Η Πράξη 202/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο για την προμήθεια «Masterbatch για την απρόσκοπτη υλοποίηση του προγράμματος κατασκευής αρβύλων» από την Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Υποστήριξης Στρατού (Α.Σ.Δ.Υ.Σ.), με προϋπολογιζόμενη δαπάνη 1.050.000 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν έχει αρμοδιότητα για τον έλεγχο. Σύμφωνα με τον ν. 4700/2020, όπως τροποποιήθηκε, ο έλεγχος από Κλιμάκιο απαιτείται μόνο όταν η δαπάνη εθνικής χρηματοδότησης υπερβαίνει το 1.700.000 ευρώ. Εφόσον η προϋπολογισθείσα δαπάνη υπολείπεται αυτού του ορίου, αρμόδιος για τον προσυμβατικό έλεγχο είναι ο Επίτροπος Τομέα Εθνικής Άμυνας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ως εκ τούτου, ο φάκελος παραπέμπεται στον αρμόδιο Επίτροπο.

Η Πράξη 242/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το έργο του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (ΓΕΝ) με τίτλο «Αποκατάσταση Φθορών στο Κτίριο Επικοινωνιών της ΒΕΝ». Το έργο, προϋπολογισμού €2.000.000,00, χρηματοδοτείται από πιστώσεις ΝΑΤΟ, εξαιρούμενο ΦΠΑ, με συμβατικό τίμημα €713.052,06. Η ανάθεση έγινε με ανοικτή διαδικασία, με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής. Μετά τον έλεγχο των προσφορών και την αξιολόγηση των αιτιολογήσεων για τυχόν ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, αναδείχθηκε οριστικός ανάδοχος ο οικονομικός φορέας «...», με ποσοστό έκπτωσης 65,03%. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες και ως εκ τούτου δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης.

Απαλλαγή από Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) του Κέντρου Αριστείας Ενοποιημένης Αντιαεροπορικής Αντιπυραυλικής Άμυνας (ΚΕΑΡ ΕΝΑΑΑΜ - IAMD CoE), που εδρεύει στα Χανιά ως διαπιστευμένη Νατοϊκή Στρατιωτική Οντότητα (ΝΑΤΟ Military Body, ν. 4833/2021, (Α’174) και 4834/2021, (Α’ 175)) σύμφωνα με την ΑΥΟ ΠΟΛ 1196/1993 (Β' 408) «Απαλλαγή από το φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) των ενόπλων δυνάμεων του ΝΑΤΟ» ΑΔΑ:ΨΑΓΙ46ΜΠ3Ζ-ΚΤΙ

Η Πράξη 189/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Θήρας. Η σύμβαση αφορά την «Κατασκευή Θαλάσσιας Πύλης Διαφυγής στο Αλιευτικό Καταφύγιο Βλυχάδας», προϋπολογισμού 4.600.000,00 ευρώ. Ο σκοπός του έργου είναι η ενίσχυση της εθνικής άμυνας και η συνδρομή στην Πολιτική Προστασία για εκκένωση πληθυσμού σε περίπτωση σεισμού ή ηφαιστειακής έκρηξης. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση είναι επιτρεπτή, καθόσον συνιστά γνήσια συνεργασία δημόσιων φορέων (ν.3852/2010) και, ως εκ τούτου, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν.4412/2016. Η υπογραφή της δεν κωλύεται, με την επισήμανση ότι, μετά την ανάδειξη του αναδόχου, το σχέδιο σύμβασης εκτέλεσης του έργου πρέπει να υποβληθεί εκ νέου για έλεγχο νομιμότητας.

