομένα αυτά, η δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι για την επιλογή του αναδόχου για την εκτέλεση του ως άνω έργου της διαγράμμισης οδικών επιφανειών δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Επιπλέον, από τη διατύπωση της τεχνικής περιγραφής προκύπτει ότι οι ανατεθείσες ποσότητες προσδιορίστηκαν βάσει προϋπολογισμού και όχι αντιστρόφως, καθιστώντας έτσι πλημμελή την τεκμηρίωση της προεκτιμώμενης αξίας του έργου, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας. Πλην όμως, ενόψει του ότι οι επίμαχες εργασίες δε χαρακτηρίζονταν ρητά ως έργο υπό το προϊσχύον καθεστώς, οι δε ποσότητες για τις οποίες κατατέθηκε προσφορά αναγράφονταν στον προϋπολογισμό της σύμβασης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων θεώρησαν ότι επρόκειτο για ανάθεση γενικών υπηρεσιών και ότι δεν απαιτείτο πληρέστερη τεκμηρίωση των απαιτούμενων ποσοτήτων και της αξίας της σύμβασης.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/9/2020
Παροχή τεχνικών υπηρεσιών...Με δεδομένα αυτά, οι ανατεθείσες υπηρεσίες ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα του Γραφείου Μελετών και Εκτελέσεως Έργων, δεν αποδεικνύεται δε ότι απαιτούν επιπλέον εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία, πέραν αυτής που θα πρέπει να έχει το υπηρετούν στο Τμήμα αυτό προσωπικό για την εκτέλεση των καθηκόντων του. Περαιτέρω, οι ανατεθείσες υπηρεσίες της σύνταξης των τευχών προμετρήσεων αρχιτεκτονικών, στατικών και Η/Μ σχεδίων υπάγονται στην έννοια των τεχνικών υπηρεσιών του άρθρου 2 παρ. 3 περ. 6 β του ως άνω νόμου. Επομένως, αυτές έπρεπε να ανατεθούν κατόπιν διενέργειας ηλεκτρονικής κλήρωσης, το άρθρο δε 43 παρ. 18 α του ν. 4605/2019, σύμφωνα με το οποίο σε περίπτωση συμβάσεων υπηρεσιών οι οποίες αφορούν σε ενέργειες ωρίμανσης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων του ΕΣΠΑ δεν απαιτείται να τηρηθεί η διαδικασία κλήρωσης, δεν έχει εφαρμογή στην παρούσα υπόθεση, καθόσον η επίμαχη σύμβαση καταρτίστηκε πριν από την ισχύ της, στις 8.10.2018. Τέλος, της ανάθεσης των ως άνω τεχνικών υπηρεσιών έπρεπε να προηγηθεί η έκδοση γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 52 του ν. 4412/2016. Ωστόσο, ενόψει του ότι αφενός το προσωπικό του Δήμου δεν επαρκούσε για την εκτέλεση των ως άνω υπηρεσιών, αφετέρου, αυτές έπρεπε να διεκπεραιωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα προκειμένου να ολοκληρωθεί η ένταξη της κατασκευής Λυκείου του Δήμου στο ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ 2014 - 2020, οι αρμόδιες υπηρεσίες του δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων αλλά με την πεποίθηση ότι δεν απαιτείτο η τήρησή τους. Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/40/2019
Εργασίες επισκευής και συντήρησης των φωτεινών σηματοδοτών :Με αυτά τα δεδομένα η επίμαχη σύμβαση, ως εκ του απλού, μη εξειδικευμένου τεχνικά αντικειμένου της, που συνίσταται σε απλή εποπτεία, αντικατάσταση φθορών στους ήδη υπάρχοντες σηματοδότες του Δήμου .... και στη συντήρηση τους, δεν εμπίπτει στην κατηγορία των «έργων» ή των «τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών», αλλά σε εκείνη των «γενικών υπηρεσιών» του ν. 4412/2016, με αποτέλεσμα να μην εφαρμόζεται εν προκειμένω η παρ. 5 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, ορθώς για τις εν λόγω εργασίες, αναφέρεται στην επίμαχη μελέτη ο αριθμός cpv 50232200-2/συντήρηση εγκαταστάσεων φωτεινών σηματοδοτών, καθόσον δεν πρόκειται για «εγκατάσταση συστημάτων