Αρμοδιότητα υπογραφής για λογαριασμό της Ελλάδας της ιδρυτικής συμφωνίας για τη σύσταση του Ταμείου Καινοτομίας του ΝΑΤΟ (Limited Partnership Agreement, LPA).(...)Το όργανο που έχει αρμοδιότητα να υπογράψει για λογαριασμό της Ελλάδας την ιδρυτική για τη σύσταση του Ταμείου Καινοτομίας του ΝΑΤΟ (Limited Partnership Agreement, LPA) Συμφωνία, θα καθοριστεί μέσω της κοινής απόφασης των Υπουργών Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας και Οικονομικών, που προβλέπεται στο άρθρο 1 του ν.δ. 2412/1953, που αντικατέστησε τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου Μόνου του ν. 1989/1952, κυρωτικού της υπογραφείσας στην Ουάσιγκτον στις 4 Απριλίου 1949 Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού, όπως αυτή τροποποιήθηκε, εν τω μεταξύ, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 17ης Οκτωβρίου 1951, και δεν δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Το όργανο αυτό μπορεί να είναι και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, δεδομένου ότι η συλλογική άμυνα και ασφάλεια των συμμαχικών κρατών, με την οποία συνδέεται η λειτουργία του Ταμείου Καινοτομίας του ΝΑΤΟ, συνέχεται εκ της φύσεώς της με τις κυβερνητικές πολιτικές εθνικής άμυνας, τις οποίες κατά τα άρθρα 1 και 5 του ν. 2292/1995 είναι αρμόδιος να υλοποιεί ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας (κατά πλειοψηφία).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 6/2022 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης-Τομέας Υγείας, με την οποία έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή  των υποβληθέντων προς έλεγχο εννέα (9) σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του προσφεύγοντος ν.π.δ.δ., με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης "…"» (στο εξής προσφεύγον), και των εταιρειών ….., για την ανάθεση των υπηρεσιών "Επισκευής και Συντήρησης Ιατρικού Εξοπλισμού (CPV: 50421000-2)»(....)Εξάλλου, τα ανωτέρω ορθά ποσά αναγράφηκαν και στην Περίληψη της διακήρυξης που αναρτήθηκε στον διαδικτυακό τόπο ΔΙΑΥΓΕΙΑ (...), ενώ από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι υποβλήθηκαν διευκρινιστικά ερωτήματα ή ενστάσεις, σχετικά με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της διακήρυξης μετά την γνωστοποίηση αυτής.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 6/2022 της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης-Τομέας Υγείας, υπό τον όρο να διορθωθεί το συμβατικό ποσό στη πρώτη σελίδα των συμβάσεων του Νοσοκομείου με τους αναδόχους … (…) και … (…).