φωτισμού και σηματοδοτών οδών» της τάξης «λοιπές εγκαταστάσεις σε κτίρια» της ομάδας «εγκαταστάσεις παροχών σε κτίρια» του Παραρτήματος II του Προσαρτήματος Α του ν. 4412/2016. Επιπροσθέτως, ο αριθμός αυτός cpv δεν συγκαταλέγεται στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Γ περί συμβάσεων εκπόνησης μελετών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών. Περαιτέρω, η έλλειψη ρητής έγκρισης από το Δημοτικό Συμβούλιο της 21472/20.7.2018 «βεβαίωσης» για την καλή εκτέλεση των εργασιών δεν ασκεί επιρροή, δοθέντος ότι κατά το χρονικό σημείο ελέγχου του χρηματικού εντάλματος είχε παρέλθει η προθεσμία των τριάντα ημερών, μετά το άπρακτο πέρας της οποίας θεωρείται ότι η παραλαβή έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 219 του ν. 4412/2016. Ωστόσο, ο προϋπολογισμός της σύμβασης είναι αόριστος και αντίθετος στην αρχή της οικονομικότητας, διότι στον ενδεικτικό προϋπολογισμό της παρατίθεται το κατ΄ αποκοπή ποσό των 10.000,00 ευρώ για υπηρεσίες ενός έτους και δεν αναφέρεται κάποιο στοιχείο σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού του σε αυτό το ύψος, όπως εκτιμώμενες εργατοώρες ή εργατοημέρες, τιμή μονάδος για αυτές, ανάλυση των τιμών ανά είδος εργασίας. Περαιτέρω, το μη εξειδικευμένης τεχνικής φύσης αντικείμενο της σύμβασης, όπως ανωτέρω περιγράφεται, εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου και οι πέντε υπάλληλοι συναφούς ειδικότητας που υπηρετούν στο Δήμο (1 ΔΕ Ηλεκτρολόγος, 2 ΤΕ Μηχανολόγοι, 2 ΠΕ Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί) κρίνονται τεχνικά ικανοί και αριθμητικά επαρκείς για να διεκπεραιώσουν τις ανατεθείσες εργασίες. Εξάλλου, η έλλειψη ηλεκτρομηχανολογικών μέσων προβάλλεται αορίστως, σε κάθε δε περίπτωση ο ισχυρισμός αυτός έρχεται σε αντίθεση με τη δέσμευση του Δήμου για παροχή των ανταλλακτικών και των υλικών που τυχόν απαιτηθούν κατά την εκτέλεση των εργασιών.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.7/24/2019
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/274/2019
Παροχή υπηρεσιών:..Με δεδομένα αυτά η δαπάνη είναι νόμιμη, διότι οι επίμαχες υπηρεσίες δεν αποτελούν μελέτη ούτε τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες, αλλά γενικές (συμβουλευτικές) υπηρεσίες, για την απευθείας ανάθεση των οποίων δεν απαιτείται να τηρηθεί διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης ούτε να κατέχει ο ανάδοχος πτυχίο μελετητή.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/250/2019
Καταβολή αμοιβής για εργασίες συντήρησης:..Με τα δεδομένα αυτά, η δαπάνη είναι δεν είναι νόμιμη, διότι για την επιλογή του αναδόχου για την εκτέλεση του ως άνω έργου δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Πλην όμως, ενόψει του ότι οι επίμαχες εργασίες δε χαρακτηρίζονταν ρητά ως έργο υπό το προϊσχύον καθεστώς, τα αρμόδια όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων θεώρησαν ότι αυτές αποτελούν γενικές υπηρεσίες. Εξάλλου, ενόψει του ότι πρόκειται περί έργου, ορθά χρησιμοποιήθηκε το σχετικό τιμολόγιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/(ΚΠΕ)ΤΜ.7/136/2019
Καταβολή αμοιβής για υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου:..Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και ιδίως από τα δύο πολυσέλιδα τεύχη που η ανάδοχος, μηχανικός περιβάλλοντος, συνέταξε και παρέδωσε στο Δήμο ... σε εκτέλεση της σχετικής σύμβασης, οι εκ μέρους της παρασχεθείσες υπηρεσίες αφορούν στην υποβολή προτάσεων αφενός για την τροποποίηση χωροθέτησης και αφετέρου για την τροποποίηση της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του καταφυγίου τουριστικών σκαφών ..., κατόπιν επεξεργασίας και συστηματικής επιστημονικής ανάλυσης χωροταξικών και περιβαλλοντικών δεδομένων, συνιστώσες, ως εκ τούτου, υπηρεσίες εκπόνησης μελετών κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 3 περ. 6 εδ. α΄ του ν. 4412/2016. Συνεπώς, μη νομίμως ο Δήμαρχος ....,με την 19874/2.10.2018 απόφασή του, ανέθεσε απευθείας τις ως άνω υπηρεσίες στην φερόμενη ως δικαιούχο του εντάλματος, χωρίς τη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης, όπως επιβάλλεται από το άρθρο 118 παρ. 5 και 6 του ν. 4412/2016. Εντούτοις, ενόψει του ότι οι επίμαχες υπηρεσίες, κατά τα αναφερόμενα στην ως άνω απόφαση του Δημάρχου, αποβλέπουν στη «διευθέτηση μικρών ασυμβατοτήτων» και στη «βελτίωση ορισμένων λειτουργικών χαρακτηριστικών» του άνω καταφυγίου, ήτοι σε μη ουσιώδεις επεμβάσεις στο έργο αυτό, πεπλανημένα, πλην συγγνωστά, εκλήφθηκε ότι επρόκειτο για σύμβαση παροχής υπηρεσιών και επομένως ότι ήταν επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους χωρίς την τήρηση της προαναφερόμενης νόμιμης διαδικασίας.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, αν και η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, η θεώρηση του εντάλματος αυτού δικαιολογείται λόγω συγγνωστής πλάνης, πλην δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/262/2019
Αμοιβή για παροχή εργασιών:..Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι οι εργασίες συντήρησης οροφογραφιών και λοιπών διακοσμητικών στοιχείων (κυματίων, ξύλινων στοιχείων, επιχρισμάτων και λίθινων και μεταλλικών αντικειμένων και πλακιδίων) έχουν συμπεριληφθεί στην τεχνική έκθεση για την αποκατάσταση του Διατηρητέου Ιστορικού Δημαρχείου ..., η δαπάνη για την εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών-που αποτελούν «μελέτη» με αντικείμενο την εκτέλεση των ως άνω εργασιών-δεν είναι νόμιμη, διότι για την απευθείας ανάθεσή τους έπρεπε να είχε τηρηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Πλην όμως, τα αρμόδια δημοτικά όργανα χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων εσφαλμένα υπέλαβαν ότι για την απευθείας ανάθεσή τους δεν απαιτείτο να τηρηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων δημοτικών οργάνων.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/35/2020
Εκτέλεση ερευνητικών εργασιών:..Με δεδομένα αυτά, οι μεν ερευνητικές εργασίες υπεδάφους στην περιοχή ... με σκοπό την αποκατάσταση του δομήματός της, εντάσσονται στην κατηγορία των εδαφολογικών μελετών, οι δε ερευνητικές εργασίες δομήματος με σκοπό την αποκατάσταση του θεάτρου ... στην ... της ... σε εκείνη των αρχιτεκτονικών/στατικών μελετών. Συνεπώς, αμφότερες οι συμβάσεις αφορούν μελέτες που, ως εκ της εξειδικευμένης τους φύσης, ο Δήμος δεν μπορεί να εκτελέσει με ίδια μέσα και προσωπικό, ενώ για την απευθείας ανάθεσή τους έπρεπε να προηγηθεί ηλεκτρονική κλήρωση. Πλην όμως, τα αρμόδια δημοτικά όργανα χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, εσφαλμένα υπέλαβαν ότι για την απευθείας ανάθεσή τους δεν απαιτείτο να τηρηθεί η προαναφερθείσα διαδικασία κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Πρ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 262/2019).Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες αλλά τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης των οργάνων του Δήμου, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.