Υπηρεσίες παροχής γευμάτων:	ζητείται η ανάκληση της 7/2024 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης-Τομέας Υγείας.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η προσφυγή και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η 7/2024 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης-Τομέας Υγείας και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «…..» και της παρεμβαίνουσας εταιρείας «…..». Εξάλλου, ενόψει των όσων εκτέθηκαν στις σκέψεις 8-14, το Δικαστήριο παρατηρεί ότι για το συμβατικό αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης έχει εγκριθεί με απόφαση του Δ.Σ. του προσφεύγοντος κατά την 6ης/22.2.2024 τακτική συνεδρίαση, η 9η παράταση της υπ’ αριθμ. 46/2022 σύμβασης, μεταξύ του προσφεύγοντος και της παρεμβαίνουσας εταιρείας, χρονικής διάρκειας δύο μηνών, ήτοι από 15.3.2024 έως τις 14.5.2024. Κατόπιν τούτου, το Δικαστήριο κρίνει ότι η έναρξη της επτάμηνης διάρκειας του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης θα πρέπει να τεθεί από την επομένη της λήξης της ως άνω δίμηνης παράτασης (15.5.2024).Ανακαλεί την 7/2024 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης-Τομέα Υγείας. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 13/2022 πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. Κέρκυρας, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων – Π.Ε. Κέρκυρας και της εταιρίας με την επωνυμία «ΓΡΑΟΥΤΕΚ Α.Ε.» με αντικείμενο την «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΚΟΥ ΤΟΙΧΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΑΚΗΣ ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΓΑΡΙΤΣΑΣ ΑΠΟ ΥΨΟΣ ΔΕΣΥΛΛΑ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΑΝΕΜΟΜΥΛΟ», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 995.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ 24%.(....)Ως εκ τούτου, ήταν εν προκειμένω δυνατή η τήρηση των προθεσμιών των ανοικτών διαδικασιών έστω και συντετμημένων και η συνέχιση της διαδικασίας δημοπράτησης ανοικτού διαγωνισμού, προκειμένου να διασφαλιστεί επαρκής ανταγωνισμός και να εξυπηρετηθεί το δημόσιο συμφέρον δια της ανάδειξης αναδόχου που θα προσέφερε ικανό ποσοστό έκπτωσης και θα ήταν ταυτόχρονα  κατάλληλος να εκτελέσει το έργο προσηκόντως.Απορρίπτει  τις προσφυγές αυτές.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η ανάκληση της 9/2022 Πράξης του αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 693.548,39 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) και συνολικού συμβατικού ποσού 574.737,16 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) με αντικείμενο την εκτέλεση του έργου «Βελτίωση της πρόσβασης σε γεωργική γη και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις», μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου και της αναδόχου εταιρείας με την επωνυμία «… Α.Β.Ε.Τ.Ε.».(....)τη μικρή χρονική απόκλιση που έχει η υποβληθείσα εκτύπωση (17.1.2022) σε σχέση με την ημερομηνία υποβολής των προσφορών (18.1.2022) και τέλος, δ) ότι ήδη με την προσκομισθείσα από 21.1.2022 εκτύπωση αποδεικνύεται ότι κατά τον κρίσιμο χρόνο η προσωρινή ανάδοχος εταιρεία ήταν ενεργή, κρίνει ότι η εντοπισθείσα στο εν λόγω δικαιολογητικό πλημμέλεια είναι επουσιώδης και μη δυνάμενη να ασκήσει επιρροή στη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαδικασίας ανάθεσης.Ανακαλεί την 9/2022 Πράξη του αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …. 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Εν προκειμένω, η 7984/23.2.2022 σύμβαση μεταξύ του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστημίου Κρήτης και της …..(…..) Α.Ε. για την προμήθεια εργαστηριακών αναλωσίμων για τον μοριακό έλεγχο του COVID-19 και την ανίχνευση μεταλλαγμένων στελεχών του ιού SARS-COV-2 για δώδεκα (12) μήνες, είναι σύμβαση προμήθειας νπδδ, ήτοι του ανωτέρω Πανεπιστημίου, δεδομένου ότι ο ως άνω ΕΛΚΕ δεν έχει χωριστή νομική προσωπικότητα αλλά είναι ενταγμένος στο νομικό πρόσωπο αυτού του Πανεπιστημίου (βλ. άρθρα 50 έως 68 του ν. 4485/2017 «Οργάνωση και λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης, ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις», Α΄ 114, όπως ισχύουν), η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της είναι 728.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και αυτή έχει ανατεθεί (κατακυρωθεί) στις 24.1.2022 στην ανωτέρω ανάδοχο εταιρεία κατόπιν διαδικασίας ανοικτού (τακτικού) διαγωνισμού, κατ’ άρθρο 27 του ν. 4412/2016, ο οποίος προκηρύχθηκε με τη 49644/6.12.2021 διακήρυξη του ως άνω ΕΛΚΕ και την αντίστοιχη προκήρυξη, που εστάλη το πρώτον για δημοσίευση στην ΕΕΕΕ στις 6.12.2021, (βλ. τα πρακτικά της 707/24.1.2022 συνεδρίασης της Επιτροπής Ερευνών και Διαχείρισης του ως άνω ΕΛΚΕ, Θέμα Α.3.8). Δεν έχει, δηλαδή, ανατεθεί με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση διακήρυξης, κατ’ άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, για επείγοντες λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας για την αντιμετώπιση του άμεσου κινδύνου εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19. Παρότι, όμως, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της υπερέβαινε το οικείο ισχύον οικονομικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ήτοι το ποσό των 300.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (βλ. σκέψη 2), αυτή δεν υποβλήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας (βλ. το 34507/6.9.2022 έγγραφο της Προϊσταμένης του Τμήματος Ανθρωπίνων Πόρων, Προμηθειών και Συναλλαγών της Διεύθυνσης της Μονάδας Οικονομικής & Διοικητικής Υποστήριξης του ως άνω ΕΛΚΕ). Επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2, απαραδέκτως έχει υποβληθεί για έλεγχο η από 11.7.2022 εγκριθείσα τροποποίησή της, ποσού 363.712,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (βλ. τα πρακτικά της 725/11.7.2022 συνεδρίασης της Επιτροπής Ερευνών και Διαχείρισης του ως άνω ΕΛΚΕ, Θέμα Α.3.15, και το σχετικό υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο τροποποιητικής σύμβασης).Άλλωστε, κατά την πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν ελέγχονται προσυμβατικώς οι τροποποιήσεις συμβάσεων που δεν έχουν υποβληθεί σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, ήτοι αυτοδικαίως άκυρων συμβάσεων, διότι η τροποποιητική σύμβαση τελεί σε άμεση λειτουργική συσχέτιση με την αρχική, με συνέπεια να μην έχει τον χαρακτήρα αυτοτελούς σύμβασης αλλά να αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο με την αρχική, στην 4 Α.Κ./prx.kl.6.22/ 407 φ οποία ενσωματώνεται, ο τυχόν δε έλεγχος νομιμότητας μόνον αυτής (της τροποποίησης) θα είχε ως αποτέλεσμα να ελέγχεται ευθέως ή παρεμπιπτόντως η αρχική σύμβαση, η οποία έχει ήδη συναφθεί, παρότι αυτοδικαίως άκυρη, αλλοιώνοντας κατά τούτο τον αμιγώς προσυμβατικό χαρακτήρα του ανωτέρω ελέγχου και κατατείνοντας σε μη επιτρεπόμενη εκ των υστέρων παρεμπίπτουσα θετική ή αρνητική κρίση περί του κύρους της οικείας αυτοδικαίως άκυρης αρχικής σύμβασης, που ήδη εκτελείται (πρβλ. ΕλΣυν Ολομ. 2135/2020, Τμ. Μειζ. Επταμ. Σύνθ. 1028/2019, VI Tμ. 597/2019, 1463/2017, 2552/2013, 2440/2012, Ε΄ Κλιμ. 777, 613/2019, 130/2017, 313/2015, 76/2014, 233/2013, ΣΤ΄ Κλιμ. 78, 38, 4/2021, 438/2020, Ζ΄ Κλιμ. 281/2019).