ΕλΣυν.Κλ.Τμ.7/121/2018
Εκτέλεση δημοσίου έργου: Με αυτά τα δεδομένα ο προέχων χαρακτήρας της ελεγχόμενης σύμβασης είναι αυτός του δημοσίου έργου, κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν.4412/2016, καθόσον πέραν του γεγονότος ότι έχει ενταχθεί στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου για το έτος 2018, το αντικείμενό της, εκτιμώμενο ως ενιαίο σύνολο και προσδιοριζόμενο από το αυτοτελές, οικονομικά και τεχνικά, λειτουργικό αποτέλεσμα, στο οποίο απέβλεπε ο Δήμος, αφορά στην εκτέλεση δημοσίου έργου. Τούτο δε διότι αφορά σε εργασίες αποξήλωσης ασφαλτικού τάπητα με την χρήση ασφαλτοκόπτη, εκσκαφές με την χρήση μηχανικών μέσων, τοποθέτηση προκατασκευασμένων κρασπέδων οδοποιίας, καθώς και σκυροδετήσεις του ρείθρου, της υπόβασης του πεζοδρομίου και των κυκλικών στοιχείων, οι οποίες εντάσσονται στην κατηγορία των έργων οδοποιίας και απαιτούν για την εκτέλεσή τους τεχνικές γνώσεις και χρήση ιδιαίτερων τεχνικών μέσων, εξαιτίας των οποίων, άλλωστε, η σύμβαση ανατέθηκε σε μηχανολόγο μηχανικό. Κατά συνέπεια, εφόσον πρόκειται περί έργου προϋπολογισθείσας δαπάνης 19.900,00 ευρώ, η ανάθεση της εκτέλεσής του διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 118 παρ. 1 και 5 του ν. 4412/2016 και, ως εκ τούτου, μη νομίμως ο Δήμος … προσέφυγε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης χωρίς την διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης, δεδομένου ότι το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Κληρώσεων της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων τέθηκε εντέλει σε εφαρμογή στις 17.3.2017. Περαιτέρω, και ενόψει του ότι το αντικείμενο της σύμβασης εντάσ-σεται στην κατηγορία των έργων, εσφαλμένα η πίστωση για την ελεγχόμενη δαπάνη γράφηκε στον κωδικό 626 του προϋπολογισμού του Δήμου, στον οποίο εγγράφονται πιστώσεις που αφορούν σε εργασίες για την επισκευή και συντήρηση παγίων περιουσιακών στοιχείων του που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως έργα. Ωστόσο, τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά ενόψει του μικρού μεγέθους των παρεμβάσεων των εκτελούμενων έργων, συγγνωστώς υπέλαβαν ότι πρόκειται για εργασίες και δεν προχώρησαν σε δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση, τούτο δε αποδεικνύεται και από το ότι τις κατέταξαν σε εσφαλμένο CPV.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων οργάνων του Δήμου …
ΕλΣυν.Κλ.Τμ.7/56/2018
Καταβολή αμοιβής για εργασίες επισκευής και συντήρησης κτιρίων:....ενόψει του ότι με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του ν. 4412/2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ/τος 171/1987, πεπλανημένα, πλην συγγνωστά, τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής του άνω Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το προαναφερόμενο μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο, εργολήπτη, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 15 παρ. 1 του π.δ/τος 171/1987, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Η εν λόγω εσφαλμένη ερμηνευτική εκδοχή είχε άλλωστε αποτυπωθεί και στην εγκύκλιο ΥΠΥΜΕΔΙ ΔΝΣα/οικ.68559/Φ.18/19.10.2016, που ίσχυε κατά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης του επίμαχου έργου, ενώ η ορθή ερμηνεία των επίμαχων διατάξεων, ήτοι η εφαρμογή των παρ. 5 και 6 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 και για την ανάθεση μικρών έργων του άρθρου 15 του π.δ/τος 171/ 1987 υποδείχθηκε από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων στις 23.10.2017, ήτοι μετά την υπογραφή της επίμαχης σύμβασης, δια της ανάρτησης στην ιστοσελίδα της σχετικής ανακοίνωσης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.